Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II PK 24/12
POSTANOWIENIE
Dnia 10 maja 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z powództwa K. Ż.
przeciwko P. P. Sp. z o.o. w W.
o odszkodowanie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 10 maja 2012 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 30 sierpnia 2011 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania i
zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 120 zł (sto
dwadzieścia) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
w postępowaniu kasacyjnym.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2011 r. Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony
apelacją obu stron wyrok Sądu Rejonowego z dnia 2 marca 2011 r. w punkcie I w
ten sposób, że zasądził od pozwanego P. P. Spółki z o.o. na rzecz powódki K. Ż.
kwotę 28.500 zł tytułem odszkodowania za nieuzasadnione i niezgodne z prawem
rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem, oddalił apelację pozwanej i
zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 90 zł tytułem zwrotu kosztów
2
procesu w instancji odwoławczej, w tym 60 zł tytułem kosztów zastępstwa
prawnego.
Sąd Okręgowy uznał, że postępowanie dowodowe nie wymagało
uzupełnienia i nie uwzględnił wniosków pozwanej o przeprowadzenie dowodów
wskazanych w apelacji. Sąd ten w całości podzielił stanowisko Sądu Rejonowego,
że wskazana powódce przyczyna wypowiedzenia jej umowy o pracę była pozorna,
a pozwana nie zastosowała obiektywnych kryteriów doboru pracownika do
zwolnienia, a ponadto zmierzała do obejścia przepisów gwarantujących
zatrudnienie kobietom powracającym do pracy po urodzeniu dziecka. Takie
działanie było sprzeczne z art. 8 k.p. i prowadziło do uznania dokonanego
wypowiedzenia za niezgodne z prawem. Sąd Okręgowy uwzględnił ponadto
apelację powódki w zakresie odsetek, ponieważ zasądzenie przez Sąd Rejonowy
na rzecz powódki należności z tytułu odszkodowania, a jednoczesne oddalenie
powództwa w pozostałym zakresie było nieuzasadnione w tym oddalonym
zakresie. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2002 r., I PK
88/02, zgłoszenie przez pracownika w pozwie lub w piśmie procesowym żądania
zasądzenia odszkodowania przewidzianego w art. 58 w związku z art. 56 § 1 k.p.,
bez wskazania dokładnej jego kwoty, spełnia warunek wezwania dłużnika do
wykonania świadczenia. Zatem doręczenie odpisu pozwu należy traktować jako
wezwanie do zapłaty w rozumieniu art. 455 k.p.c. Sąd Okręgowy nie podzielił tym
samym stanowiska pozwanej, że dopiero zasądzenie odszkodowania w wyroku
przesądza o istnieniu długu po stronie pracodawcy i od daty wyrokowania należne
są odsetki od zasądzonej kwoty.
W skardze kasacyjnej pozwana zarzuciła naruszenie: 1/ art. 45 § 1 k.p. w
związku z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn
niedotyczących pracowników przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe
zastosowanie polegające na przyjęciu, że przyczyna wypowiedzenia była pozorna,
a kryterium doboru osoby powódki do zwolnienia było nierzetelne i niesprawiedliwe,
2/ art. 8 k.p. przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przez
przyjęcie, że skarżąca naruszyła zasady współżycia społecznego, 3/ art. 455 k.c.
oraz 481 § 1 k.c. w związku z art. 471 k.p. przez błędną wykładnię polegająca na
3
przyjęciu, że doręczenie odpisu pozwu traktować należy jako wezwanie do zapłaty i
w związku z powyższym prawidłowe było zasądzenie odsetek ustawowych od dnia
doręczenia skarżącej odpisu pozwu, tj. od dnia 28 października 2010 r. do dnia
zapłaty, 4/ art. 227 k.p.c. w związku z art. 217 § 2 k.p.c. przez niewłaściwe
zastosowanie wskutek przyjęcia, że wnioski dowodowe oddalone przez Sąd
pierwszej instancji nie zmierzały do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy,
podczas gdy oferowane dowody miały istotne znaczenie dla prawidłowego osądu
sprawy, 5/ art. 224 § 1 k.p.c. w związku z art. 3 k.p.c. przez niewłaściwe
zastosowanie wskutek uznania, że Sąd pierwszej instancji nie zamknął
przedwcześnie rozprawy pozbawiając skarżąca rzetelnej i całościowej obrony jej
stanowiska procesowego, 6/ art. 233 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że Sąd pierwszej
instancji nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów i wnioskowanie
sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Jako okoliczność uzasadniającą
przyjęcie skargi do rozpoznania autor skargi wskazał: „potrzebę wykładni przepisów
wywołujących rozbieżność w orzecznictwie sądów, a mianowicie od jakiego
momentu liczone być winny odsetki od orzeczonego w wyroku sądowym
odszkodowania z tytułu sprzecznego z prawem rozwiązania umowy o pracę za
wypowiedzeniem.”
W odpowiedzi na skargę powódka wniosła o jej odrzucenie bądź o odmowę
przyjęcia jej do rozpoznania z uwagi na brak potrzeby wykładni przepisów oraz o
zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania kasacyjnego
według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna okazała się oczywiście bezzasadna. Wprawdzie można
oprzeć ten środek zaskarżenia na naruszeniu przepisów postępowania (jeżeli
uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy), ale podstawą taką nie
mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów (art. 3983
§ 3
k.p.c.). Dlatego spod weryfikacji kasacyjnej usuwały się proceduralne zarzuty
kasacyjne, a w postępowaniu kasacyjnym miarodajne były ustalenia faktyczne oraz
ocena dowodów dokonane przez Sąd drugiej instancji, który przede wszystkim
4
ustalił, że nie doszło do likwidacji stanowiska pracy powódki, skoro „na miesiąc
przed powrotem powódki do pracy po urlopie wychowawczym pracodawca zatrudnił
nową osobę na tym stanowisku, które zajmowała powódka. Pracodawca nie
stworzył dla nowego pracownika dodatkowego stanowiska pracy lecz powierzył
temu pracownikowi czynności wykonywane przez powódkę”. Skoro skarżąca
wybrała do dalszego zatrudnienia innego pracownika na czas jej urlopu, to
nieprawdziwa była wskazana powódce przyczyna wypowiedzenia. Wystarczało to
do osądu roszczenia odszkodowawczego powódki, bez potrzeby badania kryteriów
wyboru innego pracownika do zatrudnienia na jej stanowisku pracy.
Przesłanka potrzeby wykładni przepisów wywołujących rozbieżność w
orzecznictwie sądów, o której mowa w art. 3989
§ 1 pkt 2 k.p.c., wskazana w
skardze kasacyjnej wymagałaby przedstawienia rozbieżnych wyroków zapadłych w
analogicznych lub porównywalnych okolicznościach faktycznych. Jeśli zatem każde
ze wskazanych w skardze orzeczeń Sądu najwyższego zapadło w odmiennym
stanie faktycznym, to nie było uzasadnienia do przyjęcia skargi na wymienionej
przesłance do rozpoznania (por. postanowienie SN z dnia 20 lutego 2008 r., sygn.
III SK 28/07, Lex nr 452469). W szczególności przedstawione w skardze rzekome
rozbieżności dotyczące momentu, od którego powinny być zasądzone odsetki nie
uzasadniały przyjęcia wniesionej skargi do rozpoznania. Powódka bowiem od
początku domagała się odszkodowania w konkretnej kwocie (33.500 zł) wraz z
ustawowymi odsetkami, dlatego Sąd drugiej instancji zasadnie potraktował
doręczenie pozwu za datę skutecznego wezwania do zapłaty tego odszkodowania.
W takim przypadku – wedle powołanego orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 5
grudnia 2002 r., I PK 88/02 (LEX nr 578131), rolę wezwania do spełnienia
świadczenia, o którym mowa w art. 455 k.c. „można przypisać doręczeniu
dłużnikowi odpisu pozwu, w którym - zgodnie z art. 187 § 1 k.p.c. - zostaje
dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe - dochodzona
kwota pieniężna. Taką samą rolę spełnia pismo procesowe wskazujące takie
żądanie. Określenie jako przedmiotu żądania kwoty pieniężnej powoduje ten
skutek, że w razie niespełnienia tego świadczenia, dłużnik popada w opóźnienie, a
z tym faktem art. 481 § 1 k.c. wiąże obowiązek zapłaty odsetek za czas
opóźnienia”. Skoro powódka od samego początku domagała się odszkodowania w
5
konkretnej uwzględnionej kwocie (33.500 zł) wraz z ustawowymi odsetkami, to Sąd
drugiej instancji prawidłowo potraktował doręczenie pozwu za moment
wymagalności tego roszczenia. Jeżeli pracownik od początku w pozwie lub w
piśmie procesowym domaga się zasądzenia odszkodowania z art. 58 k.p. w
związku z art. 56 k.p. w konkretnej kwocie i od konkretnej daty, to data ta
przesądza o wymagalności zgłoszonego roszczenia, co sprawia, ze należy
zasądzić odsetki od takiej daty wezwania do zapłaty (art. 455 k.c. w związku z
art. 300 k.p.).
Mając to na względzie, Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji (art. 3989
§ 2 k.p.c.), orzekając o należnych powódce kosztach postępowania w zgodzie z
art. 98 k.p.c.