Sygn. akt IV U 161/13
Dnia 14 marca 2013r.
Sąd Okręgowy w Elblągu Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie następującym:
Przewodniczący: SSR del. do SO Maria Ewa Czapiewska
Protokolant: st.sekr.sądowy Ewa Wawrzyniak
po rozpoznaniu w dniu 14 marca 2013r. w Elblągu
na rozprawie sprawy
z odwołania Z. M.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E.
z dnia 19/12/2012 r. znak: (...)
o emeryturę
oddala odwołanie.
Sygn. akt IVU 161/13
Ubezpieczony Z. M. odwołał się od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. z dnia 19 grudnia 2012r. znak (...), którą to decyzją organ rentowy odmówił skarżącemu prawa do emerytury. Ubezpieczony domagał się jej zmiany poprzez uznanie, iż spełnia on przesłanki od przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazywał, że będąc zatrudnionym w Gospodarstwie (...) w G. w okresie 01.07.1977r. do 30.04.1993r. pracował w szczególnych warunkach, bowiem praca w brygadach kompleksowych polegała na tym, że pracował on zarówno przy zakładaniu zbrojeń, wylewaniu betonu jak i wykonywał prace na wysokościach.
Pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w E. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania, podnosząc, że odmówił ubezpieczonemu uznania okresu od 01.07.1977r. do 13.10.1982r. oraz od 01.11.1982r. do 30.04.1993r., kiedy to pracował w Gospodarstwie (...) w G. na stanowiskach: elektryk kotłowni mazutowej, operator urządzeń ciepłowniczych oraz brygadzista kotłowni mazutowej. Natomiast uwzględnił ubezpieczonemu - jako pracę w warunkach szczególnych łącznie 7 lat, 3 m-ce oraz 23 dni. Poza tym pozwany podniósł, iż ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, a to łącznie z brakiem udowodnienia co najmniej 15 lat zatrudnienia go w szczególnych warunkach powoduje brak spełnienia przesłanek przepisu art.184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w brzemieniu obowiązującym do dnia 31.12.2012r.
Ubezpieczony w odpowiedzi na odpowiedz na odwołanie pozwanego podtrzymał swoje odwołanie. Nadto wskazał, iż z uwagi na trudną sytuację rodzinną nie mógł on zdecydować się na rozwiązanie umowy o pracę bez gwarancji, iż pozwany uzna mu okres co najmniej 15 lat za prace w szczególnych warunkach.
S ą d ustali ł i zwa ż y ł , co nast ę puje:
Ubezpieczony na rozprawie w dniu 14 marca 2013r. przyznał, iż nie rozwiązał on stosunku pracy, bowiem zarówno na dzień złożenia wniosku, jak i rozprawy nadal pracuje. / protokół rozprawy k.17-19/ Ubezpieczony, bowiem pracuje począwszy od 17 sierpnia 1993r. w (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w E..
/dowód: zaświadczenie k.9 akt ZUS plik emerytalny/
Ubezpieczony urodził się dnia (...). , zaś w dniu 21 września 2012r. wystąpił do pozwanego z wnioskiem o emeryturę. Z oświadczenia wnioskodawcy zawartego we wniosku wynikało, że nie jest on członkiem otwartego funduszu emerytalnego oraz że pozostaje w stosunku pracy.
/dowód: wniosek k. 1-2, kwestionariusz k.3 akt ZUS plik emerytalny/
Na podstawie przedłożonej dokumentacji pozwany organ rentowy ustalił, że skarżący ukończył wiek 60 lat, nie rozwiązał stosunku pracy, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a także i na dzień 01.01.1999r. legitymuje się okresem pracy w szczególnych warunkach wynoszącym łącznie 7 lat 3 miesiące i 23 dni.
/dowód: wniosek k. 1-2, kwestionariusz k.3, świadectwa pracy k.4 i5, zaświadczenie k.9, raport ustalenia uprawnień k.32-35 akt ZUS plik emerytalny/
Decyzją z dnia 19.12.2012r. pozwany odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury wobec nielegitymowania się przez niego 15 letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach oraz pozostawania w stosunku pracy. Pozwany nie zaliczył ubezpieczonemu okresu jego zatrudnienia w Gospodarstwie (...) w G. począwszy od 01.07.1977r. do 13.10.1982r. oraz od 01.11.1982r. do 30.04.1993r., kiedy pracował na stanowiskach: elektryk kotłowni mazutowej, operator urządzeń ciepłowniczych oraz brygadzista kotłowni mazutowej, gdyż stanowiska te nie zostały wymienione w obowiązującym Zarządzeniu Nr 16 Min. Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej.
Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46, 47, 50, 50a i 50e i 184 .
W myśl art. 184 ust. 1 ww. ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Ust. 2 Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.
Stosownie do §4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.
Zgodnie zaś z § 3 rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.
W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.
W przedmiotowej sprawie spornym pozostawało czy skarżący na dzień 01.01.1999r. legitymuje się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, gdyż niespornym było, że ubezpieczony zarówno na dzień złożenia wniosku, jak i wydania decyzji oraz zamknięcia rozprawy pozostawał w stosunku pracy.
Odwołanie jest pismem procesowym wszczynającym postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych , które stanowi dalszy ciąg postępowania prowadzonego przez organ rentowo-emerytalny zakończonego przez ten organ wydaniem decyzji. Zgodnie z art. 476 § 2 k.p.c. - sprawami z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawy, w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących nie tylko ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 pkt 1 k.p.c.), lecz także innych świadczeń w sprawach należących do właściwości ZUS (art. 476 § 2 pkt 4 k.p.c.). W postępowaniu w sprawach z ubezpieczenia społecznego muszą być stosowane zasady odmienne od tych na jakich opiera się ogólne postępowanie administracyjne, gdyż stosownie do art. 1 k.p.c. sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych należą do zakresu spraw cywilnych podlegających postępowaniu sądowemu według przepisów tego Kodeksu, a tym samym mają zastosowanie „zwykłe” dla sądu reguły postępowania procesowego (por. art. 13 § 2 k.p.c.)./zob. uzasadnienie uchwały SN z dnia 23.03.2011r., sygn. akt I UZP 3/2010, Biuletyn Sądu Najwyższego 2011/3 OSNP 2011/17-18 poz. 233/ Reasumując oznacza to, iż zasada trybu odwoławczego w sprawach ubezpieczeń społecznych polega na tym, że ubezpieczony odwołujący się od decyzji Zakładu uzyskuje przeniesienie sprawy na drogę cywilnego postępowania sądowego, czyli postępowania wyposażonego w środki umożliwiające wyjaśnienie okoliczności faktycznych (stanu faktycznego) i kwestii prawnomaterialnych (wykładni i zastosowaniu prawa). W każdym jednak wypadku zakres rozpoznania oraz orzeczenia sądu pracy i ubezpieczeń społecznych jest wyznaczany treścią decyzji organu rentowego (por. post. SN z 13 maja 1999 r., II UZ 52/99, LexPolonica nr 345998, OSNAPiUS 2000, nr 15, poz. 601), W każdym, bowiem postępowaniu wywołanym wniesieniem odwołania do sądu ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji (art. 477 ( 14) § 2 i art. 477 ( 14a) ) w granicach jej treści i przedmiotu (wyrok SN z 23 kwietnia 2010 r., II UK 309/09, LexPolonica nr 3035740, Lex nr 604210). Obowiązkiem sądu jest więc zbadanie zasadności zaskarżonej decyzji z uwzględnieniem zarówno zarzutów podniesionych przez skarżącego, jak i wadliwości decyzji dostrzeżonych z urzędu. Oznacza to, że zakres rozpoznania i orzeczenia (przedmiot sporu) w tych sprawach wyznaczony jest w pierwszej kolejności przedmiotem decyzji organu rentowego zaskarżonej do sądu ubezpieczeń społecznych, a w drugim - przedmiotem postępowania sądowego determinowanego zakresem odwołania od tej decyzji (wyrok SN z 1 września 2010 r., III UK 15/10, LexPolonica nr 3028492, Lex nr 667499). Tym samym przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza się do okoliczności uwzględnionych w decyzji a spornych między stronami, gdyż w postępowaniu wywołanym odwołaniem sąd nie rozstrzyga o zasadności wniosku, lecz o prawidłowości zaskarżonej decyzji, bowiem rozstrzygnięcie sądu odnosi się tylko i wyłącznie do zaskarżonej decyzji (postanowienie SA w Warszawie z 22 lutego 2006 r., III AUa 49/06, LexPolonica nr 408869). Podkreślenia wymaga, iż zasadą jest, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd ocenia legalność decyzji rentowej według stanu rzeczy w chwili jej wydania. Jedynie w uzasadnionych sytuacjach, kiedy przesłanka prawa do renty dotycząca wymaganego stażu ubezpieczeniowego spełni się w sposób pewny po wydaniu zaskarżonej decyzji, sąd może przyznać ubezpieczonemu świadczenie (art. 316 § 1) (wyrok SN z 2 sierpnia 2007 r., III UK 25/07, LexPolonica nr 1949869, OSNP 2008, nr 19-20, poz. 293)./Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz Pruś Piotr, Stefańska Ewa, Sieńko Małgorzata, Tomaszewski Krzysztof, Radwan Marcin, Manowska Małgorzata Autor komentarza do cz. PIERWSZA ks. PIERWSZA tyt. VII dz. III roz. 3 art. 477[14]: Stefańska Ewa /
Mając na uwadze powyższe w ocenie sądu należało skontrolować legalność zaskarżonej przez ubezpieczonego przedmiotowej decyzji na chwilę jej wydania. Niewątpliwie na moment wydania decyzji ubezpieczony, aby uzyskać prawo do emerytury winien był spełnić kumulatywnie przesłanki w postaci: ukończenia wieku 60 lat, legitymowania się łącznym okresem ubezpieczenia w wymiarze co najmniej 25 lat, przypadającym na dzień 01.01.1999r., legitymowania się 15 letnim okresem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach przypadających na dzień 01.01.1999r., nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy. Dla przypomnienia niespornym było, że ubezpieczony pozostawał zarówno na dzień wydania decyzji, jak i zamknięcia rozprawy w stosunku pracy. W związku z tym wobec konieczności kumulatywnego spełniania przesłanek, o których powyżej napisano i niekwestionowania okoliczności braku spełnienia jednej z nich ( w postaci braku ustania stosunku pracy) zbędnym było prowadzenie postępowania dowodowego w pozostałym zakresie i dlatego też go nie przeprowadzono. Ostatecznie dało do podstawę do uznania, iż brak jest podstaw do uwzględniania odwołania i dlatego też odwołanie oddalono na podstawie art. 477 14§ 1 k.p.c.