UZASADNIENIE

Wyroku z dnia 29 sierpnia 2012 r.

Strona powodowa - Agencja (...)w W. domagała się zasądzenia od pozwanej M. Z., aktualnie S., kwoty 85.102,09 złote wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 25 stycznia 2011 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu, tytułem wierzytelności wekslowej powstałej w związku z nie zrealizowaniem przez pozwaną umowy nr (...) z dnia 21 listopada 2004 roku, o dofinansowanie projektu, w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006”.

W zarzutach do wydanego w sprawie nakazu zapłaty pozwana wniosła o jego uchylenie i oddalenie powództwa zarzucając, iż wykonała wszelkie zobowiązania wynikające z zawartej z Agencją umowy albowiem przed upływającym terminem złożyła dokumenty dotyczące ukończenia studiów licencjackich na Wydziale Dietetyka Akademii Medycznej, w programie których było 120 godzin technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej, oraz w postaci zaświadczenia o ukończonych szkleniach w celu uzupełnienia kwalifikacji zawodowych i tabelę żywotności ekonomicznej gospodarstwa na 6,074 ESU, a nadto od co najmniej pięciu lat prowadziła już gospodarstwo rolne.

Wyrokiem z dnia 9 marca 2012 r. Sąd Okręgowy w Kielcach I Wydział Cywilny uchylił nakaz zapłaty wydany przez Sąd Okręgowy w Kielcach z dnia 10 sierpnia 2010 r. w sprawie I Nc 84/11 i powództwo oddalił.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia faktyczne:

Powódka M. Z., obecnie nosząca nazwisko S., w dniu 10 lutego 2004 r. nabyła działki rolne o powierzchni 1,34 ha, na których prowadzi gospodarstwo ekologiczne. Od tego dnia podlega też ubezpieczeniu społecznemu jako rolnik. W dniu 5 października 2004 roku powódka złożyła w (...) Oddziale Regionalnym (...) wniosek o dofinansowanie realizacji projektu w zakresie działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”. W treści wniosku pozwana oświadczyła, że nie spełnia wymogu kryterium zawodowego i że uzupełni wykształcenie w okresie 5 lat od dnia rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego. Datę samodzielnego prowadzenia gospodarstwa rolnego określiła na dzień 10 maja 2004 roku. Wśród dokumentów, które dołączyła do wniosku o dofinansowanie była również kopia świadectwa ukończenia liceum ogólnokształcącego i oświadczenie, że w przeciągu 5 lat od dnia rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego spełni kryterium kwalifikacji zawodowych – wykształcenie wyższe na kierunku innym niż rolniczy i co najmniej 3 letni staż w gospodarstwie rolnym. W tym czasie pozwana studiowała na Akademii Medycznej w W. na kierunku (...)specjalność dietetyka. W dniu 22 listopada 2004 roku pozwana Agencja zawarła z pozwaną umowę nr (...)-(...) o dofinansowanie projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006”, na mocy której pozwana otrzymała pomoc finansową w wysokości 50.000 złotych. W § 5 ust. 1 pkt 9 i 10 umowy zobligowano pozwaną do uzupełnienia wykształcenia w celu spełnienia wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych w przypadku, gdy wymóg ten nie był spełniony w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie i do złożenia w oddziale regionalnym dokumentów potwierdzających wypełnienie tego zobowiązania. W przypadku niewypełnienia co najmniej jednego z zobowiązań określonych w § 5 ust. 1 zawartej umowy pozwana zobowiązała się do zwrotu pomocy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia wypłacenia pomocy finansowej przez Agencję na jej rzecz. Powodowa Agencja wypłaciła przyznaną pomoc finansową w dwóch ratach: pierwsza w wysokości 37.500 zł w dniu 22 lutego 2005 r. i druga w wysokości 12.500 zł w dniu 15 marca 2005.

Sąd Okręgowy podał, że pozwana studia licencjackie na kierunku dietetyka ukończyła w dniu 28 czerwca 2006 r. Sąd ustalił, że w programie nauczania występowały przedmioty dotyczące technologii produkcji roślinnej lub zwierzęcej w wymiarze co najmniej 120 godzin. Ponadto w § 5 ust 1 pkt 7 umowy pozwana zobowiązała się również do spełnienia w okresie 5 lat od rozpoczęcia prowadzenie gospodarstwa rolnego kryterium żywotności ekonomicznej gospodarstwa, czego potwierdzeniem miało być wypełnienietabeli S., stanowiącej załącznik nr 3 do Uzupełnienia Programu. Pozwana w dniu 2 lutego 2009 r. złożyła w powodowej Agencji wypełnioną tabelę S., z której wynikało, że żywotność jej gospodarstwa wynosi ponad 6,073 ESU. Wyliczając żywotności gospodarstwa pozwana uwzględniła, że hoduje w nim kury (200 sztuk), na co przedstawiła dokumenty zakupu, bydło oraz prowadzi uprawę kwiatów i roślin ozdobnych. Strona powodowa pismami z dnia 4 sierpnia 2006 r., 14 grudnia 2006 r. i 28 listopada 2008 r. informowała pozwaną o konieczności wypełnienia wymogu dotyczącego uzyskania kwalifikacji zawodowych. Dnia 9 lutego 2009 r. zażądała od pozwanej złożenia przez nią dokumentów potwierdzających spełnienie wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych tj. świadectwa ukończenia średniej szkoły rolniczej lub studiów podyplomowych związanych z rolnictwem, odnośnie zaś kryterium żywotności gospodarstwa – zaświadczenia z urzędu skarbowego, że jest płatnikiem podatku dochodowego z tytułu działów specjalnych produkcji w zakresie hodowli 200 sztuk kur niosek. Pozwana żądanych dokumentów nie złożyła podnosząc, że ukończyła studia nierolnicze w programie których znajdowały się przedmioty dotyczące produkcji roślinnej lub zwierzęcej w ilości ponad 120 godzin, czym spełniła wymóg dotyczący kwalifikacji oraz że nie jest płatnikiem podatku dochodowego z działów specjalnych, gdyż kryterium dostępu do Programu zakładało, aby rolnik nie był płatnikiem takiego podatku. Powodowa Agencja nie uznała powyższych argumentów i pismem z dnia 22 września 2010 r. wszczęła postępowanie o zwrot wypłaconej premii wzywając pozwaną do zapłaty kwoty 83.192,49 zł. Pozwana należności nie wpłaciła wobec czego powód wypełnił weksel in blanco na kwotę 85.102,76 zł obejmującą 50.000 zł udzielonej pomocy i 35.102,76 zł odsetek od zaległości podatkowych wyliczonych do dnia 24 stycznia 2011 r.

Powyższe ustalenia dały podstawę do uznania przez Sąd Okręgowy zarzutów pozwanej za uzasadnione. Sąd wskazał, że działanie „Ułatwianie startu młodym rolnikom”, które w prawie wspólnotowym było regulowane rozporządzeniem Rady (WE) nr (...) z dnia 17 maja 1999r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z (...) Funduszu (...) ( (...)) oraz zmieniające i uchylające niektóre rozporządzenia (Dz.Urz. WE 1999.160.80) i rozporządzeniem Komisji (WE) nr (...) z dnia 29 kwietnia 2004 roku ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania wymienionego rozporządzenia Rady (Dz. Urz. UE 2004.153.30), w prawie polskim regulowane jest rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 września 2004 roku w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i Modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006” (Dz. U. Nr 197, poz. 2032 ze zm.) oraz rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8 września 2004 roku w sprawie Uzupełnienia Sektorowego programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i Modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006” (Dz. U. nr 207, poz. 2117 ze zm.). Drugie ze wskazanych rozporządzeń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi rozstrzygało o tym, że pomoc w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom” może być przyznana osobie, która m.in. posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe w tym – wykształcenie wyższe lub średnie rolnicze lub wyższe na kierunku innym niż rolniczy i co najmniej 3 – letni staż pracy w gospodarstwie rolnym. Zgodnie z instrukcją wypełniania wniosków o dofinansowanie, którą otrzymała pozwana, za posiadanie wyższych kwalifikacji rolniczych uznawało się również ukończenie studiów o kierunkach bezpośrednio nie związanych z rolnictwem, jeżeli w zakres programu tych studiów wchodziły przedmioty dotyczące technologii produkcji roślinnej lub zwierzęcej w wymiarze co najmniej 120 godzin. Bezspornie pozwana ukończyła w dniu 28 czerwca 2006 r. studia licencjackie w zakresie dietetyki na Akademii Medycznej w W., a więc o kierunku bezpośrednio nie związanym z rolnictwem. W programie tych studiów w latach 2003 – 2006 wykładany był przedmiot technologia potraw w wymiarze 90 godzin dydaktycznych i 40 godzin zajęć samokształcenia, gdzie omawiane były zagadnienia dotyczące tematyki technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej, co wynika z informacji Dziekana Wydziału Nauk o Zdrowiu z dnia 31 stycznia 2012 r. jak i zaświadczenia z dnia 22 lutego 2009 r. Agencja okoliczność te kwestionowała przedstawiając informację kierownika dziekanatu (...), że w programie studiów pozwanej nie było przedmiotów dotyczących technologii produkcji roślinnej lub zwierzęcej. Z informacji udzielonej przez Dziekana Wydziału Nauk o Zdrowiu (...)Uniwersytetu Medycznego wynika, że została ona udzielona po wyjaśnieniu przez pracownika dziekanatu z pracownikiem Agencji, że chodzi wyłącznie o przedmioty o nazwie technologia produkcji roślinnej i zwierzęcej, a takich w programie nauczania nie było. Nauczanie na kierunku dietetyka obejmowało natomiast tematykę technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej w wymiarze ponad 120 godzin. W tej sytuacji Sąd uznał, że pozwana spełniła wymóg kwalifikacji , gdyż uzyskała wyższe kwalifikacje rolnicze, zgodnie z instrukcja jaką otrzymała przy zawieraniu umowy.

Za bezzasadne Sąd Okręgowy uznał twierdzenia powodowej Agencji, iż pozwana nie spełniła kryterium żywotności gospodarstwa, albowiem nie przedstawiła zaświadczenia z urzędu skarbowego potwierdzającego, że jest podatnikiem podatku dochodowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej, załącznik do rozporządzenia Ministra Finansów z 18 września 2008 r. (Dz. U. Nr 173,poz 1073) stanowi bowiem, że hodowla drobiu nieśnego powyżej 80 sztuk wymaga zgłoszenia w urzędzie skarbowym działów specjalnych produkcji rolnej. Sąd podkreślił, że powodowa Agencja nie neguje okoliczności, iż pozwana hoduje kury lecz twierdzi, że tego nie wykazała zaświadczeniem z urzędu skarbowego. Zgodnie z umową zawartą przez strony, dokumentami potwierdzającymi spełnienie przez młodego rolnika wymogu dotyczącego żywotności gospodarstwa jest wypełniona tabela S. (§ 5 ust 2 pkt 1 w zw. z § 5 ust 1 pkt 7 umowy), a taką tabelę pozwana złożyła w terminie. Sąd przyznał zatem rację pozwanej, że żądanie dostarczenia zaświadczenia z urzędu skarbowego jest dodatkowym warunkiem nie przewidzianym umową. Sąd wskazał też, iż Agencja powołując się na treść rozporządzenia Ministra Finansów z września 2008 r. nie zauważa, że ten akt prawny wszedł w życie wiele lat od zawarcia przez strony umowy i obowiązek zgłoszenia działu specjalnego dotyczy kur nieśnych w stadzie reprodukcyjnym - a okoliczności posiadania takich kur przez pozwaną nie wykazała. Okoliczność czy pozwana ma obowiązek dokonać zgłoszenia prowadzonej hodowli jako dział specjalny, nie ma jakiegokolwiek znaczenia dla oceny spełnienia przez nią wymogu żywotności gospodarstwa. Ewentualne niedopełnienie tego obowiązku rodziłoby jedynie jej odpowiedzialność podatkową.

Podniesione okoliczności spowodowały, że uznając zarzuty za zasadne Sąd uchylił nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym i powództwo oddalił

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego wniosła strona powodowa Agencja(...) w W. zaskarżając go w całości. Skarżąca wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez utrzymanie w mocy nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 10 sierpnia 2011r. , sygn. akt I Nc 84/11, wydanego przez Sąd Okręgowy w K. Wydział I Cywilny, nakazującego pozwanej, by zapłaciła stronie powodowej kwotę 85.102,09 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 stycznia 2011roku do dnia zapłaty oraz kwotę 4.681 zł tytułem kosztów procesu, w tym kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania przed Sądem II instancji według norm przepisanych.

Strona powodowa zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1) naruszenie art. 233 k.p.c. polegające na dokonaniu przez Sąd I instancji ustaleń sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym przez błędne ustalenie przez Sąd, iż pozwana wypełniła umowne zobowiązanie w zakresie uzupełnienia wykształcenia poprzez ukończenie studiów licencjackich na kierunku dietetyka Akademii Medycznej w W. mimo z dowodów wynika, iż w programie studiów nie występowały przedmioty dotyczące technologii produkcji roślinnej lub zwierzęcej w wymiarze co najmniej 120 godzin i w związku z tym nieuzasadnione przyjęcie, że nie doszło do naruszenia przez pozwaną postanowień umowy o dofinansowanie projektu zawartej przez strony w dniu 22.11.2004r. poprzez zaistnienie okoliczności wymienionej w par. 6 ust. 1 pkt 3) w związku z par.5 ust.1 pkt 9) i 10) przedmiotowej umowy;

2) naruszenie art. 354 § 1 k.c. przez jego błędną wykładnię poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, że pozwana wypełniła umowne zobowiązanie dotyczące uzupełnienia wykształcenia w celu spełnienia wymogu dotyczącego kwalifikacji zawodowych zgodnie z postanowieniami ww. umowy o dofinansowanie projektu pomimo, że pozwana nie uzyskała odpowiedniego wykształcenia;

3) naruszenie przepisów rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 8.09.2004r. sprawie Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006” (Dz. U. Nr 207, poz. 2117z późn.zm.) zawartych w załączniku - Uzupełnienie Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 20042006” w Działaniu 1.2. „Ułatwianie startu młodym rolnikom” dotyczących kryterium dostępu do programu pomocowego w zakresie obowiązku uzupełnienia przez pozwaną kwalifikacji zawodowych w okresie nie dłuższym niż 5 lat od chwili podjęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego poprzez błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, że pozwana spełniła kryterium kwalifikacji zawodowych wymagane w ww. rozporządzeniu, pomimo iż, pozwana nie uzyskała odpowiednich kwalifikacji zawodowych wskazanych w ust. 1 Załącznika Nr 2 do Uzupełnienia Programu: Szczegółowy wykaz kierunków studiów, zawodów i specjalności oraz tytułów kwalifikacyjnych wymaganych w ramach działania 1.1. Inwestycje w gospodarstwach rolnych oraz działania1.2. „Ułatwianie startu młodym rolnikom i nie legitymowała się co najmniej trzyletnim stażem pracy w gospodarstwie rolnym za który przepisy rozporządzenia uznają okres, w którym młody rolnik podlegał ubezpieczeniu społecznemu w KRUS.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie znajduje uzasadnionych podstaw.

Apelująca kwestionuje przede wszystkim ocenę dowodów z dokumentów oraz będące jej wynikiem ustalenie, iż pozwana spełniła wymóg uzupełnienia wykształcenia w wymaganym kierunku. Jednakże zdaniem Sądu Odwoławczego ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego są prawidłowe a wyrażone przy tym oceny nie pozostają w sprzeczności z zasadami logiki rozumowania czy doświadczenia życiowego i nie wykazują błędów natury faktycznej. Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena dowodów nie nasuwa zastrzeżeń, gdyż nie wykracza poza uprawnienia wynikające z przepisu art. 233 § 1 k.p.c. a ustalenia będące jej wynikiem nie budzą wątpliwości co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. Sąd Apelacyjny ustalenia te akceptuje i przyjmuje za podstawę własnego rozstrzygnięcia.

Należy podkreślić, że prawidłowe jest ustalenie Sądu pierwszej instancji, że pozwana wypełniła zobowiązanie do uzupełnienia wykształcenia, do czego zobowiązywała ją umowa nr (...). Jak wynika bowiem z pisma Dziekana Wydziału(...) Uniwersytetu Medycznego z dnia 31 stycznia 2012 r. skierowanego do Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie (karta 245-246), na kierunku studiów licencjackich, które pozwana ukończyła w 2006 roku, nie występował przedmiot o nazwie „technologia produkcji roślinnej i zwierzęcej”, jednakże nauczany był przedmiot „technologia potraw” (90 godzin zajęć dydaktycznych+40 godzin zajęć samokształcenia), w ramach którego omawiane były zagadnienia dotyczące tej tematyki. Z pisma tego wynika też, iż zaświadczenie z dnia 22 lutego 2009 r. (karta 167) przedstawione przez pozwaną powodowi na okoliczność wypełnienia zobowiązania co do uzupełnienia wykształcenia, potwierdza rzeczywiście występujący stan faktyczny, a mianowicie to, że program studiów na rzeczonym kierunku, zawierał przedmiot obejmujący tematykę technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej. Natomiast pismo kierownika dziekanatu z dnia 21.12.2011 r. (karta 229) skierowane do powodowej Agencji na jej zapytanie, dotyczyło jedynie braku w programie studiów przedmiotu o nazwie „produkcja roślinna i zwierzęca”, co nie oznacza że tematyka ta nie była omawiana w ramach innego przedmiotu.

Przywoływana przez stronę powodową Instrukcja wypełniania wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego (SPO) „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004 – 2006” w zakresie Działania „Ułatwienie startu młodym rolnikom: dla wersji Wniosku SPO 1.2-01. wskazywała, iż w przypadku wykształcenia wyższego na kierunku innym niż rolniczy, beneficjent posiada kwalifikacje rolnicze jeżeli w zakres programu tych studiów wchodziły przedmioty d o t y c z ą c e technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej, w wymiarze 120 godzin. Brak jest zatem podstaw by przyjąć, że dla wykazania kwalifikacji rolniczych konieczny jest przedmiot o nazwie „technologia produkcji roślinnej i zwierzęcej” lub też by zagadnienia te w ramach innego przedmiotu były omawiane przez 120 godzin(jest wysoce wątpliwe czy dałoby się to ustalić). Wystarczy jeśli przedmiot d o t y c z y ł wymienionych zagadnień, a niewątpliwie przedmiot „technologia potraw” ich dotyczył, co ostatecznie potwierdza pismo Dziekana Wydziału z dnia 31.01.2012 r. Wystarczy też jeśli wymiar tego przedmiotu wynosił 120 godzin, bo z przytoczonej treści Instrukcji wynika jednoznacznie, ze wymóg ten odnosił się do przedmiotu a nie zagadnienia.

Reasumując, skoro pozwana uzupełniła wykształcenie bowiem przed upływem pięciu lat od daty rozpoczęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego ukończyła studia licencjackie na kierunku nierolniczym i wykazała zaświadczeniem, że studia te obejmowały przedmiot dotyczący technologii produkcji roślinnej i zwierzęcej, brak było podstaw do kwestionowania jej kwalifikacji rolniczych a tym samym brak było podstaw do żądania zwrotu udzielonej pomocy i wypełnienia weksla in blanco z tej przyczyny.

W świetle powyższego zarzuty strony powodowej podniesione w apelacji należało uznać za nieuzasadnione gdyż do naruszenia wskazanych tam przepisów nie doszło. W tym stanie rzeczy apelację należało oddalić na podstawie art. 385 k.p.c.

Ref. sprawy

SSO R. Żak

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE