III SPP 25/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:25-02-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III SPP 25/12
POSTANOWIENIE
Dnia 12 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Maciej Pacuda
SSN Romualda Spyt (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Z. W. i M. S.
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w /…/
w sprawie I ACz …,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 czerwca 2012 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Skarżące – Z. W. i M. S. - reprezentowane przez pełnomocnika - wniosły
skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu w sprawie I ACz …,
prowadzonej przez Sąd Apelacyjny w /…/, Wydział I Cywilny.
Skarżące wniosły o stwierdzenie przewlekłości postępowania w powyższej
sprawie i przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz skarżących sumy 2.000 zł, oraz
zasądzenie od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego kosztów postępowania
skargowego.
W uzasadnieniu skarżące wskazały, że ich pełnomocnik pismem z dnia 25
listopada 2011 r. wniósł skargę kasacyjną wraz z uzasadnieniem na postanowienie
Sądu Apelacyjnego z dnia 20 września 2011 r., oddalające wcześniejsze zażalenie
2
skarżących. Pismo spełniało wszystkie wymagania formalne skargi kasacyjnej,
jednak w jego nagłówku zostało błędnie oznaczone jako „zażalenie". Sąd
Apelacyjny wydał postanowienie z 15 grudnia 2011 r., którym odrzucił skargę
kasacyjną powódek na mocy art. 3941
§ 2 k.p.c.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżących pismem z dnia 8
stycznia 2012 r. wniósł zażalenie, zarzucając mu między innymi naruszenie
postępowania cywilnego przez: błędne zastosowanie art. 3941
k.p.c.;
niezastosowanie art. 3981
k.p.c.; brak należytego zastosowania art. 130 § 1 k.p.c.
oraz wniósł o zwolnienie skarżących z kosztów sądowych.
W skardze podkreślono, że z uzyskanych telefonicznie informacji wynika, że
do dnia złożenia skargi (20 kwietnia 2012 r.) nie zostały podjęte przez Sąd
Apelacyjny żadne czynności. Nie zostały wykonane nawet czynności formalno-
prawne celem sprawdzenia czy pismo spełnia wymagania formalne - zgodnie z art.
130 k.p.c., czy może ono otrzymać prawidłowy bieg. Oznacza to, że przez ponad
trzy miesiące Sąd Apelacyjny nie podjął żadnych podstawowych czynności, aby
rozpoznać sprawę. Z praktyki wiadomo, że sądy apelacyjne mają mniejszą liczbę
spraw niż sądy rejonowe.
Skarżące stwierdziły, że w reakcji na wcześniejsze pismo skarżących z dnia
25 listopada 2011 r., Sąd Apelacyjny wydał postanowienie już 15 grudnia 2011 r. W
przeciągu dwóch tygodni Sąd Apelacyjny był w stanie rozpoznać sprawę formalne i
merytorycznie. Obecnie Sąd Apelacyjny nie może rozpoznać zażalenia skarżących
z dnia 8 stycznia 2012 r. ani pod kątem formalnym, ani rozpoznać wniosku
skarżących o zwolnienie z kosztów sądowych, aby przekazać je do rozpoznania
Sądowi Najwyższemu.
Bezczynność Sądu w niniejszej sprawie - zdaniem skarżących - jest
ewidentna i stanowi naruszenie podstawowego prawa strony do rozpatrzenia
sprawy bez zbędnej zwłoki. Postępowanie trwa zdecydowanie dłużej, niż jest to
konieczne dla wyjaśnienia okoliczności.
Podniesiono także, że skarga jest konieczna i uzasadniona także dlatego,
że powódka Z. W. ma już ponad 70 lat, jest osobą przewlekle chorą, przyjmującą
stałe leki podtrzymujące życie, co wynika z jej rachunków załączonych do
„oświadczenia majątkowego".
3
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.), skargę o stwierdzenie,
że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania,
wnosi się w toku postępowania w sprawie. Pojęcie "toku postępowania w sprawie"
należy interpretować zgodnie z art. 16 ustawy, według którego strona, która nie
wniosła skargi na przewlekłość postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1, może
dochodzić - na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks
cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) - naprawienia szkody wynikłej z
przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy.
Oznacza to, że skarga na przewlekłość postępowania może być wniesiona w toku
postępowania, a więc do prawomocnego zakończenia postępowania co do istoty
sprawy (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 7 grudnia 2004 r., III SPP
23/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 137 oraz z dnia 27 lipca 2005 r., III SPP 127/05,
PiZS 2005 nr 11, s. 25).
Postępowanie przed Sądem Apelacyjnym, w sprawie I ACz …, zakończone
zostało co do istoty sprawy prawomocnym postanowieniem tego Sądu z dnia 20
września 2011 r., mocą którego oddalono zażalenie powódek na postanowienie
Sądu Okręgowego w P. z dnia 28 lipca 2011 r., w sprawie XII C …, odrzucającego
ich apelację od wyroku tego Sądu z dnia 29 kwietnia 2011 r. W tym przypadku było
to postanowienie sądu drugiej instancji wydane w wyniku rozpoznania zażalenia
na postanowienie sądu pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 3941
§ 2 in fine
k.p.c. postanowienia tej kategorii nie podlegają zaskarżeniu zażaleniem do Sądu
Najwyższego. Wbrew też sugestiom zawartym w zażaleniu powódek z dnia 8
sierpnia 2011 r., od postanowienia tego nie przysługuje skarga kasacyjna. Jest to
oczywiste w świetle treści art. 3981
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym „Od wydanego
przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w
przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
4
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do
Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.” Skargą
kasacyjną można jedynie zaskarżyć postanowienie sądu drugiej instancji „w
przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie”, a takim postanowieniem nie jest postanowienie sądu
drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji
odrzucające apelację. Innymi słowy, na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia
15 grudnia nie przysługiwała ani skarga kasacyjna, ani zażalenie. Konsekwentnie,
postanowienie tego Sądu z dnia 15 grudnia 2011 r. również nie podlega
zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego, stąd też zażalenie skarżących z
dnia 8 stycznia 2012 r. jest niedopuszczalne.
W myśl art. 363 § 1 k.p.c., orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie
przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia.
Wniesienie zaś niedopuszczalnego zażalenia na postanowienie sądu drugiej
instancji nie ma wpływu na datę uprawomocnienia się tego orzeczenia (art. 363 § 1
k.p.c.; por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1993 r. I CRN 19/93,
OSNCP 1993, nr 11, poz. 205 oraz z dnia 8 sierpnia 1995 r. II CRN 83/95, OSNC
1995, nr 11, poz. 167, a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26
kwietnia 2002 r., IV CZ 45/02, LEX nr 560888).
Przedmiotowa skarga na przewlekłość postępowania wniesiona została
zatem po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy, jest więc
niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na mocy art. 370 w związku z art. 3941
§ 3 i
art. 39821
k.p.c. oraz w związku z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.
POSTANOWIENIE
Dnia 12 czerwca 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący)
SSN Maciej Pacuda
SSN Romualda Spyt (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi Z. W. i M. S.
na przewlekłość postępowania Sądu Apelacyjnego w /…/
w sprawie I ACz …,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 czerwca 2012 r.,
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Skarżące – Z. W. i M. S. - reprezentowane przez pełnomocnika - wniosły
skargę na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu
sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki w postępowaniu w sprawie I ACz …,
prowadzonej przez Sąd Apelacyjny w /…/, Wydział I Cywilny.
Skarżące wniosły o stwierdzenie przewlekłości postępowania w powyższej
sprawie i przyznanie od Skarbu Państwa na rzecz skarżących sumy 2.000 zł, oraz
zasądzenie od Skarbu Państwa - Sądu Apelacyjnego kosztów postępowania
skargowego.
W uzasadnieniu skarżące wskazały, że ich pełnomocnik pismem z dnia 25
listopada 2011 r. wniósł skargę kasacyjną wraz z uzasadnieniem na postanowienie
Sądu Apelacyjnego z dnia 20 września 2011 r., oddalające wcześniejsze zażalenie
2
skarżących. Pismo spełniało wszystkie wymagania formalne skargi kasacyjnej,
jednak w jego nagłówku zostało błędnie oznaczone jako „zażalenie". Sąd
Apelacyjny wydał postanowienie z 15 grudnia 2011 r., którym odrzucił skargę
kasacyjną powódek na mocy art. 3941
§ 2 k.p.c.
Na powyższe postanowienie pełnomocnik skarżących pismem z dnia 8
stycznia 2012 r. wniósł zażalenie, zarzucając mu między innymi naruszenie
postępowania cywilnego przez: błędne zastosowanie art. 3941
k.p.c.;
niezastosowanie art. 3981
k.p.c.; brak należytego zastosowania art. 130 § 1 k.p.c.
oraz wniósł o zwolnienie skarżących z kosztów sądowych.
W skardze podkreślono, że z uzyskanych telefonicznie informacji wynika, że
do dnia złożenia skargi (20 kwietnia 2012 r.) nie zostały podjęte przez Sąd
Apelacyjny żadne czynności. Nie zostały wykonane nawet czynności formalno-
prawne celem sprawdzenia czy pismo spełnia wymagania formalne - zgodnie z art.
130 k.p.c., czy może ono otrzymać prawidłowy bieg. Oznacza to, że przez ponad
trzy miesiące Sąd Apelacyjny nie podjął żadnych podstawowych czynności, aby
rozpoznać sprawę. Z praktyki wiadomo, że sądy apelacyjne mają mniejszą liczbę
spraw niż sądy rejonowe.
Skarżące stwierdziły, że w reakcji na wcześniejsze pismo skarżących z dnia
25 listopada 2011 r., Sąd Apelacyjny wydał postanowienie już 15 grudnia 2011 r. W
przeciągu dwóch tygodni Sąd Apelacyjny był w stanie rozpoznać sprawę formalne i
merytorycznie. Obecnie Sąd Apelacyjny nie może rozpoznać zażalenia skarżących
z dnia 8 stycznia 2012 r. ani pod kątem formalnym, ani rozpoznać wniosku
skarżących o zwolnienie z kosztów sądowych, aby przekazać je do rozpoznania
Sądowi Najwyższemu.
Bezczynność Sądu w niniejszej sprawie - zdaniem skarżących - jest
ewidentna i stanowi naruszenie podstawowego prawa strony do rozpatrzenia
sprawy bez zbędnej zwłoki. Postępowanie trwa zdecydowanie dłużej, niż jest to
konieczne dla wyjaśnienia okoliczności.
Podniesiono także, że skarga jest konieczna i uzasadniona także dlatego,
że powódka Z. W. ma już ponad 70 lat, jest osobą przewlekle chorą, przyjmującą
stałe leki podtrzymujące życie, co wynika z jej rachunków załączonych do
„oświadczenia majątkowego".
3
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na
naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez
nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 ze zm.), skargę o stwierdzenie,
że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiła przewlekłość postępowania,
wnosi się w toku postępowania w sprawie. Pojęcie "toku postępowania w sprawie"
należy interpretować zgodnie z art. 16 ustawy, według którego strona, która nie
wniosła skargi na przewlekłość postępowania zgodnie z art. 5 ust. 1, może
dochodzić - na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks
cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) - naprawienia szkody wynikłej z
przewlekłości, po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy.
Oznacza to, że skarga na przewlekłość postępowania może być wniesiona w toku
postępowania, a więc do prawomocnego zakończenia postępowania co do istoty
sprawy (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 7 grudnia 2004 r., III SPP
23/04, OSNP 2005 nr 9, poz. 137 oraz z dnia 27 lipca 2005 r., III SPP 127/05,
PiZS 2005 nr 11, s. 25).
Postępowanie przed Sądem Apelacyjnym, w sprawie I ACz …, zakończone
zostało co do istoty sprawy prawomocnym postanowieniem tego Sądu z dnia 20
września 2011 r., mocą którego oddalono zażalenie powódek na postanowienie
Sądu Okręgowego w P. z dnia 28 lipca 2011 r., w sprawie XII C …, odrzucającego
ich apelację od wyroku tego Sądu z dnia 29 kwietnia 2011 r. W tym przypadku było
to postanowienie sądu drugiej instancji wydane w wyniku rozpoznania zażalenia
na postanowienie sądu pierwszej instancji. Zgodnie z treścią art. 3941
§ 2 in fine
k.p.c. postanowienia tej kategorii nie podlegają zaskarżeniu zażaleniem do Sądu
Najwyższego. Wbrew też sugestiom zawartym w zażaleniu powódek z dnia 8
sierpnia 2011 r., od postanowienia tego nie przysługuje skarga kasacyjna. Jest to
oczywiste w świetle treści art. 3981
§ 1 k.p.c., zgodnie z którym „Od wydanego
przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku lub postanowienia w
przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
4
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do
Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.” Skargą
kasacyjną można jedynie zaskarżyć postanowienie sądu drugiej instancji „w
przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania kończących
postępowanie w sprawie”, a takim postanowieniem nie jest postanowienie sądu
drugiej instancji oddalające zażalenie na postanowienie sądu pierwszej instancji
odrzucające apelację. Innymi słowy, na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia
15 grudnia nie przysługiwała ani skarga kasacyjna, ani zażalenie. Konsekwentnie,
postanowienie tego Sądu z dnia 15 grudnia 2011 r. również nie podlega
zaskarżeniu zażaleniem do Sądu Najwyższego, stąd też zażalenie skarżących z
dnia 8 stycznia 2012 r. jest niedopuszczalne.
W myśl art. 363 § 1 k.p.c., orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie
przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia.
Wniesienie zaś niedopuszczalnego zażalenia na postanowienie sądu drugiej
instancji nie ma wpływu na datę uprawomocnienia się tego orzeczenia (art. 363 § 1
k.p.c.; por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1993 r. I CRN 19/93,
OSNCP 1993, nr 11, poz. 205 oraz z dnia 8 sierpnia 1995 r. II CRN 83/95, OSNC
1995, nr 11, poz. 167, a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26
kwietnia 2002 r., IV CZ 45/02, LEX nr 560888).
Przedmiotowa skarga na przewlekłość postępowania wniesiona została
zatem po prawomocnym zakończeniu postępowania co do istoty sprawy, jest więc
niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na mocy art. 370 w związku z art. 3941
§ 3 i
art. 39821
k.p.c. oraz w związku z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r.