Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 marca 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. B.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W. i (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę i podwyższenie renty

na skutek apelacji pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie

z dnia 7 sierpnia 2012 r., sygn. akt I C 146/09

1)  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w pkt 1 o tyle, że ustawowe odsetki od kwoty 292 212, 72 złote zasądza od 8 sierpnia 2012 roku;

b)  w pkt 2 w ten sposób, że rentę zasądzoną wyrokiem z 20 grudnia 2001 roku w sprawie IC 600/01 Sądu Okręgowego w Częstochowie w kwocie po 500 złotych miesięcznie podwyższa do kwoty po 1386 (jeden tysiąc trzysta osiemdziesiąt sześć) złotych miesięcznie poczynając od 1 września 2009 roku;

2)  w pozostałym zakresie apelację oddala;

3)  zasądza od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda 5400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 945/12

UZASADNIENIE

Powód w pozwie wniesionym w dniu 2 czerwca 2009 roku domagał się zasądzenia od pozwanych (...) S.A. w W. i (...) sp. z o.o. (...) Zakładu (...) w K. kwot:

-

292.787 zł stanowiącej równowartość 65.306,21 EURO tytułem kosztów związanych z wykonaniem i przystosowaniem do użytkowania nowych protez obu nóg,

-

25.000 zł tytułem kosztów dostosowania lejów protez do zmian fizjologicznych po roku użytkowania,

-

15.500 zł tytułem kosztów wyjazdu i pobytu w Niemczech przez 1 miesiąc powoda i towarzyszącej mu osoby celem wykonania i przystosowania protez,

-

7.000 zł tytułem kosztów wyjazdu i pobytu w Niemczech przez 2 tygodnie celem dostosowania lejów protez do zmian fizjologicznych po roku użytkowania,

-

10.016 tytułem kosztów zakupu nowego wózka inwalidzkiego,

-

108 zł tytułem kosztów zakupu nowych kul ortopedycznych,

-

56.750 zł tytułem kosztów zakupu osobowego samochodu inwalidzkiego,

-

28.206 zł tytułem kosztów zakupu systemu załadunku wózka inwalidzkiego do bagażnika samochodu,

-

51.590 zł tytułem zwrotu poniesionych kosztów przygotowania do innego zawodu do 2008 roku i wyłożenia kosztów na dalsze kształcenie,

-

14.000 zł tytułem przygotowania mieszkania dla potrzeb osoby niepełnosprawnej, na co składa się wymiana drzwi w łazience i kuchni, dostosowanie kuchni, zakup wanny z hydromasażem do kąpieli solankowych i masaży, wykonanie instalacji wodnokanalizacyjnej, gazowej i elektrycznej w łazience celem podłączenia wanny,

-

4.200 zł tytułem kosztów zakupu sprzętu rehabilitacyjnego: przyrządu do ćwiczeń typu „atlas”, stymulatora nerwów służącego do uśmierzania bólu reumatycznego oraz fantomowego i klimatyzatora.

Powód domagał się także podwyższenia renty do kwoty 4.018 zł miesięcznie płatnej do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat.

Na uzasadnienie swego żądania podał, że zmniejszyły się jego widoki powodzenia na przyszłość w życiu zawodowym i zwiększyły potrzeby.

W piśmie z 13 marca 2012 roku powód cofnął pozew bez zrzeczenia się roszczenia w zakresie kwot:

-

25.000 zł tytułem kosztów dostosowania lejów protez do zmian fizjologicznych po roku użytkowania,

-

6.000 zł tytułem kosztów wyjazdu i pobytu w Niemczech przez 2 tygodnie celem dostosowania lejów protez do zmian fizjologicznych po roku użytkowania,

-

14.000 zł tytułem przygotowania mieszkania dla potrzeb osoby niepełnosprawnej,

-

41.090 zł tytułem kosztów na kształcenie,

-

2.010 zł tytułem kosztów zakupu sprzętu rehabilitacyjnego.

Żądanie pozwu zostało podtrzymane w zakresie:

- 287.187 zł tytułem kosztów związanych z wykonaniem i przystosowaniem

do użytkowania nowych protez,

-

15.500 zł tytułem kosztów wyjazdu i pobytu w Niemczech na czas pierwotnego zaprotezowania,

-

10.016 zł tytułem kosztów zakupu nowego wózka inwalidzkiego po odliczeniu kwoty refundacji z NFZ,

-

108 zł tytułem kosztów zakupu nowych kul ortopedycznych po odliczeniu kwoty refundacji z NFZ,

-

57.900 zł tytułem kosztów zakupu osobowego samochodu inwalidzkiego,

-

28.206 zł tytułem kosztów zakupu systemu załadunku wózka inwalidzkiego do bagażnika samochodu,

-

10.500 zł tytułem wyłożenia kosztów na dalsze kształcenie na ukończenie kursu i uzyskania dyplomu administratora systemu operacyjnego (...),

-

2.190 zł tytułem kosztów zakupu sprzętu rehabilitacyjnego w postaci „atlasu” i hantli.

W zakresie żądania podwyższenia renty powód wskazał, że z tytułu zwiększonych potrzeb domaga się kwot: po 100 zł miesięcznie na zastrzyki, po 300 zł miesięcznie na utrzymanie domu w związku z korzystaniem z usług (...) Spółdzielni (...), po 60 zł miesięcznie na opłaty za przyłącze do Internetu.

Na rozprawie w dniu 28 marca 2012 roku strona pozwana nie wyraziła zgody na cofnięcie pozwu.

Pozwana (...) S.A. w W. wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego.

Zarzucając brak legitymacji biernej w procesie wskazywała, że w jej prawa i obowiązki wstąpiły spółki przewozowe utworzone na podstawie ustawy z dnia 8 września 2000 roku o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...). Na podstawie tej ustawy utworzono (...) sp. z o.o., której wewnętrzną jednostką organizacyjną jest (...) Zakład (...) w K.. Pozwana wywodziła, że (...) sp. z o.o. przejęła do prowadzenia we własnym imieniu sądowe sprawy odszkodowawcze za szkody wyrządzone z tytułu wypadków i wydarzeń kolejowych zlikwidowanej jednostki organizacyjnej (...) S.A. Dyrekcji (...). Do tych spraw należy także sprawa niniejsza. Pozwana (...) sp. z o.o. wypłaca powodowi rentę, prowadzi z nim korespondencję, wystosowała do niego propozycję zawarcia ugody.

Pozwana (...) S.A zarzuciła również, że żądania powoda nie zostały udowodnione, a kwota dochodzonej renty jest zawyżona i opiera się na hipotetycznych założeniach.

Pozwana (...) sp. z o.o. uznała podwyższenie renty do kwoty 1.386 zł w miejsce dotychczas wypłacanej 1.243 zł miesięcznie oraz 5.000 zł tytułem 50 % kosztów zakupu wózka inwalidzkiego. W pozostałym zakresie wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda kosztów zastępstwa procesowego.

Pozwana przyznała, że przyjęła na siebie odpowiedzialność za wypadek, jakiemu uległ powód, ale wobec braku dokładnego ustalenia okoliczności wypadku nie może jednak zostać obciążona odpowiedzialnością w pełnym zakresie i ponosić wszelkich kosztów wynikających ze zwiększonych potrzeb. Wskazała, że cały czas pomagała finansowo powodowi. Pozwana zarzuciła ponadto, że powód nie wykorzystał odszkodowania zasądzonego wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z 2001 roku na zakup nowych protez. Wskutek tego powód w znacznym stopniu przyczynił się do braku odpowiednich protez, a pozwana nie może pokrywać ciągłego wzrostu cen.

Pozwana zarzuciła też, że pozostałe roszczenia są wygórowane, bowiem człowiek zdrowy także ponosi koszty swojego utrzymania, a podnoszenie swoich kwalifikacji jest związane z obecną sytuacją na rynku pracy i dotyczy większości ludzi w wieku produkcyjnym. Korzystanie z wielu świadczeń rehabilitacyjnych i zdrowotnych jest możliwe w ramach ubezpieczenia.

W kolejnym piśmie pozwana (...) sp. z o.o. cofnęła częściowe uznanie powództwa, domagając się oddalenia powództwa w całości. Wyjaśniła, że w wyniku przekształceń własnościowych utworzono (...) sp. z o.o., która wstąpiła w prawa i obowiązki (...) S.A. i przejęła do dalszego prowadzenia m.in. sprawy z tytułu wypadków kolejowych. Jednocześnie jednak pozwana podniosła zarzut braku legitymacji biernej w sprawie powołując się na to, że w styczniu 2009 roku udziały w spółce (...) zostały objęte przez samorządy województw oraz, że między (...) sp. z o.o. a (...) S.A. toczą się negocjacje w przedmiocie przejęcia przez (...) S.A. spraw związanych z odpowiedzialnością z tytułu wypadków kolejowych powstałych w okresie funkcjonowania przedsiębiorstwa państwowego (...).

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Częstochowie:

1.  zasądził od pozwanej (...) sp. z o.o. w W. na rzecz powoda kwotę 292.212,72 zł wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym i z dalszymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości od dnia 2 czerwca 2009 roku do dnia zapłaty;

2.  rentę wypłacaną przez pozwaną (...) sp. z o.o.
w W. na rzecz powoda z dniem 2 czerwca 2009 roku podwyższył
o kwotę 700 miesięcznie płatną do 10-go dnia każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym i z dalszymi ustawowymi odsetkami w razie zmiany ich wysokości - w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat;

3.  oddalił powództwo w pozostałej części w stosunku do pozwanej (...) sp. z o.o. w W.;

4.  oddalił powództwo w stosunku do pozwanej (...)S.A. w W.;

5.  zasądził od pozwanej (...) sp. z o.o. w W. na rzecz powoda kwotę 1.948,59 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

6.  nakazał pobrać od pozwanej (...) sp. z o.o.
w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego
w Częstochowie kwotę 8.067,89 zł tytułem opłaty od pozwu, której powód nie miał obowiązku uiścić oraz tytułem zwrotu kosztów wyłożonych tymczasowo na poczet wynagrodzenia instytutu i biegłych - w części uwzględniającej powództwo;

7.  nie obciążył powoda kosztami procesu w części oddalającej powództwo.

Swoje rozstrzygnięcie Sąd Okręgowy następująco uzasadnił.

W dniu 10 maja 1982 roku w R. koło C. powód wówczas 17 - letni uczeń technikum budowlanego, uległ wypadkowi kolejowemu, wypadając z pociągu na tory. W toku prowadzonego dochodzenia nie udało się ustalić przyczyn wypadku. Nie ustalono w szczególności czy M. B. został przez nieznaną osobę (osoby) wypchnięty z pociągu, czy też na skutek zasłabnięcia lub nieuwagi wypadł po otworzeniu drzwi. Dochodzenie w sprawie zostało umorzone. Wskutek wypadku powód doznał zmiażdżenia obu nóg, rany tłuczonej okolicy potylicznej, szoku pourazowego. Po przewiezieniu do szpitala przeprowadzono u niego obustronną wysoką amputację obu nóg na poziomie ud.

(...) uznały swoją odpowiedzialność z tytułu wypadku. Powodowi wypłacono zadośćuczynienie i pokryto koszty leczenia powypadkowego.

Sąd Rejonowy w C. wyrokiem z dnia 29 sierpnia 1984 roku, w sprawie I C 637/84, zasądził od pozwanego (...)Dyrekcji (...) w K. na rzecz M. B. kwotę 212.900 zł wraz z odsetkami na zakup samochodu marki (...). Od 1995 roku pokrywano koszty corocznych wyjazdów powoda do Danii w celach protetycznych i rehabilitacyjnych.

Sąd Okręgowy w Częstochowie wyrokiem z dnia 20 grudnia 2001 roku zasądził od pozwanego (...) S.A. Zakładu (...) w K. na rzecz M. B. kwotę 39.186 zł wraz z odsetkami na wymianę protez oraz rentę wyrównawczą w kwocie 500 zł. Powód przeznaczył zasądzone pieniądze m.in. na spłatę rat, utrzymanie i eksploatację samochodu inwalidzkiego zakupionego w 1999 roku, gdyż w lipcu 2002 roku stracił pracę i dochody. Część pieniędzy przeznaczył na dojazdy i wizyty u protetyka w P. oraz na zakup lekarstw
i rehabilitację.

Powód otrzymuje rentę od pozwanego w wysokości 1.243 zł miesięcznie. W 2008 roku pozwany przeliczył rentę i zaproponował podwyżkę do 1.386 zł. Ponadto powód otrzymuje rentę inwalidzką z ZUS w wysokości ok. 977 zł.

M. B. ukończył technikum, z zawodu jest technikiem budowy dróg i mostów. Nigdy nie pracował w tym zawodzie. W latach 1996-1998 pracował w firmie (...) na stanowisku prezentera systemów biurowo – księgowych, a w latach 1998-2002 w P.H.U. (...) Zakładzie (...) jako administrator systemów komputerowych. W lipcu 2002 roku został zwolniony z powodu likwidacji stanowiska pracy. Od tego czasu nie pracuje. Chciałby ukończyć kursy, które uprawniałyby go do wykonywania zawodu administratora systemu komputerowego (...).

Powód mieszka z matką w 35 - metrowym mieszkaniu w bloku na 2 piętrze. Matka ma 74 lata i ze względu na wiek i stan zdrowia nie jest w stanie pomóc synowi w codziennym funkcjonowaniu. Powód ponosi koszty związane z zakupem leków, maści, środków opatrunkowych i pielęgnacyjnych. Leczy się w przychodni z powodu przewlekłych bólów fantomowych. Jeśli chodzi o zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny, to obecnie powód dysponuje całkowicie wyeksploatowanymi protezami wykonanymi w Danii w 1995 roku oraz dwiema innymi protezami wykonanymi w (...) Zakładzie (...) w P. w 2003 roku, nie nadającymi się jednak do użytku ze względu na źle dopasowane leje. Sprzęt ten nie kwalifikuje się do dalszego użytkowania i nie mieści się w kategoriach nowoczesnego protezowania. Powód posiada także niefunkcjonalny, niewygodny i ciężki wózek inwalidzki z limitu NFZ. Kikuty powód utrzymuje w dobrym stanie, wykonując zalecone przed laty ćwiczenia. Dzięki temu istnieje możliwość zaprotezowania; nie stwierdzono konieczności wykonywania korekt operacyjnych.

Ustalił też Sąd Okręgowy, że w przypadku osób o wysokiej obustronnej amputacji ud, tak jak w przypadku powoda, konieczne jest wykonanie zaawansowanych technologicznie protez, zmierzających do naśladowania fizjologicznych ruchów w kolanach oraz w stawach skokowych.

Dla powoda optymalne są protezy z lejami silikonowymi, modelowane komputerowo do kształtu kikuta w połączeniu z elektronicznymi adapterami stawu kolanowego o wysokiej wytrzymałości. Takich funkcji nie spełniają protezy refundowane przez NFZ, które zapewniają najprostsze i prymitywne rozwiązania. Dostęp do nowoczesnego protezowania może mieć korzystny wpływ na stan psychiczny, rehabilitację społeczną i zawodową powoda. Zaawansowane technologicznie protezy pozwolą mu na wykonywanie pracy zarobkowej zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i powrót do aktywności społecznej. Dobór i wykonanie protezy polega na odpowiednim, dokładnym dopasowaniu leja kikuta (źle dobrany lej protezy może powodować zmiany wtórne w postaci odleżyn lub wyrośli kostnych), zapewnieniu maksymalnie prostego mechanizmu jej zakładania, zastosowaniu materiałów minimalizujących powstawanie zmian wtórnych w obrębie tkanek miękkich i kości, zastosowaniu konstrukcji naśladującej fizjologiczną kończynę w zakresie ruchomości stawów, edukacji w zakresie użytkowania. Protezowanie osoby dotkniętej amputacją to nie tylko praca o charakterze rzemieślniczym. Ważny jest również sposób leczenia, w który zaangażowany jest odpowiednio przygotowany zespół specjalistów (ortopeda, technik ortopedyczny, rehabilitant, psycholog). Niezwykle istotną rolę w procesie protezowania odgrywa zaufanie między zespołem leczącym a pacjentem. Oferta kliniki w L. w Niemczech może zaspokoić potrzeby powoda. Ceny zaawansowanych technologicznie protez są podobne w Polsce i w innych krajach Unii Europejskiej. Koniecznym jest także czasowy, około 1- miesięczny pobyt pacjenta w miejscu, gdzie protezy będą wykonywane.

Uzyskanie wózka inwalidzkiego o wysokim standardzie, funkcjonalnego i wygodnego pozwoli powodowi na poruszanie się bez założonych protez.

W celu utrzymania optymalnego stanu kikutów niezbędna jest stała i systematyczna rehabilitacja w miejscu zamieszkania. Rehabilitacja w ramach turnusów rehabilitacyjno – zabiegowych ma mniejsze znaczenie, choć oczywiście miałaby ona korzystny wpływ na stan zdrowia powoda. W ramach takich turnusów oferowane są zabiegi przeciwbólowe, uspokajające, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, poprawiające koordynację mięśniowo- nerwową.

Oceniając zasadność żądania Sąd Okręgowy wskazał, że zawarte w piśmie procesowym z dnia 13 marca 2012 roku oświadczenie strony powodowej o cofnięciu pozwu nie było skuteczne bowiem nie było połączone ze zrzeczeniem się roszczenia, a strona pozwana nie zezwoliła na cofnięcie.

Następnie wskazał Sąd, że spornym było, która ze spółek utworzonych na bazie przedsiębiorstwa państwowego (...) jest odpowiedzialna za skutki wypadku kolejowego. Według Sądu I instancji w tym zakresie istotne znaczenie ma ustawa z dnia 8 września 2000 roku o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz. U. nr 84, poz. 948). Na podstawie art. 14 ust. 1 tej ustawy zostały utworzone przez (...) S.A. spółki prawa handlowego, w tym m.in. (...) sp. z o.o. a na podstawie art. 14 ust. 2 (...) sp. z o.o. z dniem wpisu do rejestru handlowego, w zakresie wykonywanego rodzaju przewozów, wstąpił w prawa i obowiązki (...) S.A. jako przewoźnika kolejowego. Nadto uchwałą zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 28 maja 2003 roku ustalono, iż spółki Grupy (...) utworzone na podstawie w/w ustawy przejmą od (...) S.A. do prowadzenia we własnym imieniu sprawy odszkodowawcze za wyrządzone szkody z tytułu wypadków i wydarzeń, w tym katastrof i wypadków kolejowych (§ (...)uchwały). Według Sądu „podnoszony przez pozwanego ad. 2 zarzut, że udziały w spółce zostały przejęte przez samorządy województw nie ma żadnego wpływu na kwestię ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za skutki wypadku kolejowego”.

Sąd Okręgowy „nie miał wątpliwości, że obecnie pozwany powinien być określony jako (...) sp. z o.o. w W.”. Wobec braku legitymacji biernej, Sąd oddalił natomiast powództwo wobec pozwanego (...) S.A. w W..

Oceniając podstawy odpowiedzialności pozwanej (...) sp. z o.o. wskazał Sąd, że jest ona oparta na zasadzie ryzyka, o której mowa w art. 435 § 1 k.c. Pozwana spółka nie wykazała żadnej z przesłanek uwalniających ją od odpowiedzialności. Wystąpienie wypadku kolejowego i jego następstwa dla powoda nie były kwestionowane w toku postępowania. Dlatego też – według Sądu Okręgowego – „niezrozumiałe są twierdzenia pozwanego ad. 2, że nie może on ponosić pełnej odpowiedzialności za wypadek, gdyż jego okoliczności nie zostały jednoznacznie ustalone”.

Zarzut przedawnienia w zakresie dotyczącym roszczeń odszkodowawczych, nie został przez Sąd I instancji uwzględniony na podstawie art. 5 k.c. bowiem uwzględnienie zarzutu przedawnienia w tej sprawie byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Wskazał Sąd, że powód w wypadku kolejowym doznał poważnych i trwałych obrażeń ciała, z czym będzie się zmagał do końca życia. Jego stan zdrowia psychicznego uniemożliwił mu wcześniejsze wystąpienie z pozwem. Powołał się też Sąd na to, że na rozprawie w dniu 6 stycznia 2010 roku powód zeznał: „byłem psychicznie przybity całą sytuacją i dlatego wcześniej nie miałem siły, aby wystąpić z pozwem. Byłem zdołowany, przybity i nie myślałem dlatego o żadnej rozprawie sądowej”.

W oparciu o art. 444 § 1 kc Sąd uznał za zasadne zasądzenie kosztów związanych z wykonaniem i przystosowaniem do użytkowania protez obu nóg w klinice w L. w Niemczech. Wskazaną w pozwie kwotę 65.306,21 EURO Sąd przeliczył na PLN według średniego kursu NBP „aktualnego w dniu redagowania treści wyroku tj. 6 sierpnia 2012 roku, uzyskując wynik 264.398,72 zł”. W toku procesu nie było spornym, że klinika w L. w Niemczech zatrudnia profesjonalistów, którzy wykonują protezy zaawansowane technologicznie, będąc w ten sposób w stanie sprostać potrzebom powoda. Kalectwo powoda jest natomiast tego rodzaju, że stosowanie mało nowoczesnych rozwiązań jest w istocie bezcelowe. Specjaliści z (...) Uniwersytetu (...) stwierdzili, że w przypadku osób o wysokiej obustronnej amputacji ud koniecznym jest wykonanie nie jakichkolwiek, ale zaawansowanych technologicznie protez, zmierzających do naśladowania fizjologicznych ruchów w kolanach oraz w stawach skokowych. Dla powoda optymalne są protezy z lejami silikonowymi, modelowane komputerowo do kształtu kikuta w połączeniu z elektronicznymi adapterami stawu kolanowego o wysokiej wytrzymałości. Protezowanie powoda jest skomplikowane i stwarza problemy także ze względu na właściwości prawego, krótszego kikuta. Przypadkiem powoda powinni więc zająć się fachowcy, korzystający z nowoczesnej technologii. Specjaliści z instytutu naukowego jak również sam powód podkreślali nadto, że niezwykle istotne jest zaufanie łączące pacjenta i zespół pracujący nad wykonaniem i przystosowaniem protezy. Okoliczności sprawy wskazują na to, że nie ma zaufania do jakości usług protetycznych świadczonych w Polsce, co w ocenie Sądu I instancji jest usprawiedliwione „biorąc pod uwagę fakt, że trzy próby protezowania w kraju zawsze kończyły się niepowodzeniem”. Wykonanie zawansowanych technologicznie protez jest możliwe zarówno w Polsce jak i za granicą. Przedłożone przez powoda oferty wskazują na to, że koszty wykonania takich protez są podobne. ( (...) sp. z o.o. w P. oferuje wykonanie zawansowanych technologicznie protez za kwotę 252.721 zł brutto). Powód, po nieudanych próbach protezowania go w Polsce i udanych protezowaniach w Danii nie ufa krajowym protetykom. Spółka (...) odmówiła zresztą zaprotezowania powoda z uwagi na „rozbieżność między jego oczekiwaniami a możliwościami wykonania zaopatrzenia przez firmę według obowiązujących standardów i wiedzy medyczno -technicznej”. Sąd Okręgowy „uznał za zasadne pokrycie kosztów protez z górnej półki także ze względu na postawę życiową prezentowaną przez M. B.”, który pomimo swojego kalectwa podejmował starania, aby nie poddawać się biernie losowi, ale aktywnie żyć i funkcjonować społecznie. Po wypadku, nie mogąc pracować w wyuczonym zawodzie technika budowy dróg i mostów, dokształcał się oraz pracował jako prezenter systemów biurowo – księgowych i administrator systemów komputerowych. Po wypadku zdołał uzyskać prawo jazdy. M. B. w dalszym ciągu uzupełnia swoją wiedzę, ma plany zawodowe. Sumiennie i systematycznie wykonuje ćwiczenia utrzymujące kikuty w dobrym stanie, co doprowadziło do tego, że aktualnie zaprotezowanie jest w ogóle możliwe. Według specjalistów z instytutu naukowego wykonanie zaawansowanych technologicznie protez pozwoli powodowi na wykonywanie pracy zarobkowej zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i powrót do aktywności społecznej. Powód stracił obie nogi w wieku 17 lat, będąc u progu dorosłości. Wskutek swojego kalectwa powód, człowiek z natury aktywny i przedsiębiorczy, jest ograniczony w każdej dziedzinie życia. Rozwój technologii umożliwia natomiast powrót osób dotkniętych trwałym kalectwem do aktywności społecznej. Pozwala im pracować zawodowo, uprawiać sport, cieszyć się życiem. ”Skoro istnieją takie możliwości, to byłoby nieusprawiedliwionym, aby pozbawiać szansy na normalne życie. Byłoby to także sprzeczne z zamysłem ustawodawcy, według którego funkcją instytucji odszkodowania jest niwelowanie doznanej szkody”.

Według Sądu I instancji „dla niniejszej sprawy nie ma znaczenia, że M. B. nie wykorzystał kwoty 39.186 zł wraz z odsetkami zasądzonej na jego rzecz wyrokiem z 20 grudnia 2001 roku, w całości na wymianę protez bowiem w 2002 roku z powodu utraty pracy znalazł się w trudnej sytuacji finansowej i część kwoty zasądzonej wyrokiem był zmuszony przeznaczyć na spłatę rat, utrzymanie, eksploatację samochodu inwalidzkiego zakupionego w systemie kredytowania w 1999 roku a pozostałą kwotę zasądzoną wyrokiem przeznaczył na wyjazdy do protetyka do P., zakup lekarstw i rehabilitację. Sytuacja życiowa usprawiedliwia więc niewykorzystanie zasądzonej wyrokiem kwoty w całości na zakup protez. Ponadto według Sądu Okręgowego „około 10 - letnie protezy byłyby już zużyte i niefunkcjonalne”.

Dalej wywodził Sąd I instancji, że protezowanie jest połączone z koniecznością przebywania w pobliżu kliniki przez okres około 1 miesiąca, co generuje koszty dojazdu, zakwaterowania i wyżywienia przy czym poniesienie takich kosztów byłoby konieczne także w przypadku wykonywania protez w kraju. W pobliżu miejsca zamieszkania powoda (C.) nie ma bowiem placówek, które specjalizowałyby się w usługach protetycznych. Nadto także w przypadku wykonywania protez w kraju koniecznym byłoby, aby powodowi towarzyszyła inna osoba. M. B., głównie z uwagi na posługiwanie się wyeksploatowanymi protezami i wózkiem inwalidzkim, nie byłby sobie w stanie samodzielnie poradzić. Pobyt poza granicami kraju generuje wyższe koszty dojazdu i wynagrodzenie tłumacza bowiem umiejętność posługiwania się językiem niemieckim, w tym w zakresie dotyczącym terminologii medycznej i usług protetycznych, jest konieczna dla zaprotezowania powoda w klinice w Niemczech. Kwota 15.500 zł wskazana w pozwie jako koszt wyjazdu i pobytu w Niemczech przez 1 miesiąc dla powoda i towarzyszącej mu osoby, w ocenie Sądu Okręgowego, nie jest wygórowana i zasługuje na akceptację.

Zdaniem Sądu I instancji niezbędnym jest też zakupienie wózka inwalidzkiego i kul. Przemieszczanie się przy pomocy protez nie jest bowiem możliwe przez cały czas. Z opinii (...) Uniwersytetu (...) wynika, że uzyskanie wózka inwalidzkiego o wysokim standardzie, funkcjonalnego i wygodnego pozwoli powodowi na poruszanie się bez założonych protez. Powód przedstawił faktury na zakup wózka spełniającego jego potrzeby oraz na zakup kul. „Po uwzględnieniu refundacji z NFZ kwota zasądzona na potrzeby zakupu wózka wynosi 10.016 zł a na zakup kul 108 zł”.

Dla utrzymania sprawności kikutów i ułatwienia wykonywania ćwiczeń M. B. potrzebuje sprzętu rehabilitacyjnego. Koszt dobrej jakości sprzętu do ćwiczeń typu „atlas” i hantli powód oszacował na 2.190 zł. Sąd Okręgowy uznał, że kwota ta nie jest wygórowana.

Wspomniał też Sąd, że ustawowe odsetki od kwoty 292.212,72 zł zasądził od dnia wytoczenia powództwa tj. 2 czerwca 2009 roku.

W pozostałym zakresie Sąd uznał roszczenia powoda za „wygórowane
i nieusprawiedliwione”.

W szczególności pokrycie kosztów zakupu samochodu osobowego przystosowanego do potrzeb osoby niepełnosprawnej i windy pozwalającej na załadunek wózka do bagażnika samochodu aktualnie nie znajduje uzasadnienia bowiem powód obecnie nie podejmuje takiej aktywności, która wymagałaby korzystania z samochodu – aktualnie nie pracuje, nie prowadzi działalności gospodarczej, nie musi także często dojeżdżać np. na uczelnię a potrzeby związane z możliwością dojazdu np. do lekarza, na rehabilitację, na zakupy itp. Sąd Okręgowy uwzględnił zasądzając rentę na zwiększone potrzeby związane z koniecznością pokrycia kosztów poruszania się taksówką przystosowaną do przewozu osób niepełnosprawnych.

Sąd nie uwzględnił poniesionych już oraz planowanych kosztów przygotowania powoda do innego zawodu (administratora sieci komputerowych) takich jak: zakup komputera, czasopism komputerowych, ponoszenie opłat za przyłącze internetowe ponoszone są bowiem również przez ludzi w pełni sprawnych. Nie znajduje też usprawiedliwienia wyłożenie kosztów na dalsze kształcenie - ukończenie zaawansowanego kursu administrowania systemem (...), nauka projektowania stron internetowych, projektowania (...) itp. Podnoszenie kwalifikacji nie ma jednak związku z wypadkiem, a z sytuacją na rynku pracy. Pozwany nie może więc być obciążany kosztami z tego tytułu.

Zdaniem Sądu I instancji nie znajduje uzasadnienia pokrycie kosztów na przystosowanie mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej bowiem nie należą one do wydatków koniecznych związanych z wypadkiem a co do wymiany drzwi i poszerzenia przejścia do rozmiarów umożliwiających przejazd wózkiem, to powód nie przedstawił dowodów, które wskazywałyby na to, że w istocie nie ma on możliwości przejazdu wózkiem. Nie przedstawił także faktur, z których wynikałyby koszty przeprowadzenia takich prac.

W ocenie Sądu nie jest także zasadne pokrycie kosztów zakupu stymulatora nerwów służącego do uśmierzania bólu reumatycznego oraz fantomowego gdyż wydatki z tym związane uwzględniono zasądzając rentę z tytułu zwiększonych potrzeb.

Z opinii instytutu naukowego nie wynika, aby konieczne było dostosowanie protez do potrzeb osoby niepełnosprawnej po roku ich użytkowania. Tym samym nie znajduje podstaw również pokrycie kosztów kolejnego dojazdu i pobytu w Niemczech dla powoda i towarzyszącej mu osoby. Nadto protezy, które powód zamierza zakupić są objęte 5-letnią gwarancją, a więc ewentualne nieprawidłowości będą załatwiane w ramach gwarancji.

Oceniając zasadność żądania podwyższenia renty wskazał Sąd, że powód domagał się podwyższenia renty do kwoty 4.018 zł, co uzasadnił zmniejszeniem widoków powodzenia na przyszłość w życiu zawodowym i zwiększeniem potrzeb. Renta wypłacana do tej pory przez pozwanego miała na celu zniwelowanie utraty zdolności do pracy zarobkowej w wyuczonym zawodzie technika budowy dróg i mostów. Jest natomiast niewątpliwym, że powód, w związku z obrażeniami doznanymi wskutek wypadku, ponosi koszty związane z zakupem leków, maści, środków opatrunkowych i pielęgnacyjnych. Leczy się on w przychodni m.in. z powodu przewlekłych bólów fantomowych. Powinien korzystać z preparatów do kąpieli solankowych i borowinowych. W przypadku powoda największe znaczenie ma systematyczna rehabilitacja przeprowadzana w warunkach domowych. Wyjazdy na turnusy rehabilitacyjno-zabiegowe mają mniejsze znaczenie, choć oczywiście wpłynęłyby korzystnie na stan jego zdrowia. W ramach turnusów rehabilitacyjnych oferowane są zabiegi przeciwbólowe, uspokajające, przeciwzapalne, przeciwobrzękowe, poprawiające koordynację mięśniowo - nerwową. Powód przedstawił ofertę 14-dniowego pobytu w Sanatorium (...) w C.. Koszt takiego pobytu wraz z wyżywieniem i zabiegami wynosi 2.660 zł. Zdaniem Sądu powód nie powinien być pozbawiony możliwości wyjazdów na taki turnus chociażby raz do roku. Ze względu na ograniczenia ruchowe powoda uzasadnionym jest korzystanie przez niego z usług (...) Spółdzielni (...) zajmującej się pomocą w pracach w gospodarstwie domowym (np. robienie zakupów, sprzątanie itp.). Wreszcie osoby takie jak powód nie mogą być pozbawione możliwości dojazdu do lekarza, na rehabilitację, ale także w celach rozrywkowych, na zakupy itp. taksówką przystosowaną do przewozu osób niepełnosprawnych.

Ostatecznie Sąd Okręgowy uznał, że kwota 700 zł miesięcznie z tytułu zwiększonych potrzeb jest odpowiednia, przy czym, ścisłe wyliczenie kwoty renty nie było możliwe ( art. 322 k.p.c.).

Według Sądu I instancji wydatki na utrzymanie samochodu osobowego (zakup paliwa, opłaty na ubezpieczenie z polis AC, OC, przeglądy gwarancyjne i pogwarancyjne), opłaty na przyłącze do Internetu o możliwości szybszego niż obecnie przesyłu danych nie mają związku z wypadkiem i są ponoszone także przez osoby w pełni zdrowe.

Podobnie renta z tytułu zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość nie znajduje uzasadnienia bowiem powód nie wykazał by będąc osobą w pełni sprawną „podejmował dodatkowe prace zarobkowe poza wyuczonym zawodem czy też wyemigrował do innego kraju Unii Europejskiej”.

Mając na uwadze charakter sprawy i trudną sytuację życiową powoda Sąd Okręgowy nie obciążył go kosztami procesu „w części oddalającej powództwo”, a jako podstawę orzeczenia o kosztach wskazał art. 100 k.p.c. 102 k.p.c., art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Wyrok ten w części uwzględniającej powództwo oraz oddalającej powództwo wobec pozwanej (...) Spółki Akcyjnej oraz orzekającej o kosztach procesu zaskarżyła pozwana (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, zarzucając:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. z 442 k.c. w zw. z art. 5 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie polegające na nieuwzględnieniu podniesionego przez pozwaną ad 2. zarzutu przedawnienia z uwagi na fakt, że zdaniem Sądu uznanie za zasadny zarzut przedawnienia stanowiłoby nadużycie prawa w rozumieniu art. 5 k.c. z uwagi na fakt, iż stan zdrowia powoda uniemożliwił mu wcześniejsze wystąpienie z powództwem, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności niniejszej sprawy nie tylko nie pozwala na podzielenie stanowiska Sądu w tym przedmiocie, ale również nie wskazuje, że zwłoka w dochodzeniu przedawnionego roszczenia było spowodowane szczególnymi przesłankami uzasadniającymi to opóźnienie, tym bardziej że nie tylko jest ono nadmierne, ale również iż przez ostatnie 20 lat powód wszczynał postępowania sądowe przeciwko pozwanej ad.2 i miał możliwość wystąpienia z roszczeniem o zasądzenie odszkodowania z tytułu wypadku komunikacyjnego, a nadto był osobą czynną zawodowo, a jego stan psychofizyczny pozwalał mu na uczestniczenie w postępowaniach sądowych,

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 519 § 2 pkt.2 k.c. poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie okoliczności, iż na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego należy wyprowadzić wniosek, iż nie doszło do skutecznego przejęcia długu pozwanej ad 1. przez pozwaną ad 2. ze względu na brak przesłanek określonym w tym przepisie, a w szczególności, iż w dacie przejmowania spraw sądowych które były w toku zobowiązanie w postaci wypłaty odszkodowania nie istniało, a nadto powód jako wierzyciel nie wyraził zgody na wstąpienie w prawa i obowiązki pozwanej ad.2 w zakresie ponoszenia pełnej odpowiedzialności za następstwa wypadku kolejowego w dniu 10 maja 1982 r. spowodowane działaniem pozwanej ad. l po dacie podjęcia uchwały zarządu (...) S.A. nr (...) z dnia 28 maja 2003 r.

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 444 § 2 k.c. w zw. z art. 322 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz braku rozważenia wszystkich okoliczności sprawy polegające na uznaniu, iż potrzeby powoda zwiększyły się w stopniu uzasadniającym podwyższenie renty wyrównawczej o kwotę 700 zł., podczas gdy kwota ta jest nieadekwatna do potrzeb powoda, a nadto powód nie wykazał, żeby od wydania ostatniego orzeczenia w przedmiocie wypłaty renty wyrównawczej jego potrzeby się zwiększyły na tyle, by uzasadnione było podwyższenie renty, szczególnie mając na uwadze kwotę zasadzonego roszczenia głównego

4)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 444 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 5 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie, które doprowadziło Sąd I Instancji do przyjęcia, iż dochodzone przez powoda roszczenie tytułem odszkodowania jest zasadne w wysokości 292.212,72 zł oraz tytułem wyrównania renty wyrównawczej o kwotę 700 zł, podczas gdy uznanie za uzasadnione tak wygórowanego żądania powoda jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, stawia powoda w uprzywilejowanej sytuacji względem innych poszkodowanych w wypadkach kolejowych, powoduje, że powód jest wzbogacony kosztem pozwanego oraz pozwala na całkowite refundowanie kosztów ponoszonych przez powoda wykraczających poza usprawiedliwiony i rzeczywisty zakres leczenia czy rehabilitacji, podczas gdy koszty leczenia mogłyby się odbywać w polskich warunkach przy refundacji NFZ oraz przy opiece wyspecjalizowanych lekarzy i rehabilitantów,

5)  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 379 pkt 3) k.p.c. które miały istotny wpływ na wynik sprawy poprzez jego niezastosowanie i nieuwzględnienie okoliczności, że sprawa o to samo roszczenie tj. o zakup protez pomiędzy tymi samymi stronami została osądzona prawomocnym wyrokiem 20 grudnia 2001 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w C., a ewentualne wymiana na nową, o ile jest ona konieczna powinna mieć wpływ na wysokość ewentualnej renty wyrównawczej, której istotą są zwiększone potrzeby osoby poszkodowanej,

6)  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 233 § 1 kpc polegające na przekroczeniu zasad swobodnej oceny dowodów i nie rozważeniu w sposób wszechstronny zebranego materiału dowodowego, w szczególności opinią biegłych lekarzy z instytutu (...) w K., która doprowadziła do nietrafnych ustaleń w zakresie ustalenia rozmiaru odszkodowania w związku z doznanym kalectwem, a w konsekwencji zasądzeniem zawyżonego odszkodowania, tym bardziej z materiału zebranego w sprawie wynika, że powód nie wykorzystał wcześniej otrzymanego odszkodowania na cele zdrowotne, lecz przeznaczył je prawdopodobnie na spłatę rat, utrzymanie i eksploatację samochodu oraz na zakup w 2002 r. mieszkania własnościowego, co może świadczyć o tym, że powód otrzymane odszkodowanie nie przeznaczył zgodnie z art. 444 § 2 kc na cele służące leczeniu i rehabilitacji.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty pozwana Spółka wniosła o zmianę wyroku w zaskarżonej części i oddalenie powództwa w całości w stosunku do pozwanej (...) spółki z o.o. a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego tak za pierwszą, jak i za drugą instancję, według norm przepisanych, ewentualnie wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości oraz przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o kosztach procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

W pierwszej kolejności ocenić należy zasadność zgłoszonego przez pozwaną spółkę (...) zarzutu braku legitymacji biernej.

Zasadnicze znaczenie dla oceny trafności tego zarzutu ma art. 14 ustawy z 8 września 2009 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego (...) (Dz.U. Nr 84, poz.948 ze zm.).

Na podstawie wymienionego przepisu utworzono spółki do prowadzenia działalności w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich oraz kolejowych przewozów towarowych zwane „spółkami przewozowymi” (art. 14 ust. 1 ustawy). Wymienione spółki przewozowe, z dniem wpisu do rejestru handlowego, w zakresie wykonywanego przez nie rodzaju przewozów wstąpiły w prawa i obowiązki (...) SA jako przewoźnika kolejowego (art. 14 ust. 2 ustawy).

Jak wynika z powyższego „spółki przewozowe” przejęły prawa i obowiązki (...) SA jako przewoźnika kolejowego z mocy prawa, a nie w oparciu o umowę o przejęciu długu.

Z tej też przyczyny zawarty w apelacji pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. zarzut naruszenia art. 519 § 2 pkt 2 kc jest chybiony.

W konsekwencji zbędnymi stają się rozważania co do tego czy doszło bądź też nie doszło do skutecznego przejęcia długu (...) SA przez pozwaną (...).

W takim stanie rzeczy podjętą w dniu 28 maja 2003 r. przez Zarząd (...) SA uchwałę Nr (...) należy traktować jako czynność o charakterze organizacyjno - porządkowym, a nie umowę o przejęcie długu o jakiej mowa w art. 519 § 2 pkt 2 kc. Podobnie należy ocenić uchwałę wspólnika spółki (...) Spółki z o.o. w W. podjętą w dniu 10 lipca 2003 roku.

Wbrew wywodom apelacji pozwana spółka (...) była też należycie reprezentowana w procesie.

W początkowym okresie w imieniu pozwanej występowała radca prawny J. G., której pełnomocnictwa udzielili Prezes Zarządu J. T. oraz członek zarządu R. N., którzy, stosownie do wpisów Krajowym Rejestrze Sądowym, którego treść jest powszechnie znana, byli uprawnieni do reprezentowania Spółki (por. wpis nr (...) z 19 lutego 2008 roku).

W dniu 7 czerwca 2011 roku pełnomocnictwa do reprezentowania Spółki przez radcę prawnego R. W. udzielili uprawnieni dyrektorzy (...), a to R. R. i R. C. (k. 448), którym z kolei, pełnomocnictwa ogólnego obejmującego m.in. reprezentację Spółki wobec organów władzy publicznej, wobec osób prawnych – fizycznych oraz w sądach a także ustanawiania dalszych pełnomocników działających w granicach udzielonego pełnomocnictwa, bez prawa do udzielenia dalszych pełnomocnictw z wyjątkiem procesowych pełnomocnictw do dokonywania poszczególnych czynności udzielili prokurent E. G. oraz członek zarządu R. N.. Osoby te, zgodnie z wpisami do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (k. 450 – 452) były uprawnione do składania oświadczeń i podpisywania w imieniu Spółki.

Zarzuty dotyczące nienależytego umocowania pełnomocnika pozwanej okazały się więc bezzasadne.

Podobnie ocenić należy zarzut naruszenia art. 379 pkt 3 kpc, którego to przepisu Sąd Okręgowy nie mógł naruszyć bowiem przepis ten normuje skutek naruszenia przepisów postępowania w postaci nieważności postępowania. Podstawy nieważności postępowania – jak wynika ze sprecyzowania tego zarzutu – skarżąca upatruje w tym, że pomiędzy tymi samymi stronami o to samo roszczenie (odszkodowanie z tytułu zakupienia protez) sprawa została prawomocnie osądzona wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z 20 grudnia 2001 roku w sprawie I C 600/01, w której wymienionym wyrokiem zasądzono od (...) SA Zakładu (...) w K. na rzecz powoda 39.186 zł z ustawowymi odsetkami na zakup protez przystosowanych do potrzeb powoda bowiem protezy, z których korzystał powód uległy zniszczeniu.

Obecnie powód domaga się zasądzenia kwoty 292.787 zł tytułem kosztów nabycia nowych protez twierdząc, że od 2003 roku nie używa poprzednio wykonanych protez z uwagi na ich znaczne zużycie oraz naturalne zmiany wielkości i umięśnienia kikutów.

Nie można zatem zgodzić się z zarzutem apelacji, że sprawa o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami została już prawomocnie osądzona. Powód dochodzi bowiem od następcy prawnego (...) SA nowego roszczenia, opartego na zmienionych okolicznościach faktycznych, jakim jest żądanie odszkodowania równego kosztom nabycia nowych protez, stosownie do aktualnych potrzeb powoda, co wynika nie tylko z twierdzeń i zeznań samego powoda ale także opinii biegłych z (...) Uniwersytetu (...). W szczególności w opinii tej stwierdzono, że sprzęt posiadany przez powoda nie kwalifikuje się do dalszego użytkowania i nie mieści się w kategoriach nowoczesnego protezowania warunkującego rewalidację wysokiej obu ud. Dwie inne protezy zaprezentowane przez powoda nie nadają się do użytku z uwagi na źle dopasowany lej na udo prawe (s. 7 opinii – k. 425). W tej samej opinii biegli stwierdzili też, że w przypadku wysokiej, obustronnej amputacji ud, jak u powoda, konieczne jest wykonanie zaawansowanych technologicznie protez, a najkorzystniejsze są protezy z lejami silikonowymi, modelowane do kształtu kikuta w połączeniu z elektronicznymi adapterami stawu kolanowego o wysokiej wytrzymałości.

W ocenie biegłych z (...) potrzeby powoda w zakresie zaprotezowania może zaspokoić oferta z zakładu w Niemczech. Koszt wykonania nowych protez, odpowiadających potrzebom powoda wykazał powód za pomocą złożonej do akt pisemnej oferty niemieckiej firmy (...) z L. (k. 42), której to oferty strona pozwana nie kwestionowała.

Zarzut „naruszenia przepisów prawa procesowego a to art. 379 pkt 3 kpc” okazał się bezzasadny w szczególności z tej przyczyny, że – jak wyżej wskazano – nie zachodzi nieważność postępowania skoro powód dochodzi innego roszczenia, opartego na innych okolicznościach faktycznych, niż w sprawie I C 600/01 Sądu Okręgowego w Częstochowie.

Bezzasadny jest też zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc bowiem Sąd I instancji wszechstronnie rozważył zebrany w sprawie materiał, w szczególności opinię biegłych z (...) Uniwersytetu (...) z pozostałym materiałem (ofertą (...)) i doszedł do trafnego wniosku, że koszt wykonania nowych protez dla powoda wynosi równowartość 65.306,21 euro.

Zasądzając z tego tytułu kwotę 264.398,72 zł Sąd I instancji nie naruszył art. 444 § 1 kc (w zw. z art. 5 kc). Zgodnie z art. 444 § 1 kc w razie uszkodzenia ciała (lub wywołania rozstroju zdrowia) naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Jak to wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia ( Mon. Praw. 2008, nr 3, s. 116). W tym samym wyroku Sąd Najwyższy wskazał też, że osoba, która została niepełnosprawna na skutek wypadku ma prawo domagać się w ramach naprawienia szkody pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. O uznaniu poszczególnych wydatków za spełniające te kryteria sąd decyduje w oparciu o stopień niepełnosprawności, jak również sytuację życiową poszkodowanego. Ponadto zakres tych kosztów nie może ograniczać się do wydatków kompensowanych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, lecz powinien obejmować koszty działań, podjętych z uzasadnionym - zważywszy na aktualny stan wiedzy medycznej - przekonaniem o spodziewanej poprawie stanu zdrowia poszkodowanego (por. wyrok SN z 12 grudnia 2002 r., II CKN 1018/00, LEX nr 75352).

Trafnie zatem przyjął Sąd Okręgowy, że do kosztów takich należą wydatki przeznaczone na nabycie protez ale także innych koniecznych aparatów i urządzeń jak wózek inwalidzki czy kule łokciowe, a także zakup przyrządu do ćwiczeń, który jest niezbędny dla treningu poszczególnych grup mięśni ciała powoda (opinia (...) s. 11 – k. 427).

Powyższe okoliczności, wbrew zarzutom skarżącej zawartym w pkt 4 apelacji, przemawiają za przyjęciem, że żądanie powoda nie jest „wygórowane” ani sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Nie wymaga też komentarza, co najmniej niezrozumiały zarzut skarżącej, że uwzględnienie żądania powoda stawia go w uprzywilejowanej sytuacji względem innych poszkodowanych w wypadkach kolejowych oraz sprawia, że powód jest wzbogacony kosztem pozwanego (!). Nie można też zgodzić się ze skarżącą, że „refundowanie kosztów ponoszonych przez powoda wykracza poza usprawiedliwiony i rzeczywisty zakres leczenia czy rehabilitacji”.

Jak wynika z materiału zebranego w sprawie, w szczególności z opinii biegłych z (...) protezy refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia zapewniają tylko najprostsze i prymitywne rozwiązania, natomiast optymalnym rozwiązaniem dla powoda byłaby proteza z lejem silikonowym. modelowanym komputerowo, ze wzmocnionymi stawami kolanowymi sterowanymi elektronicznie.

Wykonanie takich protez – jak trafnie ustalił Sąd Okręgowy – zapewnia firma w L., w której też przeprowadza się stosowne zabiegi (przez około 28 dni) celem odpowiedniego dopasowania protez.

Prawidłowo zatem przyjął Sąd I instancji, że uzasadnione są wydatki na koszty pobytu powoda oraz osoby towarzyszącej (tłumacza) w hotelu w miejscowości L., których orientacyjną wysokość można określić na podstawie oferty z dnia 29 czerwca 2008 r. (k. 83). Ustalając wysokość wydatków z tego tytułu na kwotę 15.500 zł Sąd Okręgowy mógł skorzystać z możliwości jakie stwarza art. 322 kpc.

Zarzut naruszenia art. 444 § 1 kc w zw. z art. 322 kpc okazał się zatem nieuzasadniony.

Trafnie natomiast zarzuca skarżąca naruszenie przepisów prawa materialnego w zakresie w jakim Sąd I instancji podwyższył wypłacaną przez pozwaną (...) rentę o kwotę 700 zł miesięcznie, przy czym podkreślenia wymaga, że Sąd Okręgowy nie naruszył art. 444 § 2 kc, a art. 907 § 2 kc, którą to okoliczność jako dotyczącą naruszenia prawa materialnego Sąd Apelacyjny wziął pod uwagę z urzędu.

Stosownie do unormowania zawartego w tym przepisie jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Niewątpliwym jest, że obowiązek płacenia renty powodowi przez pozwaną wynika z ustawy, a to art. 444 § 2 kc, a jej wysokość ustalono w wyroku Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 20 grudnia 2001 roku w sprawie I C 600/01, w kwocie po 500 zł miesięcznie. Bezspornym jest, że pozwana dobrowolnie podwyższała rentę na rzecz powoda, tym niemniej punktem odniesienia do ewentualnej zmiany (podwyższenia) renty należnej powodowi powinien być tytuł egzekucyjny w postaci wymienionego wyroku z 20 grudnia 2001 roku.

Orzekając o podwyższeniu renty Sąd Okręgowy powinien był zatem zbadać czy i w jakim stopniu nastąpiła zmiana stosunków od ostatniego ustalenia renty w wymienionym wyroku.

Dla oceny aktualnej wysokości renty należnego powodowi istotne znacznie ma postawa pozwanej (...) Sp. z o.o. w W., która w odpowiedzi na pozew (k. 219) uznała żądanie podwyższenia należnej powodowi renty do kwoty 1.386 zł miesięcznie. Uznanie to powinno być wiążące dla Sądu I instancji (por. art. 213 § 2 kpc). Jak wynika z dokonanego przez pozwaną wyliczenia (k. 237) określając rentę należną powodowi na kwotę 1.386 zł miesięcznie pozwana kierowała się wskaźnikami przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego pracowników zatrudnionych w budownictwie.

Niewątpliwym jest, że zasadnym jest żądanie podwyższenia renty uzupełniającej z uwagi na utratę zdolności do pracy zarobkowej w zawodzie technika budowy dróg i mostów.

Żądając podwyższenia renty do kwoty 4.018 zł powód powoływał się zarówno na zwiększenie potrzeb jak i zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość.

Trafnie przyjął Sąd I instancji, że nie ma podstaw do podwyższenia renty z tytułu zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość. Taka podstawa zasądzenia (podwyższenia renty) wyraża się uszczerbkiem majątkowym, polegającym na utracie innych korzyści majątkowych, jakie poszkodowany, dzięki swoim właściwościom (np. szczególne uzdolnienia czy kwalifikacje) mógłby osiągnąć, gdyby nie doznał uszczerbku na zdrowiu. Zmniejszenie widoków powodzenia na przyszłość jako podstawę do zasądzenia renty należy oceniać według realnych możliwości poszkodowanego, istniejących w chwili powstania zdarzenia wywołującego szkodę (por. wyrok SN z dnia 31 października 1966 r., II CR 372/66, LEX nr 6066).. Powód takich okoliczności nie wykazał.

Słusznie natomiast przyjął Sąd Okręgowy, że powód może zasadnie domagać się podwyższenia renty z tytułu zwiększenia potrzeb, ale – wbrew stanowisku Sądu I instancji – powód nie wykazał ich wysokości.

Wprawdzie złożył fakturę z 6 października 2008 r. (k. 159) ale nie wiadomo czy wykupione przezeń leki miały rzeczywiście służyć leczeniu schorzeń związanych z amputacją nóg. Podobnie ocenić należy faktury na zakup leków znajdujące się na kartach 582 – 591 akt.

Dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę, że z tytułu zwiększonych potrzeb powód ponosi wydatki w kwocie po 700 zł miesięcznie należało uznać za dowolną i nie znajdującą potwierdzenia w materiale sprawy.

Podkreślenia przy tym wymaga, że powodowi przysługuje renta z tytułu utraconych możliwości zarobkowych uznana przez pozwaną do kwoty 1.386 zł miesięcznie. Niezależnie od tej renty powód otrzymuje rentę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, aktualnie w wysokości 977 zł miesięcznie (k. 593). Łącznie więc na swoje utrzymanie powód będzie dysponował kwotą 2.363 zł miesięcznie, z której powinien pokryć nie tylko koszty bieżącego utrzymania ale również i te wydatki, które wynikają z dodatkowych kosztów pomocy osoby trzeciej czy zakupu specjalnych środków leczniczych, opatrunkowych bądź pielęgnacyjnych, a także pokryć koszty rehabilitacji.

Z powołanych przyczyn na podstawie art. 386 § 1 kpc zaskarżony wyrok należało zmienić w części zasądzającej od pozwanej (...) spółki z o.o. na rzecz powoda rentę wyrównawczą.

W sytuacji gdy żądanie powoda dotyczyło wyłożenia przez pozwaną sumy potrzebnej na koszy leczenia, a wysokość tego odszkodowania Sąd Okręgowy ustalił według cen z daty wyrokowania (art. 363 § 2 kc) to odsetki za opóźnienie pozwanej ze spełnieniem świadczenia należą się dopiero od następnego dnia od tej daty.

Z powołanych przyczyn należało uznać, że pozwana Spółka (...) opóźniła się ze spełnieniem świadczenia od 8 sierpnia 2012 roku co sprawia, że należało zmienić także rozstrzygnięcie o odsetkach ustawowych zawarte w pkt 1 sentencji zaskarżonego wyroku (art. 386 § 1 kpc).

W pozostałym zakresie apelacja pozwanej okazała się bezzasadna i z tej przyczyny, na podstawie art. 385 kpc ulegała oddaleniu.

Pozwana powinna także zwrócić powodowi koszty postępowania apelacyjnego (zastępstwa procesowego) bowiem w postępowaniu tym powód uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania (art. 100 zd. 2 kpc).

Z powołanych przyczyn orzeczono jak w sentencji.