II CZ 131/12
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-03-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 131/12
POSTANOWIENIE
Dnia 29 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku S.T. – W.
przy uczestnictwie Z. T.
o podział majątku wspólnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 listopada 2012 r.,
na skutek zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 30 kwietnia 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Uczestnik postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej małżeńskiej złożył skargę kasacyjną z zachowaniem ustawowego
terminu do jej wniesienia na wydane w toku postępowania apelacyjnego
postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 28 października 2011 r.
Od skargi należała się opłata stała w wysokości 1000 zł. Uczestnik nie uiścił
jej wraz z wniesieniem skargi, tylko złożył za pośrednictwem adwokata wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych. Postanowieniem z dnia 21 lutego 2012 r.
Sąd Okręgowy oddalił jego wniosek. Postanowienie to zostało doręczone
pełnomocnikowi uczestnika - adwokatowi w dniu 27 lutego 2012 r. W dniu 5 marca
2012 r. uczestnik wniósł zażalenie na postanowienie oddalające jego wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych. Zostało ono jednak odrzucone jako
niedopuszczalne.
Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
uczestnika ze względu na jej nieopłacenie w wymaganym terminie, tj. przed
upływem 5 marca 2012 r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że w sprawie znajdował
zastosowanie art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U. 2010.90.594 ze zm. - dalej: „u.k.s.c.").
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 30 kwietnia 2012 r.
uczestnik odwołując się do poglądu wyrażonego w uchwale Sądu Najwyższego
z dnia 9 lutego 2012 r., III CZP 92/11, podniósł, że Sąd Okręgowy z naruszeniem
art. 130 § 1 k.p.c. zaniechał wezwania go do uiszczenia brakującej opłaty od skargi
kasacyjnej. Powołując się na art. 380 w związku z art. 39821
k.p.c., wniósł także
o zbadanie zasadności odmawiającego zwolnienia od kosztów sądowych
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 112 ust. 2 u.k.s.c., jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego
pisma na podstawie art. 130 k.p.c. Od tego uregulowania wyjątek wprowadza art.
3
112 ust. 3 u.k.s.c. w odniesieniu do przypadków, w których pismo podlegające
opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę
wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione
przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W przypadkach tych,
jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu
do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie
- bez możliwości jego przerwania przez wniesienie zażalenia, o ile orzekał sąd
drugiej instancji - od dnia doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie
zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia (art. 112 ust. 3
zdanie pierwsze i drugie u.k.s.c.).
W sprawie ze względu na działanie uczestnika przez adwokata, rodzaj
należnej opłaty i rozpoznawanie wniosku o zwolnienie od kosztów przez sąd drugiej
instancji ma zastosowania nie art. 112 ust. 2 u.k.s.c., lecz - jak trafnie przyjął Sąd
Okręgowy - art. 112 ust. 3 zdanie pierwsze i drugie u.k.s.c. Tygodniowy termin
do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej biegł więc dla uczestnika - tak jak przyjął
Sąd Okręgowy - od dnia doręczenia jego pełnomocnikowi postanowienia z dnia
21 lutego 2012 r., tj. od dnia 27 lutego 2012 r., i upływał z końcem 5 marca 2012 r.
Nie mógł być przy tym przerwany przez zażalenie wniesione na postanowienie
Sądu Okręgowego z dnia 21 lutego 2012 r., bo ani art. 112 ust. 3 zdanie pierwsze
i drugie u.k.s.c. nie przewiduje możliwości jego przerwania przez zażalenie
wnioskodawcy, ani samo to zażalenie nie mogło być skutecznie wniesione,
ponieważ - jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy - było niedopuszczalne. Zgodnie z art.
112 ust. 3 zdanie trzecie u.k.s.c., tylko zażalenie na postanowienie sądu pierwszej
instancji oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych przerywa bieg
terminu do uiszczenia brakującej opłaty (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia:
28 października 2011 r.; 2 marca 2012 r, II CZ 173/11; 22 marca 2012 r., V CZ
154/11; 13 kwietnia 2012 r., I CZ 36/12; 24 maja 2012 r„ II CZ 10/12; 22 czerwca
2012 r.).
Powołana przez skarżącego uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego
2012 r., III CZP 92/11, dotyczy jedynie takich szczególnych przypadków, w których
strona, mimo iż ma pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym
lub rzecznikiem patentowym, działa osobiście.
4
Brak również podstaw do zakwestionowania odmawiającego zwolnienia od
kosztów sądowych postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 lutego 2012 r.
na podstawie art. 380 w związku z art. 39821
i 3941
§ 3 k.p.c. W uzasadnieniu tego
postanowienia Sąd Okręgowy w sposób przekonywający wykazał, że stan
majątkowy uczestnika pozwalał mu na uiszczenie opłaty sądowej od skargi
kasacyjnej w kwocie 1 000 zł. bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania jego
i dzieci.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji.
jw
POSTANOWIENIE
Dnia 29 listopada 2012 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z wniosku S.T. – W.
przy uczestnictwie Z. T.
o podział majątku wspólnego,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 29 listopada 2012 r.,
na skutek zażalenia uczestnika postępowania
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 30 kwietnia 2012 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Uczestnik postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej małżeńskiej złożył skargę kasacyjną z zachowaniem ustawowego
terminu do jej wniesienia na wydane w toku postępowania apelacyjnego
postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 28 października 2011 r.
Od skargi należała się opłata stała w wysokości 1000 zł. Uczestnik nie uiścił
jej wraz z wniesieniem skargi, tylko złożył za pośrednictwem adwokata wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych. Postanowieniem z dnia 21 lutego 2012 r.
Sąd Okręgowy oddalił jego wniosek. Postanowienie to zostało doręczone
pełnomocnikowi uczestnika - adwokatowi w dniu 27 lutego 2012 r. W dniu 5 marca
2012 r. uczestnik wniósł zażalenie na postanowienie oddalające jego wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych. Zostało ono jednak odrzucone jako
niedopuszczalne.
Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2012 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
uczestnika ze względu na jej nieopłacenie w wymaganym terminie, tj. przed
upływem 5 marca 2012 r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że w sprawie znajdował
zastosowanie art. 112 ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (jedn. tekst: Dz. U. 2010.90.594 ze zm. - dalej: „u.k.s.c.").
W zażaleniu na postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 30 kwietnia 2012 r.
uczestnik odwołując się do poglądu wyrażonego w uchwale Sądu Najwyższego
z dnia 9 lutego 2012 r., III CZP 92/11, podniósł, że Sąd Okręgowy z naruszeniem
art. 130 § 1 k.p.c. zaniechał wezwania go do uiszczenia brakującej opłaty od skargi
kasacyjnej. Powołując się na art. 380 w związku z art. 39821
k.p.c., wniósł także
o zbadanie zasadności odmawiającego zwolnienia od kosztów sądowych
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 lutego 2012 r.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 112 ust. 2 u.k.s.c., jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych zgłoszony przed upływem terminu do opłacenia pisma został
prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa stronę do opłacenia złożonego
pisma na podstawie art. 130 k.p.c. Od tego uregulowania wyjątek wprowadza art.
3
112 ust. 3 u.k.s.c. w odniesieniu do przypadków, w których pismo podlegające
opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę
wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione
przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego. W przypadkach tych,
jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu
do opłacenia pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie
- bez możliwości jego przerwania przez wniesienie zażalenia, o ile orzekał sąd
drugiej instancji - od dnia doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie
zostało wydane na posiedzeniu jawnym - od dnia jego ogłoszenia (art. 112 ust. 3
zdanie pierwsze i drugie u.k.s.c.).
W sprawie ze względu na działanie uczestnika przez adwokata, rodzaj
należnej opłaty i rozpoznawanie wniosku o zwolnienie od kosztów przez sąd drugiej
instancji ma zastosowania nie art. 112 ust. 2 u.k.s.c., lecz - jak trafnie przyjął Sąd
Okręgowy - art. 112 ust. 3 zdanie pierwsze i drugie u.k.s.c. Tygodniowy termin
do uiszczenia opłaty od skargi kasacyjnej biegł więc dla uczestnika - tak jak przyjął
Sąd Okręgowy - od dnia doręczenia jego pełnomocnikowi postanowienia z dnia
21 lutego 2012 r., tj. od dnia 27 lutego 2012 r., i upływał z końcem 5 marca 2012 r.
Nie mógł być przy tym przerwany przez zażalenie wniesione na postanowienie
Sądu Okręgowego z dnia 21 lutego 2012 r., bo ani art. 112 ust. 3 zdanie pierwsze
i drugie u.k.s.c. nie przewiduje możliwości jego przerwania przez zażalenie
wnioskodawcy, ani samo to zażalenie nie mogło być skutecznie wniesione,
ponieważ - jak trafnie przyjął Sąd Okręgowy - było niedopuszczalne. Zgodnie z art.
112 ust. 3 zdanie trzecie u.k.s.c., tylko zażalenie na postanowienie sądu pierwszej
instancji oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych przerywa bieg
terminu do uiszczenia brakującej opłaty (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia:
28 października 2011 r.; 2 marca 2012 r, II CZ 173/11; 22 marca 2012 r., V CZ
154/11; 13 kwietnia 2012 r., I CZ 36/12; 24 maja 2012 r„ II CZ 10/12; 22 czerwca
2012 r.).
Powołana przez skarżącego uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego
2012 r., III CZP 92/11, dotyczy jedynie takich szczególnych przypadków, w których
strona, mimo iż ma pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym
lub rzecznikiem patentowym, działa osobiście.
4
Brak również podstaw do zakwestionowania odmawiającego zwolnienia od
kosztów sądowych postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 21 lutego 2012 r.
na podstawie art. 380 w związku z art. 39821
i 3941
§ 3 k.p.c. W uzasadnieniu tego
postanowienia Sąd Okręgowy w sposób przekonywający wykazał, że stan
majątkowy uczestnika pozwalał mu na uiszczenie opłaty sądowej od skargi
kasacyjnej w kwocie 1 000 zł. bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania jego
i dzieci.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c. postanowił jak w sentencji.
jw