II CZ 95/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:09-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:P 29/07 II CZ 223/73
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 95/12
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa M. M.
przeciwko M. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 września 2012 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie o kosztach zawarte w pkt. 2 wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 23 lutego 2012 r.,
oddala zażalenie i zasądza od pozwanego na rzecz powódki
kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem, zawartym w wyroku z dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Apelacyjny odstąpił od obciążania powódki kosztami postępowania
apelacyjnego, uznając, że zastosowanie w sprawie art. 102 k.p.c. uzasadnione było
sytuacją materialną powódki, a przede wszystkim okolicznością, że pozwany M. K.
nie poniósł kosztów celowej obrony, a tylko zwrotu takich kosztów mógłby się
domagać. Sąd wskazał, że pozwany, który jest adwokatem podjął się samodzielnej
obrony i do czasu rozprawy apelacyjnej nie zgłaszał faktu udzielenia
pełnomocnictwa. Dokument potwierdzający udzielenie pełnomocnictwa został
sądowi przedłożony dopiero w dniu 23 lutego 2012 r., na rozprawie apelacyjnej
bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku. Złożone zaś z dokumentem
pełnomocnictwa pismo pełnomocnika zawierało jedynie wniosek o oddalenie
apelacji i zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.
W zażaleniu pełnomocnik pozwanego zarzucił naruszenie art. 98 § 1 w zw.
z art. 98 § 3 k.p.c. przez ich niezastosowanie oraz art. 102 k.p.c. przez jego
zastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W wypadkach szczególnie uzasadnionych, na podstawie art. 102 k.p.c.,
sąd może zasądzić od strony przegrywającej część kosztów procesu albo nie
obciążać jej kosztami w ogóle. W orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie utrwaliła
się wykładnia, zgodnie z którą zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c. powinno być
oceniane z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego w całokształcie
okoliczności, które uzasadniają odstępstwo od podstawowych zasad decydujących
o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności
należy zaliczyć zarówno fakty związane, jak również niezwiązane z przebiegiem
procesu, (zob. m. in. postanowienie SN z 14 stycznia 1974 r., sygn. akt II CZ
223/73, nie publ.). Do pierwszych zaliczane są między innymi: podstawa oddalenia
żądania, zgodność zamiarów stron w sprawach dotyczących stosunku prawnego,
który może być ukształtowany tylko wyrokiem, szczególna zawiłość lub
precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie powoda co
do zasadności zgłoszonego roszczenia - trudne do zweryfikowania a limine,
a ponadto sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą albo
3
niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie strony wygrywającej, która
w ten sposób wywołała proces i koszty połączone z jego prowadzeniem. Zalicza się
do nich także okoliczność, że rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na podstawie faktów
ustalonych na podstawie dowodów dopuszczonych przez sąd z urzędu, jak również
niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę
wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika.
Drugą grupę okoliczności wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony
(zob. uzasadnienie postanowienia TK z dnia 17 października 2007 r., P 29/07,
OTK-A 2007, nr 9, poz. 116 oraz powołane tam orzecznictwo).
W ocenie Sądu Najwyższego, Sąd Apelacyjny rozstrzygając o kosztach
postępowania apelacyjnego prawidłowo wskazał i rozważył fakty, które mogłyby
uzasadniać zastosowanie art. 102 k.p.c. Analiza okoliczności sprawy prowadzi do
wniosku, że pozwany w sposób niezasługujący na aprobatę doprowadził do
powstania kosztów związanych z udziałem w sprawie profesjonalnego
pełnomocnika. Kosztów tych nie można było uznać za niezbędne do celowego
dochodzenia praw i celowej obrony, dlatego w świetle przytoczonych rozważań
słuszne było uwolnienie powódki od ich ponoszenia.
Z przytoczonych względów, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji. o kosztach postępowania
zażaleniowego orzekając na podstawie art. 98 § 1 i 3 oraz art. 108 § 1 zw. z art.
3941
§ 3 w zw. z art. 39821
w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Iwona Koper
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa M. M.
przeciwko M. K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 września 2012 r.,
zażalenia pozwanego
na postanowienie o kosztach zawarte w pkt. 2 wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 23 lutego 2012 r.,
oddala zażalenie i zasądza od pozwanego na rzecz powódki
kwotę 450 (czterysta pięćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów
postępowania zażaleniowego
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem, zawartym w wyroku z dnia 23 lutego 2012 r.
Sąd Apelacyjny odstąpił od obciążania powódki kosztami postępowania
apelacyjnego, uznając, że zastosowanie w sprawie art. 102 k.p.c. uzasadnione było
sytuacją materialną powódki, a przede wszystkim okolicznością, że pozwany M. K.
nie poniósł kosztów celowej obrony, a tylko zwrotu takich kosztów mógłby się
domagać. Sąd wskazał, że pozwany, który jest adwokatem podjął się samodzielnej
obrony i do czasu rozprawy apelacyjnej nie zgłaszał faktu udzielenia
pełnomocnictwa. Dokument potwierdzający udzielenie pełnomocnictwa został
sądowi przedłożony dopiero w dniu 23 lutego 2012 r., na rozprawie apelacyjnej
bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku. Złożone zaś z dokumentem
pełnomocnictwa pismo pełnomocnika zawierało jedynie wniosek o oddalenie
apelacji i zasądzenie kosztów postepowania apelacyjnego.
W zażaleniu pełnomocnik pozwanego zarzucił naruszenie art. 98 § 1 w zw.
z art. 98 § 3 k.p.c. przez ich niezastosowanie oraz art. 102 k.p.c. przez jego
zastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W wypadkach szczególnie uzasadnionych, na podstawie art. 102 k.p.c.,
sąd może zasądzić od strony przegrywającej część kosztów procesu albo nie
obciążać jej kosztami w ogóle. W orzecznictwie sądowym i piśmiennictwie utrwaliła
się wykładnia, zgodnie z którą zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c. powinno być
oceniane z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego w całokształcie
okoliczności, które uzasadniają odstępstwo od podstawowych zasad decydujących
o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności
należy zaliczyć zarówno fakty związane, jak również niezwiązane z przebiegiem
procesu, (zob. m. in. postanowienie SN z 14 stycznia 1974 r., sygn. akt II CZ
223/73, nie publ.). Do pierwszych zaliczane są między innymi: podstawa oddalenia
żądania, zgodność zamiarów stron w sprawach dotyczących stosunku prawnego,
który może być ukształtowany tylko wyrokiem, szczególna zawiłość lub
precedensowy charakter sprawy albo subiektywne przekonanie powoda co
do zasadności zgłoszonego roszczenia - trudne do zweryfikowania a limine,
a ponadto sposób prowadzenia procesu przez stronę przegrywającą albo
3
niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie strony wygrywającej, która
w ten sposób wywołała proces i koszty połączone z jego prowadzeniem. Zalicza się
do nich także okoliczność, że rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło na podstawie faktów
ustalonych na podstawie dowodów dopuszczonych przez sąd z urzędu, jak również
niewspółmierność wysokości kosztów pomocy prawnej poniesionych przez stronę
wygrywającą proces do stopnia zawiłości sprawy i nakładu pracy pełnomocnika.
Drugą grupę okoliczności wyznacza sytuacja majątkowa i życiowa strony
(zob. uzasadnienie postanowienia TK z dnia 17 października 2007 r., P 29/07,
OTK-A 2007, nr 9, poz. 116 oraz powołane tam orzecznictwo).
W ocenie Sądu Najwyższego, Sąd Apelacyjny rozstrzygając o kosztach
postępowania apelacyjnego prawidłowo wskazał i rozważył fakty, które mogłyby
uzasadniać zastosowanie art. 102 k.p.c. Analiza okoliczności sprawy prowadzi do
wniosku, że pozwany w sposób niezasługujący na aprobatę doprowadził do
powstania kosztów związanych z udziałem w sprawie profesjonalnego
pełnomocnika. Kosztów tych nie można było uznać za niezbędne do celowego
dochodzenia praw i celowej obrony, dlatego w świetle przytoczonych rozważań
słuszne było uwolnienie powódki od ich ponoszenia.
Z przytoczonych względów, na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3
k.p.c., Sąd Najwyższy postanowił jak w sentencji. o kosztach postępowania
zażaleniowego orzekając na podstawie art. 98 § 1 i 3 oraz art. 108 § 1 zw. z art.
3941
§ 3 w zw. z art. 39821
w zw. z art. 391 § 1 k.p.c.