II CZ 114/11
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:17-04-2013
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 114/11
POSTANOWIENIE
Dnia 7 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. M.
przeciwko J. F.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 7 grudnia 2011 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 13 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnianie
2
Postanowieniem z dnia 13 maja 2011 r. Sąd Okręgowy uzupełnił wyrok Sądu
Okręgowego z dnia 13 kwietnia 2011 r. w ten sposób, że dotychczasową treść
rozstrzygnięcia oznaczył jako punkt pierwszy i dodał punkt drugi, w którym zniósł
wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu za postępowanie w drugiej instancji.
W uzasadnieniu wyjaśnił, że obie strony wniosły apelacje od wyroku Sądu
Rejonowego z dnia 25 sierpnia 2010 r. Powódka A. M. zaskarżyła orzeczenie w
części oddalającej powództwo (wartość przedmiotu zaskarżenia 8 600 zł), a
pozwany J. F. – w części zasadzającej (wartość przedmiotu zaskarżenia 8 400 zł).
Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy oddalił obie apelacje. Pismem
z dnia 15 kwietnia 2011 r. powódka wniosła o uzupełnienie wyroku Sądu
Okręgowego poprzez rozstrzygnięcie o kosztach procesu i zasądzenie od
pozwanego na rzecz powódki kwoty 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
adwokackiego w postepowaniu odwoławczym. Powódka wskazała, że wygrała
postepowanie apelacyjne zainicjowane apelacją pozwanego i dlatego należny jest
jej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Okręgowy uznał, że zachodziły podstawy do zastosowania art. 100
k.p.c., ponieważ każda ze stron w postępowaniu apelacyjnym w takim samym
zakresie wygrała, jak i przegrała proces, wobec czego powódce nie przysługiwał od
pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego przed sądem odwoławczym.
Powódka zażaliła się na powyższe postanowienie. Zarzuciła naruszenie
przepisów postępowania - art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. poprzez jego
błędną wykładnię i przyjęcie, że jeżeli strony co do zasady poniosły koszty
postępowania apelacyjnego, w którym rozpoznano apelację obu stron od wyroku
sądu pierwszej instancji, to słuszne jest zastosowanie zasady wzajemnego
zniesienia kosztów, mimo zastępowania powódki przez profesjonalnego
pełnomocnika. Podniosła, iż w wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2010 r. Sąd Rejonowy
zasądził na jej rzecz od pozwanego kwotę 8 400 zł, co stanowiło połowę kwoty
objętej żądaniem pozwu. Nie budzi więc wątpliwości, że powódka utrzymała się ze
swoimi roszczeniami w pięćdziesięciu procentach i tym samym udział obu stron
3
w kosztach procesu obciąża obie strony w takiej samej proporcji. Ponieważ
w sprawie tylko powódka korzystała z zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika
procesowego i tylko ona poniosła tego koszty, to należy się jej częściowy zwrot
kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie przed Sądem drugiej instancji.
W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i orzeczenie
co do istoty sprawy poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 300 zł
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że zastosowanie art. 100 k.p.c.
wymaga porównania w jakim zakresie strony wygrały, a w jakim uległy
przeciwnikowi. Ocena przeprowadzana jest poprzez porównanie rozmiaru żądania
uwzględnionego w wyroku z całym dochodzonym roszczeniem. Otrzymana
proporcja powinna następnie posłużyć do określenia należnego stronie zwrotu
kosztów. Jeśli koszty poniesione przez obydwie strony będą zbliżone – zachodzą
podstawy do zastosowania wzajemnego zniesienia kosztów. W postępowaniu
apelacyjnym jednak układ nieco się zmienia. Strona, która wnosi apelację od części
wyroku ponosi koszty procesu wyznaczone wartością przedmiotu zaskarżenia –
zarówno co do opłat sądowych (art. 13 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., Nr 90,
poz. 594 ze zm.) jak i co do kosztów zastępstwa adwokackiego (§ 4 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.). W tym jednak zakresie powódce zwrot kosztów nie przysługiwał, ponieważ
przegrała w całości żądanie zgłoszone w swojej apelacji. Natomiast kosztów
związanych z obroną przed apelacją pozwanego powódka nie objęła zgłoszonym
wnioskiem o uzupełnienie wyroku w zakresie zwrotu kosztów co wynika z treści
wniosku (k. 362) oraz z rozmiaru kwoty dochodzonej w zażaleniu – stanowiącej
połowę wynagrodzenia adwokackiego za postępowanie apelacyjne obliczonego od
wartości przedmiotu zaskarżenia z apelacji powódki. W związku z tym Sąd
Okręgowy nie miał podstaw do przyznawania powódce zwrotu kosztów obrony
4
przed apelacją pozwanego. W konsekwencji rozstrzygnięcie, którego istotą jest
nieobciążanie żadnej ze stron obowiązkiem zwrotu kosztów przeciwnikowi było
prawidłowe, wobec czego zażalenie powódki należało oddalić na podstawie art.
3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 7 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Iwona Koper
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. M.
przeciwko J. F.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 7 grudnia 2011 r.,
zażalenia powódki
na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 13 maja 2011 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnianie
2
Postanowieniem z dnia 13 maja 2011 r. Sąd Okręgowy uzupełnił wyrok Sądu
Okręgowego z dnia 13 kwietnia 2011 r. w ten sposób, że dotychczasową treść
rozstrzygnięcia oznaczył jako punkt pierwszy i dodał punkt drugi, w którym zniósł
wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu za postępowanie w drugiej instancji.
W uzasadnieniu wyjaśnił, że obie strony wniosły apelacje od wyroku Sądu
Rejonowego z dnia 25 sierpnia 2010 r. Powódka A. M. zaskarżyła orzeczenie w
części oddalającej powództwo (wartość przedmiotu zaskarżenia 8 600 zł), a
pozwany J. F. – w części zasadzającej (wartość przedmiotu zaskarżenia 8 400 zł).
Wyrokiem z dnia 13 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy oddalił obie apelacje. Pismem
z dnia 15 kwietnia 2011 r. powódka wniosła o uzupełnienie wyroku Sądu
Okręgowego poprzez rozstrzygnięcie o kosztach procesu i zasądzenie od
pozwanego na rzecz powódki kwoty 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa
adwokackiego w postepowaniu odwoławczym. Powódka wskazała, że wygrała
postepowanie apelacyjne zainicjowane apelacją pozwanego i dlatego należny jest
jej zwrot kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Okręgowy uznał, że zachodziły podstawy do zastosowania art. 100
k.p.c., ponieważ każda ze stron w postępowaniu apelacyjnym w takim samym
zakresie wygrała, jak i przegrała proces, wobec czego powódce nie przysługiwał od
pozwanego zwrot kosztów zastępstwa procesowego przed sądem odwoławczym.
Powódka zażaliła się na powyższe postanowienie. Zarzuciła naruszenie
przepisów postępowania - art. 100 k.p.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. poprzez jego
błędną wykładnię i przyjęcie, że jeżeli strony co do zasady poniosły koszty
postępowania apelacyjnego, w którym rozpoznano apelację obu stron od wyroku
sądu pierwszej instancji, to słuszne jest zastosowanie zasady wzajemnego
zniesienia kosztów, mimo zastępowania powódki przez profesjonalnego
pełnomocnika. Podniosła, iż w wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2010 r. Sąd Rejonowy
zasądził na jej rzecz od pozwanego kwotę 8 400 zł, co stanowiło połowę kwoty
objętej żądaniem pozwu. Nie budzi więc wątpliwości, że powódka utrzymała się ze
swoimi roszczeniami w pięćdziesięciu procentach i tym samym udział obu stron
3
w kosztach procesu obciąża obie strony w takiej samej proporcji. Ponieważ
w sprawie tylko powódka korzystała z zastępstwa profesjonalnego pełnomocnika
procesowego i tylko ona poniosła tego koszty, to należy się jej częściowy zwrot
kosztów zastępstwa adwokackiego za postępowanie przed Sądem drugiej instancji.
W konkluzji wniosła o zmianę zaskarżonego postanowienia i orzeczenie
co do istoty sprawy poprzez zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kwoty 300 zł
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że zastosowanie art. 100 k.p.c.
wymaga porównania w jakim zakresie strony wygrały, a w jakim uległy
przeciwnikowi. Ocena przeprowadzana jest poprzez porównanie rozmiaru żądania
uwzględnionego w wyroku z całym dochodzonym roszczeniem. Otrzymana
proporcja powinna następnie posłużyć do określenia należnego stronie zwrotu
kosztów. Jeśli koszty poniesione przez obydwie strony będą zbliżone – zachodzą
podstawy do zastosowania wzajemnego zniesienia kosztów. W postępowaniu
apelacyjnym jednak układ nieco się zmienia. Strona, która wnosi apelację od części
wyroku ponosi koszty procesu wyznaczone wartością przedmiotu zaskarżenia –
zarówno co do opłat sądowych (art. 13 § 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r., Nr 90,
poz. 594 ze zm.) jak i co do kosztów zastępstwa adwokackiego (§ 4 ust. 2
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie
opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348
ze zm.). W tym jednak zakresie powódce zwrot kosztów nie przysługiwał, ponieważ
przegrała w całości żądanie zgłoszone w swojej apelacji. Natomiast kosztów
związanych z obroną przed apelacją pozwanego powódka nie objęła zgłoszonym
wnioskiem o uzupełnienie wyroku w zakresie zwrotu kosztów co wynika z treści
wniosku (k. 362) oraz z rozmiaru kwoty dochodzonej w zażaleniu – stanowiącej
połowę wynagrodzenia adwokackiego za postępowanie apelacyjne obliczonego od
wartości przedmiotu zaskarżenia z apelacji powódki. W związku z tym Sąd
Okręgowy nie miał podstaw do przyznawania powódce zwrotu kosztów obrony
4
przed apelacją pozwanego. W konsekwencji rozstrzygnięcie, którego istotą jest
nieobciążanie żadnej ze stron obowiązkiem zwrotu kosztów przeciwnikowi było
prawidłowe, wobec czego zażalenie powódki należało oddalić na podstawie art.
3941
§ 3 w zw. z art. 39814
k.p.c.