UZASADNIENIE

W oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

M. S. sporządził pisemne oświadczenie opatrzone datą 22.01.2010 roku o następującej treści: „Ja niżej podpisany M. S. kierowca pojazdu marki R. (...) nr rejestr. (...) nr polisy seria (...) oświadczam, iż byłem sprawcą kolizji drogowej przy ul. (...). Podczas wyjeżdżania z parkingu nie zauważyłem pojazdu marki V. (...) nr rejestracyjny (...) numer polisy seria PO-A nr (...). Właściciel pojazdu W. C. zamieszkały Sowia 5/13 (...)-(...) L.. Kierującym pojazdem był M. S. (...) L. ul. (...) II 82/2. Przyznaję się do popełnienia kolizji tylko i wyłącznie z mojej winy. Sprawca M. S.. Poszkodowany J. Z. zamieszkały (...), (...)-(...) L..

Dowód:

⚫: oświadczenie, k.32 akt.

W dniu 22 stycznia 2010 roku J. Z. za pośrednictwem telecentrum (...) SA zgłosił szkodę komunikacyjną z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. W zgłoszeniu podał, iż do uszkodzenia kierowanego przez niego samochodu marki V. o nr rej. (...) doszło w dniu 22.01.2010 roku o godz.14:20 przy ul. (...) w L.. Jako sprawcę kolizji podał kierującego samochodem marki R. (...) o nr rej. (...) M. S., a jako właściciela samochodu marki R. W. C.. Jako przyczynę podał: „r. w wyniku nieuwagi uszkodził jadący pojazd marki V.”. Wskazał, iż uszkodzeniu w samochodzie będącym jego własnością uległ: przedni i tylny zderzak, błotnik przedni lewy, drzwi przednie lewe, drzwi tylne lewe, błotnik tylny lewy, nadkola lewe. Podał, iż na miejsce zdarzenia nie byli wzywani funkcjonariusze Policji.

Dowód:

⚫: druk zgłoszenia szkody w pojeździe z ubezpieczenia OC, k.50-54 akt;
⚫: zeznania świadka P. K., k.58-60, 261 akt.

Wysokość szkody częściowej (...) SA ustaliło na kwotę 5153,61 złotych. Likwidator szkody przeprowadził następujące czynności: w dniu 17.02.2010 roku przeprowadził wywiad na tematy dotyczące okoliczności zaistnienia szkody z J. Z., w dniu 18.02.2010 roku przeprowadził wywiad na tematy dotyczące zaistnienia szkody z M. S.. Ponadto ubezpieczyciel przeprowadził postępowanie wyjaśniające podczas którego przyjęto dodatkowe oświadczenia oraz dokonano oględzin pojazdu sprawcy i miejsca kolizji. W dniu 09 marca 2010 roku ubezpieczyciel odmówił J. Z. wypłaty odszkodowania, podając, iż z analizy porównawczej zakresu uszkodzeń występujących na obydwu pojazdach wynika, iż nie mogło dojść do uszkodzenia R. i V. (...) w okolicznościach przedstawionych przez użytkowników tych pojazdów.

Dowód:

⚫: zeznania świadka P. K., k.58-60, 261 akt;
⚫: zawiadomienie o odmowie wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej innego uczestnika ruchu drogowego za skutki zdarzenia z dnia 22.01.2010 roku, k.6-7 akt;
⚫: notatka służbowa, k.27 akt;
⚫: protokół z wywiadu przeprowadzonego z poszkodowanym, k.28-29 akt;
⚫: protokół z wywiadu przeprowadzonego ze sprawcą, k. 30-31 akt;
⚫: kosztorys, k.35-37 akt.

W samochodzie marki V. (...) stwierdzono następujące uszkodzenia: na obrzeżu wnęki tylnego lewego koła przed i za kołem miejscowe otarcia i zarysowania, w tylnej części obrzeża na wysokości rzędu 55 cm nad podłożem wielokrotne równoległe względem siebie i podłoża płytkie i drobne zarysowania powłoki lakierowej, na przedniej części tego obrzeża miejscowe liniowe zarysowanie głębsze niż wyżej opisane usytuowane na wysokości rzędu 60 cm nad podłożem, na górnej części obrzeża wnęki przedniego lewego koła łukowate zarysowanie przebiegające wokół krawędzi obrzeża, usytuowane na wysokości około 65-73 cm nad podłożem.

W samochodzie marki R. (...) znajdowały się następujące uszkodzenia: na bocznej prawej części nakładki przedniego zderzaka na wysokości około 50 cm na podłożem miejscowe spękanie jej powłoki oraz okaleczenie, wokół okaleczeń wtarcia koloru czarnego, zakończenie na prawym boku wyłamane i oddzielone, na dolnej bocznej prawej części klosza przedniego prawego reflektora drobne liniowe równoległe względem siebie i podłoża zarysowania powłoki klosza, na przedniej części pokrywy komory silnika miejscowe obłe wgniecenie poszycia.

Dowód:

⚫: pisemna opinia biegłego sądowego W. K. z dnia 10.12.2011 roku, k.166-177 akt;
⚫: pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego W. K. z dnia 05.01.2013 roku, k.267-272 akt.

Uszkodzenia widoczne na lewym boku samochodu V. (...) nie są wynikiem kontaktu z boczną, prawą, przednią częścią samochodu R. (...) z powodu braku korelacji wyglądu, kształtu i głębokości oraz położenia zarysowań i otarć na obu pojazdach. Do kolizji nie doszło w okolicznościach podanych przez obu kierujących.

Dowód:

⚫: opinia biegłego sądowego W. K. z dnia 10.12.2011 roku, k.166-177 akt;
⚫: pisemna opinia uzupełniająca biegłego sądowego W. K. z dnia 05.01.2013 roku, k.267-272 akt.

J. Z. był karany. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubinie z dnia 04.04.2011 roku został skazany za popełnienie przestępstwa kwalifikowanego z art.270§1 kk na karę grzywny.

Dowód:

⚫: karta karna, k.187 akt.

M. S. był trzykrotnie karany: za przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz za przestępstwo kwalifikowane z art.288§1 kk.

Dowód:

⚫: karta karna, k.185 akt.

J. Z. jest pracownikiem (...) SA, osiągając z tytułu pracy miesięczny dochód w wysokości 3 000 złotych netto. Na jego utrzymaniu pozostaje żona oraz troje dzieci.

Dowód:

⚫: dane dotyczące osoby oskarżonego J. Z., k.236 akt.

M. S. pracuje jako górnik – operator, osiągając z tytułu pracy miesięczny dochód w wysokości 2100 złotych netto. Na jego utrzymaniu pozostaje żona oraz dzieci.

Dowód:

⚫: dane dotyczące osoby oskarżonego M. S., k.259-260 akt.

Przesłuchany w toku postępowania przygotowawczego, w charakterze podejrzanego, J. Z. oświadczył, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu, po czym skorzystał z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień.

Przesłuchany przed Sądem, w charakterze oskarżonego, J. Z. oświadczył, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu, po czym wyjaśnił: „to zdarzenie miało miejsce; był to nieszczęśliwy wypadek; współoskarżonego wcześniej nie znałem; wracałem wówczas z pracy; było to około godz.14:20 – 14:30, nie pamiętam daty; to było w L., jechałem ul. (...); gdy jechałem to z chodnika zjechało auto i włączając się do ruchu uderzyło w moje auto; uderzenie poszło w przedni błotnik; samochód uderzył w mój samochód swoim rogiem (…); to mój samochód został uderzony w narożnik; gdy zostałem uderzony, to jechałem, żaden z samochodów na skutek uderzenia nie zmienił swojego położenia; sprawcy zerwało zderzak; po zerwaniu zderzaka został w nim metalowy element, którym przejechał po całej długości mojego samochodu; jechałem wówczas z prędkością 40 km/h”.

Przesłuchany w toku postępowania przygotowawczego, w charakterze podejrzanego, M. S. oświadczył, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu, po czym skorzystał z prawa do odmowy złożenia wyjaśnień.

Przesłuchany przed Sądem, w charakterze oskarżonego, M. S. oświadczył, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu, po czym wyjaśnił: „zdarzenie na ul. (...) zaistniało; ja kierowałem samochodem R. (...), który należał do mojego teścia i wymusiłem pierwszeństwo; ja stałem przy krawężniku po lewej stronie drogi, byłem zobowiązany do ustąpienia pierwszeństwa przejazdu, ale się zagapiłem i wjechałem na drogę i wówczas otarł się o mój samochód marki V. (...), którym kierował oskarżony; my nie wezwaliśmy policji, bo nie ma takiego obowiązku (…); to było około godz. 17.00 – 18.00, było ciemno, pamiętam, że było szarawo (…); ja włączałem się do ruchu; mój samochód był zaparkowany po lewej krawędzi jezdni; to było miejsce postojowe; tylko wyjechałem z tego miejsca postojowego i oskarżony zarysował mi bok samochodu (…) z prawej strony i błotnik; oskarżony zarysował w swoim samochodzie lewy bok; jechałem w tym samym kierunku co współoskarżony (…); samochód oskarżonego uderzył w mój samochód; lewą przednią stroną w mój prawy przedni bok (…); na skutek uderzenia i mój samochód i samochód oskarżonego przemieściły się; odrzuciło mnie w stronę krawężnika z lewej strony, samochód współoskarżonego odrzuciło po łuku”.

Sąd zważył, co następuje.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz poczynionych ustaleń, Sąd stwierdził, iż wina i sprawstwo oskarżonych odnośnie przypisanych im wyrokiem czynów nie budzą żadnych wątpliwości.

Ustalając sprawstwo oskarżonych J. Z. oraz M. S. Sąd orzekający oparł się w zasadniczej mierze na pisemnej opinii biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków komunikacyjnych i mechanoskopijnych badań pojazdów W. K..

Pisemna opinia biegłego sądowego W. K. z dnia 10.12.2011 roku oraz uzupełniająca z dnia 05.01.2013 roku, uwzględniająca wyjaśnienia oskarżonych złożone przed Sądem, wypełnia wszelkie wymogi procesowe, uwzględnia wszelkie przeprowadzone w sprawie dowody, brak jest zatem jakichkolwiek podstaw do podważenia jej wiarygodności, wobec czego Sąd dał jej wiarę w całości, opierając na niej swe ustalenia faktyczne. Podkreślenia wymaga, iż podstawą treści wniosków opinii biegłego był wygląd, kształt, usytuowanie i zakres uszkodzeń widocznych na obu pojazdach.

Oceniając wyjaśnienia oskarżonych, którym Sąd odmówił nadania waloru wiarygodności nie może ujść uwadze, iż treść wyjaśnień oskarżonych nie tylko nie koreluje z wnioskami powołanej opinii biegłego sądowego W. K., ale też cechuje wzajemna sprzeczność.

Nie może ujść uwadze, iż oskarżeni przedstawiając przebieg zdarzenia z dnia 22 stycznia 2010 roku odmiennie przedstawili jego przebieg. Oskarżeni są zgodni wyłącznie co do tego, iż w dniu 22.02.2010 roku na ul. (...) w L. zaistniała kolizja drogowa pomiędzy dwoma uczestnikami ruchu drogowego, tj. kierującym samochodem marki R. (...) o nr rej. (...) M. S., a kierującym samochodem marki V. (...) o nr rej. (...) J. Z. oraz, że na miejsce kolizji nie była wzywana Policja.

Analizując dalsze wyjaśnienia oskarżonych złożone przed Sądem dostrzegalne są wyraźne różnice w obu relacjach. I tak pierwsza zasadnicza odmienność sprowadza się do pory dnia w której doszło do opisywanej przez oskarżonych kolizji. Oskarżony J. Z. w swych wyjaśnieniach twierdzi, iż było to około godz.14:20 – 14:30; z kolei oskarżony M. S. podał, iż to było około godz. 17.00 – 18.00, było ciemno. Z kolei oskarżony J. Z. podał: „gdy zostałem uderzony, to jechałem, żaden z samochodów na skutek uderzenia nie zmienił swojego położenia”, zaś oskarżony M. S. stwierdził: „na skutek uderzenia i mój samochód i samochód oskarżonego przemieściły się; odrzuciło mnie w stronę krawężnika z lewej strony, samochód współoskarżonego odrzuciło po łuku”.

I wreszcie – co zostało zasygnalizowane wyżej – wyjaśnienia oskarżonych są sprzeczne z wnioskami pisemnej opinii biegłego sądowego W. K., który we wnioskach swej opinii podał: uszkodzenia widoczne na lewym boku samochodu V. (...) nie są wynikiem kontaktu z boczną, prawą, przednią częścią samochodu R. (...) z powodu braku korelacji wyglądu, kształtu i głębokości oraz położenia zarysowań i otarć na obu pojazdach. Do kolizji nie doszło w okolicznościach podanych przez obu kierujących. Biegły analizując wyjaśnienia oskarżonych wykluczył realność wyjaśnień J. Z., wskazując, iż w modelu zdarzenia przedstawionym przez kierującego V. (...) najpierw musiałoby dojść do kontaktu prawej bocznej części nakładki przedniego zderzaka R. z przednią częścią obrzeża wnęki przedniego lewego koła V. (...). Od takiego kontaktu – jak twierdzi biegły – najpierw powstałyby smugowe, wielokrotne, liniowe względem siebie zarysowania i dopiero po takim kontakcie nakładka przedniego zderzaka mogłaby być dopiero odchylana od nadwozia. Takiego śladu na obrzeżu wnęki przedniego lewego koła V. (...) nie ma, tylko najpierw jest od razu liniowe zarysowanie na obrzeżu wnęki tego koła. Z kolei – zdaniem biegłego – brak takiego śladu oznaczałby, że już w pierwszym kontakcie obu pojazdów w samochodzie R. brak byłby przedniego zderzaka.

Reasumując ocenę wyjaśnień oskarżonych stwierdzić należy, że mają oni oczywisty interes procesowy, by zaprzeczać swojemu sprawstwu i winie, stąd też ich wyjaśnienia nie zasługują na przymiot wiarygodności.

Pozostałym dowodom zgromadzonym w sprawie, a w szczególności zeznaniom świadka P. K. Sąd dał wiarę jako w pełni wypełniającym wymogi stawiane takim dowodom oraz nie znajdując żadnych podstaw do podważenia ich wiarygodności.

Odnośnie danych osobopoznawczych dotyczących oskarżonych Sąd wykorzystał informacje przez nich podane i dane wynikające z aktualnych kart karnych.

Zdaniem oskarżyciela publicznego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wskazuje na to, że oskarżony J. Z. dopuścił się popełnienia przestępstwa kwalifikowanego z art.13§1 kk w zw. z art.286§1 kk.

Nie pozostawia wątpliwości usiłowanie dokonania przez oskarżonego J. Z. przestępstwa z art.286§1 kk, skoro tenże oskarżony złożył nieprawdziwe oświadczenia co do uszkodzeń powstałych w samochodzie marki V. (...) o nr rej. (...) w wyniku kolizji z samochodem R. (...) o nr rej. (...) zaistniałej w dniu 22.01.2010 roku w L. na ul. (...) podczas, gdy do uszkodzenia doszło w innych okolicznościach, czym wprowadził w błąd Powszechny Zakład Ubezpieczeń Społecznych SA we W., lecz zamierzonego celu nie osiągnął wobec postawy pokrzywdzonego, który odmówił wypłaty odszkodowania.

Podkreślenia wymaga, iż zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 12.09.2012 roku II KK 314/11 jeżeli zachowanie sprawcy zrealizowało już jeden z trzech sposobów doprowadzenia określonej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem wskazanym w art.286§1 kk, to zachowanie takie osiągnęło (wypełniło) stadium usiłowania popełnienia tego przestępstwa.

Oskarżony J. Z. za pośrednictwem telecentrum (...) SA zgłosił szkodę komunikacyjną z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, a następnie wypełnił druk zgłoszenia szkody w pojeździe z ubezpieczenia OC. Wtedy też nastąpiło wprowadzenie w błąd pracowników (...) SA co do okoliczności w jakich doszło do powstania uszkodzeń w samochodzie marki V. (...). Powyższe działania oskarżonego wywołały skutki w postaci podjęcia przez (...) SA działań mających na celu likwidację szkody. A zatem czynności podjęte przez oskarżonego J. Z. zrealizowały już stadium usiłowania oszustwa określonego w art.286§1 kk. Oskarżony ze swej strony zrobił wszystko co było niezbędne dla uzyskania odszkodowania. Doszło zatem do urzeczywistnienia znamienia zawartego w art.286§1 kk w postaci wprowadzenia w błąd pracowników (...) SA co do okoliczności wskazanych w opisie przypisanego czynu.

Nie pozostawia również wątpliwości dokonanie przez oskarżonego M. S. przestępstwa kwalifikowanego z art.18§3 kk w zw. z art.286§1 kk. Tenże oskarżony udzielił bowiem pomocy doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem (...) S.A. we W., podając w swoim oświadczeniu o sprawstwie, iż w dniu 22 stycznia 2010 roku w L. na ul. (...), kierując samochodem marki R. (...) o nr rej. (...) wymusił pierwszeństwo wobec kierującego samochodem osobowym marki V. (...) o nr rej. (...) w wyniku czego doszło do zderzenia wskazanych pojazdów i uszkodzenia samochodu marki V. (...) o nr rej. (...), gdy w rzeczywistości do uszkodzenia samochodu marki V. (...) doszło w innych okolicznościach.

Wskazać należy, iż zgodnie z poglądem Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu wyrażonym w wyroku z dnia 29.06.2011 roku II AKa 150/11 dla przypisania sprawcy odpowiedzialności za popełnienie przestępstwa oszustwa w jego formie zjawiskowej pomocnictwa wystarcza, aby sprawca swym zachowaniem (działaniem lub zaniechaniem) obiektywnie ułatwił innej osobie popełnienie czynu zabronionego i aby mając tego świadomość co najmniej godził się na to. Przestępstwo to jest dokonane w momencie wystąpienia sytuacji, w której faktycznie dochodzi do ułatwienia popełnienia czynu zabronionego, nie zaś w chwili niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego. Wynika to bowiem z nieakcesoryjnego charakteru odpowiedzialności karnej pomocnika.

Podkreślenia wymaga, że pomocnictwo jest dokonane w momencie wystąpienia sytuacji, w której faktycznie dochodzi do ułatwienia popełnienia czynu zabronionego. Sprawca nie tylko nie musi faktycznie skorzystać z udzielonej pomocy, ale wręcz nie musi dojść do popełnienia czynu zabronionego. Dokonanie przestępstwa pomocnictwa nie jest od tego uzależnione (tak SA we Wrocławiu w uzasadnieniu powołanego wyżej postanowienia).

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należy, iż M. S. faktycznie ułatwił J. Z. popełnienie przestępstwa, którego istota polegała na usiłowaniu wyłudzenia odszkodowania komunikacyjnego, skoro to M. S. sporządził oświadczenie o sprawstwie w którym podał w jakich okolicznościach doszło do powstania uszkodzeń w samochodzie marki V. (...), gdy w rzeczywistości do uszkodzeń tego samochodu doszło w innych okolicznościach. Nie ulega wątpliwości, że zachowanie to faktycznie i obiektywnie ułatwiło popełnienie przez J. Z. przestępstwa. Nie ulega również wątpliwości, że oskarżony M. S. miał tego pełną świadomość.

Wymierzając oskarżonym karę Sąd kierował się ogólnymi dyrektywami wymiaru kary zawartymi w dyspozycji przepisu art.53§1 kk.

Wymierzając oskarżonym karę Sąd wziął pod uwagę jako okoliczność obciążającą ich uprzednią karalność.

Mając powyższe na uwadze Sąd wymierzył oskarżonym karę po jednym roku pozbawienia wolności lat z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres trzech lat próby oraz grzywnę w wysokości siedemdziesięciu stawek dziennych grzywny, przy ustaleniu wysokości jednej stawki dziennej grzywny na kwotę trzydziestu złotych.

Sąd stwierdził, że w zaistniałym przypadku wymierzone kary będą adekwatne do stopnia winy oskarżonych. W ocenie Sądu kara w wyższym wymiarze byłyby już – przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności podmiotowych i przedmiotowych inkryminowanego czynu – karą nazbyt surową, byłaby to kara o charakterze ściśle odwetowym.

Wymierzona kara jest zdaniem Sądu nie tylko adekwatna do stopnia winy, ale realizuje też cele zapobiegawcze i wychowawcze w stosunku do oskarżonych. Zapobiegawczy sens wymierzonej kary pozbawienia wolności ma bowiem na celu odstraszenie sprawców od ponownego wejścia na drogę przestępstwa, natomiast jej cel wychowawczy realizuje się poprzez kształtowanie postawy oskarżonych zarówno wobec własnego czynu, jak i przestępstwa w ogóle.

Jednocześnie kara orzeczona wobec oskarżonych czyni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także spełnia swe zadania w zakresie prewencji generalnej, polegające na kształtowaniu w społeczeństwie postawy poszanowania prawa.

Orzeczenie o kosztach procesu znajduje oparcie w zacytowanych w części dyspozytywnej wyroku przepisach.

Zarządzenie:

1. Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem i pouczeniem o apelacji doręczyć oskarżonemu J. Z..

2. K.. 14 dni.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE