Sygn. akt V ACa 676/12
Dnia 6 września 2012 r.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny
w składzie:
|
Przewodniczący: |
SSA Irma Kul (spr.) |
|
Sędziowie: |
SA Zbigniew Koźma SO del. Grażyna Tarkowska |
|
Protokolant: |
stażysta Aleksandra Ćwiek |
po rozpoznaniu w dniu 6 września 2012 r. w Gdańsku
na rozprawie
sprawy z powództwa K. P.
przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w Ł.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda
od wyroku Sądu Okręgowego w (...)
z dnia 11 kwietnia 2012 r. sygn. akt I C 102/12
I. zmienia zaskarżony wyrok:
1/ w punkcie 4 (czwartym) w ten sposób, że zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 70.000 (siedemdziesiąt tysięcy) złotych wraz z odsetkami w wysokości ustawowej od dnia 15 maja 2009 roku do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałym zakresie,
2/ w punkcie 5 (piątym) w ten sposób, że znosi wzajemnie między stronami poniesione koszty zastępstwa procesowego,
3/ w punkcie 6 (szóstym) poprzez podwyższenie należnej Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w (...) od pozwanego kwoty kosztów sądowych z kwoty 212,20 (dwieście dwanaście złotych dwadzieścia groszy) do kwoty 4.030 (cztery tysiące trzydzieści) złotych.
II. oddala apelację w pozostałej części;
III. znosi wzajemnie miedzy stronami koszty procesu za instancję odwoławczą.
Na oryginale właściwe podpisy
Powód K. P. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w Ł. kwoty 30.000 zł z ustawowymi odsetkami od 15 maja 2009r. do dnia zapłaty, ustalenia odpowiedzialności pozwanego za skutki wypadku na przyszłość i zasądzenia kosztów procesu. W toku procesu rozszerzył powództwo domagając się ponadto zasądzenia od pozwanego kwoty 155.000 zł z odsetkami ustawowymi od 15 maja 2009r. do dnia zapłaty, kwoty 8.500 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia z odsetkami ustawowymi od 30-go dnia od doręczenia wezwania, kwoty 5.792 zł tytułem skapitalizowanej renty z tytułu zwiększonych potrzeb i zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 7.200 zł. Następnie powód rozszerzył powództwo domagając się zasądzenia kwoty 600 zł tytułem renty z powodu częściowej niezdolności do pracy z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności. Powyższe roszczenia powód wywodził z faktu ulegnięcia wypadkowi komunikacyjnemu w dniu 12 grudnia 2008r., którego sprawca był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego.
Pozwany wniósł o oddalenie powództwa.
Wyrokiem z 11 kwietnia 2012r. Sąd Okręgowy w (...) zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 22 marca 2010r. do dnia zapłaty, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 600 zł płatną miesięcznie do dnia 10 każdego miesiąca począwszy od miesiąca następnego po uprawomocnieniu się wyroku z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w płatności którejkolwiek z rat, ustalił odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku, któremu powód uległ 12 grudnia 2008r. mogące ujawnić się w przyszłości, w pozostałej części powództwo oddalił, nadto zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.170,20 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 212,20 zł tytułem kosztów sądowych, pozostałymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.
Sąd Okręgowy ustalił, że powód w dniu 12 grudnia 2008r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu, na skutek którego doznał (...). Pozwany wypłacił powodowi 95.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, 144.000 zł tytułem zwrotu kosztów opieki, 900 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu i 450 zł tytułem zwrotu kosztów specjalnej diety. (...)
Na podstawie tak poczynionych ustaleń Sąd I instancji uznał, że powództwo zasługiwało na częściowe uwzględnienie. Istotą sporu była wysokość roszczeń powoda. Zważając na to, że uszczerbek doznany (...), Sąd Okręgowy uznał, że kwota 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę jest adekwatna do ustalonego w postępowaniu sądowym większego uszczerbku na zdrowiu (art. 445 kc). Z kolei żądanie kwoty 155.000 zł ponad wypłaconą przez pozwanego kwotę zadośćuczynienia Sąd Okręgowy uznał za niezasadne i nieadekwatne do rozmiaru krzywdy i w konsekwencji żądanie to oddalił. O odsetkach od zasądzonego zadośćuczynienia orzekł Sąd I instancji na podstawie art. 481§1 i 2 kc, od dnia wniesienia pozwu. Orzekając o rencie Sąd Okręgowy przyjął, że powód jest (...) a uzyskiwana renta nie rekompensuje wynagrodzenia wcześniej uzyskiwanego tj. 1.200 zł, a nadto powód musi ponosić koszty leczenia (art. 444§2 kc). Ze względu na wnioski opinii biegłego, z której wynika, że nie można wykluczyć negatywnych skutków wypadku, Sąd Okręgowy na podstawie art. 189 kpc orzekł o odpowiedzialności pozwanego na przyszłość za jego skutki. Za niezasadne uznał Sąd Okręgowy żądanie zasądzenia kwoty 8.500 zł tytułem odszkodowania za (...), ponieważ powód nie wykazał faktu odbycia konsultacji ani konieczności niezwłocznego przeprowadzenia operacji. Za nieuzasadnione uznał Sąd I instancji żądanie skapitalizowanej renty, ponieważ zwiększone potrzeby uwzględnił zasądzając kwotę 600 zł miesięcznie. O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 kpc i art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Apelację od przedstawionego wyroku wniósł powód i zaskarżył go w części oddalającej powództwo, tj. co do punktu 4, w zakresie obejmującym roszczenie o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w kwocie 125.000 zł z ustawowymi odsetkami od 15 maja 2009r. do dnia zapłaty oraz roszczenie o skapitalizowaną rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 5.792 zł z ustawowymi odsetkami od dnia następującego po 30-tym dniu od doręczenia pozwanemu pisma z dnia 14 listopada do dnia zapłaty. (...)
W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów procesu.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Zarzuty apelacyjne dotyczą wyłącznie naruszenia prawa materialnego poprzez błędne ustalenie wysokości zadośćuczynienia za doznaną szkodę (tj. art. 445 § 1 kc) oraz nieuwzględnienie(...) (art. 444 § 2 kc).
Jeśli chodzi o pierwszą kwestię to należy podkreślić, że art. 445 § 1 kc nie zawiera żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego. Kryteria te wypracowała judykatura. Ugruntowane jest stanowisko, że sąd przyznając zadośćuczynienie musi wziąć pod uwagę całokształt okoliczności sprawy mających wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zadośćuczynienie ma przede wszystkim charakter kompensacyjny.
Należy przypomnieć, że powód na skutek wypadku doznał (...)
Wszystkie te okoliczności były i są bezsporne. Mimo tego Sąd Okręgowy uznał, że odpowiednią sumą zadośćuczynienia w rozumieniu art. 445 § 1 kc – oprócz wypłaconej już przez pozwanego kwoty zadośćuczynienia w wysokości 95.000 zł – jest kwota 30.000 zł, pierwotnie żądana przez powoda w pozwie, zaś jej rozszerzenie do kwoty 155.000 zł jest niezasadne i nieadekwatne do rozmiaru doznanej szkody. Dlaczego adekwatną jest jedynie kwota 30.000 zł Sąd Okręgowy nie uzasadnił poza lakoniczną wzmianką iż przemawia za tym stopień uszczerbku na zdrowiu. Stanowisko Sądu Okręgowego nie jest możliwe do zaakceptowania a zasądzona kwota zadośćuczynienia (łącznie z już wypłaconą) jest rażąco niska w stosunku do doznanych obrażeń, długotrwałości (...)Trudno jest też pominąć ujemny wpływ doznanych obrażeń na życie rodzinne, zawodowe i towarzyskie powoda będącego młodym człowiekiem. Powód praktycznie utracił wzrok w lewym oku, jest ograniczony w sposób trwały ze względu na uszkodzenie lewej kończyny górnej, co stawia pod znakiem zapytania jego przyszłość zawodową. Został też na trwale oszpecony i to w sposób widoczny (...)) co musi się przekładać na cierpienia psychiczne, poczucie wartości i samoocenę, zwłaszcza u młodego człowieka będącego przed wypadkiem w pełni sprawnym. Wszystkie te okoliczności przemawiają za podwyższeniem wysokości zadośćuczynienia o dalszą kwotę 70.000 zł, co z kwotą zasądzoną przez Sąd Okręgowy da łącznie kwotę 100.000 zł. Kwota ta – łącznie z kwotą uzyskaną już od pozwanego – w ocenie Sądu Apelacyjnego jest kwotą odpowiednią (art. 445 § 1 kc)
Sąd Apelacyjny oddalił apelację dotyczącą wyższej kwoty zadośćuczynienia ponieważ należy zauważyć, że powód może obecnie funkcjonować samodzielnie i powinien uzyskać adaptację do widzenia jednoocznego w czasie około 2 lat od urazu.
Odnosząc się do żądania zasądzenia kwoty 5.792 zł tytułem zwiększonych potrzeb (...), kwestia ta jest nieco złożona.
Co do zasady prawo poszkodowanego do ekwiwalentu z tytułu zwiększonych potrzeb polegających na konieczności korzystania z opieki (...)
Powód w pozwie twierdził wprawdzie, że po operacji oka w czerwcu 2009 r. musiał prowadzić (...). (...)
Rzecz w tym, że zadaniem biegłego nie jest ustalenie faktów (stanu faktycznego) lecz naświetlenie i wyjaśnienie sądowi okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez biegłego wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego już w sprawie materiału dowodowego, który to materiał jest biegłemu udostępniony.
Biegli zatem nie mogli ustalać, że powód faktycznie z opieki osób trzecich korzystał lecz co najwyżej, że było to wskazane.
Do powoda należało wykazanie dowodowo, że takiej pomocy doświadczył, w konkretnym czasie i w konkretny sposób. Dopiero dowody na tę okoliczność wskazane przez powoda i przeprowadzone przez Sąd mogły być poddane specjalistycznej wypowiedzi biegłych.
Reasumując należy uznać, że powództwo w tej części nie zasługiwało na uwzględnienie jakkolwiek z innych przyczyn niż te podane przez Sąd Okręgowy.
Odsetki od kwoty uwzględnionej przez Sąd Apelacyjny należało zasądzić zgodnie z żądaniem zgłoszonym w apelacji. W razie wyrządzenia szkody czynem niedozwolonym odsetki należą się poszkodowanemu już od chwili zgłoszenia roszczenia o zapłatę odszkodowania, w tej bowiem chwili staje się, zgodnie z art. 455 kc, wymagalny obowiązek spełnienia świadczenia odszkodowawczego. Rozmiar szkody a tym samym wysokość zgłoszonego żądania podlega weryfikacji w toku procesu i co nie zmienia faktu, że chodzi o weryfikację roszczenia wymagalnego już w dacie zgłoszenia, a nie dopiero w dacie sprecyzowania kwoty i przedstawienia dowodów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2012 r, V CSK 57/11 (Lex nr 1147804). Powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 300.000 zł pismem z dnia 7 kwietnia 2009 r. Słusznie zatem domaga się zasądzenia odsetek za opóźnienie od dnia 15 maja 2009 r. art. 481 kc w zw. z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.Nr 124, poz. 1152 ze zm.)
Zmiana wyroku Sądu I instancji pociągnęła też za sobą konieczność zmiany orzeczenia o kosztach procesu stosownie do wyników postępowania (art. 100 kpc). Również w oparciu o art. 100 kpc orzeczono o kosztach procesu za instancję odwoławczą, znosząc je wzajemnie.