Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CSK 113/11
POSTANOWIENIE
Dnia 7 grudnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Irena Gromska-Szuster
w sprawie z powództwa G. P.
przeciwko Skarbowi Państwa- Zakładowi Karnemu w B.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7 grudnia 2011 r.,
na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 30 września 2010 r.,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2) nie obciąża powoda kosztami postępowania kasacyjnego;
3) zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego na rzecz
adw. I. S. kwotę 1800 zł (jeden tysiąc osiemset złotych)
wraz ze stosowaną stawką podatku od towarów i usług
tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej
powodowi z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 30 września 2010 r. Sąd Okręgowy oddalił
apelację powoda G. P. od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego
powództwo przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w B. o zasądzenie
kwoty 50 000 zł zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. za naruszenie dóbr
osobistych powoda w wyniku osadzenia go w przeludnionej celi i traktowania w
sposób nieludzki i poniżający.
Sąd drugiej instancji uznał, że chociaż osadzenie powoda w celach
o powierzchni przypadającej na jednego skazanego poniżej normy określonej w art.
110 § 2 k.k.w stanowiło działanie bezprawne w rozumieniu art. 24 k.c.,
to w okolicznościach sprawy brak podstaw do zasądzenia na rzecz powoda
zadośćuczynienia przewidzianego w art. 448 k.c., gdyż nie wykazał on,
że przejściowe przebywanie w takich celach raz przez 7 dni i drugi raz przez 21 dni,
wywołało u niego negatywne skutki psychiczne lub fizyczne powodujące poczucie
krzywdy. Nie zostało też wykazane, by inne wskazywane przez powoda
niedogodności w czasie odbywania kary pozbawienia wolności miały cechy
dręczenia lub upokarzania powoda i wywołały w nim poczucie krzywdy.
Nie ma więc podstaw do zasądzenia zadośćuczynienia w oparciu o art. 448 k.c.
W skardze kasacyjnej opartej na zarzucie naruszenia art. 23 i art. 24 w zw.
z art. 448 k.c. oraz naruszenia art. 328 § 2 w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., powód, jako
uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazał
przesłankę przedsądu przewidzianą w art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. Stwierdził, że Sąd
Okręgowy rażąco naruszył przepisy prawa materialnego i procesowego oraz
pominął ugruntowane stanowisko judykatury, zgodnie z którym odbywanie kary
pozbawienia wolności w przeludnionej celi, w złych warunkach wentylacyjnych
i sanitarnych, narusza dobra osobiste skazanego, co uzasadnia zasądzenie
zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. Zdaniem skarżącego Sąd Okręgowy
nie wywiódł z poczynionych ustaleń prawidłowych wniosków co do zastosowania
prawa materialnego, które umożliwiłoby otrzymanie przez powoda stosownej
rekompensaty majątkowej.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Jeżeli skarżący, jako uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania powołał się na przesłankę przedsądu przewidzianą w art. 3989
§ 1 pkt
4 k.p.c., powinien w stosownym wywodzie prawnym wykazać, że w sprawie doszło
do kwalifikowanego: oczywistego naruszenia prawa, widocznego od razu,
przy wykorzystaniu podstawowej wiedzy prawniczej, bez potrzeby głębszej analizy
oraz że w wyniku takiego naruszenia prawa zapadł w Sądzie drugiej instancji wyrok
oczywiście wadliwy. Sam zarzut naruszenia, nawet oczywistego, określonych
przepisów prawa nie jest wystarczający, gdyż nie prowadzi wprost do oceny,
że skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Mimo bowiem oczywistego
nawet naruszenia prawa, wyrok może być prawidłowy (porównaj stanowisko Sądu
Najwyższego wyrażone między innymi w orzeczeniach z dnia 10 stycznia 2003 r.
V CZ 187/02 OSNC 2004/3/49, z dnia 8 marca 2002 r. I PKN 341/01 OSNP
2004/6/100, z dnia 11 stycznia 2008 r. I UK 285/07 i z dnia 9 czerwca 2008 r. II UK
37/08).
Skarżący nie wykazał, że Sąd drugiej instancji dopuścił się oczywistego
naruszenia prawa w powyższym rozumieniu oraz że zaskarżony wyrok jest
oczywiście wadliwy. Wbrew jego twierdzeniom, powszechnie przyjmuje się
w orzecznictwie i doktrynie, że nie każde naruszenie dóbr osobistych rodzi prawo
do żądania zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c. W uchwale składu siedmiu
sędziów z dnia 18 października 2011 r. III CZP 25/11 (jeszcze niepubl.) oraz
między innymi w wyroku z dnia 27 października 2011 r. V CSK 489/10 (niepubl.)
Sąd Najwyższy stwierdzając, że umieszczenie osoby pozbawionej wolności w celi
o powierzchni przypadającej na osadzonego mniejszej niż 3 m. kw. może stanowić
wystarczającą przesłankę naruszenia dóbr osobistych wskazał jednocześnie,
że sam taki fakt nie przesądza o zasadności roszczenia o zadośćuczynienie na
podstawie art. 448 k.c., którego przyznanie zależy od wielu różnych okoliczności,
w tym między innymi od długotrwałości przebywania w przeludnionej celi,
uciążliwości z tym związanych, poczucia krzywdy i jego stopnia oraz od
pozostałych warunków odbywania kary pozbawienia wolności, które mogą
zwiększać poczucie krzywdy lub je osłabiać a nawet sprawiać, że w ogóle nie
powstało. W świetle takiego orzecznictwa Sądu Najwyższego kasacyjny zarzut
4
oczywistej wadliwości stanowiska Sądu Okręgowego zajętego w sprawie nie ma
uzasadnionych podstaw, co prowadzi do wniosku, że skarżący nie wykazał
oczywistej zasadności skargi kasacyjnej, w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c. odmówił
przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, nie stwierdzając też okoliczności, które
obowiązany jest brać pod uwagę z urzędu w granicach zaskarżenia.
Na wniosek pełnomocnika powoda zasądzono na jego rzecz od Skarbu
Państwa zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi
z urzędu w postepowaniu kasacyjnym (§ 19 i 20 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).
Biorąc pod uwagę sytuację materialną powoda, która nie pozwala mu na
poniesienie kosztów procesu oraz zważywszy na charakter sprawy, Sąd Najwyższy
na podstawie art. 102 w zw. z art. 391 § 1 i art. 39821
k.p.c. nie obciążył powoda
kosztami postępowania kasacyjnego na rzecz strony pozwanej, o co wnosiła ona
w odpowiedzi na skargę kasacyjną.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13