I CZ 134/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:22-01-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 134/12
POSTANOWIENIE
Dnia 17 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa J. S. i E. S.
przeciwko Bankowi Spółdzielczemu w P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 października 2012 r.,
zażalenia powódki E. S.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 lipca 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną
powódki E. S. od wyroku tego Sądu z 18 stycznia 2012 r., ze względu na to, że nie
złożyła wniosku o doręczenie jej tego wyroku z uzasadnieniem.
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca wniosła o jego uchylenie
(z ewentualnym przekazaniem sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania), wskazując, że po stronie czynnej występowało `w sprawie
współuczestnictwo jednolite i należało uwzględnić regulację zawartą w art. 73 § 2
k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne.
Niewątpliwie, gdyby między powodami istniało współuczestnictwo jednolite
czynne, miałby do nich zastosowanie art. 73 § 2 k.p.c., zgodnie z którym, czynności
procesowe współuczestników działających są skuteczne wobec niedziałających
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2000 r., III CZ 91/00,
OSNC 2001, nr 5, poz. 74; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 grudnia 1988 r.,
III CRN 434/88, OSNC 1991, nr 1, poz. 12). W takim wypadku współuczestnik
jednolity, który w ustawowym terminie nie zażąda doręczenia wyroku sądu drugiej
instancji z uzasadnieniem, może wnieść skargę kasacyjną, jeśli wniosek taki złoży
inny współuczestnik. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie wówczas od
dnia doręczenia wyroku z uzasadnieniem współuczestnikowi, który tego zażądał
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1997 r., II CKN 31/97, OSNC 1997, nr
8, poz. 116).
Wbrew zapatrywaniu skarżącej, w realiach procesowych sprawy nie można
jednak przyjąć, że między nią a powodem, który jest jej mężem, istniało
współuczestnictwo jednolite (czynne), a które tym samym uzasadniałoby
zastosowanie art. 73 § 2 k.p.c. W sprawie bowiem powodowie domagali się
zasądzenia od pozwanego Banku na ich rzecz określonej w pozwie kwoty
pieniężnej z tytułu – ogólne ujmując – zwrotu nadpłaconych odsetek od
3
udzielonego im kredytu. Odsetki te były, zdaniem powodów, zawyżone. W myśl zaś
wskazanego wyżej przepisu, współuczestnictwo jednolite ma miejsce wtedy, gdy
z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok
dotyczyć ma niepodzielnie wszystkich współuczestników. W orzecznictwie
i doktrynie wskazuje się rozmaite przykłady takiego współuczestnictwa, jednakże
jednym z nich nie jest współuczestnictwo związane z łączącym strony węzłem
solidarności. W rozważanej sytuacji chodzi o solidarność wierzycieli, stąd też
konieczne jest wskazanie, że stosownie do art. 367 § 1 k.c., solidarność ta
aktualizuje się wówczas, gdy kilku wierzycieli jest uprawnionych w ten sposób, że
dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z nich, a przez zaspokojenie
któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich. Dłużnik może zaś
spełnić świadczenie, według swego wyboru, do rąk któregokolwiek z wierzycieli
solidarnych. Jednakże w razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli
dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk.
Określając istotę tzw. solidarności wierzycielskiej, nie można jednak pomijać
regulacji zawartej w art. 368 k.c. Jest ona zasadnicza z punktu widzenia
procesowej instytucji współuczestnictwa jednolitego. Otóż z przepisu tego wynika,
że zobowiązanie może być solidarne chociażby wspólny dłużnik był zobowiązany
w sposób odmienny względem każdego z wierzycieli. Możliwość odmienności
odpowiedzialności wspólnego dłużnika oznacza, że w zależności nie tylko od
okoliczności prawnych, lecz także od okoliczności faktycznych uzależniony jest
ostateczny zakres jego odpowiedzialności względem solidarnych wierzycieli.
Wobec takiego stanu rzeczy zażalenie jako bezzasadne podlegało
oddaleniu, stąd też Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw.
z art. 39814
k.p.c.).
db
POSTANOWIENIE
Dnia 17 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSA Władysław Pawlak
w sprawie z powództwa J. S. i E. S.
przeciwko Bankowi Spółdzielczemu w P.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 17 października 2012 r.,
zażalenia powódki E. S.
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 2 lipca 2012 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę kasacyjną
powódki E. S. od wyroku tego Sądu z 18 stycznia 2012 r., ze względu na to, że nie
złożyła wniosku o doręczenie jej tego wyroku z uzasadnieniem.
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca wniosła o jego uchylenie
(z ewentualnym przekazaniem sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego
rozpoznania), wskazując, że po stronie czynnej występowało `w sprawie
współuczestnictwo jednolite i należało uwzględnić regulację zawartą w art. 73 § 2
k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne.
Niewątpliwie, gdyby między powodami istniało współuczestnictwo jednolite
czynne, miałby do nich zastosowanie art. 73 § 2 k.p.c., zgodnie z którym, czynności
procesowe współuczestników działających są skuteczne wobec niedziałających
(zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2000 r., III CZ 91/00,
OSNC 2001, nr 5, poz. 74; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 grudnia 1988 r.,
III CRN 434/88, OSNC 1991, nr 1, poz. 12). W takim wypadku współuczestnik
jednolity, który w ustawowym terminie nie zażąda doręczenia wyroku sądu drugiej
instancji z uzasadnieniem, może wnieść skargę kasacyjną, jeśli wniosek taki złoży
inny współuczestnik. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie wówczas od
dnia doręczenia wyroku z uzasadnieniem współuczestnikowi, który tego zażądał
(wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 1997 r., II CKN 31/97, OSNC 1997, nr
8, poz. 116).
Wbrew zapatrywaniu skarżącej, w realiach procesowych sprawy nie można
jednak przyjąć, że między nią a powodem, który jest jej mężem, istniało
współuczestnictwo jednolite (czynne), a które tym samym uzasadniałoby
zastosowanie art. 73 § 2 k.p.c. W sprawie bowiem powodowie domagali się
zasądzenia od pozwanego Banku na ich rzecz określonej w pozwie kwoty
pieniężnej z tytułu – ogólne ujmując – zwrotu nadpłaconych odsetek od
3
udzielonego im kredytu. Odsetki te były, zdaniem powodów, zawyżone. W myśl zaś
wskazanego wyżej przepisu, współuczestnictwo jednolite ma miejsce wtedy, gdy
z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy wynika, że wyrok
dotyczyć ma niepodzielnie wszystkich współuczestników. W orzecznictwie
i doktrynie wskazuje się rozmaite przykłady takiego współuczestnictwa, jednakże
jednym z nich nie jest współuczestnictwo związane z łączącym strony węzłem
solidarności. W rozważanej sytuacji chodzi o solidarność wierzycieli, stąd też
konieczne jest wskazanie, że stosownie do art. 367 § 1 k.c., solidarność ta
aktualizuje się wówczas, gdy kilku wierzycieli jest uprawnionych w ten sposób, że
dłużnik może spełnić całe świadczenie do rąk jednego z nich, a przez zaspokojenie
któregokolwiek z wierzycieli dług wygasa względem wszystkich. Dłużnik może zaś
spełnić świadczenie, według swego wyboru, do rąk któregokolwiek z wierzycieli
solidarnych. Jednakże w razie wytoczenia powództwa przez jednego z wierzycieli
dłużnik powinien spełnić świadczenie do jego rąk.
Określając istotę tzw. solidarności wierzycielskiej, nie można jednak pomijać
regulacji zawartej w art. 368 k.c. Jest ona zasadnicza z punktu widzenia
procesowej instytucji współuczestnictwa jednolitego. Otóż z przepisu tego wynika,
że zobowiązanie może być solidarne chociażby wspólny dłużnik był zobowiązany
w sposób odmienny względem każdego z wierzycieli. Możliwość odmienności
odpowiedzialności wspólnego dłużnika oznacza, że w zależności nie tylko od
okoliczności prawnych, lecz także od okoliczności faktycznych uzależniony jest
ostateczny zakres jego odpowiedzialności względem solidarnych wierzycieli.
Wobec takiego stanu rzeczy zażalenie jako bezzasadne podlegało
oddaleniu, stąd też Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji (art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw.
z art. 39814
k.p.c.).
db