Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV KK 167/12
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 września 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący)
SSN Marian Buliński (sprawozdawca)
SSN Piotr Hofmański
Protokolant Jolanta Grabowska
przy udziale prokuratora Prokuratury Generalnej Barbary Nowińskiej
w sprawie J. K.
oskarżonej z art. 278 § 1 i 5 kk
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 25 września 2012 r.,
kasacji, wniesionej przez prokuratora na niekorzyść
od wyroku Sądu Okręgowego
z dnia 30 grudnia 2011r.,
utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego
z dnia 22 września 2011r.,
uchyla zaskarżony wyrok oraz utrzymany nim w mocy wyrok Sądu
Rejonowego i sprawę oskarżonej J. K. przekazuje sądowi I instancji
do ponownego rozpoznania.
2
UZASADNIENIE
J. K. została oskarżona o to, że:
„ - w dniu 15 stycznia 2010 r., w C., w mieszkaniu przy ul. T. 68/7, dokonała
nielegalnego poboru energii elektrycznej poprzez skręcenie przewodów za tablicą
licznikową z całkowitym pominięciem urządzenia pomiarowego, co spowodowało
straty na kwotę 4,46 zł na szkodę V. S.A.,
tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 i 5 k.k.,
- w dniu 7 stycznia 2009 r. w C., w mieszkaniu przy ul. Tr. 68/7, dokonała
nielegalnego poboru energii elektrycznej poprzez skręcenie przewodów za tablicą
licznikową z całkowitym pominięciem urządzenia pomiarowego, co spowodowało
straty na kwotę 2,58 zł na szkodę V. S.A.,
tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 i 5 k.k.”
Wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia 22 września 2011 r. J.K. została
uniewinniona od popełnienia zarzucanych jej czynów.
Apelację od tego orzeczenia na niekorzyść oskarżonej złożył Prokurator
Rejonowy zarzucając temu wyrokowi:
„ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ
na jego treść, a polegający na błędnym uznaniu, iż oskarżona swoim zachowaniem
nie wyczerpała znamion występku z art. 278 § 1 i 5 k.p.k., podczas gdy prawidłowa
i zgodna z zasadami logicznego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i
doświadczenia życiowego analiza zgromadzonego materiału dowodowego
wskazuje, iż J. K. dopuściła się zarzucanych jej aktem oskarżenia czynów”.
W oparciu o to skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 30 grudnia 2011 r. utrzymał w mocy
zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną.
Od orzeczenia sądu odwoławczego kasację wniósł Prokurator Okręgowy
zarzucając temuż wyrokowi :
„rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 278 § 5 k.k. i mające istotny wpływ
na treść opisanego orzeczenia, a polegający na dokonaniu błędnej wykładni
przepisu art. 278 § 5 k.k. poprzez uznanie, iż zachowania oskarżonej polegające na
niewykonaniu osobiście przez oskarżoną bezprawnego uzyskania dostępu do
źródła energii elektrycznej, a jedynie korzystaniu z tak wykonanego podłączenia
3
przez inną osobę i zużytkowaniu uzyskanej energii elektrycznej nie wyczerpuje
znamion występku, gdy tymczasem ustalony przez sąd I instancji i zaaprobowany
przez sąd odwoławczy stan faktyczny wskazuje, iż działanie J. K. wyczerpało
znamiona występku z art. 278 § 5 k.k.”
W oparciu o to skarżący wniósł o uchylenie wyroków sądów obu instancji i
przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu.
Na rozprawie przed Sądem Najwyższym prokurator Prokuratury Generalnej
poparł wniesioną kasację.
W tej sytuacji Sąd Najwyższy zważył co następuje.
Z wyroku sądu pierwszej instancji wynika, że sąd ten ustalił, że w dniach 7
stycznia 2009 r. i 15 stycznia 2010 r. upoważnieni kontrolerzy ujawnili nielegalny
pobór energii elektrycznej (k. 2 uzasadnienia sądu pierwszej instancji), sąd dał
wiarę zeznaniom owych upoważnionych kontrolerów (k. 4 uzasadnienia) oraz
uznał, że oskarżona jedynie korzystała sporadycznie z tak przez S. N. wykonanego
przyłącza (k.6 uzasadnienia).
Z kolei sąd odwoławczy uznał, że w niniejszej sprawie poza sporem jest, iż w
wyniku przeprowadzonych w dniach 7 stycznia 2009 r. i 15 stycznia 2010 r. kontroli
upoważnieni przedstawiciele pokrzywdzonej ujawnili w mieszkaniu J. K. nielegalny
pobór energii elektrycznej (k.1 uzasadnienia tegoż Sądu). Oceniając zachowanie
oskarżonej sąd odwoławczy stwierdził „poza sporem natomiast jest, że oskarżona z
całą pewnością jedynie sporadycznie korzystała z wykonanego przez S. N.
przyłącza (k.2 uzasadnienia sądu odwoławczego).
Wobec powyższego głębokie zdziwienie budzi zwłaszcza konstatacja sądu
odwoławczego „reasumując skoro oskarżona poza poborem prądu nie wykonała
ani sama ani też wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, żadnych czynności
mających na celu uzyskanie władztwa nad tą energią poprzez objęcie w posiadanie
jej źródła a konkretnie wykonanie stosownej instalacji elektrycznej, nie może być
sprawcą przestępstwa z art. 276 § 5 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.”
Ma rację skarżący, że takie pojmowanie istoty tego przestępstwa stanowi
rażące naruszenie prawa materialnego tj. art. 278 § 5 k.k., które miało istotny wpływ
na treść orzeczenia.
Zgodzić się również należy z autorem kasacji, że istota przestępstwa
kradzieży energii elektrycznej, co wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego w tym
i z orzeczenia cytowanego przez sąd odwoławczy (IV KK 302/03), polega na
4
korzystaniu z tej energii z pominięciem przyjmowanego w stosunkach danego
rodzaju sposobu uzyskania lub korzystania z energii. Techniczne sposoby
uzyskania dostępu do źródła energii poprzedzające korzystanie z niej nie należą do
znamion tego występku, a zatem i brak osobistych czynności technicznych w celu
uzyskania owego bezprawnego dostępu nie może powodować depenalizacji w tym
zakresie.
Samo wykonanie nielegalnego przyłącza może być co najwyżej oceniane
jako usiłowanie dokonania przestępstwa z art. 278 § 5 k.k. dopiero rozpoczęcie
pobierania energii elektrycznej przy pomocy nielegalnego przyłączenia stanowi o
dokonaniu tego przestępstwa.
Fakt korzystania z takiego dostępu do energii elektrycznej jedynie
sporadycznie oceniany być może jedynie w zakresie stopnia społecznej
szkodliwości czynu np. art. 278 § 3 k.k.
Mając to na uwadze Sąd Najwyższy orzekł jak na wstępie.