II PZ 10/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:19-04-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II PZ 10/11
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa A. R.
przeciwko M. S. Sp. z o.o.
o odprawę i ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 czerwca 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 24 lutego 2011 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 lutego 2011 r., Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
w sprawie z powództwa A. R. przeciwko M. S. Spółce z o.o. o odprawę i ekwiwalent
za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, na skutek apelacji strony pozwanej od
wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy z dnia 15 listopada 2010 r.,: 1) uchylił wyrok
Sądu pierwszej instancji w punkcie pierwszym w części dotyczącej kwoty 1.269 zł i
w tym zakresie umorzył postępowanie (punkt I), 2) oddalił apelację w pozostałej
części (punkt II) oraz 3) odstąpił od obciążania strony pozwanej kosztami
postępowania apelacyjnego na rzecz powoda (punkt III). Częściowe umorzenie
postępowania było konsekwencją skutecznego cofnięcia przez powoda na etapie
2
postępowania apelacyjnego powództwa w części obejmującej kwotę 1.269 zł. W
uzasadnieniu rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego
Sąd Okręgowy uznał, że podstawą tego orzeczenia jest art. 102 k.p.c., bowiem Sąd
przychylił się do zgłoszonego na rozprawie apelacyjnej przez pozwaną Spółkę
wniosku o nieobciążanie jej kosztami procesu należnymi powodowi z uwagi na jej
trudną sytuację finansową, przy czym ta okoliczność była już wielokrotnie
podnoszona przed Sądem pierwszej instancji.
Na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego
zawarte w punkcie III wyroku Sądu Okręgowego powód wniósł zażalenie, w którym
domaga się jego uchylenia i zmiany przez zasądzenie od pozwanej na rzecz
powoda kosztów zastępstwa procesowego za instancję apelacyjną, ewentualnie
jego uchylenia i przekazania w tym zakresie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania. Ponadto powód wniósł o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego. Żalący się zarzucił Sądowi drugiej instancji obrazę
art. 102 k.p.c. wskutek jego zastosowania i odstąpienia od obciążenia pozwanej
Spółki obowiązkiem zwrotu powodowi należnych mu kosztów postępowania
apelacyjnego oraz naruszenie art. 98 § 1 w związku z art. 99 k.p.c. i w związku z §
6 pkt 5, § 11 ust. 1 pkt 2 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) wskutek ich
niezastosowania. W uzasadnieniu zażalenia powód podkreślił w szczególności, że
trudna sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej proces samodzielnie nie
stanowi podstawy zwolnienia jej od obowiązku zwrotu przeciwnikowi kosztów
postępowania. Koszty postępowania apelacyjnego powinny przysługiwać powodowi
od strony pozwanej, bowiem cofnął powództwo tylko w nieznacznej części w
stosunku do wartości przedmiotu zaskarżenia, przy czym cofnięcie to było skutkiem
powołania przez pozwaną nowych faktów i dowodów dopiero w apelacji, mimo że
mogła ona je powołać w postępowaniu przed Sądem Rejonowym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie z tej przyczyny, że podstawą
prawną rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego zawartego w
3
punkcie III wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24 lutego 2011 r. w rzeczywistości nie
był art. 102 k.p.c. - chociaż taką właśnie podstawę powołał Sąd drugiej instancji -
lecz art. 100 k.p.c. Przepis ten (mający odpowiednie zastosowanie w postępowaniu
apelacyjnym) stanowi, że w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą
wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.
W rozpoznawanej sprawie żądanie(obejmujące zapłatę kwoty 34.797,81 zł)
nie zostało uwzględnione w zakresie kwoty 1.269 zł, gdyż w tej części w
postępowaniu przed Sądem drugiej instancji pozew został skutecznie cofnięty, zaś
postępowanie w tym zakresie umorzone. W odniesieniu do kwoty 1.269 zł powód
przegrał więc sprawę w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji. W tej sytuacji
miała więc zastosowanie wyrażona w art. 100 k.p.c. zasada stosunkowego
rozdzielenia kosztów między stronami procesu. Stosunkowe rozdzielenie kosztów
procesu może nastąpić w różny sposób i wynikać z różnych przyczyn (por.
uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2005 r., SK
26/02, OTK-A 2005 nr 3, poz. 29), gdyż zasada kompensaty nie jest jedyną, jaką
kieruje się sąd przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania. Oprócz tej zasady
istnieją bowiem zasada odpowiedzialności za wynik sprawy, zasada słuszności,
zasada zawinienia i inne im podobne, przy czym z art. 100 k.p.c. nie wynika nakaz
dokonania przez sąd arytmetycznego stosunkowego rozdzielenia kosztów. Sąd
Najwyższy wielokrotnie przedstawiał pogląd, że wzajemne zniesienie (stosunkowe
rozdzielenie) kosztów procesu nie wymaga dokładnego obliczenia stosunku części
uwzględniającej powództwo do części oddalającej pozew, a zasadniczym kryterium
rozłożenia ciężaru kosztów procesu jest w takim wypadku poczucie słuszności
(przykładowo orzeczenia z dnia 30 kwietnia 1952 r., C 290/52, OSN 1953 nr 4, poz.
99 i z dnia 11 stycznia 1961 r., 4 CZ 143/60, OSPiKA 1961 nr 11, poz. 317 oraz
postanowienia z dnia 21 stycznia 1963 r., III CR 191/62, OSNCP 1964 nr 1, poz.
16; z dnia 4 października 1966 r., II PZ 63/66, LEX nr 6049; z dnia 7 lipca 1970 r., I
PZ 28/70, LexPolonica nr 322557; z dnia 17 czerwca 1974 r., II CZ 104/74, LEX nr
7523 i z dnia 28 lutego 1985 r., II CZ 21/85, LexPolonica nr 320926; por. też wyrok
z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004 nr 4, poz. 63).
Odstąpienie przez Sąd drugiej instancji od obciążania strony pozwanej
kosztami postępowania apelacyjnego oznacza w istocie zniesienie kosztów tego
4
postępowania między stronami. To rozstrzygnięcie jest uzasadnione ciężką
sytuacją finansową pozwanej Spółki, przemawiającą za zastosowaniem zasady
słuszności przy rozliczeniu kosztów wobec częściowego uwzględnienia żądań
powoda. Oprócz sytuacji finansowej strony pozwanej występowała więc jeszcze
dodatkowa okoliczność uzasadniająca nieobciążanie tej strony kosztami
postępowania apelacyjnego (częściowe przegranie sprawy przez powoda).
Zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego odpowiada więc prawu, co
powoduje oddalenie zażalenia na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 17 czerwca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
w sprawie z powództwa A. R.
przeciwko M. S. Sp. z o.o.
o odprawę i ekwiwalent za niewykorzystany urlop,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 17 czerwca 2011 r.,
zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 24 lutego 2011 r.,
oddala zażalenie.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 24 lutego 2011 r., Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
w sprawie z powództwa A. R. przeciwko M. S. Spółce z o.o. o odprawę i ekwiwalent
za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, na skutek apelacji strony pozwanej od
wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy z dnia 15 listopada 2010 r.,: 1) uchylił wyrok
Sądu pierwszej instancji w punkcie pierwszym w części dotyczącej kwoty 1.269 zł i
w tym zakresie umorzył postępowanie (punkt I), 2) oddalił apelację w pozostałej
części (punkt II) oraz 3) odstąpił od obciążania strony pozwanej kosztami
postępowania apelacyjnego na rzecz powoda (punkt III). Częściowe umorzenie
postępowania było konsekwencją skutecznego cofnięcia przez powoda na etapie
2
postępowania apelacyjnego powództwa w części obejmującej kwotę 1.269 zł. W
uzasadnieniu rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego
Sąd Okręgowy uznał, że podstawą tego orzeczenia jest art. 102 k.p.c., bowiem Sąd
przychylił się do zgłoszonego na rozprawie apelacyjnej przez pozwaną Spółkę
wniosku o nieobciążanie jej kosztami procesu należnymi powodowi z uwagi na jej
trudną sytuację finansową, przy czym ta okoliczność była już wielokrotnie
podnoszona przed Sądem pierwszej instancji.
Na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego
zawarte w punkcie III wyroku Sądu Okręgowego powód wniósł zażalenie, w którym
domaga się jego uchylenia i zmiany przez zasądzenie od pozwanej na rzecz
powoda kosztów zastępstwa procesowego za instancję apelacyjną, ewentualnie
jego uchylenia i przekazania w tym zakresie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania. Ponadto powód wniósł o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego. Żalący się zarzucił Sądowi drugiej instancji obrazę
art. 102 k.p.c. wskutek jego zastosowania i odstąpienia od obciążenia pozwanej
Spółki obowiązkiem zwrotu powodowi należnych mu kosztów postępowania
apelacyjnego oraz naruszenie art. 98 § 1 w związku z art. 99 k.p.c. i w związku z §
6 pkt 5, § 11 ust. 1 pkt 2 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz
ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę
prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) wskutek ich
niezastosowania. W uzasadnieniu zażalenia powód podkreślił w szczególności, że
trudna sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej proces samodzielnie nie
stanowi podstawy zwolnienia jej od obowiązku zwrotu przeciwnikowi kosztów
postępowania. Koszty postępowania apelacyjnego powinny przysługiwać powodowi
od strony pozwanej, bowiem cofnął powództwo tylko w nieznacznej części w
stosunku do wartości przedmiotu zaskarżenia, przy czym cofnięcie to było skutkiem
powołania przez pozwaną nowych faktów i dowodów dopiero w apelacji, mimo że
mogła ona je powołać w postępowaniu przed Sądem Rejonowym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie z tej przyczyny, że podstawą
prawną rozstrzygnięcia o kosztach postępowania apelacyjnego zawartego w
3
punkcie III wyroku Sądu Okręgowego z dnia 24 lutego 2011 r. w rzeczywistości nie
był art. 102 k.p.c. - chociaż taką właśnie podstawę powołał Sąd drugiej instancji -
lecz art. 100 k.p.c. Przepis ten (mający odpowiednie zastosowanie w postępowaniu
apelacyjnym) stanowi, że w razie częściowego uwzględnienia żądań koszty będą
wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone.
W rozpoznawanej sprawie żądanie(obejmujące zapłatę kwoty 34.797,81 zł)
nie zostało uwzględnione w zakresie kwoty 1.269 zł, gdyż w tej części w
postępowaniu przed Sądem drugiej instancji pozew został skutecznie cofnięty, zaś
postępowanie w tym zakresie umorzone. W odniesieniu do kwoty 1.269 zł powód
przegrał więc sprawę w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji. W tej sytuacji
miała więc zastosowanie wyrażona w art. 100 k.p.c. zasada stosunkowego
rozdzielenia kosztów między stronami procesu. Stosunkowe rozdzielenie kosztów
procesu może nastąpić w różny sposób i wynikać z różnych przyczyn (por.
uzasadnienie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 31 marca 2005 r., SK
26/02, OTK-A 2005 nr 3, poz. 29), gdyż zasada kompensaty nie jest jedyną, jaką
kieruje się sąd przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania. Oprócz tej zasady
istnieją bowiem zasada odpowiedzialności za wynik sprawy, zasada słuszności,
zasada zawinienia i inne im podobne, przy czym z art. 100 k.p.c. nie wynika nakaz
dokonania przez sąd arytmetycznego stosunkowego rozdzielenia kosztów. Sąd
Najwyższy wielokrotnie przedstawiał pogląd, że wzajemne zniesienie (stosunkowe
rozdzielenie) kosztów procesu nie wymaga dokładnego obliczenia stosunku części
uwzględniającej powództwo do części oddalającej pozew, a zasadniczym kryterium
rozłożenia ciężaru kosztów procesu jest w takim wypadku poczucie słuszności
(przykładowo orzeczenia z dnia 30 kwietnia 1952 r., C 290/52, OSN 1953 nr 4, poz.
99 i z dnia 11 stycznia 1961 r., 4 CZ 143/60, OSPiKA 1961 nr 11, poz. 317 oraz
postanowienia z dnia 21 stycznia 1963 r., III CR 191/62, OSNCP 1964 nr 1, poz.
16; z dnia 4 października 1966 r., II PZ 63/66, LEX nr 6049; z dnia 7 lipca 1970 r., I
PZ 28/70, LexPolonica nr 322557; z dnia 17 czerwca 1974 r., II CZ 104/74, LEX nr
7523 i z dnia 28 lutego 1985 r., II CZ 21/85, LexPolonica nr 320926; por. też wyrok
z dnia 21 lutego 2002 r., I PKN 932/00, OSNP 2004 nr 4, poz. 63).
Odstąpienie przez Sąd drugiej instancji od obciążania strony pozwanej
kosztami postępowania apelacyjnego oznacza w istocie zniesienie kosztów tego
4
postępowania między stronami. To rozstrzygnięcie jest uzasadnione ciężką
sytuacją finansową pozwanej Spółki, przemawiającą za zastosowaniem zasady
słuszności przy rozliczeniu kosztów wobec częściowego uwzględnienia żądań
powoda. Oprócz sytuacji finansowej strony pozwanej występowała więc jeszcze
dodatkowa okoliczność uzasadniająca nieobciążanie tej strony kosztami
postępowania apelacyjnego (częściowe przegranie sprawy przez powoda).
Zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego odpowiada więc prawu, co
powoduje oddalenie zażalenia na podstawie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c.