III CSK 219/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CSK 219/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta
Miasta K.
przeciwko kuratorowi spadku po S. B. i L. R. – B. P.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 maja 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 kwietnia 2009 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta Miasta K. w pozwie
skierowanym przeciwko B. P. – kuratorowi nie objętego spadku po S. B. i L. R.
wnosił o ustalenie, że Skarbowi Państwa przysługuje na podstawie art. 34 ust.1 lit.
a w związku z art. 1 ust.1 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach
opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 ze zm.) prawo własności
zabudowanej nieruchomości położonej w K. przy ul. B. […] objętej księgą wieczystą
nr […] prowadzoną przez Sąd Rejonowy w K.
Kurator wnosiła o oddalenie powództwa podnosząc zarzut braku legitymacji
biernej.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2008 r. oddalił powództwo
podzielając zarzut pozwanej, a Sąd Apelacyjny zaskarżonym wyrokiem z dnia 17
kwietnia 2009 r. oddalił apelację strony powodowej.
Sądy obu instancji stwierdziły, że w świetle art. 935 § 1 w związku z art. 667
§ 2 k.p.c., kurator spadku może pozywać i być pozywany jedynie w sprawach
wynikających z zarządu nieruchomością spadkową, a zgodnie ze stanowiskiem
Sądu Najwyższego wyrażonym w wyrokach z dnia 5 kwietnia 1956 r. III CR 566/56
(OSN z 1956 r., nr 4, poz. 83) i z dnia 8 lipca 1969r. III CRN 220/69 (OSNC
z 1970 r., nr 5, poz.83), spór o ustalenie własności nie mieści się w pojęciu
zarządu nieruchomością.
W skardze kasacyjnej opartej na podstawie przewidzianej w art. 3983
§ 1
pkt 2 k.p.c. strona powodowa zarzuciła naruszenie art. 935 § 1 w związku z art.
667 § 2 i w związku z art. 666 § 1 k.p.c. przez błędną wykładnię polegającą na
przyjęciu, że udział kuratora spadku w procesie o ustalenie własności
nieruchomości wchodzącej w skład spadku nie mieści się w pojęciu wykonywanego
przez niego zarządu nieruchomością spadkową, co doprowadziło do niewłaściwego
zastosowania art. 935 § 1 w związku z art. 666 § 1 k.p.c. i uznania, iż kurator
spadku nie ma legitymacji procesowej biernej w sprawie o stwierdzenie nabycia
przez Skarb Państwa własności przedmiotowej nieruchomości.
3
Przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoniło się zagadnienie prawne
budzące poważne wątpliwości, które Sąd Najwyższy sformułował w pytaniu: „czy
kurator spadku jest biernie legitymowany w sprawie o ustalenie nabycia przez
Skarb Państwa na podstawie dekretu z dnia 8 marca 1946 roku o majątkach
opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 ze zm.) własności
nieruchomości wchodzącej w skład spadku?” i przekazał do rozstrzygnięcia
powiększonemu składowi Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy uchwałą składu siedmiu sędziów podjętą w dniu 1 lutego
2011 r. III CZP 78/10 udzielił na to pytanie odpowiedzi twierdzącej.
Zgodnie z art. 39817
§ 2 k.p.c. stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy
w powyższej uchwale jest wiążące w rozpoznawanej sprawie, a zatem Sąd
Najwyższy jest nim związany przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej strony
powodowej, w której jedynym zarzutem było naruszenie wskazanych wyżej
przepisów i bezpodstawne przyjęcie, że kurator spadku nie ma legitymacji biernej
w rozpoznawanej sprawie o ustalenie nabycia przez Skarb Państwa – na
podstawie dekretu o majątkach opuszczonych i poniemieckich – własności
nieruchomości opisanej w pozwie, wchodzącej w skład spadku po S. B. i L. R.
W świetle podjętej w sprawie uchwały składu siedmiu sędziów i argumentów
przedstawionych w jej uzasadnieniu, zarzut skargi kasacyjnej należało uznać za
uzasadniony, co prowadziło do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania
sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego (art. 39815
k.p.c. oraz art. 108 § 2 w związku z
art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.).
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa reprezentowanego przez Prezydenta
Miasta K.
przeciwko kuratorowi spadku po S. B. i L. R. – B. P.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 maja 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 17 kwietnia 2009 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Skarb Państwa reprezentowany przez Prezydenta Miasta K. w pozwie
skierowanym przeciwko B. P. – kuratorowi nie objętego spadku po S. B. i L. R.
wnosił o ustalenie, że Skarbowi Państwa przysługuje na podstawie art. 34 ust.1 lit.
a w związku z art. 1 ust.1 dekretu z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach
opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 ze zm.) prawo własności
zabudowanej nieruchomości położonej w K. przy ul. B. […] objętej księgą wieczystą
nr […] prowadzoną przez Sąd Rejonowy w K.
Kurator wnosiła o oddalenie powództwa podnosząc zarzut braku legitymacji
biernej.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 15 grudnia 2008 r. oddalił powództwo
podzielając zarzut pozwanej, a Sąd Apelacyjny zaskarżonym wyrokiem z dnia 17
kwietnia 2009 r. oddalił apelację strony powodowej.
Sądy obu instancji stwierdziły, że w świetle art. 935 § 1 w związku z art. 667
§ 2 k.p.c., kurator spadku może pozywać i być pozywany jedynie w sprawach
wynikających z zarządu nieruchomością spadkową, a zgodnie ze stanowiskiem
Sądu Najwyższego wyrażonym w wyrokach z dnia 5 kwietnia 1956 r. III CR 566/56
(OSN z 1956 r., nr 4, poz. 83) i z dnia 8 lipca 1969r. III CRN 220/69 (OSNC
z 1970 r., nr 5, poz.83), spór o ustalenie własności nie mieści się w pojęciu
zarządu nieruchomością.
W skardze kasacyjnej opartej na podstawie przewidzianej w art. 3983
§ 1
pkt 2 k.p.c. strona powodowa zarzuciła naruszenie art. 935 § 1 w związku z art.
667 § 2 i w związku z art. 666 § 1 k.p.c. przez błędną wykładnię polegającą na
przyjęciu, że udział kuratora spadku w procesie o ustalenie własności
nieruchomości wchodzącej w skład spadku nie mieści się w pojęciu wykonywanego
przez niego zarządu nieruchomością spadkową, co doprowadziło do niewłaściwego
zastosowania art. 935 § 1 w związku z art. 666 § 1 k.p.c. i uznania, iż kurator
spadku nie ma legitymacji procesowej biernej w sprawie o stwierdzenie nabycia
przez Skarb Państwa własności przedmiotowej nieruchomości.
3
Przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoniło się zagadnienie prawne
budzące poważne wątpliwości, które Sąd Najwyższy sformułował w pytaniu: „czy
kurator spadku jest biernie legitymowany w sprawie o ustalenie nabycia przez
Skarb Państwa na podstawie dekretu z dnia 8 marca 1946 roku o majątkach
opuszczonych i poniemieckich (Dz. U. Nr 13, poz. 87 ze zm.) własności
nieruchomości wchodzącej w skład spadku?” i przekazał do rozstrzygnięcia
powiększonemu składowi Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy uchwałą składu siedmiu sędziów podjętą w dniu 1 lutego
2011 r. III CZP 78/10 udzielił na to pytanie odpowiedzi twierdzącej.
Zgodnie z art. 39817
§ 2 k.p.c. stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy
w powyższej uchwale jest wiążące w rozpoznawanej sprawie, a zatem Sąd
Najwyższy jest nim związany przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej strony
powodowej, w której jedynym zarzutem było naruszenie wskazanych wyżej
przepisów i bezpodstawne przyjęcie, że kurator spadku nie ma legitymacji biernej
w rozpoznawanej sprawie o ustalenie nabycia przez Skarb Państwa – na
podstawie dekretu o majątkach opuszczonych i poniemieckich – własności
nieruchomości opisanej w pozwie, wchodzącej w skład spadku po S. B. i L. R.
W świetle podjętej w sprawie uchwały składu siedmiu sędziów i argumentów
przedstawionych w jej uzasadnieniu, zarzut skargi kasacyjnej należało uznać za
uzasadniony, co prowadziło do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania
sprawy Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o
kosztach postępowania kasacyjnego (art. 39815
k.p.c. oraz art. 108 § 2 w związku z
art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c.).