Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 67/11
POSTANOWIENIE
Dnia 28 października 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Powiatu S.
przeciwko J. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 października 2011 r.,
zażalenia pozwanego na orzeczenie o kosztach procesu zawarte
w punkcie 3. wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 22 grudnia 2010 r.,
zmienia zaskarżone postanowienie w ten sposób, że zasądza
od powoda na rzecz pozwanego kwotę 12119,25 zł (dwanaście
tysięcy stodziewiętnaście złotych 25/100) tytułem zwrotu
kosztów procesu w postępowaniu apelacyjnym; oddala
zażalenie w pozostałym zakresie; zasądza od powoda na rzecz
pozwanego kwotę 1322 zł (jeden tysiąc trzysta dwadzieścia dwa
złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu
zażaleniowym.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonymi postanowieniami objętymi wyrokiem z dnia 22 grudnia 2010 r.
Sąd Apelacyjny, obniżając zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda kwotę
251 167 zł do kwoty 62791,87 zł i oddalając powództwo w pozostałym zakresie,
zniósł pomiędzy stronami koszty procesu w postępowaniu przed Sądem pierwszej
instancji oraz zasądził na rzecz powoda od pozwanego kwotę 12 119,25 zł tytułem
zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego. Z uzasadnienia wynika, że pozwany
wygrał sprawę na etapie postępowania apelacyjnego w zakresie 75% i dlatego
powinien ponieść koszty w rozmiarze 25%, stosownie do zasady stosunkowego ich
rozdziału, objętej art. 100 k.p.c. Poniesione przez pozwanego koszty w wysokości
17 959 zł, to suma wniesionej opłaty 12559 zł i wynagrodzenia pełnomocnika 5400
zł, a koszt powoda, to wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 5400 zł. Kwota
5839,75 zł stanowi 25 % sumy kosztów, którą ponieść powinien pozwany, a zatem
zasądzeniu na jego rzecz podlegała różnica pomiędzy kosztami faktycznie
poniesionymi a udziałem pozwanego w sumie kosztów obu stron w wysokości
12 119,25 zł.
Pozwany w zażaleniu zaskarżył obydwa rozstrzygnięcia w przedmiocie
kosztów procesu, zarzucając kwestionowanym orzeczeniom naruszenie art. 98
k.p.c. przez niezastosowanie go, art. 100 k.p.c. przez niezastosowanie
stosunkowego rozdzielenia kosztów 59 w zakresie kosztów w obu instancjach, art.
328 § 2 k.p.c. Przez brak uzasadnienia dotyczącego obciążenia pozwanego
kosztami w wysokości 12 119, 25zł. Skarżący domagał się zmiany postanowień
przez zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów procesu
kwoty 468, 75 zł za pierwszą instancję i 12 125, 63 zł za drugą instancję.
Postanowieniem z dnia 28 marca 2011 r. Sąd Apelacyjny odrzucił zażalenie
pozwanego od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 wyroku z dnia 22 grudnia
2010 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie pozwanego skierowane w odniesieniu do rozstrzygnięcia o kosztach
procesu w postępowaniu apelacyjnym uznać należało za częściowo uzasadnione.
Stanowisko Sądu Apelacyjnego jest niekonsekwentne, skoro mimo zasądzenia
3
wymienionej kwoty tytułem zwrotu kosztów procesu od powoda na rzecz
pozwanego, w motywach wyroku podaje, że zastosował zasadę stosunkowego
rozdziału kosztów, w wyniku której ta kwota podlegała zasądzeniu na rzecz
pozwanego od powoda. Nie zasługiwał na podzielenie zarzut pozwanego
naruszenia art. 98 k.p.c. Przez jego niezastosowanie. Nie było podstaw do uznania,
że Sąd Apelacyjny do podlegających rozliczeniu kosztów włączył wydatki stron
nienależące do zakresu kosztów niezbędnych, o jakich mowa w art. 98 § 3 k.p.c.
Przyjęcie za podstawę orzeczenia o kosztach procesu jednej z zasad
przewidzianych art. 98 do 107 k.p.c. uzależnione jest od wyniku procesu.
Do zastosowania zasady odpowiedzialności za wynik sporu, objętej art. 98 § 1
k.p.c., dojdzie w wypadku przegrania sprawy przez jedną ze stron. Pozostałe
zasady, które uzupełniają tę podstawową zasadę, mogą być użyte w razie zajścia
okoliczności w nich wskazanych. Przepis art. 100 k.p.c. traktuje o zasadzie
kompensaty kosztów procesu, która umożliwia sprawiedliwe ich rozłożenie
pomiędzy stronami, jeżeli żądania lub obrona uwzględnione zostały jedynie
częściowo. Kompensata poniesionych kosztów procesu może polegać na ich
wzajemnym zniesieniu, stosunkowym rozdzieleniu lub włożeniu na jedną ze stron
obowiązku zwrotu całości kosztów. Trafnie przyjął Sąd Apelacyjny, że
w rozpoznawanej sprawie należało koszty postępowania apelacyjnego stosunkowo
rozdzielić w oparciu o art. 100 w związku z art. 391 § 1 k.p.c., Ale wynik tego
rozliczenia, którego wyrazem jest skarżone postanowienie, został błędnie
określony, co zasadnie podnosi skarżący. Określenie kosztów należnych stronie,
w rezultacie zastosowania stosunkowego ich rozdzielenia, polega na ustaleniu
w pierwszej kolejności stosunku, w jakiej każda ze stron utrzymała się ze złożonym
żądaniem lub obroną, następnie wysokości kosztów poniesionych przez każdą
stronę, sumy tych kosztów, obliczeniu, przy zastosowaniu stosunku wygranej do
przegranej, udziału każdej z nich w sumie kosztów. Odniesienie tego udziału
w sumie kosztów do kosztów faktycznie przez stronę poniesionych (kosztów strony)
oznaczy, czy i która ze stron powinna zwrócić, wynikającą stąd różnicę
przeciwnikowi. Na takie stosowanie powołanej zasady wskazuje utrwalone już
orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. postanowienia z dnia16 sierpnia 1966 r.,
I CR 81/66, niepubl.; z dnia 16 października 1987 r., I CZ 126/87, niepubl.; z dnia
4
31 stycznia 1991 r., II CZ 255/90, OSPiKA 1991/11-12/530; z dnia 21 lutego 2002,
I PKN 932/00, OSNP 2004/4/63), które znajduje również zastosowanie
w rozpoznawanej sprawie. W uzasadnieniu wyroku Sąd Apelacyjny zawarł
prawidłowe wyliczenia i właściwie określił rozmiar kosztów, które powinny obciążać
strony, z czego do zapłaty od powoda na rzecz pozwanego przypada kwota
12119,25 zł. Żądanie dalszej kwoty przez skarżącego nie zasługuje na
uwzględnienie, ponieważ stanowi rezultat błędnego określania zakresu
odpowiedzialności powoda w stosunku do każdego składnika kosztów.
Z powyższych względów zaskarżone postanowienie podlegało zmianie,
z mocy, art.39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c., przez zasądzenie na rzecz
pozwanego od powoda kwoty 12119,25 zł. Rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego oparte zostało na podstawie art. 98 § 1 i 3 w związku
z art. 361 i art. 39821
k.p.c.