Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CSK 25/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 listopada 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa S. Centrum Diagnostyczno Leczniczego
sp. z o.o.
przeciwko Narodowemu Funduszowi Zdrowia-M. Oddział Wojewódzki
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 listopada 2011 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 25 sierpnia 2010 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania oraz rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy oddalił powództwo strony pozwanej – „S.” – Centrum
Diagnostyczno-Lecznicze Spółki z o.o. obejmujące kwotę 137.633,50 zł,
skierowane przeciwko pozwanemu NFZ – M. Oddziałowi Wojewódzkiemu.
Dochodzona przez powoda kwota obejmowała pozostałą część wynagrodzenia za
marzec i kwiecień 2006 r. w związku z wykonaniem świadczeń przez powoda na
podstawie łączącej strony umowy o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej. Powód
wykonał świadczenia uwidocznione w wystawionych fakturach, natomiast stron
pozwana dokonała potrącenia dochodzonej należności z przysługującą jej
wierzytelnością o zwrot nienależnego świadczenia (nadpłata za rok 2005). Nadpłata
taka powstała w związku z podaniem przez stronę powodową błędnych danych
sprawozdawczych w zakresie świadczeń hospitalizacyjnych.
Sąd Okręgowy ustalił, że strony łączyła umowa z dnia 30 stycznia 2004 r.,
w brzmieniu ustalonym aneksem z 30 listopada 2004 r. Stosunek umowny stron był
regulowany także w zał. nr 1 do umowy; ponadto powód był zobowiązany
do wykonywania umowy zgodnie z zasadami określonymi we wzorcu umownym,
tj. „Szczegółowymi materiałami informacyjnymi (...)”. W tych postanowieniach
umownych określono m.in. sposób obliczania kosztów świadczeń zdrowotnych
objętych sporem. W ocenie Sądu pierwszej instancji, roszczenie o zwrot nadpłaty
w ogóle nie powstało, a strona powodowa prawidłowo obliczyła koszty świadczeń
medycznych objęte powództwem.
Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony pozwanej. W ocenie tego Sądu,
zaskarżony wyrok odpowiada prawu, ale przy przyjęciu innej argumentacji prawnej.
Sąd Okręgowy starał się ustalić, czy w ogóle istniała należność strony pozwanej
przedstawiona do potrącenia (tzw. nadpłata za świadczenia medyczne wykonane
w 2005 r.). Nie wziął jednak pod uwagę treści umowy ugody stron z dnia 14 lutego
2006 r., zawartej jeszcze przed zgłoszeniem przez stronę pozwaną wierzytelności,
wynikającej z nadpłaty za świadczenia wykonane w 2005 r. i przed złożeniem
oświadczenia o potrąceniu. Ugoda odnosiła się także do wierzytelności strony
pozwanej objętej następnie potrąceniem (art. 498 k.c., art. 499 k.c.). Na podstawie
ugody „strony rozliczyły się w sposób ostateczny, z realizacji umowy za 2005 r.,
3
w zakresie wszystkich świadczeń (art. 97 k.c.)”. W tej sytuacji doszło do
wygaśnięcia umowy i tym samym wygasły wszelkie wzajemne roszczenia między
stronami wynikające z umowy z 2005 r., w tym - roszczenia dotyczące
nieprawidłowego rozliczenia między stronami. Nie mogło zatem dojść do
skutecznego potrącenia wierzytelności NFZ.
W skardze kasacyjnej strony pozwanej podniesiono zarzuty naruszenia
prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c., art. 245 k.p.c. i art. 227 k.p.c. w zw. z art.
391 § 1 k.p.c., oraz zarzutów prawa materialnego, tj. art. 65 § 2 k.c., art. 354 § 1
i § 2 k.c. W ramach tej grupy zarzutów podnoszono także naruszenie § 27 ogólnych
warunków umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej”, stanowiących
załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 6 października 2005 r. w zw. z art.
498 k.c. Skarżąca wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W rozpoznawanej sprawie decydujące znaczenie ma zarzut naruszenia art.
65 § 2 k.c. dotyczący interpretacji przez Sąd Apelacyjny odpowiednich postanowień
ugody, zawartej przez strony w dniu 14 lutego 2006 r. w związku z łączącą strony
umowy z dnia 30 stycznia 2004 r., uzupełnionej odpowiednimi aneksami.
Oceniając nieskuteczność zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu potrącenia
(art. 498 k.c.), Sąd drugiej instancji przyjął, że w ugodzie „strony rozliczyły się
w sposób ostateczny” z realizacji umowy na rok 2005 w zakresie wszystkich
świadczeń” i „wobec wzajemnego wykonania obowiązków umownych oraz złożenia
oświadczeń przez obie strony o całkowitym rozliczeniu „umowy za 2005 r., doszło
do jej wygaśnięcia”. W konsekwencji - zdaniem tego Sądu - wygasły też wszelkie
wzajemne roszczenia między stronami, wynikające z tej umowy w tym też –
roszczenia uzasadnione nieprawidłowym rozliczeniem.
W świetle postanowień umowy ugody taką interpretację należy uznać za
zdecydowanie przedwczesną. W skardze kasacyjnej strony pozwanej trafnie
wskazano na to, że w § 3 ugody wspomina się o „roszczeniach świadczeniodawcy
wobec Oddziału Funduszu „a w § 4 nadto stwierdzono, iż „świadczeniodawca
zrzeka się prawa do dochodzenia w przyszłości jakichkolwiek dalszych roszczeń”.
4
Zestawienie treści tych paragrafów z paragrafami 1 i 2 ugody mogłoby prowadzić
do wniosku, że nie doszło jednak do zrzeczenia się w niej wszystkich, możliwych
roszczeń strony pozwanej wobec strony powodowej (szpitala), wynikających
z łączącej strony trzyletniej umowy, zawartej w dniu 30 stycznia 2004 r. Co więcej,
tzw. okresem (cyklem) rozliczeniowym w ugodzie uczyniono rok 2005, toteż nie
wiadomo dlaczego Sąd Apelacyjny kategorycznie stwierdził o „wygaśnięciu
umowy”, nie wyjaśniając bliżej jurydycznego sensu tej konstatacji.
W tej sytuacji nie sposób przyjąć, że Sąd Apelacyjny właściwie
zinterpretował odpowiednie postanowienie ugody z 14 lutego 2006 r. (art. 65 § 2
k.c.).Oznaczało to konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania
sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania (art. 39815
k.p.c.).