UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 25 maja 2011 r. powód Przedsiębiorstwo (...) domagało się zasądzenia od pozwanego C. E. Polska - spółka z o.o. w R. kwoty 54. 500 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot:

- 30. 500 zł od dnia 29. 03. 2010 r. do dnia zapłaty;

- 24. 000 zł od dnia 22. 12. 2010 r. do dnia zapłaty.

Uzasadniając roszczenie wskazał, że strony w dniu 02. 04. 2008 r. zawarły umowę o prace projektowe, w ramach której pozwana powierzyła powódce wykonanie (...) Wykonawczych stacji elektroenergetycznej 110/20 kv dla wyprowadzenia mocy z farmy wiatraków w miejscowości R.. Przedmiot umowy obejmował m.in. przygotowanie zestawienia podstawowych urządzeń stacji, a także wystąpienie w imieniu pozwanej do dostawców urządzeń z zapytaniem handlowym na dostawę oraz ocenę techniczną ofert handlowych. Umowa w tym zakresie została przez powoda wykonana, co stało się ostatecznie podstawą dokonania przez pozwanego wyboru ofert na dostawę.

Pismem z dnia 26. 02. 2010 r. powód poinformował pozwanego, że mimo wykonania części umowy nie otrzymał stosowanego wynagrodzenia, również na podstawie faktury pro-forma nr (...), wystawionej w oparciu o § 13 umowy. Wskazał ponadto, że z powodu zmian warunków umowy z przyczyn leżących po stronie zamawiającego zmuszony jest dokonać rozliczenia etapu wykonanych przez niego prac. Wraz z pismem przesłano pozwanemu fakturę Vat nr (...) wraz z protokołem odbioru prac projektowych. Pozwany nie odesłał zwrotnie załączników do pisma, nie odpowiedział na treść pisma, jak również nie kwestionował wykonanego przez powoda zakresu prac oraz należnego mu wynagrodzenia.

Pismem z dnia 02. 04. 2010 r. powód poinformował pozwanego, że jego postępowanie traktuje jako brak zamiaru kontynuowania umowy. Pozwany dopiero w piśmie z dnia 02. 11. 2010 r. wskazał, że należne płatności zostaną dokonane, jednocześnie wnosząc o dokonanie moratorium w zapłacie. W odpowiedzi powód pismem z dnia 05 listopada 2010 r. wezwał pozwanego do wykonania umowy, pod rygorem odstąpienia od jej wykonania, na co pozwany wniósł o wystawienie duplikatu faktury z uwagi na jej zagubienie. Powód wysłał pozwanej duplikat dokumentu, zaś pismem z dnia 07. 12. (...). złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy z uwagi na jej niewykonanie przez stronę pozwaną. Jednocześnie wezwał zamawiającego do zapłaty istniejących należności wynikających z wystawionej faktury oraz obciążył go notą obejmująca karę umowną w wysokości 20 % kwoty umownej, w oparciu o § 16 umowy. Pozwany jednak nie odpowiedział na wezwanie.

Powód wyjaśnił, że pozwana spółka jako zamawiający zobowiązał się w § 7 ust. 2 do dostarczenia wykonawcy zatwierdzonego projektu budowalnego do 01. 08. 2008 r. oraz dokonania innych czynności, których nie wykonał. Ponadto zgodnie z § 10 ust. 3 umowy powód miał prawo domagać się wynagrodzenia w terminach określonych w umowie także w przypadku, gdy prace nie będą wykonane na skutek nie wywiązania się zamawiającego z przyjętych na siebie zobowiązań. W opisanej sytuacji powód miał pełne prawo do żądania wykonania przez pozwanego umowy, a następnie odstąpić od niej, a w konsekwencji obciążyć pozwanego karą umowną. Zauważył jednocześnie, że w umowie brak postanowień, które wyłączałyby odpowiedzialność pozwanego w przypadku np. przedłużających się procedur administracyjnych, rzeczą pozwanego było takie sformułowanie postanowień umowy, aby uniknąć wskazanej odpowiedzialności z tego tytułu.

Nakazem zapłaty z dnia 07 czerwca 2011 r. Sąd zasądził od pozwanego należność, zgodnie z żądaniem powoda.

W sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Odnosząc się do żądania kwoty 30. 500 zł podniósł brak wymagalności roszczenia z uwagi na niewykonanie przez powoda pełnego zakresu robót o których mowa w § 1 ust. 2 umowy, a mianowicie braku oceny technicznej ofert handlowych. Zwrócił także uwagę na rozbieżność pomiędzy treścią faktury Vat (...), a protokołem odbioru robót projektowych z dnia 26. 02. 2010 r., który to z podanych wyżej przyczyn nie został przez niego zaakceptowany. Dalej zauważył, że zgodnie z umową fakturowanie przebiegać miało w dwóch etapach, a mianowicie 60 % wynagrodzenia umownego za wykonanie i przekazanie pozwanemu projektów wykonawczych, zaś etap drugi w wysokości 40 % po sprawdzeniu dokumentacji przez pozwanego i podpisaniu przez strony końcowego protokołu zdawczo – odbiorczego. Przesądza to, zdaniem pozwanego, o braku możliwości wystawienia faktury wyłącznie za czynności określone w § 1 ust. 1 pkt 2 umowy.

Odnosząc się do drugiej części żądania podniósł, że zapis o możliwości obciążenia karą umowną opiera się na zasadzie winy, którą należy utożsamić z niedbalstwem w wykonaniu obowiązków umownych, określonych w § 7 ust. 2 umowy. Tymczasem pozwany nie mógł dostarczyć w terminie do 01. 08. 2008 r. zatwierdzonego projektu budowlanego bez własnej winy, a to z uwagi na długotrwałe i przewlekłe postepowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji administracyjnej o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje przedsięwzięcia obejmującego budowę elektrowni wiatrowych w miejscowości R.. Wskazał, że wniosek został przez niego złożony w marcu 2008 r., zaś pozytywna decyzja została wydana w dniu 14. 11. 2008 r. Postępowanie odwoławcze od decyzji złożone przez grupę mieszkańców R. oraz organizację ekologiczną - Towarzystwo na rzecz (...) z O. trwało 9 miesięcy i zakończyło się wydaniem przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w (...). 09. 2009 r. decyzji uchylającej decyzję środowiskową i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania. Pozwany zaskarżył decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w O., który wyrokiem z dnia 29. 04. 2010 r. uchyliło decyzję SKO. Organizacja ekologiczna złożyła odwołanie do NSA w W., który oddalił skargę, co oznaczało przekazanie sprawy do SKO w celu ponownego wydania decyzji w ramach postępowania odwoławczego. Kolejnymi pismami z dnia 15. 02. 2011 r., 25. 03. 2011 r., 21. 04. 2011 r., 31 . 05. 2011 r. SKO informowało o przedłużeniu terminu do załatwienia sprawy.

Pozwany podkreślił, że na bieżąco informował powoda w rozmowach telefonicznych o trudnościach w uzyskaniu decyzji środowiskowej, a wynikających z przewlekłego postępowania administracyjnego. W piśmie z dnia 30. 11. 2010 r. zaproponował w opisanej sytuacji zmianę terminów wykonania umowy, jednakże ostatecznie powód nie zaaprobował tej propozycji.

W świetle przytoczonych okoliczności, zdaniem pozwanego należy uznać, że niewykonanie przez pozwanego obowiązków określonych w § 7 ust. 2 umowy nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych i niezawinionych, a tym samym nie ziściła się przesłanka usprawiedliwiająca odstąpienie przez pozwanego od umowy.

W dalszych pismach strony podtrzymały swoje stanowiska.

Powód podkreślił, że nie polega na prawdzie twierdzenie, że nie wykonał w pełni umowy w zakresie przewidzianym w § 1 ust. 2 pkt 1 tj. nie dokonał oceny technicznej ofert handlowych. Podniósł, że ocena została dokonana dwóch etapach, pierwszy polegał na określeniu parametrów urządzeń wynikających z warunków pracy sieci elektroenergetycznej i wybraniu tylko tych producentów, których urządzenia spełniały te parametry techniczne. Drugi etap natomiast odbywał się w trakcie negocjacji pomiędzy pozwanym, a potencjalnymi dostawcami urządzeń, w których uczestniczyli także przedstawiciele powódki i zakończył się złożeniem przez pozwanego zamówień na urządzenia w firmach (...) i innych. Zauważył także, że pozwany nigdy wcześniej nie wnosił zastrzeżeń co do wykonania przez powoda umowy w tej części, przeciwnie, wielokrotnie zapewniał o dokonaniu płatności za otrzymaną fakturę, wnosząc jedynie o odroczenie terminu jej zapłaty. Podkreślił również, że dane zawarte w fakturze są tożsame z nazwą przedmiotu zamówienia określoną w umowie, przy czym oczywistym jest, że rozliczeniem objęto tylko część wykonanego zamówienia.

Odnosząc się do braku zawinienia w dostarczeniu zatwierdzonego projektu budowlanego zauważył, że pozwany jako profesjonalista winien być świadomy czasu niezbędnego do uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach projektowanego przedsięwzięcia. Powszechnie wiadomym jest, iż uzyskanie takiej decyzji niejednokrotnie wiąże się z długotrwałą procedurą administracyjną, jak i protestami organizacji ekologicznych. Ponadto uzyskanie ostatecznej decyzji nie powoduje automatycznie zatwierdzenia projektu budowalnego, gdyż jest to również procedura wymagająca czasu. Tymczasem pozwany jak sam przyznał, wniosek o wydanie decyzji złożył dopiero w marcu 2008 r., co oznacza, że nie dołożył należytej staranności aby ją uzyskać w terminie pozwalającym na wywiązanie się z umowy. Ponadto zwrócił uwagę, że nie dostarczył także w terminie określonym w umowie warunków przyłączenia od EnergiaPro Koncern Energetyczny, zostały one uzyskane dopiero 28. 07. 2009 r.

Pozwany w piśmie z dnia 29. 08. 2011 r. podtrzymał swoje stanowisko, wskazując m.in., że powód nie przedstawił wyliczenia kwoty objętej sporną fakturą VAT nr (...), akcentując jednocześnie, iż umowa została wykonana jedynie w nieznacznym zakresie. Zwrócił także uwagę, że również powód jako profesjonalny podmiot świadczący usługi projektowe winien mieć wiedzę o przewlekłości procedur administracyjnych. Podniósł, że podczas planowania harmonogramu kierował się ustawowo podanymi terminami odnośnie procedur związanych z uzyskaniem decyzji, a swoje obowiązki wypełniał terminowo i postępując zgodnie z prawem.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 02. 04. 2008 r. pomiędzy spółką (...) – spółka z o.o. (...) jako zamawiającym, a Przedsiębiorstwem (...) - spółka z o.o. w G. została zawarta umowa o prace projektowe nr (...), na podstawie której wykonawca zobowiązał się do wykonania projektów wykonawczych stacji elektroenergetycznej 100/20 kV dla wyprowadzenia mocy z farmy wiatraków w miejscowości R..

Przedmiot umowy obejmował m.in. przygotowanie zestawienia podstawowych urządzeń stacji, takich jak : transformatory 110/20 kV, przekładniki 110 kV, wyłączniki 110 kV, odłączniki 110 kV, rozdzielnia 20 kV, wystąpienie w imieniu zamawiającego do dostawców urządzeń z zapytaniem handlowym, na dostawę ww. urządzeń oraz ocena techniczna ofert handlowych dostawców ( § 1 ust 2 pkt 1 umowy ).

W § 7 ust. 2 umowy zamawiający zobowiązał się m.in. do dostarczenia wykonawcy zatwierdzanego projektu budowlanego do dnia 01. 08. 2008 r. oraz uzyskania w tym terminie warunków przyłączenia od (...) SA.

Strony postanowiły, że w przypadku nie wykonania przez zamawiającego z postanowień umowy, w szczególności zobowiązań określonych w 7 ust. 2 lub braku zapłaty w terminie wynagrodzenia - wykonawca ma prawo domagania się wynagrodzenia w terminach określonych w umowie, także w przypadku gdy prace nie będą wykonane.

W § 16 ust. 3 strony zastrzegły, że za odstąpienie od umowy strona winna odstąpienia zapłaci drugiej stronie karę umowną w wysokości 20 % kwoty umownej, przy czym wynagrodzenie za wykonanie umowy strony określiły ryczałtowo na sumę 120. 000 zł plus podatek Vat.

Dowód: umowa o prace projektowe k. 45-53;

Po zawarciu umowy wykonawca przystąpił do realizacji umowy. Sporządził specyfikację urządzeń koniecznych do wykonania stacji elektroenergetycznej 100/20 kV, wystąpił do producentów urządzeń z zapytaniem handlowym na ich dostawę, dokonał analizy technicznej ofert pod kątem technicznym i cenowym oraz przedstawił zamawiającemu zbiorcze zestawienie złożonych przez producentów ofert handlowych. Następnie strony odbyły spotkanie, w trakcie którego powód przedstawił atuty poszczególnych ofert, a pozwany dokonał wyboru producentów urządzeń do wykonania projektu.

Po zakończeniu tego etapu wykonawca wstrzymał się z dalszymi pracami oczekując na przedłożenie przez zamawiającego zatwierdzonego projektu budowlanego oraz warunków przyłączenia od (...) SA.

Dowód : notatka służbowa z dnia 18. 04. 2008 r. k. 13, specyfikacja aparatur rozdzielczej k. 14- 26, oferty handlowe k. 27-28, 29-31, 34-36, 37, 39-42, zestawienie ofert k. 44, zeznania św. D. M. k. 118, zeznania św. J. H. k. 119-121, zeznania powoda K. S. k. 141- 143, zeznania pozwanego J. B. k. 143- 145;

Pismem z dnia 26. 02. 2010 r. Przedsiębiorstwo (...) - spółka z o.o. w G. poinformowało zamawiającego, że wobec upływu dwóch lat od zakończenia zakresu robót określonych w § 1 ust. 2 pkt 1 umowy, dokonuje rozliczenia tego etapu umowy. Do pisma załączono fakturę VAT nr (...) opiewającą na kwotę 25.000 zł netto, z terminem zapłaty oznaczonym na dzień 28. 03. 2010 r. oraz protokół odbioru robót, domagając się zwrotnego przesłania podpisanej dokumentacji.

Wobec braku odpowiedzi powód pismem z dnia 02. 04. 2010 r. poinformował, że traktuje to postepowanie pozwanego jako brak zamiaru dalszej współpracy oraz rozwiązanie umowy. Podkreślił, że w razie braku odpowiedzi i zapłaty faktury w terminie do 15. 04. 2010 r. podjęte zostaną działania rozliczające umowę, która nie może być zrealizowana z przyczyn niezależnych od wykonawcy.

W piśmie z dnia 02. 11. 2010 r. pozwany poprosił powoda o cierpliwość, tłumacząc opóźnienie trwającym postepowaniem administracyjnym dotyczącym uzyskania decyzji środowiskowej. Podkreślono, że w zaistniałej sytuacji pozwany wystąpił do kontrahentów o udzielnie moratorium w wykonaniu umowy i wniósł o udzielenie takowego przez powoda do czasu uzyskania pozwolenia. W odpowiedzi z dnia 05. 11. 2010 r. powód wezwał pozwanego do wykonania wszystkich zobowiązań wynikających z § 7 ust. 2 umowy - w terminie ostatecznym do dnia 30. 11. 2010 r., pod rygorem odstąpienia od wykonania umowy.

Pismem z dnia 24. 11. 2010 r. pozwany powołując się na zaginięcie faktury Vat nr (...) z dnia 26. 02. 2010 r. wystąpił do powoda o wystawienie jej duplikatu. Kopia dokumentu została przesłana pozwanemu przy piśmie z dnia 02. 12. 2010 r.

W dniu 30. 11. 2010 r. pozwana spółka wystosowała do powoda pismo, w którym powołując się na przeprowadzoną rozmowę telefoniczną wyraziła zamiar kontynuowania współpracy. Podniesiono, że przyczyną opóźnienia w realizacji umowy jest przeciągające się postępowanie administracyjne dot. uzyskania pozwolenia na budowę elektrowni wiatrowej oraz związany z tym brak zgody Agencji Nieruchomości Rolnych na planowaną lokalizację słupów energetycznych na nieruchomościach. W piśmie pozwany poprosił powoda o odstąpienie od zamiaru zerwania umowy oraz zaproponował powodowi zawarcie aneksu do umowy na nowo określającego termin jej wykonania. Jednocześnie przeprosił za zagubienie faktury Vat nr (...).

Pismem z dnia 07. 12. 2010 r. powód powołując się na niewywiązanie się przez pozwanego z wszystkich postanowień umownych, złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Jednocześnie wezwał pozwanego do zapłaty należności wynikającej z faktury Vat nr (...) oraz zapłaty kary umownej w wysokości 20 % kwoty umownej. Do pisma załączono notę obciążeniową nr (...) na kwotę 24. 000 zł.

Dowód : - pismo powoda z dnia 26. 02. 2010 r. k. 45, faktura Vat nr (...) z dnia 26. 02. 2010 r. k. 66, protokół odbioru robót k. 57, pismo powoda z dnia 02. 04. 2010 r. k. 58, wezwanie do wykonania umowy k. 59, pismo pozwanego z dnia 02. 11. 2010 r. k. 60-61, pismo pozwanego z dnia 24. 11. 2010 r. k. 62, pismo pozwanego z dnia 30. 11. 2010 r. k. 88-89, pismo powoda z dnia 02. 12. 2010 r. k. 63, odstąpienie od umowy z dnia 07. 12. 2010 r. k. 64, nota obciążeniowa k. 65,

Według biegłego sądowego z zakresu energetyki i projektowania oraz wyceny A. D. powodowi za wykonane w ramach umowy czynności winno przysługiwać całe uzgodnione wynagrodzenie. Oszczędności poczynione w związku z niewykonaniem umowy były nieznaczne i obejmowały oszczędności w zużyciu materiałów.

Umowa miała zostać wykonana przez powoda w 95 % samodzielnie, zaś zakładany zysk na wykonaniu umowy, zawarty w ryczałtowym wynagrodzeniu wynosił 35 %.

Dowód : - opinia biegłego sądowego A. D. k. 345-348, zeznania biegłego k. 399-400, uzupełniające zeznania reprezentanta powoda K. S. k. 400-401;

Spółka (...) – spółka z o.o. (...) wystąpiła do Wójta Gminy W. o wydanie decyzji administracyjnej o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia obejmującego budowę farmy elektrowni wiatrowych w miejscowości R. wnioskiem z dnia 28. 02. 2008 r.

Decyzją z dnia 14 listopada 2008 r. nr PP-OS. 7624-2/48/08 Wójt Gminy W. określił środowiskowe uwarunkowania zgody na budowę farmy wiatrowej na gruntach wsi R.. Od opisanego orzeczenia grupa mieszkańców oraz Towarzystwo na rzecz (...) z siedzibą w O. złożyli odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O.. Decyzją z dnia 09.09. 2009 r. nr SKO. (...) /oś Samorządowe Kolegium Odwoławcze uchyliło decyzję Wójta Gminy W. do ponownego rozpoznania. Po rozpoznaniu skargi pozwanego oraz organizacji ekologicznej wyrokiem z dnia 29. 04. 2010 r. Sygn. akt II SA/Op 455/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił zaskarżoną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Na skutek skargi Towarzystwa na rzecz (...) z siedziba w O. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 22. 12. 2010 r. Sygn. akt II OSK 2014/10 oddalił skargę kasacyjną.

Zawiadomieniami z dnia 21. 04. 2011 r., 31. 05. 2011 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. informowało pozwanego o przedłużeniu terminu do załatwienia sprawy. Decyzją z dnia 10. 06. 2011 r. nr SKO (...)/oś Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Wójta Gminy W. z dnia 14. 11. 2008 r.

Pozwany uzyskał warunki przyłączenia stacji od EnergiaPro Koncern Energetyczny dnia 28. 07. 2009 r.

Dowód : wniosek z dnia 28. 02. 2008 r. k. 404, decyzja z dnia 14. 11. (...). nr PP-OS. 7624-2/48/08 k. 405- 428, decyzja SKO z dnia 09. 09. 2009 r. nr SKO. (...) /oś k. 429-437, wyrok NSA nr Sygn. akt II SA/Op 455/09 k. 438- 467, wyrok NSA z dnia 22.12. 2010 r. Sygn. akt II OSK 2014/10 k. 468- 474, pisma SKO z dnia 21. 4. 2011 r. , z dnia 31. 05. 2011 r. k. 86-87, decyzja SKO nr I/40/550/2011/oś k. 475-482, bezsporne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo, zdaniem Sądu, zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Na wstępie należy wskazać, że w sprawie niesporne jest, iż strony łączył stosunek zobowiązaniowy, którego przedmiotem było wykonanie projektów wykonawczych dla farmy elektrowni wiatrowych - stacji elektroenergetycznej w miejscowości R., a zatem odpowiadający umowie o dzieło określonej w art. 627 kc. Zgodnie z tym przepisem przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Roszczenie powoda objęte niniejszym postępowaniem, a wywodzące się z zawartej umowy o dzieło składało się z dwóch roszczeń, a mianowicie żądania wynagrodzenia za jej częściowe wykonanie w wysokości 30. 500 zł oraz kary umownej w związku z odstąpieniem od umowy z przyczyn dotyczących zamawiającego w wysokości 24. 000 zł. Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości podnosząc z jednej strony, że roszczenie o zapłatę wynagrodzenia było przedwczesne oraz niewykazane, natomiast w części dotyczącej kary umownej wskazując, że niewykonanie umowy nastąpiło z przyczyn od niego niezależnych.

Analizując stanowiska stron należy podnieść, że poza sporem pozostawała okoliczność, że umowa została przez powoda wykonana jedynie w części określonej w § 1 ust 2 pkt 1 umowy tj. w zakresie przygotowania zestawienia podstawowych urządzeń stacji, wystąpienia w imieniu zamawiającego do dostawców urządzeń z zapytaniem handlowym, na dostawę ww. urządzeń oraz oceny technicznej ofert handlowych dostawców. Wprawdzie pozwany twierdził, że wykonawca nie dokonał oceny technicznej ofert, niemniej nie znajdowało to potwierdzenia w materiale dowodowym sprawy, a ponadto okoliczność ta, z przyczyn dalej podanych, nie miała zasadniczego znaczenia dla oceny roszczenia powoda o zapłatę wynagrodzenia. Wskazać należy, że jak wynika z zeznań zarówno świadków, jak samych stron ocena ofert została dokonana poprzez rekomendację określonych dostawców. Fakt, że zamawiający jako inwestor dokonał własnego wyboru innych producentów ze wskazanych przez powoda ofert, samo w sobie nie podważa faktu dokonania tej czynności przez powoda. Okoliczność ta zresztą nie była wcześniej przez pozwanego kwestionowana, przed wniesieniem sprzeciwu nie wytykał bowiem powodowi nienależytego wykonania umowy w tej części.

Przy ocenie zarzutów pozwanego dotyczących pierwszej części żądania powoda, zdaniem Sądu, podstawowe natomiast znaczenie miało wskazanie źródła niewykonania umowy, w szczególności ustalenie po czyjej stronie leżały przyczyny braku możliwości jej zrealizowania w całości.

Z materiału dowodowego nie wynika, aby przyczyny te dotyczyły powoda, nie utracił on bowiem ani zdolności do wykonania umowy, ani zainteresowania jej realizacją. Aż do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy w dniu 07. 12. 2010 r., co miało miejsce blisko trzy lata od zawarcia umowy, powód wyrażał gotowość jej kontynuowania, co potwierdza m.in. w prowadzona przez strony korespondencja.

Przeciwnie, nie budzi wątpliwości, że brak możliwości przystąpienia przez powoda do kolejnego etapu umowy wynikał z niemożności wykonania przez pozwanego obowiązków określonych w § 7 ust. 2 umowy, a mianowicie dostarczenia wykonawcy zatwierdzonego projektu budowlanego.

W opisanej sytuacji nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem pozwanego, że wysokość przysługującego powodowi wynagrodzenia należało odnosić wyłącznie do zakresu wykonanej przez niego części umowy tj. ustalić jako odpowiadające nakładowi pracy oraz innym nakładom przyjmującego zamówienie w tej części. Już tylko na marginesie należy zauważyć, że określenie wynagrodzenia w ten sposób byłoby utrudnione biorąc pod uwagę fakt, że strony ustaliły je ryczałtowo na poziomie 120. 000 zł netto, która to suma zawierała oprócz rzeczywistych kosztów związanych z realizacją umowy także zakładany przez wykonawcę zysk, który mógł się kształtować na różnym poziomie.

W takiej sytuacji, zdaniem Sadu, zastosowanie znajdował art. 639 kc, zgodnie z którym zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Powyższe oznacza, że jeżeli przeszkoda w wykonaniu leży po stronie zamawiającego, wykonawcy przysługuje pełne ustalone w umowie wynagrodzenie, nawet wówczas, gdy sam nie spełnił świadczenia, bez względu na to, czy strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe czy kosztorysowe. Powyższy przepis jest w swej treści analogiczny jak zapis § 10 łączącej strony umowy, zgodnie z którym w przypadku nie wykonania przez zamawiającego postanowień umowy, w szczególności zobowiązań określonych w 7 ust. 1 wykonawca miał prawo domagania się wynagrodzenia w terminach określonych w umowie, także w przypadku gdy prace nie będą wykonane.

Podkreślić w tym miejscu należy, że przyczynami dotyczącymi zamawiającego są wszelkie przyczyny faktyczne i prawne, zawinione i niezawinione, które leżą po jego stronie ( np. wyrok SN z 15 listopada 1990 r., II CR 184/90, wyrok SN z 14 stycznia 2004 r. , I CK 93/03 ). Do przyczyn tych zalicza się zwykle niedostarczenie potrzebnych do wykonania dzieła, a wymaganych na podstawie umowy materiałów, projektów, planów, zgód lub zezwoleń, lub są skutkiem niewspółdziałania przy wykonywaniu dzieła.

W niniejszej sprawie pozwany zobowiązał się do przedstawienia wykonawcy pozwolenia budowlanego w terminie do dnia 01. 08. 2008 r. i, co niesporne, z obowiązku tego się nie wywiązał ani w terminie umownym, ani do dnia złożenia przez powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy. W umowie pozwany przyjął na siebie określony obowiązek, a zatem mimo, że opóźnienie w tym zakresie wynikało z przedłużającego się postępowania administracyjnego niewątpliwie należy stwierdzić, że to jego obarczała przeszkoda w kontynuowaniu umowy.

Należy także zauważyć, że mimo, że pozwany w swoich zeznaniach złożonych na rozprawie twierdził, że brak pozwolenia w istocie nie stanowił przeszkody w dokończeniu dzieła, to jednak sam takiej woli w tym czasie nie wyrażał, nie domagał bowiem zrealizowania umowy do końca, co zresztą wiązałoby się z koniecznością ponoszenia dalszych kosztów zarówno przez powoda, jak w rezultacie również przez pozwanego.

Powołany wyżej art. 639 kc przewiduje jednakże, że w takim wypadku zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący oszczędził z powodu niewykonania dzieła.

W niniejszej sprawie powód nie domagał się wynagrodzenia na ustalonym poziomie 120 000 zł netto, a jedynie w wysokości około 20 % tej sumy, wystawił bowiem fakturę VAT na kwotę 25. 000 zł netto. Sąd ustalając zakres oszczędności dopuścił na tę okoliczność dowód z opinii biegłego sądowego. Mimo iż sporządzona w dniu 21. 01. 2013 r. opinia sądowa nie spełniała wymogów określonych w art.285 § 1 kpc, zeznania biegłego sądowego złożone na rozprawie w dniu 22. 03. 2013 r. oraz uzupełniające zeznania strony powodowej pozwoliły, w ocenie Sadu ustalić, że oszczędności powoda ze względu na niewykonanie umowy w całości były nieznaczne i po ich odliczeniu, z pewnością nadal przysługiwałaby mu kwota objęta żądaniem pozwu. Biegły sądowy słuchany na rozprawie w dniu 22. 03. 2013 r. stwierdził, że dotyczyłyby one kosztów zakupu materiałów, zaś powód zeznał, że umowa miała być wykonywana w 95 % w własnym zakresie, zaś zakładany zysk na realizacji umowy zawarty w ustalonym wynagrodzeniu ryczałtowym wynosił około 35 %.

W tym miejscu należy podkreślić, że oszczędnościami w rozumieniu art. 639 kc nie jest samo zaoszczędzenie czasu wykonawcy i jego osobistego trudu. Oznacza to, zdaniem Sądu, że również w przypadku osoby prawnej wykonującej dzieło, nie można oszczędności odnosić do wynagrodzenia zatrudnionych pracowników, jest ono bowiem stałym kosztem prowadzonej działalności, co do zasady niezależnym od zakresu i rodzaju wykonywanych przez nich czynności. Innymi słowy, powód musiałby ponieść koszty pracownicze, nawet gdyby czynności nie były przez niech wykonywane, jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Już zatem tylko sam utracony przez powoda zysk na realizacji umowy przekraczał wysokość dochodzonego w sprawie wynagrodzenia.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności, Sąd uznał, że roszczenie powoda o zasądzenie wynagrodzenia zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Odnosząc się natomiast do żądania powoda zasądzenia kary umownej należy zauważyć, że w przeciwieństwie do żądania wynagrodzenia określonego w art. 639 kc, konieczną przesłanką jej zasądzenia było ustalenie, że niewykonanie umowy nastąpiło z przyczyn zawinionych przez zamawiającego.

Zgodnie z art. 483 kc można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi poprzez zapłatę odpowiedniej sumy ( kara umowna). Samo zastrzeżenie kary umownej zwalnia wierzyciela jednak jedynie konieczności wykazywania wysokości szkody jak i samego jej faktu, a nie z pozostałych elementów roszczenia odszkodowawczego.

Tymczasem jak wynika z materiału dowodowego przyczyną niewywiązania się pozwanego z obowiązku przyjętego na siebie w § 7 ust. 2 umowy było długotrwałe postepowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji administracyjnej o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizacje przedsięwzięcia. Z materiału dowodowego wynika, że wniosek o wydanie decyzji został złożony przez pozwanego na przełomie lutego i marca 2008 r., zaś pozytywna decyzja została wydana dopiero w dniu 14. 11. 2008 r. Z uwagi jednak na procedurę odwoławczą w związku z odwołaniami złożonymi przez mieszkańców miejscowości R. oraz organizację ekologiczną, najpierw do Samorządowego Kolegium Odwoławczego, następnie do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego, a wreszcie do Naczelnego Sadu Administracyjnego w Warszawie, pozwanemu aż do złożenia przez powoda oświadczenia o odstąpieniu od umowy w grudniu 2010 r. nie udało się uzyskać przedmiotowego pozwolenia.

Nie sposób w opisanych okolicznościach uznać, że za zaistniały stan przewlekłości odpowiedzialność ponosi pozwany, bądź upatrywać jego zawinienia, jak twierdzi powód, w nieuwzględnieniu powszechnie wiadomego faktu, iż uzyskanie takiej decyzji wiąże się z długotrwałą procedurą administracyjną, jak i protestami organizacji ekologicznych. Należałoby bowiem w takich sytuacjach każdorazowo zakładać, że organy administracyjne nie będą w stanie rozpoznać sprawy w terminie określonym w kodeksie postępowania administracyjnego, dopuszczając się zwłoki w wydaniu decyzji administracyjnej. W ocenie Sądu pozwany w ograniczonym zakresie miał wpływ na termin wydania decyzji przez Wójta Gminy W., a już w ogóle nie miał wpływu na przebieg postepowania odwoławczego. Nie zostało również wykazane przez powoda, że pozwany nie dołożył należytej staranności aby ją uzyskać w terminie pozwalającym na wywiązanie się z umowy.

Co się tyczy opóźnienia w przedstawieniu przez pozwanego warunków przyłączenia od EnergiaPro Koncern Energetyczny, które zostały uzyskane dopiero w lipcu 2009 r. , należy zauważyć, że ta okoliczność nie była podstawą złożenia przez powoda w dniu 07 grudnia 2010 r. oświadczenia o odstąpieniu od umowy, a tym samym nie może być uznana za podstawę do naliczenia kary umownej.

Mając na uwadze przytoczone okoliczności Sąd oddalił roszczenie powoda o zasądzenie kary umownej w wysokości 24. 000 zł.

Orzeczenie o kosztach procesu jest konsekwencją wydanego rozstrzygnięcia częściowo uwzgledniającego powództwo powoda. Sąd jednak w całości obciążył pozwanego kosztami opinii biegłego sądowego uznając, że opinia dotyczyła wyłącznie roszczenia o wynagrodzenie za wykonane działo, które to zostało uwzględnione w całości.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE