Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 389/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z odwołania E. S.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 czerwca 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 2 czerwca 2011 r. oddalił apelację skarżącego
organu rentowego od wyroku zmieniającego jego decyzję z 1 marca 2010 r. i
przyznającego wnioskodawcy E. S. prawo do emerytury. Ustalono, że pracował 15
lat w szczególnych warunkach i prawo do emerytury z tego tytułu przysługuje mu
na podstawie art. 32 w związku z art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z FUS oraz przepisów rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w
sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze. Co do spornej w apelacji pracy
palacza, Sąd Apelacyjny potwierdził, że praca ta odpowiada regulacji z wykazu A,
dział XIV, poz. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. (prace nie zautomatyzowane
palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego). Ta
2
kwalifikacja jest niezależna od przepisów resortowych, bo art. 32 ust. 4 ustawy o
emeryturach i rentach odsyła do rodzaju prac w szczególnych warunkach
określonych w rozporządzeniu z 7 lutego 1983 r.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano na
podstawę przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. o treści następującej - „W
uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2010 r. w sprawie II UK
21/10 Sąd Najwyższy uznał, że specyfika poszczególnych działów gospodarki
determinuje charakter świadczonych w nich prac i warunki, w jakich są one
wykonywane, ich uciążliwość i szkodliwość dla zdrowia. Podobnie w wyroku z dnia
25 lutego 2010 r. w sprawie II UK 218/09 Sąd Najwyższy stwierdził, że wykazy
resortowe mają charakter informacyjny, techniczno – porządkujący, uściślający. Z
faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego czy centralny związek
spółdzielczy w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalił w
podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest
stanowiskiem pracy w warunkach szczególnych, może płynąć domniemanie
faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich
warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może
– w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych – stanowić negatywną przesłankę
dowodową. W sprawie niniejszej o przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego
w niższym wieku w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych
sądy nie uwzględniły treści wykazu resortowego określającego stanowiska, na
których wykonywana jest praca w warunkach szczególnych. Sądy obu instancji
uznały pracę odwołującego za pracę w warunkach szczególnych, wskazaną w poz.
1 Działu XIV załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze takiej sytuacji – prace nie
zautomatyzowane palaczy i rusztowych parowych lub wodnych typu
przemysłowego – mimo iż w wykazie resortowym stanowiącym załącznik do
zarządzenia Ministra Oświaty i Wychowania z dnia 15 czerwca 1984 r. w sprawie
wykazu prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach resortu
oświaty i wychowania figuruje inne stanowisko – „prace oczyszczaczy
przemysłowych kotłów parowych lub wodnych” przy jednoczesnym braku
3
stanowiska „prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub
wodnych typu przemysłowego””.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna przysługuje od wyroku prawomocnego i jeżeli wniosek o
przyjęcie jej do rozpoznania odwołuje się do szczególnej podstawy przedsądu z
art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c., to powinien wskazać i wykazać naruszenie prawa
procesowego lub materialnego, odrębnie od podstaw kasacyjnych (art. 3984
§ 1 pkt
2 i § 2 k.p.c.), w stopniu pozwalającym na ocenę, że skarga jest oczywiście
uzasadniona. Na etapie przedsądu nie ocenia się podstaw kasacyjnych, dlatego
przesłanka przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. spełnia się wtedy, gdy wskazane
w niej naruszenie prawa bez wątpliwości pozwala przyjąć, że skarga jest
oczywiście uzasadniona i dlatego powinna zostać przyjęta do rozpoznania.
We wniosku o przyjęcie skargi nie ma żadnego zarzutu naruszenia przepisu
prawa procesowego lub materialnego. Podstawa przedsądu nie podważa więc
ustalenia, że praca palacza była pracą w szczególnych warunkach z wykaz A, dział
XIV, poz. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze.
Wniosek natomiast zdaje się zakładać, że jeżeli danego stanowiska nie ma
w wykazie resortowym, to wykluczona jest kwalifikacja zatrudnienia jako pracy w
szczególnych warunkach. Ta kwestia nie była pominięta w sprawie. Jednak o
prawie do szczególnej emerytury decydują przepisy ustawy, a tu w szczególności
art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS i rozporządzenia
z 7 lutego 1983 r. Jeżeli przesłanki wymienione w przepisach ustawy i
rozporządzenia były spełnione, to ubezpieczony miał prawo do emerytury.
Z wskazanych we wniosku orzeczeń Sądu Najwyższego (II UK 218/09 i II UK
21/10) nie wynika norma prawna, że o prawie do emerytury za pracę w
szczególnych warunkach decyduje bezwzględnie (tylko) stanowisko pracy
wymienione w zarządzeniu resortowym, gdyż może być ujmowane w takim akcie
szerzej niż w rozporządzeniu albo węziej, czyli stanowisko wymienione w
4
rozporządzeniu może nie występować w wykazie resortowym. Jednak decyduje
rozporządzenie z 8 lutego 1983 r., gdyż to do niego odwołuje się ustawa o
emeryturach i rentach (art. 32 ust. 4). Nie trzeba też szerzej uzasadniać, że wykazy
resortowe nie stanowią już źródła prawa (art. 87 Konstytucji).
Wniosek nie pozwala więc przyjąć, iżby skarga kasacyjna była oczywiście
uzasadniona i dlatego orzeczono jak w sentencji, stosownie do art. 3989
§ 2 k.p.c.