II KK 235/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-10-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KK 235/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Grubba (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie K. D.
skazanego z art. 278 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 26 września 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego
z dnia 13 marca 2012 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok łączny Sądu Rejonowego z dnia
13 marca 2012r., w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze
łącznej grzywny i na podstawie art. 572 k.p.k. umarza
postępowanie w zakresie połączenia kar grzywny wobec
skazanego K. D.;
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Po rozpoznaniu wniosku K. D, skazanego, między innymi, prawomocnymi
wyrokami: Sądu Rejonowego z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. akt VI K 780/08, za
przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 8 lipca 2008 r.
na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres 4 lat tytułem próby oraz grzywnę 150 stawek dziennych po 10 złotych
(postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 28 maja 2010 r. zarządzono wobec
skazanego wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności) oraz
wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 23 stycznia 2009 r. , sygn. akt II K 1/09, za
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 18 września
2008 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny 120 stawek
dziennych po 10 złotych każda, z warunkowym zawieszeniem wykonania kary
pozbawienia wolności na okres 3 lat tytułem próby i oddaniem skazanego pod
dozór kuratora sądowego (postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 8 lutego 2010
r. zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności –
zamieniono grzywnę na zastępczą karę pozbawienia wolności) Sąd Rejonowy
orzekł wyrokiem łącznym z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II K 377/11, połączenie
obydwu wymienionych wyroków. Tymże wyrokiem łącznym, na podstawie art. 85
k.k. i art. 86 § 1 k.k., Sąd ten orzekł w stosunku do K. D. karę łączną 2 (dwóch) lat i
8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności i karę łączną grzywny w rozmiarze 180
(stu osiemdziesięciu) stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki za
równą kwocie 10 (dziesięciu) złotych.
Powyższy wyrok Sądu Rejonowego nie został zaskarżony i uprawomocnił się
w dniu 29 marca 2012 roku.
Kasację od tego orzeczenia, co do rozstrzygnięcia o karze łącznej grzywny, na
korzyść skazanego, wywiódł Prokurator Generalny. Prokurator Generalny podniósł
„rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisu prawa
materialnego, a mianowicie art. 85 k.k. i art. 71 § 2 k.k., polegające na połączeniu
grzywny orzeczonej wobec K. D. na podstawie art. 71 § 1 k.k. wyrokiem wydanym
w sprawie o sygn. VI K 780/08 Sądu Rejonowego z grzywną orzeczoną na
podstawie art. 33 § 2 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego o sygn. II K 1/09 pomimo
braku ku temu przesłanek, bowiem kara grzywny wymierzona w sprawie VI 780/08
nie podlegała wykonaniu ze względów przewidzianych w art. 71 § 2 k.k. wobec
prawomocnego zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności”.
W oparciu o przytoczony zarzut skarżący wniósł o uchylenie wyroku w części
dotyczącej orzeczenia o karze łącznej grzywny i umorzenie postępowania w
zakresie połączenia kar grzywny.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego jest oczywiście
zasadna i podlega uwzględnieniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Tak jak podnosi Prokurator Generalny nieprawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż
orzeczone wyrokami o sygn. VI K 780/08 i II K 1/09 kary grzywny podlegają
połączeniu. Chociaż w obu podlegających łączeniu wyrokach orzeczono poza
karami pozbawienia wolności również i kary grzywny, to jednak kary te (kary
grzywny – bo kary pozbawienia wolności podlegają łączeniu, co zostało dokonane
przez orzekający Sąd jak najbardziej prawidłowo) nie podlegają łączeniu, ponieważ
kara grzywny orzeczona w sprawie VI K 780/08 nie podlega wykonaniu.
Grzywna w sprawie VI K 780/08 orzeczona została na podstawie art. 71 § 1
k.k. w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia
wolności. Ponieważ skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo
umyślne, za które orzeczona została prawomocnie kara pozbawienia wolności,
postanowieniem z dnia 28 maja 2010 roku Sąd Rejonowy, na podstawie art. 75 § 1
k.k., zarządził wobec skazanego K. D. wykonanie kary 2 lat pozbawienia wolności
orzeczonej wyrokiem o sygn. VI K 780/08. Zgodnie z treścią przepisu art. 71 § 2
k.k., w razie zarządzenia kary pozbawienia wolności, grzywna orzeczona na
podstawie art. 71 § 1 k.k. nie podlega wykonaniu, a w przypadku jej uiszczenia kara
pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności ulega skróceniu o okres
odpowiadający liczbie uiszczonych stawek dziennych. Na marginesie – w sprawie o
sygn. VI K 780/08 grzywna nie została uiszczona (k. 126).
Natomiast grzywna w sprawie o sygn. II K 1/09 orzeczona została na
podstawie art. 33 § 2 k.k. w związku z popełnieniem przez skazanego przestępstwa
z art. 278 § 1 k.k. Grzywna ta została wprawdzie zamieniona na zastępczą karę
pozbawienia wolności, lecz ta okoliczność również pozostaje bez większego
znaczenia dla rozstrzyganej niniejszym kwestii.
Co jest istotne, to to, że (jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego)
orzekana na podstawie art. 71 § 1 k.k. kara grzywny ma charakter akcesoryjny,
zależny od aktualności warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia
wolności i – stosownie do treści art. 71 § 2 k.k. – w razie zarządzenia wykonania
warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności nie
podlega wykonaniu. Co za tym idzie, w takiej sytuacji brak jest odpowiednich
podstaw prawnych, wymaganych w art. 85 k.k., do połączenia tego rodzaju grzywny
w wyroku łącznym z karą grzywny orzeczoną na innej podstawie – zob. np. wyroki
Sądu Najwyższego: z dnia 9 listopada 2005 r., sygn. akt V KK 346/05, LEX nr
200553, wyrok z dnia 28 maja 2009 r., sygn. akt II KK 332/08, LEX nr 512957, czy
wyrok z dnia 10 listopada 2011 r., sygn. akt II KK 225/11, LEX nr 1084718.
Należy zatem uznać, że połączenie w wyroku łącznym Sądu Rejonowego z
dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II K 377/11, orzeczonej na podstawie art. 71 § 1
k.k. grzywny, niepodlegającej wykonaniu w związku z prawomocnym zarządzeniem
wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności z grzywną orzeczoną na
podstawie art. 33 § 2 k.k. nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 85 k.k. i art. 71 § 2
k.k. Należy zarazem uznać, iż naruszenie to miało istotny wpływ na treść
orzeczenia – przede wszystkim dlatego, iż rozstrzygnięcie to niezasadnie
zaostrzyło wymierzoną oskarżonemu karę poprzez zwiększenie jej o 60 stawek
dziennych grzywny.
Umorzenie postępowania w zakresie łączenia kar grzywny w zaskarżonym
wyroku łącznym jest uzasadnione o tyle, że stanowi tak art. 572 k.p.k. w sytuacji
gdy brak jest podstaw do dokonania połączenia.
Z powyższych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jerzy Grubba (przewodniczący)
SSN Michał Laskowski
SSN Jacek Sobczak (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Oziębła
w sprawie K. D.
skazanego z art. 278 § 1 k.k. i in.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
w dniu 26 września 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego
od wyroku łącznego Sądu Rejonowego
z dnia 13 marca 2012 r.,
1. uchyla zaskarżony wyrok łączny Sądu Rejonowego z dnia
13 marca 2012r., w części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze
łącznej grzywny i na podstawie art. 572 k.p.k. umarza
postępowanie w zakresie połączenia kar grzywny wobec
skazanego K. D.;
2. kosztami sądowymi postępowania kasacyjnego obciąża
Skarb Państwa.
UZASADNIENIE
Po rozpoznaniu wniosku K. D, skazanego, między innymi, prawomocnymi
wyrokami: Sądu Rejonowego z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. akt VI K 780/08, za
przestępstwo z art. 288 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 8 lipca 2008 r.
na karę 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na
okres 4 lat tytułem próby oraz grzywnę 150 stawek dziennych po 10 złotych
(postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 28 maja 2010 r. zarządzono wobec
skazanego wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności) oraz
wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 23 stycznia 2009 r. , sygn. akt II K 1/09, za
przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione 18 września
2008 r. na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności i karę grzywny 120 stawek
dziennych po 10 złotych każda, z warunkowym zawieszeniem wykonania kary
pozbawienia wolności na okres 3 lat tytułem próby i oddaniem skazanego pod
dozór kuratora sądowego (postanowieniem Sądu Rejonowego z dnia 8 lutego 2010
r. zarządzono wykonanie warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności –
zamieniono grzywnę na zastępczą karę pozbawienia wolności) Sąd Rejonowy
orzekł wyrokiem łącznym z dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II K 377/11, połączenie
obydwu wymienionych wyroków. Tymże wyrokiem łącznym, na podstawie art. 85
k.k. i art. 86 § 1 k.k., Sąd ten orzekł w stosunku do K. D. karę łączną 2 (dwóch) lat i
8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności i karę łączną grzywny w rozmiarze 180
(stu osiemdziesięciu) stawek dziennych, przyjmując wysokość jednej stawki za
równą kwocie 10 (dziesięciu) złotych.
Powyższy wyrok Sądu Rejonowego nie został zaskarżony i uprawomocnił się
w dniu 29 marca 2012 roku.
Kasację od tego orzeczenia, co do rozstrzygnięcia o karze łącznej grzywny, na
korzyść skazanego, wywiódł Prokurator Generalny. Prokurator Generalny podniósł
„rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisu prawa
materialnego, a mianowicie art. 85 k.k. i art. 71 § 2 k.k., polegające na połączeniu
grzywny orzeczonej wobec K. D. na podstawie art. 71 § 1 k.k. wyrokiem wydanym
w sprawie o sygn. VI K 780/08 Sądu Rejonowego z grzywną orzeczoną na
podstawie art. 33 § 2 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego o sygn. II K 1/09 pomimo
braku ku temu przesłanek, bowiem kara grzywny wymierzona w sprawie VI 780/08
nie podlegała wykonaniu ze względów przewidzianych w art. 71 § 2 k.k. wobec
prawomocnego zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia
wolności”.
W oparciu o przytoczony zarzut skarżący wniósł o uchylenie wyroku w części
dotyczącej orzeczenia o karze łącznej grzywny i umorzenie postępowania w
zakresie połączenia kar grzywny.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja Prokuratora Generalnego na korzyść skazanego jest oczywiście
zasadna i podlega uwzględnieniu w trybie art. 535 § 5 k.p.k.
Tak jak podnosi Prokurator Generalny nieprawidłowo Sąd Rejonowy uznał, iż
orzeczone wyrokami o sygn. VI K 780/08 i II K 1/09 kary grzywny podlegają
połączeniu. Chociaż w obu podlegających łączeniu wyrokach orzeczono poza
karami pozbawienia wolności również i kary grzywny, to jednak kary te (kary
grzywny – bo kary pozbawienia wolności podlegają łączeniu, co zostało dokonane
przez orzekający Sąd jak najbardziej prawidłowo) nie podlegają łączeniu, ponieważ
kara grzywny orzeczona w sprawie VI K 780/08 nie podlega wykonaniu.
Grzywna w sprawie VI K 780/08 orzeczona została na podstawie art. 71 § 1
k.k. w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania kary pozbawienia
wolności. Ponieważ skazany w okresie próby popełnił podobne przestępstwo
umyślne, za które orzeczona została prawomocnie kara pozbawienia wolności,
postanowieniem z dnia 28 maja 2010 roku Sąd Rejonowy, na podstawie art. 75 § 1
k.k., zarządził wobec skazanego K. D. wykonanie kary 2 lat pozbawienia wolności
orzeczonej wyrokiem o sygn. VI K 780/08. Zgodnie z treścią przepisu art. 71 § 2
k.k., w razie zarządzenia kary pozbawienia wolności, grzywna orzeczona na
podstawie art. 71 § 1 k.k. nie podlega wykonaniu, a w przypadku jej uiszczenia kara
pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności ulega skróceniu o okres
odpowiadający liczbie uiszczonych stawek dziennych. Na marginesie – w sprawie o
sygn. VI K 780/08 grzywna nie została uiszczona (k. 126).
Natomiast grzywna w sprawie o sygn. II K 1/09 orzeczona została na
podstawie art. 33 § 2 k.k. w związku z popełnieniem przez skazanego przestępstwa
z art. 278 § 1 k.k. Grzywna ta została wprawdzie zamieniona na zastępczą karę
pozbawienia wolności, lecz ta okoliczność również pozostaje bez większego
znaczenia dla rozstrzyganej niniejszym kwestii.
Co jest istotne, to to, że (jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego)
orzekana na podstawie art. 71 § 1 k.k. kara grzywny ma charakter akcesoryjny,
zależny od aktualności warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia
wolności i – stosownie do treści art. 71 § 2 k.k. – w razie zarządzenia wykonania
warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności lub ograniczenia wolności nie
podlega wykonaniu. Co za tym idzie, w takiej sytuacji brak jest odpowiednich
podstaw prawnych, wymaganych w art. 85 k.k., do połączenia tego rodzaju grzywny
w wyroku łącznym z karą grzywny orzeczoną na innej podstawie – zob. np. wyroki
Sądu Najwyższego: z dnia 9 listopada 2005 r., sygn. akt V KK 346/05, LEX nr
200553, wyrok z dnia 28 maja 2009 r., sygn. akt II KK 332/08, LEX nr 512957, czy
wyrok z dnia 10 listopada 2011 r., sygn. akt II KK 225/11, LEX nr 1084718.
Należy zatem uznać, że połączenie w wyroku łącznym Sądu Rejonowego z
dnia 13 marca 2012 r., sygn. akt II K 377/11, orzeczonej na podstawie art. 71 § 1
k.k. grzywny, niepodlegającej wykonaniu w związku z prawomocnym zarządzeniem
wykonania orzeczonej kary pozbawienia wolności z grzywną orzeczoną na
podstawie art. 33 § 2 k.k. nastąpiło z rażącym naruszeniem art. 85 k.k. i art. 71 § 2
k.k. Należy zarazem uznać, iż naruszenie to miało istotny wpływ na treść
orzeczenia – przede wszystkim dlatego, iż rozstrzygnięcie to niezasadnie
zaostrzyło wymierzoną oskarżonemu karę poprzez zwiększenie jej o 60 stawek
dziennych grzywny.
Umorzenie postępowania w zakresie łączenia kar grzywny w zaskarżonym
wyroku łącznym jest uzasadnione o tyle, że stanowi tak art. 572 k.p.k. w sytuacji
gdy brak jest podstaw do dokonania połączenia.
Z powyższych względów orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.