Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 143/12
POSTANOWIENIE
Dnia 25 października 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa S. I. Spółki z o.o.
i C. P. Spółki z o.o. Biura Projektowo-Konsultingowego
przeciwko Skarbowi Państwa - Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych
i Autostrad
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 października 2012 r.,
zażalenia strony pozwanej na wyrok Sądu Apelacyjnego
z dnia 27 czerwca 2012 r.,
uchyla zaskarżony wyrok, pozostawiając rozstrzygnięcie
o kosztach postępowania zażaleniowego Sądowi Apelacyjnemu.
Uzasadnienie
2
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 27 czerwca 2012 r. uchylił wyrok Sądu
Okręgowego z dnia 7 października 2011 r. - oddalający powództwo spółek
z ograniczoną odpowiedzialnością S. I. i C. Biuro Projektowo-Konsultingowe
przeciwko Skarbowi Państwa - Generalnemu Dyrektorowi Dróg Krajowych i
Autostrad o zapłatę kwot 35 181,94 euro i 31 655,16 euro z określonymi odsetkami
ustawowymi - oraz przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu do ponownego
rozpoznania.
Orzekając tak Sąd Apelacyjny wyjaśnił, że spór w sprawie dotyczy wykładni
niektórych postanowień umowy stron z dnia 15 grudnia 2006 r. (art. 4.1 pkt 3, art.
4.2., art. 5.7 pkt 1 i 2, art. 15.4). Sąd Okręgowy za wystarczające uznał
uwzględnienie do ustalenia miarodajnego sensu tych postanowień samego tekstu
umowy oraz oferty powodów i nie dopuścił wnioskowanych także w tym zakresie
przez powodów dowodów z zeznań świadków i przesłuchania stron. W ocenie
Sądu Apelacyjnego, dowody te powinny być jednak uwzględnione przy
dokonywaniu wykładni umowy według reguł przewidzianych w art. 65 k.c.
W rezultacie rozstrzygnięcie sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania
dowodowego „w zasadzie w całości”, a to wypełnia przewidzianą w art. 386 § 4
k.p.c. przesłankę wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia kasatoryjnego.
W zażaleniu pozwany zarzucił Sądowi Apelacyjnemu naruszenie art. 386
§ 4 k.p.c. - wydanie orzeczenia kasatoryjnego, mimo braku określonej w tym
przepisie podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy
Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Wskazał w szczególności, że
stwierdzone przez Sąd Apelacyjny uchybienia w zakresie postępowania
dowodowego mogły co najwyżej uzasadniać uzupełnienie tego postępowania,
a w przyjętym w polskiej procedurze cywilnej systemie apelacji pełnej zasadą jest
prowadzenie uzupełniającego postępowania dowodowego przez sąd drugiej
instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Postępowanie apelacyjne obejmuje merytoryczne rozpoznanie sprawy.
Sąd odwoławczy, kontynuując postępowanie przed sądem pierwszej instancji,
rozpoznaje sprawę na nowo w sposób w zasadzie nieograniczony (art. 378 § 1
i art. 382).W związku z tym w razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji
z reguły zmienia - zgodnie z art. 386 § 1 k.p.c. - zaskarżony wyrok i orzeka co do
istoty sprawy (zob. przede wszystkim uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego - zasadę prawną - z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07). Poza
przypadkami, w których zaskarżony apelacją wyrok podlega uchyleniu z przyczyn
określonych w art. 386 § 2 k.p.c. (nieważność postępowania) i art. 386 §3 k.p.c.
(podstawy do odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania), sąd drugiej
instancji może uchylić zaskarżony wyrok - przekazując jednocześnie sprawę do
ponownego rozpoznania - tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej
instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia
postępowania dowodowego w całości (art. 386 § 4 k.p.c.).
Skarżący ma rację, że w okolicznościach sprawy pominięcie przez Sąd
Okręgowy dowodów wnioskowanych przez powodów nie uzasadnia przyjęcia, iż
wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
Sąd Okręgowy przeprowadził dowód z dokumentu umowy oraz oferty powodów
w celu ustalenia treści spornych postanowień umowy stron. W tej sytuacji,
przeprowadzenie jeszcze wnioskowanych w pozwie dowodów osobowych (co do
dopuszczalności takich dowodów w ramach wykładni oświadczeń woli zawartych
w dokumencie zob. np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia
29 czerwca 1995 r. III CZP 66/95 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia
2011 r., III CSK 116/10) należy oceniać jako uzupełnienie postępowania
dowodowego.
Po zmianie art. 386 § 4 k.p.c. z dniem 1 stycznia 2000 r. nawet potrzeba
znacznego uzupełnienia postępowego dowodowego nie może stanowić podstawy
do wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia kasatoryjnego; może nią być -
jak wynika jednoznacznie z obecnego brzmienia tego przepisu, oprócz
nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy - tylko konieczność
przeprowadzenie postępowania dowodowego w całości.
4
Ze względu na zasadność zarzutu naruszenia art. 386 § 4 k.p.c.
Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
§ 1 w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. uchylił
zaskarżony wyrok, a orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego
pozostawił, zgodnie z 108 § 2 w zw. z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c., Sądowi
Apelacyjnemu.
db

I CZ 143/12

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia