Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 508/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 6 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący,
sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSA Marek Machnij
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Budowlanego Usługowo-Remontowego
"M." Spółki z o.o. w K.
przeciwko Gminie B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 6 października 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 czerwca 2010 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala apelację;
2. obciąża pozwaną kosztami postępowania apelacyjnego
i kasacyjnego, pozostawiając szczegółowe wyliczenie
referendarzowi sądowemu w Sądzie Okręgowym.
2
Uzasadnienie
Przedsiębiorstwo Budowlane Usługowo-Remontowe „M.” spółka z o.o. w K.
wystąpiło przeciwko Gminie Miasta B. z pozwem o zapłatę 171 125 zł.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 10 lutego 2010 r. zasądził dochodzoną
przez powódkę kwotę w przeważającej części, a w pozostałym zakresie powództwo
oddalił. Ustalił, że między stronami doszło do zawarcia dnia 18 października 2007 r.
umowy o roboty dodatkowe. Uznał, że powódka dopełniła obowiązek zgłoszenia
pozwanej robót dodatkowych, przyjmując jednocześnie, że strony nie określiły w
umowie, w jaki sposób ma nastąpić zgłoszenie konieczności wykonania robót
dodatkowych oraz w jaki sposób należy je zatwierdzić. Stwierdził, że powódka
wykonała je po uzyskaniu dodatkowego zamówienia w trybie art. 67 ustawy z 29
stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2010 r. Nr
113, poz. 759 ze zm.; dalej „p.z.p.”).
Pozwana wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego.
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 14 czerwca 2010 r. zmienił zaskarżony
wyrok w ten sposób, że powództwo oddalił i orzekł o kosztach postępowania.
Podkreślił, że - stosownie do art. 72, art. 76, art. 65 § 2 i art. 56 k.c. oraz art. 67 ust.
1 pkt 5, art. 66 i art. 139 p.z.p. - prace zgłoszone do wykonania nie stanowiły tzw.
robót dodatkowych, ale powinny stać się przedmiotem zamówienia dodatkowego.
Nie mieściły się one w zakresie prac objętych zamówieniem podstawowym, na co
wskazuje specyfikacja istotnych warunków zamówienia. Strony powinny zatem
zawrzeć w formie pisemnej po negocjacjach umowę o roboty stanowiące tzw.
zamówienie dodatkowe z wolnej ręki w trybie art. 67 ust. 1 pkt 5 p.z.p. i § 11
umowy. Powódka sygnalizowała potrzebę wykonania robót dodatkowych Radzie
Budowy powołanej przez pozwaną w celu zapewnienia sprawnej realizacji
inwestycji. W niniejszej sprawie nie doszło do podjęcia negocjacji poprzedzających
zawarcie umowy w sprawie zamówienia dodatkowego. Nie doszło też do zawarcia
umowy w formie pisemnej, zaś Rada Budowy nie była – zdaniem Sądu
Apelacyjnego – organem pozwanej zdolnym do składania oświadczeń woli w jej
imieniu. Mimo to powódka przystąpiła do wykonania robót dodatkowych, licząc na
3
zawarcie umowy i wypłatę wynagrodzenia. Roboty te zostały wykonane i odebrane
przez inwestora, co zostało potwierdzone w dzienniku budowy.
Powódka w skardze kasacyjnej zaskarżyła wyrok Sądu Apelacyjnego
w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego, mianowicie art. 66, art. 67
ust. 1 pkt 5 i art. 139 p.z.p. oraz art. 72, art. 76 i art. 65 § 2 k.c. przez błędną
wykładnię, a także naruszenie przepisu postępowania, mianowicie art. 247 k.p.c.,
przez jego niezastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z § 3 wiążącej strony umowy o roboty budowlane, realizacja
zadania obejmowała roboty przygotowawcze i rozbiórkowe, roboty fundamentowe,
stan zerowy, stan surowy otwarty - w tym instalacje sanitarne i elektryczne
zewnętrzne, stan surowy zamknięty, stan wykończeniowy zewnętrzny, stan
wykończeniowy wewnętrzny, instalacje sanitarne wewnętrzne i wentylację,
instalacje elektryczne wewnętrzne oraz zagospodarowanie terenu. Z akt niniejszej
sprawy wynika, że Zarząd Nieruchomości Miejskich w B. zawiadomił pismem z dnia
13 września 2008 r. autorską pracownię projektową „A.-S.”, iż w trakcie realizacji
zadania wystąpiły następujące braki w opracowaniu dokumentacji projektowej i
przedmiarowej: pogłębienie istniejących piwnic w budynku starym, skucie
istniejących tynków zewnętrznych pod ocieplenie budynku starego, zmiana
wykonania robót ziemnych drogowych - brak możliwości zastosowania koparki ze
względu na małą odległość budynku nowego od istniejącego ogrodzenia muru, brak
w projekcie i kosztorysie inwestorskim wykończenia ścian w kotłowni, brak
kosztorysu inwestorskiego i rozwiązania technicznego na roboty zewnętrzne
(remont muru ogrodzeniowego), wykonanie kontrłat na konstrukcji dachu w
budynku starym i nowym, zła technologia wykonania robót ziemnych budynku
nowego w kosztorysie inwestorskim – ze względu na bardzo mały plac budowy,
brak miejsca na złożenie gruntu na odkład do zasypywania ścian fundamentowych,
wykonanie dodatkowej ściany nośnej piwnic w budynku nowym, sprawdzenie i
odgruzowanie istniejących przewodów kominowych w budynku starym, dodatkowe
drzwi ogniowe do piwnicy i pomieszczenia gospodarczego w budynku starym,
wykonanie dodatkowej ławy fundamentowej pod ścianą kominową oraz ścianą przy
4
kotłowni w budynku starym, brak rozwiązania technicznego i kosztowego elewacji
szczytu budynku starego południowo - wschodniego dotyczącego istniejących
kominów oraz ustawienia rusztowań na istniejących dachach oraz ustawienia
rusztowań na elewacji szczytu północno – zachodniego, za mała wysokość nowego
biegu klatki schodowej, brak wykonania barier stalowych zewnętrznych na
otworach okienno – drzwiowych w budynku nowym. Po dokonaniu przez pracownię
projektową „A.-S.” stosownych zmian w projekcie zadanie inwestycyjnego powódka
wykonała określone prace zgodnie z tymi zmianami i zażądała za nie dodatkowego
wynagrodzenia. Powódka w skardze kasacyjnej trafnie podkreśliła, że wspomniane
prace miały charakter posiłkowy i mieściły się w podstawowym zakresie robót
określonych w § 3 wiążącej strony umowy. Wbrew odmiennej ocenie dokonanej
przez Sąd Apelacyjny, nie powinny one stać się przedmiotem zamówienia
dodatkowego, zatem przepisy art. 67 ust. 1 pkt 5, art. 66 i art. 139 p.z.p. oraz art.
72 i art. 76 k.c. w ogóle nie powinny mieć zastosowania w niniejszej sprawie.
W konsekwencji zarzut naruszenia tych przepisów oraz art. 65 § 2 k.c. przez ich
błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie okazał się oczywiście uzasadniony.
Nieuzasadniony natomiast okazał się zarzut naruszenia art. 247 k.p.c.
Po pierwsze, przepis ten znajduje się wśród przepisów o postępowaniu przed
sądem pierwszej instancji, zarzut jego naruszenia mógłby zatem być podnoszony
w skardze kasacyjnej tylko w związku z art. 391 k.p.c. Po drugie, przepis ten
znajduje się wśród przepisów dotyczących postępowania dowodowego, zgodnie
zaś z art. 3983
§ 3 k.p.c. podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty
dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39816
k.p.c.
orzekł, jak w sentencji.