Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 73/11
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Romualda Spyt
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z wniosku J. M.
przeciwko Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i
Administracji w Warszawie
o emeryturę policyjną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 2 grudnia 2011 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 lipca 2010 r.,
oddala skargę.
U Z A S A D N I E N I E
Wyrokiem z dnia 9 lipca 2010 r., Sąd Apelacyjny oddalił apelację
wnioskodawcy J. M. od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 19 lutego 2010 r. w sprawie przeciwko Zakładowi Emerytalno –
2
Rentowemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie o
emeryturę policyjną, wskazując w uzasadnieniu, że wnioskodawca legitymuje się
łącznie okresem 13 lat 8 miesięcy i 5 dni służby w Policji, a tym sam nie spełnił
przesłanki do nabycia emerytury policyjnej określonej w art. 16 ust. 2 ustawy z dnia
18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego,
Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, Służby
Więziennej oraz ich rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.).
Okres zawieszenia w czynnościach służbowych (od dnia 25 maja 2007 r. do dnia
15 listopada 2008 r.) nie został uwzględniony w tzw. stażu emerytalnym.
W stanie faktycznym sprawy, wnioskodawca pełnił służbę w Policji od dnia
20 maja 1996 r. do dnia 15 listopada 2008 r., z tym że, w okresie od dnia 25 maja
2007 r. do dnia 15 listopada 2008 r., był zawieszony w czynnościach służbowych
do czasu zakończenia postępowania karnego. Ze służby w policji został zwolniony
z dniem 15 listopada 2008 r. na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 9 ustawy z dnia 6
kwietnia 1990 r. o Policji (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 ze zm.), w
myśl którego policjanta można zwolnić ze służby w razie upływu dwunastu miesięcy
zawieszenia w czynnościach służbowych, jeżeli nie ustały przyczyny będące
podstawą zawieszenia. Wyrokiem Sądu Rejonowego Wydział II Karny z dnia 16
czerwca 2009r., wnioskodawca został skazany na karę 1 roku pozbawienia
wolności z zawieszeniem jej wykonania na okres trzech lat za popełnienie występku
z art. 178a § 1 k.k. Wyrok ten został utrzymany w mocy, wobec uznania za
oczywiście bezzasadną apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego (J. M.),
wyrokiem Sądu Okręgowego Wydział IV Karny Odwoławczy z dnia 12 listopada
2009r.
Zaskarżoną decyzją organu rentowego - Zakładu Emerytalno Rentowego
Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie z dnia 27 lutego
2009 r. odmówiono wnioskodawcy prawa do emerytury policyjnej, gdyż legitymował
się on wysługą emerytalną w łącznym wymiarze 13 lat 8 miesięcy i 5 dni - w tym;
okresy służby wojskowej od dnia 27 stycznia 1993 r. do dnia 7 września 1995 r.
oraz służby jako funkcjonariusz Policji w okresie od dnia 20 maja 1996r. do dnia 11
3
czerwca 2007 r. - tj. do czasu wejścia w życie znowelizowanego art. 3 ust. 1 pkt 7
ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji,
(…) oraz ich rodzin, niespełniając wymogu posiadania piętnastu lat służby,
wynikającego z art. 12 powyższej ustawy, stosownie bowiem do art. 3 ust. 1 pkt 7
ustawy, zaliczeniu nie podlegał okres zawieszenia wnioskodawcy w czynnościach
służbowych trwający od dnia 25 maja 2007 r. do dnia 15 listopada 2008 r.
Wyrokiem z dnia 19 lutego 2010 r. Sąd Okręgowy - Ubezpieczeń
Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawcy, wskazując na art. 16 ust 2 ustawy z
dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, (…),
według którego do wysługi emerytalnej zalicza się okresy zawieszenia w
czynnościach służbowych jedynie w przypadku gdy funkcjonariusz został
uniewinniony lub gdy postępowanie karne zostało umorzone albo gdy
funkcjonariusz nie został ukarany karą dyscyplinarną wydalenia ze służby. W
ocenie Sądu, wobec prawomocnego skazania wnioskodawcy w postępowaniu
karnym, nie ma podstaw do zaliczenia spornego okresu do okresu wymaganych
piętnastu lat służby, określonego w art. 12 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o
zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, (…).
W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego, zaskarżając go w
całości, pełnomocnik wnioskodawcy zarzucił naruszenie przepisów prawa
materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie – art. 16 ust. 2
ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji
(…) w związku z art. 14 ustawy z dnia z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy
o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr. 82, poz. 558), wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania
Sądowi drugiej instancji, wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje;
Stosownie do art. 39813
§ 1 i 2 k.p.c., Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w
granicach skargi kasacyjnej i jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi
podstawę zaskarżonego orzeczenia, jeżeli - tak jak w rozpoznawanej sprawie -
skarga nie zawiera zarzutu naruszenia przepisów postępowania.
4
Już na wstępie należy stwierdzić, że wykładnia przepisu art. 16 ust 2 ustawy
z dnia 18 lutego 1994 r. dokonana przez Sąd Apelacyjny, nie budzi wątpliwości.
Stosownie do art. 12 tej ustawy emerytura policyjna przysługuje
funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia legitymuje się
piętnastoletnim okresem służby (wysługi emerytalnej). Wysługa emerytalna – w
rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 7 przywołanej ustawy (w brzmieniu obowiązującym w
dniu 11 czerwca 2007 r., nadanym art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007r. o
zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw to okresy służby
w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie
Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze
Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży
Pożarnej lub Służbie Więziennej, z wyjątkiem okresów zawieszenia w czynnościach
służbowych, a także okresy im równorzędne, łącznie z okresami, o których mowa w
art. 14 i 16. Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy, do wysługi emerytalnej
zalicza się okresy zawieszenia w czynnościach służbowych w przypadku gdy
funkcjonariusz został uniewinniony lub gdy postępowanie karne wobec niego
zostało umorzone albo gdy nie został on ukarany karą dyscyplinarną wydalenia ze
służby. Zgodnie z niekwestionowanym stanem faktycznym sprawy, wnioskodawca
został zwolniony ze służby w Policji z dniem 15 listopada 2008 r. Bezspornie
również okres służby wnioskodawcy wynosił mniej niż 15 lat, wykazał on bowiem
jedynie okres 13 lat 8 miesięcy i 5 dni. Wnioskodawca został zawieszony w
czynnościach służbowych od dnia 25 maja 2007 r. w związku z toczącym się
przeciwko niemu postępowaniem karnym (na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy z dnia
6 kwietnia 1990 r. o Policji - jednolity tekst: Dz.U.z 2007r. Nr 43, poz. 277 ze zm.),
które zostało ostatecznie prawomocnie zakończone wyrokiem skazującym za
przestępstwo z art. 178a § 1 k.k. Nie zastosowano natomiast wobec niego kary
dyscyplinarnej wydalenia ze służby (art. 41 ust. 1 pkt 3 ustawy o Policji), gdyż
wnioskodawca w dacie zakończenia postępowania był już poza służbą. Prawo do
emerytury policyjnej dla funkcjonariusza Policji zgodnie z art. 12 ustawy z dnia 18
lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) jest
uzależnione od legitymowania się w dniu zwolnienia ze służby piętnastoletnim
okresem służby w Policji. Trafnie Sądy orzekające w sprawie, stosując art. 16 ust 2
5
powyższej ustawy, nie zaliczyły wnioskodawcy do wysługi emerytalnej okresu
zawieszenia w czynnościach służbowych, gdyż został on skazany prawomocnym
wyrokiem w postępowaniu karnym. Wykładnia gramatyczna i logiczna tego
przepisu prowadzi do wniosku, że okresów zawieszenia w służbie (podobnie jak
okresów pozbawienia wolności) nie wyłącza się z wysługi emerytalnej tylko w takich
przypadkach, gdy wynikiem prowadzonego postępowania karnego było
uniewinnienie funkcjonariusza lub umorzenie wobec niego postępowania karnego.
Skazanie funkcjonariusza za przestępstwo umyślne prawomocnym wyrokiem
sądowym powoduje nie zaliczenie do wysługi emerytalnej okresu zawieszenia w
czynnościach służbowych z powodu toczącego się postępowania karnego.
Zaprezentowana wyżej wykładnia – co warto zauważyć na marginesie rozważań -
znajduje potwierdzenie w treści projektu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o
zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw, (Sejm RP V
kadencji, druk sejmowy nr 928), w którego uzasadnieniu wskazano, że istotą
proponowanej regulacji było miedzy innymi wyłączenie z okresów wliczanych do
wysługi emerytalnej okresów zawieszenia w czynnościach służbowych, w
przypadku gdy funkcjonariusz nie został uniewinniony, albo gdy postępowanie
karne nie zostało umorzone lub jeżeli został on ukarany karą dyscyplinarną
wydalenia ze służby.
Innymi słowy okres zawieszenia w czynnościach służbowych, podlega
zaliczeniu do wysługi emerytalnej jedynie w trzech przypadkach, a więc jeżeli
wynikiem toczącego się postępowania karnego przeciwko funkcjonariuszowi było
(1) jego uniewinnienie, (2) umorzenie w stosunku do niego postępowania karnego
oraz (3) w przypadku gdy nie został on ukarany karą dyscyplinarną wydalenia ze
służby.
Wszystkie te okoliczności zostały wzięte pod uwagę przez orzekający w
sprawie Sąd Apelacyjny.
Tym się kierując - gdy podstawy skargi nie zostały wykazane – orzeczono
jak w sentencji, na podstawie art. 39814
k.p.c.