Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I UK 403/11
POSTANOWIENIE
Dnia 22 marca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z odwołania G. K.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 22 marca 2012 r.,
skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 czerwca 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny wyrokiem z 10 czerwca 2011 r. oddalił apelację (skarżącej)
G. K. od wyroku oddalającego jej odwołanie od decyzji pozwanego z 7 września
2010 r. odmawiającej jej prawa do emerytury wobec braku 15 lat pracy
wykonywanej w szczególnych warunkach. Ocenił, że praca na stanowisku
księgowej, specjalisty przy obsłudze monitorów ekranowych nie była pracą w
szczególnych warunkach. Skarżąca nie zajmowała się „obsługą monitorów
ekranowych”, lecz tylko wykonywała prace księgowe z użyciem komputera. Nie ma
podstaw, aby czynności księgowej, nawet pracującej z użyciem komputera,
stanowiły obsługę monitorów ekranowych.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano na
konieczność:
2
„ – wypowiedzenia się czy w rozpatrywanej sprawie Sąd mógł dokonać
własnych ustaleń o braku podstaw do zakwalifikowania pracy G. K. jako
wykonywanej w szczególnych warunkach, pomimo wykonywania tej samej pracy w
sposób stały, w pełnym wymiarze czasu pracy z narażeniem na promieniowanie
jonizujące i oddziaływanie pól elektromagnetycznych bez konieczności
wypowiedzenia się w tej kwestii przez biegłych sądowych mających wiedzę
specjalną z zakresu szkodliwości oddziaływania stosowanych w latach 1976 – 1997
komputerów wyposażonych wyłącznie w monitory kineskopowe bez jakichkolwiek
zabezpieczeń,
- ustalenia także w oparciu o opinie biegłych, czy praca wykonywana przez
wnioskodawczynię po 1-szym marca 190 (?) roku mogła być zaliczona do
wymienionych w pkt 3 działu XIV zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu
Chemicznego i Lekkiego jako narażająca na działanie pól elektromagnetycznych
oraz promieniowanie jonizujące, pomimo widniejących w angażach zapisów
stanowiska księgowa, specjalista przy obsłudze monitorów ekranowych”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wskazana we wniosku o przyjęcie skargi argumentacja (wyżej in extenso)
nie spełnia się jako przesłanka przedsądu.
Nie jest klarowna przede wszystkim z braku łączenia jej z przepisem z
art. 3989
§ 1 k.p.c. Jej treść nie pozwala na stwierdzenie, iż wniosek odwołuje się
do istotnego zagadnienia prawnego, gdyż takie nie zostało przedstawione (art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.). Podobnie nie spełnia się również podstawa przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c., jako że nie wskazano na wątpliwości co do wykładni określonego
przepisu prawa lub wywołujące rozbieżności w orzecznictwie sądów.
Argumentacja wniosku o przyjęcie skargi sprowadza się do oceny
rozstrzygnięcia konkretnej sprawy skarżącej, co nie jest przedmiotem
zainteresowania podstaw przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 1 i 2 k.p.c., lecz odpowiada
podstawie przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. Jednak nawet tu skarżąca nie
twierdzi – choćby tylko hasłowo – że skarga kasacyjna jest oczywiście
uzasadniona. Skarga kasacyjna przysługuje od prawomocnego wyroku i na etapie
3
przedsądu nie ocenia się podstaw kasacyjnych, lecz tylko czy wniosek o przyjęcie
jej do rozpoznania wskazuje i wykazuje przesłankę przedsądu. W odniesieniu do
szczególnej podstawy przedsądu z art. 3989
§ 1 pkt 4 k.p.c. oznacza to
konieczność wykazania, odrębnie od podstaw kasacyjnych (art. 3984
§ 1 pkt 2 i § 2
k.p.c.), że doszło do naruszenia przepisów prawa procesowego lub materialnego
pozwalającego na przyjęcie bez wątpliwości, że skarga kasacyjna jest aż
oczywiście uzasadniona i dlatego powinna zostać przyjęta do rozpoznania. Tu zaś
wniosek odwołuje się do kwestii, które nie budzą wątpliwości w stosowaniu prawa.
Wszak nie ma wątpliwości co do tego, że art. 382 k.p.c. pozwala Sądowi drugiej
instancji na samodzielne dokonanie ustaleń stanu faktycznego i suwerennie
stosować prawo materialnie. W zakresie oceny pracy w szczególnych warunkach
dowód z opinii biegłego na okoliczność czy określona pracą była taką praca nie jest
bezwzględnie konieczny, jako że to sąd stosuje normę prawną i decyduje czy praca
była tą określoną w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze. Ważniejsze jest to, że źródłem prawa
do emerytury za pracę w szczególnych warunkach jest ustawa z 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS i rozporządzenie z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku
emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze. Nie jest nim natomiast zarządzenie resortowe (nr 7
Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego), jako że nie stanowi już źródła prawa
(art. 87 Konstytucji). Kwestia ta była już oceniana w orzecznictwie, w którym
stwierdzono również, że wykazy resortowe wydane na podstawie § 1 ust. 2 i 3
rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników
zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mają
charakter informacyjny, techniczno - porządkujący, uściślający oraz mogą mieć
znaczenie w sferze dowodowej, stanowiąc podstawę domniemania faktycznego
(wyrok Sądu Najwyższego dnia 25 lutego 2010 r., II UK 218/09, LEX nr 590247).
W zakresie prawa materialnego rozstrzygające znaczenie miała zatem
norma z wykazu A do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r., dział XIV, pkt 5, zgodnie z
którą pracę w szczególnych warunkach stanowią „Prace szczególnie obciążające
narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia - w kartografii, montażu
4
mikroelementów wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz
przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych”. W podobnej sprawie Sąd
Najwyższy zajął już stanowisko co do wykładni tej regulacji i stwierdził, że „Nie ma
pozytywnej regulacji normatywnej, która ex definitione pozwalałaby przyjąć, że
każda praca w pełnym wymiarze na stanowisku pracy wyposażonym w monitor
ekranowy jest pracą w szczególnych warunkach w rozumieniu pkt 5, dział XIV,
wykaz A rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze (wyrok z 8 marca 2008 r., II UK 236/09, LEX nr 599770). Praca z
pomocą komputera nie jest więc pracą przy obsłudze elektronicznych monitorów
ekranowych. Wykracza to poza potrzebę argumentacji, gdyż podstawę do
rozważań czy skarga jest oczywiście uzasadniona powinien wpierw przedstawić
wniosek skargi, a ten tego nie czyni.
Z tych przyczyn orzeczono jako w sentencji, stosownie do art. 3989
§ 2 k.p.c.