V CZ 2/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:29-11-2012
Dodatkowe informacje:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 2/12
POSTANOWIENIE
Dnia 27 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Iwona Koper (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej
im.F.Stefczyka
przeciwko H. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 kwietnia 2012 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania
zażaleniowego zawarte w punkcie 2 postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 6 września 2011 r.,
1) zmienia postanowienie Sądu Okręgowego (pkt 2 ) z dnia
6 września 2011 r. w ten sposób, że nie obciąża
pozwanej kosztami postępowania zażaleniowego;
2) przyznaje radcy prawnemu M. N. prowadzącej Kancelarię
od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego tytułem
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej w
postępowaniu zażaleniowym kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) podwyższoną o podatek od towarów i
usług;
3) nie obciąża pozwanej kosztami postępowania
zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 6 września 2011 r. Sąd Okręgowy oddalił zażalenie
pozwanej H. Z. na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 3 stycznia 2011 r.,
odrzucające jej sprzeciw od nakazu zapłaty oraz (w jego punkcie drugim) zasądził
od pozwanej na rzecz powódki - Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej
im. F. Stefczyka kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego, wskazując jako podstawę prawną tego rozstrzygnięcia przepisy art.
108 § 1 w zw. z art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze
zm.).
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem
Okręgowym pozwana zaskarżyła zażaleniem zarzucając naruszenie art. 102 k.p.c.
poprzez jego niezastosowanie i niezasadne obciążenie jej kosztami postępowania.
W uzasadnieniu zażalenia podniosła, że jej sytuacja życiowa i materialna, którą
uwzględnił Sąd Rejonowy zwalniając ją od opłaty sądowej od zażalenia ponad
kwotę 100 zł nie uległa zmianie i pozwana nie jest w stanie tym bardziej ponieść
wyższych niż ta kwota kosztów postępowania zażaleniowego na rzecz strony
powodowej. W tej sytuacji obciążenie ją tymi kosztami jest niesłuszne i niezgodne
z zasadami współżycia społecznego.
Skarżąca wniosła o zmianę postanowienia w zaskarżonej części przez
odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania zażaleniowego przed Sądem
Okręgowym, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy w zakresie objętym
zaskarżeniem temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustanowiony w art. 102 k.p.c wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik
procesu, którą statuuje art. 98 § 1 k.p.c, pozwala w szczególnie uzasadnionych
wypadkach na zasądzenie od strony przegrywającej tylko części kosztów lub
nieobciążanie jej w ogóle kosztami. Podstawę do jego zastosowania stanowią
konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w danym przypadku
3
obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby
niesłuszne, niesprawiedliwe. Stanowią je zarówno fakty związane z samym
procesem jak i leżące poza nim, a dotyczące sytuacji życiowej, stanu majątkowego
stron, które powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad
współżycia społecznego. Przepis art. 102 k.p.c. powinien być zastosowany
wówczas, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej
kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z tymi zasadami.
Zasadnie podnosi skarżąca, że sytuacja taka ze względu na wskazane
przez nią w zażaleniu okoliczności, sytuujące się pośród wymienionych przesłanek
zastosowania art. 102 k.p.c., zachodzą w niniejszej sprawie. Z tych względów
orzeczono jak w sentencji (art. 39816
zd. 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 102
k.p.c., art. 391 § 1, art. 39821
k.p.c.), odstępując równocześnie z tych samych
przyczyn, które uzasadniały zmianę zaskarżonego postanowienia, od obciążania
pozwanej kosztami postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 27 kwietnia 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Iwona Koper (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Józef Frąckowiak
w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej
im.F.Stefczyka
przeciwko H. Z.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 27 kwietnia 2012 r.,
zażalenia pozwanej na postanowienie w przedmiocie kosztów postępowania
zażaleniowego zawarte w punkcie 2 postanowienia Sądu Okręgowego
z dnia 6 września 2011 r.,
1) zmienia postanowienie Sądu Okręgowego (pkt 2 ) z dnia
6 września 2011 r. w ten sposób, że nie obciąża
pozwanej kosztami postępowania zażaleniowego;
2) przyznaje radcy prawnemu M. N. prowadzącej Kancelarię
od Skarbu Państwa Sądu Okręgowego tytułem
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej w
postępowaniu zażaleniowym kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) podwyższoną o podatek od towarów i
usług;
3) nie obciąża pozwanej kosztami postępowania
zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 6 września 2011 r. Sąd Okręgowy oddalił zażalenie
pozwanej H. Z. na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 3 stycznia 2011 r.,
odrzucające jej sprzeciw od nakazu zapłaty oraz (w jego punkcie drugim) zasądził
od pozwanej na rzecz powódki - Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej
im. F. Stefczyka kwotę 600 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego, wskazując jako podstawę prawną tego rozstrzygnięcia przepisy art.
108 § 1 w zw. z art. 98 k.p.c. i § 6 pkt 5 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności
radców prawnych i ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej
udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 ze
zm.).
Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego przed Sądem
Okręgowym pozwana zaskarżyła zażaleniem zarzucając naruszenie art. 102 k.p.c.
poprzez jego niezastosowanie i niezasadne obciążenie jej kosztami postępowania.
W uzasadnieniu zażalenia podniosła, że jej sytuacja życiowa i materialna, którą
uwzględnił Sąd Rejonowy zwalniając ją od opłaty sądowej od zażalenia ponad
kwotę 100 zł nie uległa zmianie i pozwana nie jest w stanie tym bardziej ponieść
wyższych niż ta kwota kosztów postępowania zażaleniowego na rzecz strony
powodowej. W tej sytuacji obciążenie ją tymi kosztami jest niesłuszne i niezgodne
z zasadami współżycia społecznego.
Skarżąca wniosła o zmianę postanowienia w zaskarżonej części przez
odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania zażaleniowego przed Sądem
Okręgowym, ewentualnie jego uchylenie i przekazanie sprawy w zakresie objętym
zaskarżeniem temu Sądowi do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustanowiony w art. 102 k.p.c wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik
procesu, którą statuuje art. 98 § 1 k.p.c, pozwala w szczególnie uzasadnionych
wypadkach na zasądzenie od strony przegrywającej tylko części kosztów lub
nieobciążanie jej w ogóle kosztami. Podstawę do jego zastosowania stanowią
konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w danym przypadku
3
obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby
niesłuszne, niesprawiedliwe. Stanowią je zarówno fakty związane z samym
procesem jak i leżące poza nim, a dotyczące sytuacji życiowej, stanu majątkowego
stron, które powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad
współżycia społecznego. Przepis art. 102 k.p.c. powinien być zastosowany
wówczas, gdy w okolicznościach danej sprawy obciążenie strony przegrywającej
kosztami procesu przeciwnika byłoby rażąco niezgodne z tymi zasadami.
Zasadnie podnosi skarżąca, że sytuacja taka ze względu na wskazane
przez nią w zażaleniu okoliczności, sytuujące się pośród wymienionych przesłanek
zastosowania art. 102 k.p.c., zachodzą w niniejszej sprawie. Z tych względów
orzeczono jak w sentencji (art. 39816
zd. 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. oraz art. 102
k.p.c., art. 391 § 1, art. 39821
k.p.c.), odstępując równocześnie z tych samych
przyczyn, które uzasadniały zmianę zaskarżonego postanowienia, od obciążania
pozwanej kosztami postępowania zażaleniowego przed Sądem Najwyższym.
jw