III PK 17/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:22-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Wyrok z dnia 6 października 2011 r.
III PK 17/11
1. Informacja o liczbie członków zakładowej lub międzyzakładowej or-
ganizacji związkowej przekazana po terminie określonym w art. 251
ust. 2
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z
2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) jest skuteczna w odniesieniu do wypowiedzenia
umowy o pracę złożonego po jej uzyskaniu przez pracodawcę. Informacja prze-
kazana po tym terminie i już po złożeniu przez pracodawcę wypowiedzenia
umowy nie ma wpływu na jego prawidłowość, także wtedy, gdy organizacja
związkowa mogła udowodnić, że zrzeszała liczbę członków wymaganą przez
art. 251
ust. 1, art. 34 ust. 2 lub art. 342
ust. 2 tej ustawy.
2. Działacz międzyzakładowej organizacji związkowej, która w żadnym
zakładzie pracy nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzyskania sta-
tusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a
k.p., korzysta ze
szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, pod warunkiem zrzeszania
przez tę organizację przynajmniej w jednym zakładzie pracy co najmniej 10
członków będących pracownikami i poinformowania o tym pracodawcy. Nie
jest wymagane, aby chroniony pracownik był zatrudniony właśnie w tym zakła-
dzie, w którym związek zrzesza co najmniej 10 pracowników (art. 342
ust. 2 i art.
32 ustawy o związkach zawodowych).
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kwaśniewski, Maciej Pacuda.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 paździer-
nika 2011 r. sprawy z powództwa Beaty G. przeciwko Wojskowej Agencji Mieszka-
niowej w W. o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez
pracy, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 20 września 2010 r. […]
2
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w
Szczecinie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasa-
cyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Pozwana Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W., w sprawie z powództwa
Beaty G. o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 20
września 2010 r. […]. Zaskarżonym wyrokiem oddalono jej apelację od wyroku Sądu
Rejonowego Szczecin - Centrum przywracającego powódkę do pracy u pozwanej,
zasądzającego na jej rzecz kwotę 51.077,41 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas
pozostawania bez pracy i orzekającego o kosztach postępowania.
Powódka była zatrudniona od 1 kwietnia 1996 r. w dziale finansowo-księgo-
wym jednostek organizacyjnych Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W., które ule-
gały kilkukrotnym przekształceniom i z tego powodu różne z nich były jej pracodawcą
w rozumieniu art. 3 k.p. Wypowiedzenie umowy o pracę złożył jej dnia 30 czerwca
2008 r. ówczesny pracodawca, którym był Oddział Regionalny WAM w S., a w na-
stępstwie zmiany statutu od 27 marca 2009 r. jej kolejnym pracodawcą stała się Woj-
skowa Agencja Mieszkaniowa w W. Powódka była przewodniczącą zarządu między-
zakładowej organizacji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracow-
ników Wojska, a od 21 lipca 2006 r. była także zastępcą przewodniczącego rady pra-
cowników w Oddziale Regionalnym WAM w S. Przyczyną wypowiedzenia powódce
umowy o pracę była utrata zaufania do niej, spowodowana okolicznościami szcze-
gółowo opisanymi przez pracodawcę w piśmie wypowiadającym. O zamiarze wypo-
wiedzenia pracodawca zawiadomił inną działającą u niego organizację związkową
niż ta, której zarządowi przewodniczyła powódka.
Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne i rozważania prawne
Sądu Rejonowego. Ustalono, że międzyzakładowa organizacja związkowa, której
zarządowi przewodniczyła powódka, nie była organizacją reprezentatywną w rozu-
mieniu art. 24125a
§ 1 k.p. Spełniała ona wymagania przewidziane w art. 251
§ 1 w
związku z art. 34 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, gdyż zrzeszała ponad 10
pracowników łącznie u wszystkich pracodawców, a zatem miała uprawnienia zakła-
dowej organizacji związkowej. Na podstawie kwartalnej informacji o liczbie członków
3
organizacji przekazanej nie 10 kwietnia 2008 r. - jak wymaga art. 251
ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych - lecz dopiero 30 kwietnia 2008 r. pracodawca znał jej skład
liczbowy przed złożeniem powódce wypowiedzenia umowy (30 czerwca 2008 r.).
Zgodnie z art. 32 ust. 6 ustawy o związkach zawodowych powódka została imiennie
wskazana jako pracownik podlegający ochronie z art. 32 ust. 1, a nadto korzystała z
ochrony jako przewodnicząca zarządu (art. 32 ust. 8 tej ustawy). Sąd Okręgowy nie
rozważył podniesionego przez pozwaną w apelacji zarzutu naruszenia art. 17 ust. 1
ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r., o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z
nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550 ze zm.). Wypowiedzenie powódce umowy o
pracę zostało uznane za nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. oraz narusza-
jące dwa zakazy wypowiedzenia: zakaz z art. 32 ust. 1, 3 i 8 w związku z art. 34 ust.
2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z
2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) oraz z art. 17 ust. 1 ustawy o informowaniu pracow-
ników. Z tych względów przywrócono powódkę do pracy u pozwanej (art. 45 § 1 k.p.)
i zasądzono na jej rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (art.
47 zdanie drugie k.p.).
W skardze kasacyjnej pozwana zarzuciła naruszenie: 1) art. 32 ust. 2, 6 i 8,
art. 251
ust. 1 i 2 oraz art. 342
ustawy o związkach zawodowych, przez przyjęcie, że
powódce przysługiwała ochrona wynikająca z tej ustawy, podczas gdy ochrona
przewidziana w art. 32 ust. 6 tej ustawy, obejmująca inne niż reprezentatywne zakła-
dowe organizacje związkowe (określone w art. 24125a
§ 2 k.p.) obejmuje organizacje
związkowe posiadające status zakładowych organizacji związkowych a międzyzakła-
dowa organizacja związkowa, której członkiem zarządu była powódka, nie posiadała
statusu ani reprezentatywnej zakładowej organizacji związkowej, ani statusu zakła-
dowej organizacji związkowej z uwagi na brak ustawowej liczby członków związku
zatrudnionych u pozwanego pracodawcy, a zakres ochrony w przypadku organizacji
międzyzakładowej uregulowany jest w art. 342
ustawy o związkach zawodowych; 2)
art. 251
ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, przez przyjęcie, że międzyzakła-
dowa związkowa organizacja, którą reprezentowała powódka, posiada status zakła-
dowej organizacji związkowej, mimo że liczba pracowników pozwanego będąca
członkami związku jest mniejsza niż 10; 3) art. 251
ust. 2 ustawy o związkach zawo-
dowych, przez przyjęcie, że zaniechanie przez organizację związkową obowiązku
przedstawienia pracodawcy w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po każ-
dym kwartale informacji o liczbie członków organizacji nie wywołuje żadnych konse-
4
kwencji, nie ma żadnego wpływu na ocenę statusu organizacji związkowej i na obo-
wiązki pracodawcy względem organizacji związkowej, podczas gdy dla pracodawcy
informacja taka ma zasadnicze znaczenie, gdyż przesądza o istnieniu ochrony dane-
go pracownika albo o jej braku; 4) art. 17 i art. 3 ust. 2 w związku z art. 2 ust. 1
ustawy o informowaniu pracowników, przez przyjęcie, że powódce przysługiwała
ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy, podczas gdy powołanie rady pracowni-
ków u pozwanego pracodawcy było prawnie nieskuteczne, gdyż międzyzakładowa
organizacja związkowa, reprezentowana przez powódkę, dokonująca wskazania
członka rady pracowników w osobie powódki, nie była organizacją reprezentatywną
w rozumieniu art. 24125a
§ 1 k.p., tj. nie była uprawniona do wyboru członka rady, a
zatem nie istnieje również dla tych pracowników ochrona jaka przysługuje członkom
rady pracowników oraz przez przyjęcie, że do zawiązania rady pracowników może
dojść przez czynności konkludentne - poprzez milczącą akceptację pracodawcy -
podczas gdy to wyłącznie przepisy prawa określają sposób i tryb powstania rady pra-
cowników i tylko ustawowy tryb powołania rady pracowników jest prawnie skuteczny;
5) art. 8 k.p., przez przyznanie ochrony prawnej osobom, które dla osiągnięcia statu-
su osoby podlegającej ochronie podejmują działania bezprawne polegające na two-
rzeniu rady pracowników, co stanowi nadużycie prawa i co pozostaje w sprzeczności
ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa oraz na zaniechaniu obo-
wiązku informowania pracodawcy o ilości członków organizacji związkowej będących
pracownikami co doprowadza do sytuacji, że negatywne konsekwencje niewłaściwe-
go zachowania powódki ponosi wyłącznie pracodawca, gdyż dopiero w postępowa-
niu sądowym dowiaduje się on o istnieniu albo nieistnieniu ochrony związkowej przez
co postępowanie takie naraża pracodawcę na powstanie szkody ; 6) art. 57 § 2 i art.
47 k.p. w związku z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, przez przyznanie
powódce wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pomimo braku podstaw,
gdyż powódce nie przysługiwała ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy ani z
tytułu funkcji związkowej, ani z tytułu członkostwa w radzie pracowników; 7) art. 32 §
1 pkt 3 w związku z art. 45 § 1 k.p., przez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że w
sprawie nie zachodziły podstawy do rozwiązania z powódką umowy o pracę za wy-
powiedzeniem; 8) art. 30 § 4 k.p., poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że wskazana
przez pozwanego w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna wypowiedzenia była
nieuzasadniona; 9) art. 378 § 1 k.p.c., poprzez niedokonanie wszechstronnego roz-
ważenia wszystkich aspektów przedmiotowej sprawy i przyjęcie, że powódka nie na-
5
ruszyła obowiązków pracowniczych oraz nie spowodowała utraty zaufania u praco-
dawcy.
Wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa lub jego
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie
kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę powódka wniosła o jej odrzucenie lub oddalenie i
zasądzenie kosztów postępowania. Wniosek o odrzucenie skargi uzasadniono bra-
kiem legitymacji procesowej podmiotu wnoszącego skargę, określonego w niej jako
„Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W., Oddział Regionalny w S.”. Jak bowiem
ustalił Sąd Rejonowy, dotychczasowy pozwany Oddział Regionalny Wojskowej
Agencji Mieszkaniowej w S. nie może być uznany za pracodawcę powódki, bowiem
utracił ten przymiot na rzecz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W., która stała się
jego następcą prawnym w zakresie dotychczasowych stosunków pracy. Wyroki obu
Sądów zostały wydane przeciwko Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. Zdaniem
powódki Sądy trafnie przyjęły, że wypowiedzenie jej umowy o pracę było nieuzasad-
nione i że korzystała ona z ochrony trwałości stosunku pracy wynikającej z art. 32
ustawy o związkach zawodowych i z art. 17, art. 3 ust. 2 w związku z art. 2 ust. 1
ustawy o informowaniu pracowników, co uzasadniało nie tylko przywrócenie do
pracy, ale także zasądzenie wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.
Nie zostały zatem naruszone art. 32 § 1 pkt 3 w związku z art. 45 § 1 oraz w związku
z art. 30 § 4 k.p. W odniesieniu do ochrony opartej na art. 17 ustawy o informowaniu
skarżąca podniosła, że wskutek konkludentnej akceptacji przez pozwaną funkcjono-
wania rady pracowników oraz braku sprzeciwu drugiego działającego u pozwanej
związku zawodowego wchodzącego w porozumienie o utworzeniu tej rady, zarówno
jej utworzenie jak i działalność były skuteczne ze wszystkimi tego konsekwencjami. Z
tych przyczyn nie został naruszony art. 8 k.p. Także nie został naruszony art. 378 § 1
k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Część zarzutów podniesionych w skardze jest uzasadniona i dlatego zaskar-
żony wyrok został uchylony.
1. Uzasadniony jest zarzut naruszenia art. 342
ustawy o związkach zawodo-
wych przez jego niezastosowanie. W sprawie mają zastosowanie dwa artykuły
6
ustawy o związkach zawodowych odnoszące się do międzyzakładowej organizacji
związkowej: art. 34 i art. 342
. Przepis art. 34 ust. 1 ustanawia ogólną regułę, że wy-
mienione w nim artykuły dotyczące zakładowej organizacji związkowej (art. 251
- art.
331
) stosuje się do organizacji międzyzakładowej obejmującej działaniem danego
pracodawcę. Przepis ten zawiera jednak zastrzeżenie, że następuje to z uwzględnie-
niem art. 34 ust. 2 oraz art. 342
. Z art. 34 ust. 2 tej ustawy wynika, że przy ustalaniu
liczby członków, o której mowa w art. 251
, uwzględnia się liczbę członków międzyza-
kładowej organizacji związkowej zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych
działaniem tej organizacji. Stosując ten przepis (art. 34 ust. 2) Sąd Okręgowy uznał,
że skoro kierowana przez powódkę międzyzakładowa organizacja związkowa liczy
ponad 10 członków, to spełnione są przewidziane w art. 251
wymagania co do liczby
członków niezbędnej do korzystania przez powódkę z ochrony trwałości stosunku
pracy przewidzianej w art. 32 ustawy. To rozumowanie jest nieprawidłowe, gdyż nie
uwzględnia zastrzeżenia o stosowaniu art. 342
, który jest przepisem szczególnym w
stosunku do art. 34 ust. 2. Wprowadza on odmienny sposób ustalania liczebności
członków międzyzakładowej organizacji związkowej niż art. 34 ust. 2. Sposób ten ma
zastosowanie tylko w odniesieniu do jednego uprawnienia tej organizacji, to jest ko-
rzystania przez jej działaczy ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, a wła-
śnie tej kwestii dotyczy rozpoznawana sprawa. Przepis art. 342
przewiduje dwie re-
gulacje dotyczące ustalania liczebności organizacji międzyzakładowej, która jest wy-
magana do objęcia jej działaczy ochroną. Pierwsza z nich (ust. 1) dotyczy organiza-
cji, która co najmniej w jednym zakładzie pracy spełnia wymagania do uzyskania
statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a
k.p. i nie ma zastoso-
wania w sprawie. Natomiast do pozostałych międzyzakładowych organizacji związ-
kowych stosuje się art. 342
ust. 2 stanowiący, że liczba pracowników podlegających
ochronie przewidzianej w art. 32 ust. 1 nie może być większa od liczby zakładów
pracy objętych działaniem tej organizacji, które zatrudniają co najmniej 10 pracowni-
ków będących jej członkami. Z tego przepisu wynika wprost, że jeżeli w żadnym
zakładzie pracy objętym działaniem międzyzakładowej organizacji związkowej liczba
jej członków nie wynosi co najmniej 10 pracowników, to żaden z działaczy tej organi-
zacji nie korzysta z ochrony wynikającej z art. 32. Natomiast spełnienie tego warunku
choćby w jednym zakładzie pracy powoduje objęcie ochroną pracownika imiennie
wskazanego przez zarząd (art. 32 ust. 6) lub przewodniczącego zarządu (art. 32 ust.
7
8), przy czym nie ma wymagania, aby chroniony pracownik był zatrudniony właśnie w
tym zakładzie, w którym związek zrzesza co najmniej 10 pracowników.
2. Nie jest uzasadniony zarzut skargi oparty na twierdzeniu, że przekazanie
pracodawcy przez organizację związkową informacji o liczebności tej organizacji po
terminie z art. 251
ust. 2 ustawy, powoduję utratę przez powódkę szczególnej
ochrony przewidzianej w art. 32. Z art. 251
ust. 2 ustawy wynika, że zakładowa orga-
nizacja związkowa, zrzeszająca co najmniej 10 członków będących pracownikami lub
osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, przedstawia
co kwartał - według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca
następującego po tym kwartale pracodawcy informację o łącznej liczbie członków tej
organizacji, w tym o liczbie członków będących pracownikami lub osobami wykonują-
cymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą. Zrzeszanie przez organizację
związkową tej liczby członków jest warunkiem przysługiwania jej uprawnień zakłado-
wej organizacji związkowej (art. 251
ust. 1). Sąd Okręgowy trafnie przyjął funkcjonal-
ną wykładnię tego przepisu uznając, że zawiadomienie o liczbie członków związku
złożone po terminie jest skuteczne w odniesieniu do wypowiedzenia umowy o pracę
złożonego pracownikowi po uzyskaniu tej informacji przez pracodawcę. Zasadniczą
funkcją nałożenia na zakładową organizację związkową obowiązku przekazania tej
informacji jest ochrona pracodawcy przed negatywnymi dla niego konsekwencjami
naruszenia uprawnień tej organizacji, spowodowanymi niewiedzą o spełnieniu przez
organizację wymagań określonych w art. 251
ust. 1. Z uwagi na zmienną liczbę
członków organizacji związkowej ustawodawca wprowadził obowiązek przekazywa-
nia tej informacji co kwartał w terminie do 10 dnia następnego miesiąca. Zdaniem
Sądu Najwyższego nieprzekazanie tej informacji we wskazanym terminie uprawnia
pracodawcę do przyjęcia wniosku, iż istniejąca u niego organizacja związkowa nie
spełnia wymagań przewidzianych w art. 251
ust. 1 ustawy, a zatem że nie ma obo-
wiązku współdziałania z nią przy rozwiązywaniu z pracownikami stosunku pracy, wy-
nikającego z art. 38 k.p. i art. 32 ustawy o związkach zawodowych.
Prawidłowość tego wniosku ustaje jednak w razie spóźnionego przekazania
przez organizację związkową tej informacji. Od chwili spóźnionego przekazania in-
formacji organizacja związkowa uzyskuje uprawnienia zakładowej organizacji związ-
kowej, o której mowa w art. 251
ust. 1. Omawiana informacja przekazana przez za-
kładową organizację związkową już po złożeniu przez pracodawcę wypowiedzenia
umowy o pracę pracownikowi nie ma znaczenia dla prawidłowości tego wypowiedze-
8
nia, także wtedy, gdy ta organizacja jest w stanie udowodnić, że zrzesza odpowied-
nią liczbę członków. Sąd Najwyższy nie podziela odmiennego poglądu wyrażonego w
tezie III in fine wyroku z dnia 15 listopada 2006 r., I PK 135/06 (OSNP 2007 nr 21-22,
poz. 311) oraz w tezie III wyroku z dnia 19 kwietnia 2010 r., II PK 311/09 (LEX
602699), przyjmujących możliwość późniejszego wykazania przez organizację związ-
kową, że zrzesza co najmniej 10 członków. Taka interpretacja art. 251
ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych praktycznie znosi z organizacji związkowej wynikający z
tego przepisu obowiązek przekazania informacji o liczbie członków. Odbywa się to
kosztem pracodawcy, który będzie obciążony roszczeniami pracownika z tytułu roz-
wiązania z nim stosunku pracy, które stało się wadliwe po złożeniu przez pracodaw-
cę oświadczenia o rozwiązaniu, przy czym wadliwość powstała wskutek niewykona-
nia ustawowego obowiązku przez organizację związkową. Jest to sprzeczne ze
wskazaną wyżej funkcją tego obowiązku. Krytykowany pogląd oznacza przerzucenie
na pracodawcę nieprzewidzianego prawem ryzyka zachowania organizacji związko-
wej w sposób sprzeczny z ustawą. Tymczasem ryzyko działania powinien ponosić
ten, kto odnosi z niego korzyść. Beneficjentami korzystania przez zakładową organi-
zację związkową z uprawnień wynikających z art. 251
ust. 1 ustawy o związkach za-
wodowych są, między innymi, jej działacze korzystający z ochrony przewidzianej w
art. 32 tej ustawy. Oni zatem powinni być obciążeni ryzykiem nieprzekazania przez tę
organizację informacji z art. 251
ust. 2 ustawy, tym bardziej, że mają znaczny wpływ
na wykonanie tego obowiązku przez organizację związkową. Brak możliwości korzy-
stania z uprawnień przysługujących zakładowej organizacji związkowej - spełniającej
warunki określone w art. 251
ust. 1 ustawy o związkach zawodowych - będący skut-
kiem nieprzekazania pracodawcy informacji z art. 251
ust. 2 ustawy, nie jest sankcją
nadmiernie dolegliwą czy nieproporcjonalną w stosunku do tego zaniedbania organi-
zacji związkowej. Przekazanie tej informacji nie jest bowiem działaniem uciążliwym
lub trudnym do spełnienia, wymaga ono dołożenia choćby minimalnej staranności ze
strony organizacji związkowej w dbałości o własne interesy i interes osób objętych
ochroną z art. 32 ustawy.
Powyższe uwagi dotyczące zakładowej organizacji związkowej odnoszą się
odpowiednio do organizacji międzyzakładowej. W odniesieniu do niej trzeba mieć
jednak na uwadze, że ustawa o związkach zawodowych przewiduje dwa różne spo-
soby liczenia jej członków (o czym była mowa wyżej). Funkcja obowiązku przekaza-
nia omawianej informacji wymaga, aby warunkiem korzystania ze szczególnej
9
ochrony stosunku pracy działaczy związkowych - gdy międzyzakładowa organizacja
związkowa w żadnym zakładzie nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzy-
skania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a
k.p. - jest prze-
kazanie informacji, że w co najmniej jednym zakładzie zrzesza ona co najmniej 10
członków będących pracownikami (art. 251
ust. 2 w związku z art. 342
ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych). Przyczyną wadliwości informacji przekazanej w niniejszej
sprawie nie było więc opóźnienie w stosunku do terminu wypowiedzenia powódce
umowy o pracę, lecz jej niewystarczająca treść.
3. Uzasadniony jest zarzut naruszenia art. 2 ust. 1 i art. 17 ust. 1 ustawy o in-
formowaniu pracowników w związku z art. 8 k.p. Według art. 17 ust. 1 tej ustawy
pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć ani rozwiązać
stosunku pracy z pracownikiem będącym jej członkiem w okresie jego członkostwa w
radzie pracowników. Natomiast art. 2 ust. 1 tej ustawy, przed pozbawieniem go mocy
przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r., K 23/07 (Dz.U. Nr
120, poz. 778), stanowił, że użyte w ustawie określenie organizacja związkowa ozna-
cza zakładową lub międzyzakładową organizację związkową reprezentatywną w ro-
zumieniu art. 24125a
§ 1 k.p. Na podstawie art. 4 ustawy tego rodzaju organizacje
wybierały radę pracowników.
Międzyzakładowa organizacja związkowa, której zarządowi przewodniczyła
powódka, nie była reprezentatywną w rozumieniu art. 24125a
§ 1 k.p. i dlatego nie
miała prawa wyboru członków rady pracowników. Faktycznie dokonała ona jednak
wyboru powódki na członka tej rady. Sąd Rejonowy uznał, że skoro uczestnictwo
powódki w radzie pracowników było akceptowane przez pracodawcę i drugi działają-
cy u niego związek zawodowy, to przysługuje jej ochrona z art. 17 ust. 1 ustawy o
informowaniu pracowników. Sąd Okręgowy nie odniósł się wprost do zarzutu apela-
cyjnego pozwanej dotyczącego naruszenia tego przepisu przez Sąd Rejonowy.
Uczynił to tylko pośrednio uznając prawidłowość wyroku tego Sądu, jednak do odda-
lenia apelacji wystarczające było przekonanie Sądu Okręgowego (jak się okazało
nietrafne), że powódka podlega ochronie na podstawie art. 32 ustawy o związkach
zawodowych. Kwestionowany w apelacji pogląd Sądu Rejonowego jest nieprawidło-
wy, gdyż przyznaje on szczególną ochronę stosunku pracy pracownicy, która stała
się członkiem rady pracowników w sposób sprzeczny z ustawą, przy czym nastąpiło
to na podstawie uchwały zarządu tej organizacji związkowej, którego była przewodni-
czącą, a więc miała znaczny wpływ na jej podjęcie. Zdaniem Sądu Najwyższego ak-
10
ceptacja tej sytuacji przez pracodawcę i drugi związek zawodowy może odnosić
skutki w płaszczyźnie zbiorowego prawa pracy, czyli dotyczyć działalności rady pra-
cowników w tak ustalonym składzie w zakresie jej uprawnień określonych w ustawie
o informowaniu pracowników. Nie może natomiast rozciągnąć na tak wybranego pra-
cownika wyjątkowego uprawnienia z indywidualnego prawa pracy, polegającego na
szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy. Nadto, nawet przy przyjęciu, że po-
wódce służyła ochrona z art. 17 ust. 1 ustawy o informowaniu pracowników, należa-
łoby przyjąć, że korzystanie z niej byłoby sprzeczne z art. 8 k.p.
4. Skarżący nie ma racji kwestionując stanowisko obu Sądów w zakresie bez-
zasadności wypowiedzenia powódce umowy o pracy (art. 45 § 1 k.p.). Naruszenia
przez nią obowiązków pracowniczych nie były na tyle poważne, aby uzasadniać to
wypowiedzenie.
5. Podniesiony przez powódkę w odpowiedzi na skargę kasacyjną zarzut
wniesienia jej przez podmiot nieposiadający legitymacji procesowej jest nieuzasad-
niony. Rzeczywiście w zaskarżonym wyroku strona pozwana oznaczona jest jako
„Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W.”, a w skardze wskazano, że wnosi ją „Woj-
skowa Agencja Mieszkaniowa w W., Oddział Regionalny w S.”. Nie może to jednak
mieć istotnego znaczenia w sprawie, gdyż umocowanie do wniesienia skargi wywo-
dzi się od Prezesa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W.
6. Konkludując należy stwierdzić, że wypowiedzenie powódce umowy było
nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. i w tym zakresie zarzut skargi nie za-
sługuje na uwzględnienie. Natomiast słusznie zakwestionowano korzystanie przez
powódkę ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, wywodzonej z art. 32
ustawy o związkach zawodowych i z art. 17 ust. 1 ustawy o informowaniu pracowni-
ków.
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
========================================
III PK 17/11
1. Informacja o liczbie członków zakładowej lub międzyzakładowej or-
ganizacji związkowej przekazana po terminie określonym w art. 251
ust. 2
ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z
2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) jest skuteczna w odniesieniu do wypowiedzenia
umowy o pracę złożonego po jej uzyskaniu przez pracodawcę. Informacja prze-
kazana po tym terminie i już po złożeniu przez pracodawcę wypowiedzenia
umowy nie ma wpływu na jego prawidłowość, także wtedy, gdy organizacja
związkowa mogła udowodnić, że zrzeszała liczbę członków wymaganą przez
art. 251
ust. 1, art. 34 ust. 2 lub art. 342
ust. 2 tej ustawy.
2. Działacz międzyzakładowej organizacji związkowej, która w żadnym
zakładzie pracy nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzyskania sta-
tusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a
k.p., korzysta ze
szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, pod warunkiem zrzeszania
przez tę organizację przynajmniej w jednym zakładzie pracy co najmniej 10
członków będących pracownikami i poinformowania o tym pracodawcy. Nie
jest wymagane, aby chroniony pracownik był zatrudniony właśnie w tym zakła-
dzie, w którym związek zrzesza co najmniej 10 pracowników (art. 342
ust. 2 i art.
32 ustawy o związkach zawodowych).
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kwaśniewski, Maciej Pacuda.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 paździer-
nika 2011 r. sprawy z powództwa Beaty G. przeciwko Wojskowej Agencji Mieszka-
niowej w W. o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie za czas pozostawania bez
pracy, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie z dnia 20 września 2010 r. […]
2
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w
Szczecinie do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasa-
cyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Pozwana Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W., w sprawie z powództwa
Beaty G. o przywrócenie do pracy i wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy,
wniosła skargę kasacyjną od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 20
września 2010 r. […]. Zaskarżonym wyrokiem oddalono jej apelację od wyroku Sądu
Rejonowego Szczecin - Centrum przywracającego powódkę do pracy u pozwanej,
zasądzającego na jej rzecz kwotę 51.077,41 zł tytułem wynagrodzenia za cały czas
pozostawania bez pracy i orzekającego o kosztach postępowania.
Powódka była zatrudniona od 1 kwietnia 1996 r. w dziale finansowo-księgo-
wym jednostek organizacyjnych Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W., które ule-
gały kilkukrotnym przekształceniom i z tego powodu różne z nich były jej pracodawcą
w rozumieniu art. 3 k.p. Wypowiedzenie umowy o pracę złożył jej dnia 30 czerwca
2008 r. ówczesny pracodawca, którym był Oddział Regionalny WAM w S., a w na-
stępstwie zmiany statutu od 27 marca 2009 r. jej kolejnym pracodawcą stała się Woj-
skowa Agencja Mieszkaniowa w W. Powódka była przewodniczącą zarządu między-
zakładowej organizacji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracow-
ników Wojska, a od 21 lipca 2006 r. była także zastępcą przewodniczącego rady pra-
cowników w Oddziale Regionalnym WAM w S. Przyczyną wypowiedzenia powódce
umowy o pracę była utrata zaufania do niej, spowodowana okolicznościami szcze-
gółowo opisanymi przez pracodawcę w piśmie wypowiadającym. O zamiarze wypo-
wiedzenia pracodawca zawiadomił inną działającą u niego organizację związkową
niż ta, której zarządowi przewodniczyła powódka.
Sąd Okręgowy w całości podzielił ustalenia faktyczne i rozważania prawne
Sądu Rejonowego. Ustalono, że międzyzakładowa organizacja związkowa, której
zarządowi przewodniczyła powódka, nie była organizacją reprezentatywną w rozu-
mieniu art. 24125a
§ 1 k.p. Spełniała ona wymagania przewidziane w art. 251
§ 1 w
związku z art. 34 ust. 2 ustawy o związkach zawodowych, gdyż zrzeszała ponad 10
pracowników łącznie u wszystkich pracodawców, a zatem miała uprawnienia zakła-
dowej organizacji związkowej. Na podstawie kwartalnej informacji o liczbie członków
3
organizacji przekazanej nie 10 kwietnia 2008 r. - jak wymaga art. 251
ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych - lecz dopiero 30 kwietnia 2008 r. pracodawca znał jej skład
liczbowy przed złożeniem powódce wypowiedzenia umowy (30 czerwca 2008 r.).
Zgodnie z art. 32 ust. 6 ustawy o związkach zawodowych powódka została imiennie
wskazana jako pracownik podlegający ochronie z art. 32 ust. 1, a nadto korzystała z
ochrony jako przewodnicząca zarządu (art. 32 ust. 8 tej ustawy). Sąd Okręgowy nie
rozważył podniesionego przez pozwaną w apelacji zarzutu naruszenia art. 17 ust. 1
ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r., o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z
nimi konsultacji (Dz.U. Nr 79, poz. 550 ze zm.). Wypowiedzenie powódce umowy o
pracę zostało uznane za nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. oraz narusza-
jące dwa zakazy wypowiedzenia: zakaz z art. 32 ust. 1, 3 i 8 w związku z art. 34 ust.
2 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z
2001 r. Nr 79, poz. 854 ze zm.) oraz z art. 17 ust. 1 ustawy o informowaniu pracow-
ników. Z tych względów przywrócono powódkę do pracy u pozwanej (art. 45 § 1 k.p.)
i zasądzono na jej rzecz wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (art.
47 zdanie drugie k.p.).
W skardze kasacyjnej pozwana zarzuciła naruszenie: 1) art. 32 ust. 2, 6 i 8,
art. 251
ust. 1 i 2 oraz art. 342
ustawy o związkach zawodowych, przez przyjęcie, że
powódce przysługiwała ochrona wynikająca z tej ustawy, podczas gdy ochrona
przewidziana w art. 32 ust. 6 tej ustawy, obejmująca inne niż reprezentatywne zakła-
dowe organizacje związkowe (określone w art. 24125a
§ 2 k.p.) obejmuje organizacje
związkowe posiadające status zakładowych organizacji związkowych a międzyzakła-
dowa organizacja związkowa, której członkiem zarządu była powódka, nie posiadała
statusu ani reprezentatywnej zakładowej organizacji związkowej, ani statusu zakła-
dowej organizacji związkowej z uwagi na brak ustawowej liczby członków związku
zatrudnionych u pozwanego pracodawcy, a zakres ochrony w przypadku organizacji
międzyzakładowej uregulowany jest w art. 342
ustawy o związkach zawodowych; 2)
art. 251
ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, przez przyjęcie, że międzyzakła-
dowa związkowa organizacja, którą reprezentowała powódka, posiada status zakła-
dowej organizacji związkowej, mimo że liczba pracowników pozwanego będąca
członkami związku jest mniejsza niż 10; 3) art. 251
ust. 2 ustawy o związkach zawo-
dowych, przez przyjęcie, że zaniechanie przez organizację związkową obowiązku
przedstawienia pracodawcy w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po każ-
dym kwartale informacji o liczbie członków organizacji nie wywołuje żadnych konse-
4
kwencji, nie ma żadnego wpływu na ocenę statusu organizacji związkowej i na obo-
wiązki pracodawcy względem organizacji związkowej, podczas gdy dla pracodawcy
informacja taka ma zasadnicze znaczenie, gdyż przesądza o istnieniu ochrony dane-
go pracownika albo o jej braku; 4) art. 17 i art. 3 ust. 2 w związku z art. 2 ust. 1
ustawy o informowaniu pracowników, przez przyjęcie, że powódce przysługiwała
ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy, podczas gdy powołanie rady pracowni-
ków u pozwanego pracodawcy było prawnie nieskuteczne, gdyż międzyzakładowa
organizacja związkowa, reprezentowana przez powódkę, dokonująca wskazania
członka rady pracowników w osobie powódki, nie była organizacją reprezentatywną
w rozumieniu art. 24125a
§ 1 k.p., tj. nie była uprawniona do wyboru członka rady, a
zatem nie istnieje również dla tych pracowników ochrona jaka przysługuje członkom
rady pracowników oraz przez przyjęcie, że do zawiązania rady pracowników może
dojść przez czynności konkludentne - poprzez milczącą akceptację pracodawcy -
podczas gdy to wyłącznie przepisy prawa określają sposób i tryb powstania rady pra-
cowników i tylko ustawowy tryb powołania rady pracowników jest prawnie skuteczny;
5) art. 8 k.p., przez przyznanie ochrony prawnej osobom, które dla osiągnięcia statu-
su osoby podlegającej ochronie podejmują działania bezprawne polegające na two-
rzeniu rady pracowników, co stanowi nadużycie prawa i co pozostaje w sprzeczności
ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa oraz na zaniechaniu obo-
wiązku informowania pracodawcy o ilości członków organizacji związkowej będących
pracownikami co doprowadza do sytuacji, że negatywne konsekwencje niewłaściwe-
go zachowania powódki ponosi wyłącznie pracodawca, gdyż dopiero w postępowa-
niu sądowym dowiaduje się on o istnieniu albo nieistnieniu ochrony związkowej przez
co postępowanie takie naraża pracodawcę na powstanie szkody ; 6) art. 57 § 2 i art.
47 k.p. w związku z art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych, przez przyznanie
powódce wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pomimo braku podstaw,
gdyż powódce nie przysługiwała ochrona przed rozwiązaniem stosunku pracy ani z
tytułu funkcji związkowej, ani z tytułu członkostwa w radzie pracowników; 7) art. 32 §
1 pkt 3 w związku z art. 45 § 1 k.p., przez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że w
sprawie nie zachodziły podstawy do rozwiązania z powódką umowy o pracę za wy-
powiedzeniem; 8) art. 30 § 4 k.p., poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że wskazana
przez pozwanego w wypowiedzeniu umowy o pracę przyczyna wypowiedzenia była
nieuzasadniona; 9) art. 378 § 1 k.p.c., poprzez niedokonanie wszechstronnego roz-
ważenia wszystkich aspektów przedmiotowej sprawy i przyjęcie, że powódka nie na-
5
ruszyła obowiązków pracowniczych oraz nie spowodowała utraty zaufania u praco-
dawcy.
Wniesiono o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa lub jego
uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie
kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę powódka wniosła o jej odrzucenie lub oddalenie i
zasądzenie kosztów postępowania. Wniosek o odrzucenie skargi uzasadniono bra-
kiem legitymacji procesowej podmiotu wnoszącego skargę, określonego w niej jako
„Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W., Oddział Regionalny w S.”. Jak bowiem
ustalił Sąd Rejonowy, dotychczasowy pozwany Oddział Regionalny Wojskowej
Agencji Mieszkaniowej w S. nie może być uznany za pracodawcę powódki, bowiem
utracił ten przymiot na rzecz Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W., która stała się
jego następcą prawnym w zakresie dotychczasowych stosunków pracy. Wyroki obu
Sądów zostały wydane przeciwko Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W. Zdaniem
powódki Sądy trafnie przyjęły, że wypowiedzenie jej umowy o pracę było nieuzasad-
nione i że korzystała ona z ochrony trwałości stosunku pracy wynikającej z art. 32
ustawy o związkach zawodowych i z art. 17, art. 3 ust. 2 w związku z art. 2 ust. 1
ustawy o informowaniu pracowników, co uzasadniało nie tylko przywrócenie do
pracy, ale także zasądzenie wynagrodzenia za cały czas pozostawania bez pracy.
Nie zostały zatem naruszone art. 32 § 1 pkt 3 w związku z art. 45 § 1 oraz w związku
z art. 30 § 4 k.p. W odniesieniu do ochrony opartej na art. 17 ustawy o informowaniu
skarżąca podniosła, że wskutek konkludentnej akceptacji przez pozwaną funkcjono-
wania rady pracowników oraz braku sprzeciwu drugiego działającego u pozwanej
związku zawodowego wchodzącego w porozumienie o utworzeniu tej rady, zarówno
jej utworzenie jak i działalność były skuteczne ze wszystkimi tego konsekwencjami. Z
tych przyczyn nie został naruszony art. 8 k.p. Także nie został naruszony art. 378 § 1
k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Część zarzutów podniesionych w skardze jest uzasadniona i dlatego zaskar-
żony wyrok został uchylony.
1. Uzasadniony jest zarzut naruszenia art. 342
ustawy o związkach zawodo-
wych przez jego niezastosowanie. W sprawie mają zastosowanie dwa artykuły
6
ustawy o związkach zawodowych odnoszące się do międzyzakładowej organizacji
związkowej: art. 34 i art. 342
. Przepis art. 34 ust. 1 ustanawia ogólną regułę, że wy-
mienione w nim artykuły dotyczące zakładowej organizacji związkowej (art. 251
- art.
331
) stosuje się do organizacji międzyzakładowej obejmującej działaniem danego
pracodawcę. Przepis ten zawiera jednak zastrzeżenie, że następuje to z uwzględnie-
niem art. 34 ust. 2 oraz art. 342
. Z art. 34 ust. 2 tej ustawy wynika, że przy ustalaniu
liczby członków, o której mowa w art. 251
, uwzględnia się liczbę członków międzyza-
kładowej organizacji związkowej zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych
działaniem tej organizacji. Stosując ten przepis (art. 34 ust. 2) Sąd Okręgowy uznał,
że skoro kierowana przez powódkę międzyzakładowa organizacja związkowa liczy
ponad 10 członków, to spełnione są przewidziane w art. 251
wymagania co do liczby
członków niezbędnej do korzystania przez powódkę z ochrony trwałości stosunku
pracy przewidzianej w art. 32 ustawy. To rozumowanie jest nieprawidłowe, gdyż nie
uwzględnia zastrzeżenia o stosowaniu art. 342
, który jest przepisem szczególnym w
stosunku do art. 34 ust. 2. Wprowadza on odmienny sposób ustalania liczebności
członków międzyzakładowej organizacji związkowej niż art. 34 ust. 2. Sposób ten ma
zastosowanie tylko w odniesieniu do jednego uprawnienia tej organizacji, to jest ko-
rzystania przez jej działaczy ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, a wła-
śnie tej kwestii dotyczy rozpoznawana sprawa. Przepis art. 342
przewiduje dwie re-
gulacje dotyczące ustalania liczebności organizacji międzyzakładowej, która jest wy-
magana do objęcia jej działaczy ochroną. Pierwsza z nich (ust. 1) dotyczy organiza-
cji, która co najmniej w jednym zakładzie pracy spełnia wymagania do uzyskania
statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a
k.p. i nie ma zastoso-
wania w sprawie. Natomiast do pozostałych międzyzakładowych organizacji związ-
kowych stosuje się art. 342
ust. 2 stanowiący, że liczba pracowników podlegających
ochronie przewidzianej w art. 32 ust. 1 nie może być większa od liczby zakładów
pracy objętych działaniem tej organizacji, które zatrudniają co najmniej 10 pracowni-
ków będących jej członkami. Z tego przepisu wynika wprost, że jeżeli w żadnym
zakładzie pracy objętym działaniem międzyzakładowej organizacji związkowej liczba
jej członków nie wynosi co najmniej 10 pracowników, to żaden z działaczy tej organi-
zacji nie korzysta z ochrony wynikającej z art. 32. Natomiast spełnienie tego warunku
choćby w jednym zakładzie pracy powoduje objęcie ochroną pracownika imiennie
wskazanego przez zarząd (art. 32 ust. 6) lub przewodniczącego zarządu (art. 32 ust.
7
8), przy czym nie ma wymagania, aby chroniony pracownik był zatrudniony właśnie w
tym zakładzie, w którym związek zrzesza co najmniej 10 pracowników.
2. Nie jest uzasadniony zarzut skargi oparty na twierdzeniu, że przekazanie
pracodawcy przez organizację związkową informacji o liczebności tej organizacji po
terminie z art. 251
ust. 2 ustawy, powoduję utratę przez powódkę szczególnej
ochrony przewidzianej w art. 32. Z art. 251
ust. 2 ustawy wynika, że zakładowa orga-
nizacja związkowa, zrzeszająca co najmniej 10 członków będących pracownikami lub
osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, przedstawia
co kwartał - według stanu na ostatni dzień kwartału - w terminie do 10 dnia miesiąca
następującego po tym kwartale pracodawcy informację o łącznej liczbie członków tej
organizacji, w tym o liczbie członków będących pracownikami lub osobami wykonują-
cymi pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą. Zrzeszanie przez organizację
związkową tej liczby członków jest warunkiem przysługiwania jej uprawnień zakłado-
wej organizacji związkowej (art. 251
ust. 1). Sąd Okręgowy trafnie przyjął funkcjonal-
ną wykładnię tego przepisu uznając, że zawiadomienie o liczbie członków związku
złożone po terminie jest skuteczne w odniesieniu do wypowiedzenia umowy o pracę
złożonego pracownikowi po uzyskaniu tej informacji przez pracodawcę. Zasadniczą
funkcją nałożenia na zakładową organizację związkową obowiązku przekazania tej
informacji jest ochrona pracodawcy przed negatywnymi dla niego konsekwencjami
naruszenia uprawnień tej organizacji, spowodowanymi niewiedzą o spełnieniu przez
organizację wymagań określonych w art. 251
ust. 1. Z uwagi na zmienną liczbę
członków organizacji związkowej ustawodawca wprowadził obowiązek przekazywa-
nia tej informacji co kwartał w terminie do 10 dnia następnego miesiąca. Zdaniem
Sądu Najwyższego nieprzekazanie tej informacji we wskazanym terminie uprawnia
pracodawcę do przyjęcia wniosku, iż istniejąca u niego organizacja związkowa nie
spełnia wymagań przewidzianych w art. 251
ust. 1 ustawy, a zatem że nie ma obo-
wiązku współdziałania z nią przy rozwiązywaniu z pracownikami stosunku pracy, wy-
nikającego z art. 38 k.p. i art. 32 ustawy o związkach zawodowych.
Prawidłowość tego wniosku ustaje jednak w razie spóźnionego przekazania
przez organizację związkową tej informacji. Od chwili spóźnionego przekazania in-
formacji organizacja związkowa uzyskuje uprawnienia zakładowej organizacji związ-
kowej, o której mowa w art. 251
ust. 1. Omawiana informacja przekazana przez za-
kładową organizację związkową już po złożeniu przez pracodawcę wypowiedzenia
umowy o pracę pracownikowi nie ma znaczenia dla prawidłowości tego wypowiedze-
8
nia, także wtedy, gdy ta organizacja jest w stanie udowodnić, że zrzesza odpowied-
nią liczbę członków. Sąd Najwyższy nie podziela odmiennego poglądu wyrażonego w
tezie III in fine wyroku z dnia 15 listopada 2006 r., I PK 135/06 (OSNP 2007 nr 21-22,
poz. 311) oraz w tezie III wyroku z dnia 19 kwietnia 2010 r., II PK 311/09 (LEX
602699), przyjmujących możliwość późniejszego wykazania przez organizację związ-
kową, że zrzesza co najmniej 10 członków. Taka interpretacja art. 251
ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych praktycznie znosi z organizacji związkowej wynikający z
tego przepisu obowiązek przekazania informacji o liczbie członków. Odbywa się to
kosztem pracodawcy, który będzie obciążony roszczeniami pracownika z tytułu roz-
wiązania z nim stosunku pracy, które stało się wadliwe po złożeniu przez pracodaw-
cę oświadczenia o rozwiązaniu, przy czym wadliwość powstała wskutek niewykona-
nia ustawowego obowiązku przez organizację związkową. Jest to sprzeczne ze
wskazaną wyżej funkcją tego obowiązku. Krytykowany pogląd oznacza przerzucenie
na pracodawcę nieprzewidzianego prawem ryzyka zachowania organizacji związko-
wej w sposób sprzeczny z ustawą. Tymczasem ryzyko działania powinien ponosić
ten, kto odnosi z niego korzyść. Beneficjentami korzystania przez zakładową organi-
zację związkową z uprawnień wynikających z art. 251
ust. 1 ustawy o związkach za-
wodowych są, między innymi, jej działacze korzystający z ochrony przewidzianej w
art. 32 tej ustawy. Oni zatem powinni być obciążeni ryzykiem nieprzekazania przez tę
organizację informacji z art. 251
ust. 2 ustawy, tym bardziej, że mają znaczny wpływ
na wykonanie tego obowiązku przez organizację związkową. Brak możliwości korzy-
stania z uprawnień przysługujących zakładowej organizacji związkowej - spełniającej
warunki określone w art. 251
ust. 1 ustawy o związkach zawodowych - będący skut-
kiem nieprzekazania pracodawcy informacji z art. 251
ust. 2 ustawy, nie jest sankcją
nadmiernie dolegliwą czy nieproporcjonalną w stosunku do tego zaniedbania organi-
zacji związkowej. Przekazanie tej informacji nie jest bowiem działaniem uciążliwym
lub trudnym do spełnienia, wymaga ono dołożenia choćby minimalnej staranności ze
strony organizacji związkowej w dbałości o własne interesy i interes osób objętych
ochroną z art. 32 ustawy.
Powyższe uwagi dotyczące zakładowej organizacji związkowej odnoszą się
odpowiednio do organizacji międzyzakładowej. W odniesieniu do niej trzeba mieć
jednak na uwadze, że ustawa o związkach zawodowych przewiduje dwa różne spo-
soby liczenia jej członków (o czym była mowa wyżej). Funkcja obowiązku przekaza-
nia omawianej informacji wymaga, aby warunkiem korzystania ze szczególnej
9
ochrony stosunku pracy działaczy związkowych - gdy międzyzakładowa organizacja
związkowa w żadnym zakładzie nie zrzesza liczby pracowników wymaganej do uzy-
skania statusu organizacji reprezentatywnej w rozumieniu art. 24125a
k.p. - jest prze-
kazanie informacji, że w co najmniej jednym zakładzie zrzesza ona co najmniej 10
członków będących pracownikami (art. 251
ust. 2 w związku z art. 342
ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych). Przyczyną wadliwości informacji przekazanej w niniejszej
sprawie nie było więc opóźnienie w stosunku do terminu wypowiedzenia powódce
umowy o pracę, lecz jej niewystarczająca treść.
3. Uzasadniony jest zarzut naruszenia art. 2 ust. 1 i art. 17 ust. 1 ustawy o in-
formowaniu pracowników w związku z art. 8 k.p. Według art. 17 ust. 1 tej ustawy
pracodawca nie może bez zgody rady pracowników wypowiedzieć ani rozwiązać
stosunku pracy z pracownikiem będącym jej członkiem w okresie jego członkostwa w
radzie pracowników. Natomiast art. 2 ust. 1 tej ustawy, przed pozbawieniem go mocy
przez wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r., K 23/07 (Dz.U. Nr
120, poz. 778), stanowił, że użyte w ustawie określenie organizacja związkowa ozna-
cza zakładową lub międzyzakładową organizację związkową reprezentatywną w ro-
zumieniu art. 24125a
§ 1 k.p. Na podstawie art. 4 ustawy tego rodzaju organizacje
wybierały radę pracowników.
Międzyzakładowa organizacja związkowa, której zarządowi przewodniczyła
powódka, nie była reprezentatywną w rozumieniu art. 24125a
§ 1 k.p. i dlatego nie
miała prawa wyboru członków rady pracowników. Faktycznie dokonała ona jednak
wyboru powódki na członka tej rady. Sąd Rejonowy uznał, że skoro uczestnictwo
powódki w radzie pracowników było akceptowane przez pracodawcę i drugi działają-
cy u niego związek zawodowy, to przysługuje jej ochrona z art. 17 ust. 1 ustawy o
informowaniu pracowników. Sąd Okręgowy nie odniósł się wprost do zarzutu apela-
cyjnego pozwanej dotyczącego naruszenia tego przepisu przez Sąd Rejonowy.
Uczynił to tylko pośrednio uznając prawidłowość wyroku tego Sądu, jednak do odda-
lenia apelacji wystarczające było przekonanie Sądu Okręgowego (jak się okazało
nietrafne), że powódka podlega ochronie na podstawie art. 32 ustawy o związkach
zawodowych. Kwestionowany w apelacji pogląd Sądu Rejonowego jest nieprawidło-
wy, gdyż przyznaje on szczególną ochronę stosunku pracy pracownicy, która stała
się członkiem rady pracowników w sposób sprzeczny z ustawą, przy czym nastąpiło
to na podstawie uchwały zarządu tej organizacji związkowej, którego była przewodni-
czącą, a więc miała znaczny wpływ na jej podjęcie. Zdaniem Sądu Najwyższego ak-
10
ceptacja tej sytuacji przez pracodawcę i drugi związek zawodowy może odnosić
skutki w płaszczyźnie zbiorowego prawa pracy, czyli dotyczyć działalności rady pra-
cowników w tak ustalonym składzie w zakresie jej uprawnień określonych w ustawie
o informowaniu pracowników. Nie może natomiast rozciągnąć na tak wybranego pra-
cownika wyjątkowego uprawnienia z indywidualnego prawa pracy, polegającego na
szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy. Nadto, nawet przy przyjęciu, że po-
wódce służyła ochrona z art. 17 ust. 1 ustawy o informowaniu pracowników, należa-
łoby przyjąć, że korzystanie z niej byłoby sprzeczne z art. 8 k.p.
4. Skarżący nie ma racji kwestionując stanowisko obu Sądów w zakresie bez-
zasadności wypowiedzenia powódce umowy o pracy (art. 45 § 1 k.p.). Naruszenia
przez nią obowiązków pracowniczych nie były na tyle poważne, aby uzasadniać to
wypowiedzenie.
5. Podniesiony przez powódkę w odpowiedzi na skargę kasacyjną zarzut
wniesienia jej przez podmiot nieposiadający legitymacji procesowej jest nieuzasad-
niony. Rzeczywiście w zaskarżonym wyroku strona pozwana oznaczona jest jako
„Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w W.”, a w skardze wskazano, że wnosi ją „Woj-
skowa Agencja Mieszkaniowa w W., Oddział Regionalny w S.”. Nie może to jednak
mieć istotnego znaczenia w sprawie, gdyż umocowanie do wniesienia skargi wywo-
dzi się od Prezesa Wojskowej Agencji Mieszkaniowej w W.
6. Konkludując należy stwierdzić, że wypowiedzenie powódce umowy było
nieuzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. i w tym zakresie zarzut skargi nie za-
sługuje na uwzględnienie. Natomiast słusznie zakwestionowano korzystanie przez
powódkę ze szczególnej ochrony trwałości stosunku pracy, wywodzonej z art. 32
ustawy o związkach zawodowych i z art. 17 ust. 1 ustawy o informowaniu pracowni-
ków.
Z tych względów na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.
========================================