UZASADNIENIE

J. P. został oskarżony o to, że:

1. w okresie od dnia 23 sierpnia 2012 roku do dnia 24 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z P. G. w miejscowości M. gm. G., pow. (...), woj. (...), po uprzednim zerwaniu skobla zabezpieczającego drzwi wejściowe do budynku gospodarczego, weszli do jego wnętrza skąd dokonał kradzieży różnych elementów metalowych min. rur metalowych od zdemontowanego centralnego ogrzewania, podłużnych siatek tj. mienia o wartości 500 złotych oraz rolki papy wartości 100 złotych, dwukomorowego żeliwnego zlewozmywaka wartości 150 złotych, hydroforu wartości 100 złotych, gumowego węża do podlewania wartości 150 złotych tj. mienia łącznej wartości 1000 złotych na szkodę A. P.- tj. o przestępstwo z art. 279 § 1 kk

2. w okresie od dnia 27 sierpnia 2012 roku do dnia 28 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z P. G. w miejscowości M. gm. G., pow. (...), woj. (...), z terenu posesji dokonał kradzieży różnych elementów metalowych min słupków odlewanych profilowanych, rur o średnicy 13 mm, tj. mienia o łącznej wartości 2000 złotych na szkodę A. P. - tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

3. w okresie od dnia 22 sierpnia 2012 roku do dnia 23 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z P. G. w miejscowości G. gm. R., pow. (...), woj. (...), dokonał kradzieży kół żeliwnych od kosiarki, tj. mienia o wartości 500 złotych na szkodę K. S. - tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

4. w okresie od dnia 19 sierpnia 2012 roku do dnia 20 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z P. G. w miejscowości U. gm. B., pow. (...), woj. (...), dokonał kradzieży mienia w postaci silnika elektrycznego o mocy 1,5 kw wartości 150 złotych, silnika elektrycznego o mocy 7 - 7,5 kW wartości 700 złotych, tj. mienia o łącznej wartości 850 złotych na szkodę J. C.

-: tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

P. G. został oskarżony o to, że

1. w okresie od dnia 23 sierpnia 2012 roku do dnia 24 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z J. P. w miejscowości M. gm. G., pow. (...), woj. (...), po uprzednim zerwaniu skobla zabezpieczającego drzwi wejściowe do budynku gospodarczego, weszli do jego wnętrza skąd dokonał kradzieży różnych elementów metalowych min. rur metalowych od zdemontowanego centralnego ogrzewania, podłużnych siatek tj. mienia o wartości 500 złotych oraz rolki papy wartości 100 złotych, dwukomorowego żeliwnego zlewozmywaka wartości 150 złotych, hydroforu wartości 100 złotych, gumowego węża do podlewania wartości 150 złotych tj. mienia łącznej wartości 1000 złotych na szkodę A. P. - tj. o przestępstwo z art. 279 § 1 kk

2. w okresie od dnia 27 sierpnia 2012 roku do dnia 28 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z J. P. w miejscowości M. gm. G., pow. (...), woj. (...), z terenu posesji dokonał kradzieży różnych elementów metalowych min słupków odlewanych profilowanych, rur o średnicy 13 mm, tj. mienia o łącznej wartości 2000 złotych na szkodę A. P. - tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

3. w okresie od dnia 22 sierpnia 2012 roku do dnia 23 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z J. P. w miejscowości G. gm. R., pow.(...), woj. (...), dokonał kradzieży kół żeliwnych od kosiarki, tj. mienia o wartości 500 złotych na szkodę K. S. - tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

4. w okresie od dnia 19 sierpnia 2012 roku do dnia 20 sierpnia 2012 roku działając wspólnie i w porozumieniu z J. P. w miejscowości U. gm. B., pow. (...), woj. (...), dokonał kradzieży mienia w postaci silnika elektrycznego o mocy 1,5 kW wartości 150 złotych, silnika elektrycznego o mocy 7 - 7,5 kW wartości 700 złotych, tj. mienia o łącznej wartości 850 złotych na szkodę J. C.

-: tj. o przestępstwo z art. 278 § 1 kk

Wyrokiem z dnia 17 grudnia 2012 r. Sąd Rejonowy w Golubiu-Dobrzyniu, sygn. akt II K 571/12:

-uznał oskarżonego J. P. za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt 1 aktu oskarżenia czynu tj. przestępstwa z art. 279 § 1 kk i po przyjęciu, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, po zastosowaniu art. 58 §3 kk, na mocy art. 283 kk w zw. z art. 279 §1 kk w zw. z art. 34 § 1 i 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk, wymierzył mu karę 7 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, niekontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 30 godzin miesięcznie

-uznał oskarżonego J. P. za winnego popełnienia zarzuconych mu w pkt 2,3 i 4 aktu oskarżenia czynów tj. trzech przestępstw z art. 278 § 1 kk i za to w myśl art. 91 § 1 kk, po zastosowaniu art. 58 § 3 kk, na mocy art. 278 §1 kk w zw. z art. 34 § 1 i 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk, wymierzył mu karę 7 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, niekontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 30 godzin miesięcznie;

na mocy art. 85 kk, art. 86 §1 kk i art. 91 §2 kk połączył w/w jednostkowe kary ograniczenia wolności i wymierzył oskarżonemu J. P. karę łączną 12 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, niekontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 30 godzin miesięcznie, na mocy art. 63 § 1 kk, zaliczając na jej poczet okres zatrzymania od dnia 28 sierpnia 2012 roku godz. 7.05 do dnia 29 sierpnia 2012 roku godz. 13.40 uznając, iż stanowi to dni ograniczenia wolności.

Na mocy art. 46 §1 kk orzekł wobec oskarżonego J. P. obowiązek naprawienia szkody w 1/2 poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. P. kwoty 1550 złotych;

-: uznał oskarżonego P. G. za winnego popełnienia zarzucanego mu w pkt 1 aktu oskarżenia czynu tj. przestępstwa z art. 279 § 1 kk i po przyjęciu, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, po zastosowaniu art. 58 §3 kk, na mocy art. 283 kk w zw. z art. 279 §1 kk w zw. z art. 34 § 1 i 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk, wymierzył mu karę 7 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, niekontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 20 godzin miesięcznie;
-: uznał oskarżonego P. G. za winnego popełnienia zarzucanych mu w pkt 2,3 i 4 aktu oskarżenia czynów tj. trzech przestępstw z art. 278 § 1 kk i za to w myśl art. 91 § 1 kk, po zastosowaniu art. 58 § 3 kk, na mocy art. 278 §1 kk w zw. z art. 34 § 1 i 2 kk w zw. z art. 35 § 1 kk, wymierzył mu karę 7 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, niekontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 20 godzin miesięcznie;

na mocy art. 85 kk, art. 86 §1 kk i art. 91 §1 kk połączył w/w jednostkowe kary ograniczenia wolności i wymierzył oskarżonemu P. G. karę łączną 12 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej, niekontrolowanej pracy na cele społeczne wymiarze 20 godzin miesięcznie, zaliczając na jej poczet na mocy art. 63 § 1 kk okres zatrzymania od dnia 28 sierpnia 2012 roku godz. 8.05 do dnia 29 sierpnia 2012 roku godz. 13.35 uznając, iż stanowi to 4 dni ograniczenia wolności.

Na mocy art. 46 §1 kk orzekł wobec oskarżonego P. G. obowiązek naprawienia szkody w 1/2 poprzez zapłatę na rzecz oskarżyciela posiłkowego A. P. kwoty 1550 złotych.

Zwolnił oskarżonych od obowiązku uiszczenia opłat sądowych zaś wydatkami poniesionymi w sprawie obciążył Skarb Państwa.

Wyrok ten zaskarżył w całości na niekorzyść obu oskarżonych oskarżyciel publiczny, zarzucając:

1. Błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku, który miał wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, że obowiązek naprawienia przez oskarżonych szkody w postaci uiszczenia przez każdego z nich kwoty 1550 zł winien nastąpić na rzecz oskarżyciela posiłkowego podczas gdy oskarżeni winni naprawić szkodę w następujący sposób: poprzez zapłatę na rzecz A. P. jedynie kwot po 900 zł, na rzecz K. S. po 225 zł oraz na rzecz J. C. po 425 zł czyli łącznie po 1550 zł

2. Obrazę przepisów prawa procesowego, mającą wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 338 kpk i art. 343 § 5 kpk poprzez brak doręczenia odpisu aktu oskarżenia K. S. i J. C. oraz niezawiadomienie ich o terminie posiedzenia w trybie art. 335 kpk, a w konsekwencji pozbawieniu ich prawa do złożenia oświadczenia o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego oraz art. 424 § 2 kpk poprzez zaniechanie przytoczenia w uzasadnieniu wyroku okoliczności, którymi sąd kierował się orzekając o środku karnym z art. 46 § 1 kk i nakazując oskarżonym uiszczenie na jego rzecz kwoty łącznie 3100 zł w sytuacji, gdy wysokość wyrządzonej mu szkody wynosiła 1800 zł

3. Obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art. 34 § 2 pkt 2 kk poprzez wskazanie, że kara ograniczenia wolności polegać ma na wykonywaniu obowiązku wykonywania nieodpłatnej niekontrolowanej pracy na cele społeczne i art. 91 § 2 kk poprzez jego niezastosowanie w wypadku wymierzenia kary łącznej ograniczenia wolności obejmującej karę za ciąg przestępstw i inne przestępstwo

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy - po zapoznaniu się z całokształtem zgromadzonego materiału, treścią zaskarżonego wyroku, treścią jego uzasadnienia oraz treścią apelacji - doszedł do przekonania, iż zaskarżony wyrok należy uchylić, a sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu, celem jej ponownego rozpoznania.

Decydując się na uwzględnienie wniosku, który złożył w przedmiotowej sprawie prokurator, sąd I instancji prawidłowo ustalił wystąpienie przesłanek wydania wyroku w trybie art. 335 kpk. Słusznie uznał, że w świetle przedłożonych wraz z wnioskiem materiałów wątpliwości nie budzą okoliczności popełnienia czynów zarzucanych oskarżonym, tzn. nie tylko zasadnicza kwestia ich sprawstwa, ale wszelkie te okoliczności, które są istotne dla ustaleń o odpowiedzialności karnej sprawcy, w tym dla właściwej oceny prawnej czynu będącego przedmiotem osądu i doboru adekwatnej reakcji karnej, a także merytoryczna zasadność postulowanego przez prokuratora orzeczenia o karze.

Jednakże - pomimo tego, że sąd wyrokował w warunkach pełnej jasności co do skutków przestępnych działań oskarżonych i rozmiaru wyrządzonych przez nich szkód - wydany wyrok, aczkolwiek zawiera rozstrzygnięcia prima faciae zgodne z postulatami zawartymi w słusznie uwzględnionym wniosku, to w stanie faktycznym sprawy jedynie formalnie czyni zadość regułom orzekania w trybie art. 335 kpk, z których wynika, że wyrokowanie w warunkach art. 335 kpk, podobnie, jak wyrokowanie na zasadach ogólnych, musi prowadzić do uzyskania stanu sprawiedliwości materialnoprawnej, a więc do trafnego na kanwie poczynionych ustaleń i prawidłowego z punktu widzenia reguł określonych w art. 53 kk oraz zasad orzekania poszczególnych kar i środków karnych orzeczenia o karze. Zawartych w pkt V i X orzeczeń o obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 46 kk w kształcie, jaki nadał im sąd, doprecyzowując słuszny w realiach sprawy, choć nieco ogólnie sformułowany, postulat prokuratora zobowiązania każdego z oskarżonych do uiszczenia na poczet tego środka karnego kwoty 1550 zł, nie sposób zaakceptować.

Faktem jest, że w złożonym w trybie art. 335 kpk wniosku - zgodnie z poczynionymi z oskarżonymi uzgodnieniami - prokurator postulował obciążenie każdego z nich obowiązkiem naprawienia po połowie szkody, wyrządzonej podsumowaną aktem oskarżenia działalnością przestępczą poprzez zapłatę kwoty 1550 zł, bez konkretnego wskazania, jaka jej część miała przypaść poszczególnym pokrzywdzonym. Bez wątpienia można by oczekiwać sformułowania propozycji orzeczenia o środku karnym z art. 46 § 1 kk w sposób bardziej precyzyjny niż poprzez podanie jedynie łącznej kwoty, jaką w celu kompensaty przypadającej na każdego z nich części szkody (konkretnie: połowy), spowodowanej popełnionymi przez siebie czynami, wyasygnować będą musieli oskarżeni. Środki karne orzeka się wszak za popełnienie konkretnych przestępstw i w kształcie, który nie pozostawia wątpliwości co do sposobu ich realizacji. Niemniej jednak w realiach sprawy ogólne sformułowanie propozycji orzeczenia o obowiązku naprawienia szkody przez prokuratora nie stwarzało rzeczywistych wątpliwości co do tego, jaką dolegliwością można było w zgodzie z wnioskiem i porozumieniem osiągniętym przez nich z prokuratorem obciążyć oskarżonych. W świetle materiałów przedłożonych wraz z aktem oskarżenia nie ulegało wątpliwości, że działając wspólnie i w porozumieniu oskarżeni faktycznie spowodowali popełnionymi przez siebie przestępstwami szkodę w łącznej kwocie 3100 zł (A. P. - 1800 zł + K. S. - 450 zł + J. C. - k. 850 zł). Przyznając się do popełnienia wszystkich zarzucanych im przestępstw, nie zakwestionowali oni żadnych okoliczności wynikających z zarzutów, w szczególności nie poddawali w wątpliwość wysokości szkód odniesionych przez poszczególnych pokrzywdzonych i zgodzili się na nałożenie na nich obowiązku naprawienia szkody w łącznej kwocie odpowiadającej połowie sumy wartości faktycznych szkód odniesionych przez nich wszystkich. Wartości te określone zostały zaś na podstawie nie budzących zastrzeżeń, konkretnych szacunków, dokonanych przez każdego z pokrzywdzonych.

O ile przyjąć można w tej sytuacji, że nie było merytorycznych przeszkód do uwzględnienia na posiedzeniu złożonego w trybie art. 335 kpk wniosku w kształcie zaproponowanym przez prokuratora, o tyle nie może ulegać wątpliwości, że wydając wyrok skazujący i orzekając zgodnie z nim kary i środki karne, sąd zobowiązany był do sprecyzowania sposobu realizacji przez oskarżonych obowiązku naprawienia szkody adekwatnie do ustalonych okoliczności sprawy, tj. wskazania, jaka część zasądzanej od każdego z nich kwoty 1550 zł winna przypaść poszczególnym pokrzywdzonym stosownie do wysokości szkód faktycznie poniesionych przez każdego nich.

W świetle zgromadzonych w aktach materiałów wyjaśnienie tej kwestii nie powinno nastręczać żadnych trudności. W niezwykle lakonicznym fragmencie pisemnych motywów orzeczenia odnoszącym się do tej kwestii - jak słusznie dostrzegł skarżący - wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, sąd nie wyjaśnił, czym kierował się orzekając o środkach karnych z art. 46 § 1 kk. Dokonując oceny rozstrzygnięć w tym przedmiocie stwierdzić jednak trzeba, że w sposób oczywiście niesłuszny w realiach sprawy - uwzględniając formalnie postulat orzeczenia wobec każdego z oskarżonych obowiązku naprawienia szkody przez zapłatę kwoty 1550 zł - sąd zobowiązał ich obu do zapłaty kwot w takiej właśnie wysokości na rzecz jedynie jednego z pokrzywdzonych - A. P..

Uwadze sądu - który uchybiając obowiązującym regułom art. 343 § 5 kpk nie zawiadomił o terminie posiedzenia w trybie art. 335 kpk wszystkich pokrzywdzonych tylko właśnie A. P., który już po otrzymaniu zawiadomienia o wniesieniu aktu oskarżenia zgłosił swój udział w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego i najwyraźniej zasugerował się tym, że ten pokrzywdzony złożył wówczas własny (niezależny od prokuratorskiego) wniosek o zobowiązanie oskarżonych do naprawienia szkody na podstawie art. 46 kk - umknęło, że wskutek działania oskarżonych szkodę odnieśli również J. C. i K. S., na rzecz których działał prokurator, uzależniając swoją zgodę na konsensualne zakończenie sprawy od zobowiązania oskarżonych do kompensaty poniesionych przez wszystkich pokrzywdzonych, a więc również przez nich, szkód. Niezależnie bowiem od tego, że nie będąc zawiadomionymi o terminie posiedzenia zostali oni pozbawieni m.in. możliwości osobistego zgłoszenia roszczeń majątkowych przed zakończeniem postępowania, na względzie mieć należy, że do wystąpienia z wnioskiem o naprawienie szkody, który w płaszczyźnie art. 46 kk należy traktować równoważnie z wnioskiem samego pokrzywdzonego, uprawnione są również i inne podmioty (zob. art. 49a kpk).

Zobowiązanie oskarżonych do uiszczenia kwot po 1550 zł na rzecz A. P. skutkowało nie tylko naruszeniem uprawnień pozostałych pokrzywdzonych do złożenia oświadczenia o przystąpieniu do postępowania w charakterze oskarżyciela posiłkowego (a więc na prawach strony) i niezaspokojeniem ich roszczeń majątkowych, ale także prowadziło do jego niesłusznego wzbogacenia. Już choćby z aktu oskarżenia wynikało bowiem, że szkoda odniesiona przez niego w wyniku działań oskarżonych, którzy skradli mu przedmioty o łącznej wartości 3000 zł była niższa o przynajmniej 100 zł od kwoty przyznanej mu tytułem jej naprawienia (1550 + 1550), a bliższa analiza jego zeznań ujawniała, że w rzeczywistości wynosiła ona jedynie - tak, jak wskazał w osobistym wniosku - 1800 zł (odzyskał on przedmioty o wartości 1200 zł - k. 67).

W tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok nie mógł się ostać.

Przeprowadzając ponowne postępowanie sąd powinien mieć na względzie poczynione wyżej uwagi.

Redagując treść wyroku sąd winien pamiętać również o konieczności przestrzegania przepisów nakazujących precyzyjne określanie stosowanych instytucji oraz przepisów ustawy, by uniknąć, takich niedokładności (w tych kategoriach należy bowiem traktować nieprawidłowości co do określenia, na czym polegać ma kara ograniczenia wolności, czy w zakresie wskazania podstawy prawnej orzeczenia o karze łącznej), jakich w zaskarżonym wyroku trafnie dopatrzył się skarżący, a w razie pojawienie się konieczności sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku - respektować reguły wynikające z art. 424 kpk.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE