UZASADNIENIE

S. A. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 15 czerwca 2005r., w N., w Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, przy ul. (...), działając jako pełnomocnik spółki cywilnej (...)w B., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i uzyskania dopłaty bezpośredniej dla producentów rolnych, usiłował doprowadzić ww. Agencję do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 25.485,51 zł oraz doprowadził ww. Agencję do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 10.541 zł w ten sposób, że złożył nierzetelny i wprowadzający w błąd wniosek o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych oraz z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania na 2005r., w którym zawarł nieprawdziwe oświadczenie dotyczące ilości uprawianych gruntów rolnych i prowadzonych na nich uprawach, posiadania i uprawiania rolniczo w dniu złożenia wniosku działki rolnej o nr 200 obręb C., gmina W., co miało istotne znaczenie dla uzyskania takiej dotacji, i na tej podstawie uzyskał dotację z tytułu Jednolitej Płatności Obszarowej i uzupełniającej Wartości Obszarowej oraz płatności (...)dotyczącej zadeklarowanej powierzchni 68,54 ha podczas gdy faktycznie do dopłat kwalifikowała się powierzchnia 63,05 ha, a także uzyskał dotację z tytułu realizacji przedsięwzięć rolno-środowiskowych P.dotyczącej zadeklarowanej powierzchni 53,42 ha, podczas gdy faktycznie do dopłat kwalifikowała się powierzchnia 20,76 ha, jednak zamierzonego celu nie osiągnął, za wyjątkiem uzyskania pełnych dopłat do działki rolnej nr (...), z uwagi na poczynione ustalenia w postępowaniu administracyjnym, czym działał na szkodę A. R. i. M. R. w W., to jest o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zb. z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

II. w okresie od dnia 10 sierpnia 2006r. do dnia 24 sierpnia 2006r., w N., wbrew ciążącemu na nim jako pełnomocniku spółki cywilnej (...)w B., wynikającego z oświadczenia zawartego we wniosku z dnia 15 czerwca 2005r.o uzyskanie dopłaty bezpośredniej dla producentów rolnych oraz z ustawy o płatnościach bezpośrednich do gruntów rolnych i oddzielnej płatności z tytułu cukru, nie powiadomił kierownika Biura Powiatowego A. R. i. M. R.w N.o rozwiązaniu spółki cywilnej, które miało istotny wpływ na wstrzymanie oraz ograniczenia udzielonych dopłat bezpośrednich, powodując tym samym wypłatę środków pieniężnych w kwocie 102.292,50 zł nieistniejącemu podmiotowi prawnemu, na szkodę ww. Agencji, to jest o czyn z art. 297 § 2 k.k.

Sąd Rejonowy w Goleniowie wyrokiem z dnia 9 października 2012r., wydanym w sprawie o sygn. akt II K 31 / 12, uznał oskarżonego S. A. za winnego tego że:

I. działając jako wspólnik i pełnomocnik Spółki Produkcyjno - Handlowej (...)—(...) s. c.w B., w celu uzyskania dla tej spółki: płatności bezpośredniej do gruntów rolnych Jednolita Płatność Obszarowa i Uzupełniająca Płatność Obszarowa (OB), płatności z tytułu wspierania działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania ((...)) oraz płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych (P.), złożył w dniu 15. 06 .2005r. w Biurze Kierownika Powiatowej A. R. i. M. R.w N., nierzetelne oświadczenia o przyznanie w/w płatności w których zawarł nieprawdziwe oświadczenia dotyczące ilości uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlową (...)— (...) s. c.w B., gruntów rolnych i prowadzonych na tych gruntach upraw na działkach rolnych o numerach 200 obręb C., gm. W.i 8 / 8 obręb B., gm. Dobra, w ten sposób, że odnośnie płatności bezpośredniej do gruntów rolnych Jednolita Płatność Obszarowa i Uzupełniająca Płatność Obszarowa (OB) i płatności z tytułu wspierania działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania ((...)) zadeklarował powierzchnię 68,54 ha gdy faktycznie do dopłat kwalifikowała się powierzchnia 63,05 ha - co do płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych (P.) zadeklarował powierzchnię 53,42 ha, gdy faktycznie do dopłat kwalifikowała się powierzchnia 20,76 ha, gdzie wartość niewypłaconych przez A. R. i. M. R. w W.płatności z tytułu zawyżeń areałów wynosiła 25.485,5l złotych, a nadto uzyskał do zgłoszonej działki o nr (...)obręb C., gm. W.dopłatę w łącznej kwocie 10.549,53 złotych mimo, że działka ta na dzień 30. 06. 2003r. nie była użytkowana rolniczo, co miało istotne znaczenie dla uzyskania takich płatności, czym działał na szkodę Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W., to jest popełnienia czynu opisanego w art. 297 § 1 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 297 § 1 k.k. i art. 33 § 2 i § 3 k.k. wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz karę grzywny w rozmiarze 200 stawek dziennych uznając, że jedna stawka odpowiada kwocie 15 złotych,

II. w okresie od dnia 10 sierpnia 2006r. do dnia 24 sierpnia 2006r., wbrew ciążącemu na nim obowiązku jako na pełnomocniku i (...) spółki Produkcyjno - Handlowej (...) - (...) s. c.w B., wynikającego z oświadczeń zawartych na wnioskach z dnia 15.05.2006r. i z dnia 11. 04. 2006r. o przyznanie płatności oraz obowiązku wynikającego art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 18. 12. 2003r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności nie powiadomił Kierownika Biura Powiatowego A. R. i. M. R.w N.o rozwiązaniu z dniem 10 sierpnia 2006r. spółki Produkcyjno - Handlowej (...) - (...) s. c.w B., co miało istotny wpływ na wstrzymanie oraz ograniczenie udzielonych płatności z tytułu płatności bezpośredniej do gruntów rolnych Jednolita Płatność Obszarowa i Uzupełniająca Płatność Obszarowa (OB), płatności z tytułu wspierania działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania ((...)), płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych (P.)m powodując tym samym wypłatę środków pieniężnych w kwocie 102.292,50 złotych nieistniejącemu podmiotowi prawnemu na szkodę A. R. i. M. R.w W.to jest popełnienia czynu opisanego w art. 297 2 k.k. i za ten czyn na podstawie art. 297 § 2 k.k. wymierzył mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

III. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 1 k.k. połączył orzeczone oskarżonemu kary pozbawienia wolności i orzekł wobec niego karę łączną 1 roku i 5 miesięcy pozbawienia wolności,

IV. na podstawie art. 69 1 i 2 k.k. i art. 70 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby,

V. na podstawie art. 627 k.p.k. oraz art. 2 ust. 1 pkt. 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych, zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe i wymierzył mu opłatę w kwocie 900 złotych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego zaskarżając wyrok w całości oraz zarzucając temu wyrokowi:

1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść wyroku, a to obrazę art. 7 kpk w związku z art. 424 § 1 kpk, polegającą na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodu z wyjaśnień oskarżonego przez odmówienie wiarygodności tej części jego wyjaśnień, które odnoszą się do zapewnienia, że wnioski o dopłaty wypełniał rzetelnie, zgodnie ze swoja wiedzą i posiadanymi dokumentami, nie zamierzał wyłudzić żadnych dopłat, że działał jako likwidator spółki cywilnej (...) i nie wiedział o istnieniu wniosków transferowych,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia a polegający na tym, że:

⚫: S. A. składając w dniu 15 czerwca 2005r., jako (...) Spółki Produkcyjno - Handlowej (...) s. c. oraz jako jej pełnomocnik, w Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w N. wniosek o przyznanie dwóch płatności, tj. jednolitej Płatności Obszarowej i Uzupełniającej Płatności Obszarowej (OB) i płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania ( (...)), we wniosku tym zawarł nieprawdziwe oświadczenie dotyczące ilości uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlowa (...) gruntów rolnych i prowadzonych na nich upraw, wskazując, że w ramach posiadanych działek rolnych o numerach 200 obr. C., Gm. W. i 8\8 obr. B., Gm. Dobra użytkuje rolniczo 68,54 ha, w sytuacji gdy do dopłat kwalifikowała się jedynie powierzchnia 63,05 ha
⚫: S. A.składając w dniu 15 czerwca 2005r., jako (...) Spółki Produkcyjno - Handlowej (...) s. c.oraz jako jej pełnomocnik, w Biurze Powiatowym A. R. i. M. R.w N.wniosek o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt (P.), we wniosku tym zawarł nieprawdziwe oświadczenie dotyczące ilości uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlowa (...)gruntów rolnych i prowadzonych na nich upraw, wskazując, że w ramach posiadanych działek rolnych o numerach 200 obr. C., Gm. W.i 8/8 obr. B., Gm. D. użytkuje rolniczo 53,42 ha, w sytuacji gdy do dopłat kwalifikowała się jedynie powierzchnia 20,76 ha.
⚫: (...) spółki Produkcyjno Handlowej (...) w dniu 15 czerwca 2005 roku nie byli użytkownikami, ani posiadaczami działki nr (...) obręb C.,
⚫: obrazę prawa materialnego - to jest przepisu art. 297 § 1 k.k. poprzez przyjęcie, że oskarżony poprzez zadeklarowanie prawidłowej w jego ocenie, zgodnej z posiadanymi dokumentami, powierzchni działek wyczerpał znamiona czynu opisanego w art. 297 § 1 k.k.
⚫: obrazę prawa materialnego - to jest przepisu art. 297 § 2 k.k. poprzez przyjęcie, że oskarżony nie mając świadomości, że nie działa jako likwidator spółki cywilnej (...) i że spółka już nie istnieje, powinien zgłosić (...), że spółka utraciła byt prawny.

Stawiając powyższe zarzuty obrońca oskarżonego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie odmiennie co do istoty sprawy przez uniewinnienie oskarżonego od postawionych mu zarzutów, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Na rozprawie apelacyjnej Sad Okręgowy dopuścił dowód z dokumentów przedłożonych przez oskarżonego, tj. zaświadczenia z dnia 9 lutego 2012r. o wykreśleniu z Krajowego Rejestru Urzędowego Podmiotów Gospodarki Narodowej z dniem 25. 04. 2008r. numeru identyfikacyjnego REGON nadanego Spółce Produkcyjno-Handlowej (...) oraz sześciu protokołów kontroli.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się oczywiście bezzasadna.

Na wstępie stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy zgromadził pełny materiał dowodowy dający podstawę do dokonania w sprawie prawidłowych ustaleń faktycznych. Wszystkie dowody ocenił wnikliwie, a ocenie tej nie sposób zarzucić dowolności, niekonsekwencji, czy braku logiki.

Odnosząc się do zarzutów apelującego, stwierdzić należy, że Sąd I instancji prawidłowo ocenił wyjaśnienia oskarżonego S. A. uznając je za niewiarygodne tak co do czynu zarzuconego oskarżonemu w punkcie I aktu oskarżenia, jak i czynu opisanego w punkcie II. Oskarżony twierdził bowiem, w zakresie występku, o którym mowa w punkcie I części wstępnej wyroku, że podane przez niego we wnioskach o dopłaty dane były rzetelne i prawdziwe, gdyż wskazał wszystkie grunty, które dzierżawił od Agencji, w zakresie zaś działki nr (...), obręb C., nie wiedział, że działce tej (...) nadała tzw. kod DR 10. S. A. podał także, że w maju 2005r. grunt był już uprawiany, a na dzień złożenia wniosku o dopłatę, tj. 15. 06. 2005r. spółka była posiadaczem działki nr (...), obręb C., gm. W.. Sąd Rejonowy słusznie jednak powyższe wyjaśnienia oskarżonego uznał za niewiarygodne. W pierwszej kolejności wskazać należy, na co trafnie zwrócił uwagę Sąd meriti, że oskarżony od wielu lat prowadzi działalność rolniczą i wielokrotnie występował z wnioskami o przyznanie płatności, a zatem, niezależnie od tego jakie ma wykształcenie, z całą pewnością orientuje się w przepisach regulujących kwestie przyznawania dopłat. Co więcej na każdym z wniosków będących przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie, tj. o płatności bezpośrednie do gruntów rolnych (OB), o płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania ( (...)) oraz o przyznanie płatności z tytułu realizacji przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i poprawy dobrostanu zwierząt (P.), S. A. podpisał oświadczenie, że znane są mu zasady przyznawania ww. dopłat. Nadto, na wnioskach o dopłaty z tytułu P. podpisał również oświadczenie, iż jest świadomy skutków niewykonania zobowiązań wynikających z realizacji programu rolnośrodowiskowego; na wnioskach zaś o przyznanie płatności bezpośrednich do gruntów rolnych oraz o przyznanie płatności z tytułu wsparcia działalności rolniczej na obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (OB, (...)) potwierdził własnoręcznym podpisem, że znane są mu skutki składania fałszywych oświadczeń wynikających z art. 297 § 1 kk. S. A. nie kwestionował żadnego ze swoich podpisów złożonych na ww. wnioskach, a zatem za całkowicie chybione należało uznać zarzuty skarżącego odwołujące się do niewiedzy, czy nieświadomości oskarżonego w kwestii zasad przyznawania dopłat, o które wnioskował oskarżony oraz skutków niewywiązania się z przyjętych przez niego zobowiązań.

Stwierdzić należy, że Sąd meriti szczegółowo, z powołaniem obowiązujących w tym zakresie przepisów, tak unijnych, jak i krajowych, wskazał warunki przyznawania poszczególnych dopłat, o które ubiegał się S. A.. I tak z przepisów tych wynika m. in., że warunkiem przyznania płatności bezpośrednich (OB) jest utrzymywanie gruntów w dobrej kulturze rolnej, a nadto płatności obszarowe przysługują jedynie do gruntów, które na dzień 30 czerwca 2003r. utrzymane były w dobrej kulturze rolnej. Pojęcie dobrej kultury rolnej zdefiniowane zostało, w obowiązującym w dacie popełnienia przez oskarżonego zarzuconego mu w punkcie I aktu oskarżenia czynu, w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 7 kwietnia 2004r. ( Dz. U. 04, 65, 600 ), jako m. in. koszenie trawy co najmniej raz w roku w okresie wegetacyjnym – w przypadku łąk ( § 1 ust. 1 pkt 2 ), w § 4 powołanego rozporządzenia wskazano zaś, że grunty orne nie powinny być porośnięte drzewami i krzewami. Jak słusznie natomiast wskazał Sąd Rejonowy, zasady dobrej kultury rolnej podobnie rozumiane są na gruncie obecnie obowiązujących przepisów. Z powołanych przez Sąd I instancji aktów prawnych wynika także, że warunkiem przyznania pozostałych płatności do gruntów, tj. (...) i P. było prowadzenie na nich, na dzień złożenia wniosku, działalności rolniczej, tj. działalności w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, zgodnej z zasadami dobrej praktyki rolniczej.

Tymczasem z zeznań kontrolujących z ramienia Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, zgłoszonych przez oskarżonego we wnioskach z dnia 15. 06. 2005r. działek o numerach (...) obręb C., gm. W. i 8/8 obręb B., gm. Dobra, świadków W. L. ( kontrola z dna 15. 04. 2005r. ) i A. Ś. ( kontrola w dniu 05. 05. 2005r. oraz w dniu 29. 09. 2005r. ), którym Sąd I instancji słusznie dał wiarę, wynika, że oskarżony zawyżył ilości uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlową (...) — (...) s. c. w B., gruntów rolnych oraz podał nieprawdziwe dane co do prowadzonych na tych działkach upraw. W trakcie przeprowadzonych kontroli ustalono bowiem, że do dopłat z tytułu OB i (...) zadeklarowana przez oskarżonego powierzchnia została zawyżona o 5,49 ha, we wniosku zaś o dopłaty z tytułu P. oskarżony zawyżył powierzchnię upraw rolniczych o 32,66 ha. Podczas kontroli ustano m. in., że działka nr (...) obręb C., gm. W., porośnięta była samosiejkami drzew i nie była w deklarowanej przez oskarżonego wielkości użytkowana rolniczo ani na dzień przeprowadzonych kontroli, ani na dzień 30. 06. 2003r. Świadek W. L. zeznał, że działka ta na pewno nie była użytkowana rolniczo, ani na dzień 30.06.2003 r., ani później, z uwagi na wielkość rosnących na niej drzew. Również B. O., która zgłosiła działkę nr (...), obręb C., do dopłat za 2005r. zeznała, że w tym czasie na działce rosły drzewa o wysokości około 2 - 2,5 m, a działka ta nie była użytkowana rolniczo od około 10 lat. B. O. wskazała co prawda, że późną jesienią 2005 r. na działce tej pracownicy oskarżonego orali traktorami ziemię i wycinali drzewa, prace te jednak nie zostały ukończone. Również przeprowadzona w dniu 23. 09. 2005r. przez A. Ś. kontrola deklarowanych przez S. A. powierzchni uprawianych gruntów wykazała, że oskarżony zawyżył areał wskazanych we wnioskach o dopłaty z tytułu OB, (...) i P. gruntów użytkowanych rolniczo; zawyżenia dotyczyły zarówno działki nr (...) obr. C., jak i działki nr (...) obr. B..

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że Sąd meriti trafnie ocenił zeznania ww. świadków jako zgodne z prawdą, albowiem okazały się one nie tylko spójne, logiczne, ale także korespondowały ze sobą oraz znalazły potwierdzenie w zgromadzonych w sprawie dokumentach. W konsekwencji zatem zasadnie Sąd I instancji odmówił wiary wyjaśnieniom S. A.w zakresie w jakim twierdził, że w maju 2005r. działka nr (...), obręb C.była uprawiana, a podane przez niego we wnioskach o dopłaty dane były rzetelne i prawdziwe. Ze zgromadzonych bowiem w niniejszej sprawie dowodów wynika, że nie na wszystkich deklarowanych przez S. A.we wnioskach gruntach była prowadzona działalność rolnicza i nie wszystkie grunty, które podał we wnioskach, były utrzymane w dobrej kulturze rolnej. Wbrew twierdzeniom apelującego, obowiązkiem oskarżonego było wskazanie we wnioskach o przyznanie płatności z tytułu OB, (...)i P.danych zgodnych ze stanem faktycznym, nie zaś jedynie mechaniczne przepisanie danych z posiadanych dokumentów. S. A.winien był bowiem przed złożeniem wniosków ustalić, które grunty spełniają warunki do ubiegania się o wnioskowane przez niego dopłaty i tylko te zadeklarować we wnioskach. Oskarżony wiedział przecież, które grunty użytkuje rolniczo oraz, które utrzymane są w dobrej kulturze rolnej i tylko te winien był wskazać we wnioskach o dopłaty. Bez znaczenia przy tym, dla oceny wiarygodności wyjaśnień S. A., a także przypisania oskarżonemu sprawstwa w zakresie czynu, o którym mowa w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, co trafnie podkreślił Sąd Rejonowy, jest kwestia nadania działce nr (...), obr. C.kodu(...)10 oraz okoliczność kiedy o tym fakcie dowiedział się oskarżony. Wskazać bowiem należy, że już kontrola z dnia 05. 05. 2005r. wyłączyła te grunty z użytkowania, bowiem nie były one uprawiane rolniczo i stwierdzone zostało, że był to nieużytek. Skoro tak, to trudno uznać za zgodne z prawdą twierdzenia S. A., że działka nr (...), obr. C.w maju 2005r. była uprawiana. Twierdzeniom oskarżonego przeczą nie tylko zeznania pracowników (...), tj. W. L., A. Ś.i D. Ł.oraz zeznania B. O., ale także dokumenty z przeprowadzonych na zadeklarowanych przez oskarżonego działkach kontroli, z których jasno wynika, że S. A.podał nieprawdziwe dane odnośnie upraw prowadzonych na wskazanych we wnioskach o dopłaty gruntach.

Na aprobatę Sądu odwoławczego nie zasługuje także stanowisko apelującego, zdaniem którego nie można uznać, że oskarżony świadomie złożył nierzetelne oświadczenie w celu uzyskania dotacji, także z tego powodu, iż na dzień złożenia wniosków z tytułu płatności OB, (...) i P. ( 15. 06. 2005r. ) ani oskarżony, ani spółka nie byli posiadaczami działki nr (...), obr. C.. Oskarżony tymczasem, działając w imieniu spółki cywilnej (...), zadeklarował tę działkę we wnioskach celem uzyskania dopłat z tytułu OB, (...) i P.. Jak wynika natomiast ze zgromadzonych w sprawie dowodów na dzień złożenia ww. wniosków, tj. 15. 06. 2005r., nieruchomość ta nie stanowiła majątku spółki, albowiem umowa dzierżawy nieruchomości rolnej oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka nr (...), obrębu C., została zawarta pomiędzy Agencją Nieruchomości Rolnych a A. A. ( wspólnikiem spółki cywilnej (...) ) dopiero w dniu 27. 07. 2005r. Tym samym na dzień złożenia wniosków, tj. 15.06.2005 r., nieruchomość ta nie była w posiadaniu ani oskarżonego, ani jego żony, a zatem nie mogła stanowić również majątku spółki. W tych okolicznościach tym bardziej nie można było uznać za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego, który twierdził, że we wnioskach o dopłaty wskazał wszystkie grunty, które dzierżawił od Agencji. Zgromadzone w niniejszej sprawie dowody wskazują zatem, że oskarżony z pełną świadomością zawyżył również powierzchnię gruntów rolnych uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlową (...) s. c. w B..

Za niezgodne z prawdą Sąd I instancji słusznie uznał także wyjaśnienia S. A. w zakresie czynu zarzuconego mu w punkcie II części wstępnej wyroku. W tym zakresie Sąd Okręgowy także w pełni aprobuje argumentację Sądu Rejonowego. Przede wszystkim bowiem wskazać należy, że wszystkie wnioski z dnia 15. 06. 2005r. i 11. 04. 2006r. o płatności z tytułu OB, (...) i P. zawierały pouczenie o obowiązku niezwłocznego poinformowania na piśmie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o każdym fakcie mającym wpływ na nienależne przyznanie płatności. S. A. nie kwestionował zaś żadnego ze swoich podpisów złożonych na ww. wnioskach. Oskarżony tłumaczył jednak, że, mimo zawarcia umowy o rozwiązaniu Spółki Produkcyjno - Handlowej (...) s. c. w B. w dniu 10. 08. 2006r., powiadomił (...) o jej rozwiązaniu dopiero w 2007r., bowiem do tego czasu załatwiał sprawy spółki działając jako jej likwidator, spółka zaś - w jego przekonaniu - zakończyła swój byt prawny dopiero w momencie wykreślenia jej z ewidencji, co nastąpiło w dniu 25.04.2007 r. Twierdzenia S. A. nie znajdują jednak potwierdzenia w obowiązujących przepisach prawa, od oskarżonego zaś, jako od przedsiębiorcy, wymaga się znajomości obowiązujących go przepisów prawa. Wskazać należy, że spółka cywilna (...), której wspólnikiem był oskarżony, straciła swój byt prawny już w dniu 10. 08. 2006r., albowiem w tej dacie została zawarta przez jej wspólników umowa o jej rozwiązaniu, która nie przewidywała w tym zakresie żadnych ograniczeń, ani nie wskazywała innego terminu rozwiązania spółki. Nie sposób zatem uznać, jak tego chce oskarżony, że spółka (...), mimo zawarcia umowy o jej rozwiązaniu i wystąpieniu ze spółki jednego z dwóch wspólników, nadal funkcjonowała w obrocie prawnym. Wskazać także należy, że w spółce cywilnej po jej rozwiązaniu nie występuje likwidator, za jakiego uważał się S. A., przeprowadzenie zaś czynności mających na celu rozliczenie spółki wobec jej wierzycieli, jak i w stosunkach między wspólnikami jest obowiązkiem i prawem wspólników, wynikającym z istniejącego między nimi dotąd stosunku zobowiązaniowego spółki ( art. 875 kc ). W świetle powyższego Sąd Rejonowy słusznie zatem odmówił wiarygodności wyjaśnieniom S. A. w zakresie w jakim oskarżony wskazywał, że mimo zawarcia umowy o rozwiązaniu spółki, nadal funkcjonowała ona w obrocie prawnym, a tym samym, że nie miał on obowiązku zawiadamiania o fakcie jej rozwiązania (...) aż do 25. 04. 2007r.

Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że oskarżony, wbrew ciążącemu na nim, jako na pełnomocniku i (...) spółki (...), obowiązkowi, nie powiadomił Kierownika Biura Powiatowego (...) w N. o jej rozwiązaniu, co winien był, w świetle obowiązujących przepisów, uczynić w terminie 14 dni od daty jej rozwiązania. Powyższy obowiązek spoczywał na S. A. nie tylko z tytułu podpisania, znajdujących się na wszystkich wnioskach o płatności, zobowiązań do niezwłocznego informowania na piśmie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o każdym fakcie mającym wpływ na nienależne przyznanie płatności, ale także wynikał z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 18. 12. 2003r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, albowiem spółka (...) z dniem 14. 06. 2005r. została wpisana do krajowego systemu ewidencji producentów.

Za chybiony należało także uznać zarzut skarżącego, zdaniem którego oskarżony nie wiedział o istnieniu wniosków transferowych, które winien był złożyć w związku z rozwiązaniem spółki cywilnej. Zauważyć jednak należy, że na wszystkich wnioskach z tytułu płatności, o które ubiegał się w imieniu spółki oskarżony, zawarte były stosowne oświadczenia, że znane są wnioskodawcy zasady przyznawania dopłat oraz zobowiązania do niezwłocznego poinformowania (...) o każdym fakcie, który miałby wpływ na przyznanie płatności, oskarżony podpisując je zatem, przyjął je do wiadomości i zobowiązał się do ich przestrzegania. Zgodnie zaś z obowiązującymi przepisami związanymi z przyznawaniem płatności z tytułu OB, (...) i P. w przypadku, gdy w okresie od dnia złożenia wniosku o dopłatę do dnia wydania decyzji w sprawie płatności nastąpi przeniesienie gospodarstwa rolnego na rzecz innego podmiotu, płatność taka przysługuje nowemu podmiotowi pod warunkiem, że złoży stosowny wniosek do kierownika biura powiatowego Agencji i zobowiąże się do kontynuowania programu objętego wnioskiem. Skoro zatem spółka uległa rozwiązaniu z dniem 10. 08. 2006r., to oskarżony winien był nie tylko poinformować o tym fakcie (...), ale także chcąc nadal ubiegać się o wnioskowane dopłaty, winien był złożyć wnioski transferowe, wskazując nowego beneficjenta płatności. Ponieważ tego nie uczynił, a oświadczył, że zna zasady przyznawania dopłat, stwierdzić należy, że miał świadomość, że podane przez niego we wnioskach o dopłaty na rzecz spółki (...) dane, po dniu 10. 08. 2006r., były niezgodne z rzeczywistością, a płatności zostały wypłacone nieistniejącemu podmiotowi prawnemu.

Reasumując, stwierdzić należy, że apelacja obrońcy oskarżonego, mająca za zadanie wykazać, że wyjaśnienia S. A. zasługują na wiarę, a oskarżony jest niewinny, okazała się całkowicie chybiona, sprowadzała się bowiem wyłącznie do polemiki z rzeczową i prawidłową argumentacją Sądu Rejonowego. Sąd I instancji trafnie bowiem odmówił wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonego uznając, że S. A., jako przedsiębiorca i wieloletni wnioskodawca o płatności z tytułu OB, (...) i P., doskonale orientuje się m. in. w przepisach regulujących zasady ich przyznawania, jego wyjaśnienia zasadnie zatem Sąd meriti poczytał wyłącznie jako przyjętą przez oskarżonego linię obrony. Stwierdzić należy, że również ocena wartości pozostałych dowodów została dokonana przez Sąd I instancji wszechstronnie, we wzajemnym ich kontekście z innymi dowodami oraz zgodnie z wiedzą i doświadczeniem życiowym. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Rejonowy przekonująco wykazał, jakie konkretnie powody doprowadziły go do uznania, iż S. A. należy uznać za winnego popełnienia przypisanych mu czynów, Sąd Okręgowy podziela zaś w pełni pierwszoinstancyjną ocenę zgromadzonych dowodów. Skoro zatem nie doszło do obrazy art. 7 kpk, czyli ocena dowodów nie jest dowolna, to nie można jednocześnie stwierdzić, by zarzut błędnych ustaleń faktycznych był zasadny.

Wątpliwości Sądu odwoławczego nie budzi także ocena prawna zachowania oskarżonego. Odnosząc się do czynu opisanego w punkcie I części dyspozytywnej wyroku, wskazać należy, że przestępstwo z art. 297 § 1 kk ma charakter formalny, co oznacza, że dla jego bytu nie ma znaczenia, czy nastąpiło uzyskanie wsparcia, instrumentu finansowego lub zamówienia ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 26 lipca 2000r., II AKa 93 / 00, Orz. Prok. i Pr. 2002, nr 1, poz. 24; Górniok (w:) Górniok i in., t. II, s. 443, por. też Makowski, Przestępstwo..., s. 86; Kardas (w:) Zoll III, s. 619 – 620 ). Strona podmiotowa przestępstwa z art. 297 § 1 kk obejmuje umyślność w postaci zamiaru bezpośredniego. Omawiany występek ma charakter kierunkowy, znamienny celem, sprawca bowiem musi wiedzieć, że przedkłada fałszywe lub poświadczające nieprawdę dokumenty lub złożyć nierzetelne pisemne oświadczenie w celu uzyskania pożyczki bankowej, kredytu lub innego świadczenia, elektronicznego instrumentu płatniczego albo zamówienia publicznego, o których mowa w tym przepisie. Jeżeli natomiast chodzi o nierzetelne oświadczenia, to są nimi takie oświadczenia, które zawierają informacje nieprawdziwe albo przemilczenia mające adresatowi sugerować stan rzeczy inny niż rzeczywisty.

W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, w oparciu o zgromadzone dowody, tak w postaci wyjaśnień oskarżonego - którym nie dał wiary, jak i w postaci zeznań świadków oraz dokumentów – które uznał za wiarygodne, że S. A. miał pełną świadomość, że składając wnioski o dopłaty z tytułu OB, (...) i P. zawarł w nich nierzetelne oświadczenia w zakresie ilości uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlową (...) s. c. w B., gruntów rolnych oraz w zakresie prowadzonych na tych gruntach upraw. Oskarżony nie tylko bowiem od wielu lat składał takie wnioski o dopłaty, co świadczy już o znajomości obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa, ale także na każdym wniosku o płatności z tytułu OB, (...) i P., który wypełnił, zawarte było stosowne pouczenie oraz oświadczenie, które oskarżony podpisał, tym samym zatem oświadczył, że znane są mu zasady przyznawania dopłat, o które się ubiega oraz skutki składania fałszywych oświadczeń wynikających z art. 297 § 1 kk. Wskazać przy tym należy, że oskarżony nie kwestionował złożonych przez siebie na wnioskach podpisów.

W tym miejscu wskazać także należy, że co prawda wniosek z dnia 15. 06. 2005r. o płatności bezpośrednie do gruntów rolnych (OB.) nie zawiera wprost oświadczenia o utrzymaniu gruntów w dobrej kulturze rolnej na dzień 30. 06. 2003r. – na co powołuje się apelujący, jednakże S. A. podpisał zawarte na wniosku z dnia 15. 06. 2005r. o płatności z tytułu OB oświadczenie, że znane są mu zasady przyznawania płatności obszarowych, a zatem deklarując we wniosku tym działkę nr (...) obr. C. do płatności z tytułu OB, zawarł w nim nieprawdziwe oświadczenie, albowiem działka ta, o czym była mowa wyżej, nie była utrzymywana w dobrej kulturze rolnej na dzień 30. 06. 2003r.

Niezależnie nawet od powyższego, co słusznie podkreślił Sąd Rejonowy, S. A. składając wnioski o dopłaty i deklarując w nich określone grunty, wiedział przecież w jakim stanie się one znajdują na dzień składania wniosków, tzn. miał świadomość, że nie na całej powierzchni zgłoszonych gruntów, którą - jak twierdził - spisywał z dokumentów, działając w zaufaniu do nich, prowadzona jest działalność rolnicza. Wiedział także, że działka nr (...), obręb C., na dzień 15. 06. 2005r., tj. dzień składania wniosków o dopłaty, nie była w posiadaniu ani jego, ani spółki cywilnej (...), a zatem nie był uprawniony, by działając w imieniu spółki, wnioskować o dopłaty na tę działkę.

Powyższe okoliczności świadczą zatem, że S. A.świadomie podał we wnioskach o dopłaty nieprawdziwe dane tak co do ilości gruntów rolnych uprawianych przez Spółkę Produkcyjno - Handlową (...)—(...) s. c.w B., jak i prowadzonych na działkach o numerach (...)obręb C., gm. W.i 8/8 obręb B., gm. (...)upraw. Stwierdzić także należy, że ww. nierzetelne dane podane przez oskarżonego miały istotne znaczenie dla uzyskania wnioskowanych płatności. Trudno bowiem uznać, jak tego chce skarżący, że oskarżony zawyżając we wnioskach o dopłaty powierzchnię gruntów uprawianych przez spółkę ( w przypadku płatności z tytułu OB i (...)o około 5 ha, w odniesieniu zaś do dopłat z tytułu P.o około 30 ha ) oraz podając nierzetelne dane co do upraw na tych gruntach, nie działał w celu osiągnięcia płatności w kwocie wyższej niż w rzeczywistości należała się spółce. Jak bowiem wynika z przeprowadzonych przez pracowników (...)kontroli łączna kwota zawyżeń deklaracji i wniosków z tytułu płatności OB, (...)i P.wyniosła 25.485,51 zł, kwota ta jednak nie została wypłacona. Do zgłoszonej natomiast przez oskarżonego działki nr (...), obręb C.została wypłacona dopłata w kwocie 10.549,53 zł, mimo że ani na dzień 30. 06. 2003r., ani na dzień złożenia wniosku o dopłaty, grunty te nie były utrzymane w dobrej kulturze rolnej, jak wynika bowiem z zeznań świadków i zgromadzonych dokumentów, porośnięte były kilkuletnimi samosiejkami drzew.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycję art. 297 § 1 kk.

Jako poprawna jawi się także ocena prawna zachowania oskarżonego w zakresie czynu, o którym mowa w punkcie II części dyspozytywnej wyroku. Sąd I instancji prawidłowo bowiem ustalił, że S. A. miał pełną świadomość spoczywającego na nim, jako na pełnomocniku i (...) spółki (...), a wynikającego z podpisanych przez niego zobowiązań zawartych we wnioskach o przyznanie płatności oraz z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 18. 12. 2003r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności, obowiązku poinformowania Kierownika Biura Powiatowego (...) w N. o tym, że po złożeniu wniosków o przyznanie płatności w imieniu spółki, a przed ich wypłatą, spółka ta została rozwiązana, co miało miło istotny wpływ na wstrzymanie oraz ograniczenie udzielonych płatności. Swoim zaniechaniem oskarżony spowodował wypłatę środków pieniężnych nieistniejącemu podmiotowi prawnemu, a zatem stwierdzić należy, że zachowanie S. A. również w tym zakresie miało istotny wpływ dla uzyskania wsparcia finansowego z tytułu OB, (...) i P.. Tym samym oskarżony wyczerpał ustawowe znamiona występku z art. 297 § 2 kk.

Reasumując, sprawstwo i wina oskarżonego S. A. w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie budzą wątpliwości. Sąd Rejonowy wyczerpująco omówił znamiona przypisanych oskarżonemu przestępstw i rozważył je na gruncie poczynionych ustaleń faktycznych. Analiza prawnej oceny zachowania oskarżonego nie nasuwa żadnych zastrzeżeń i podlega aprobacie Sądu odwoławczego, jako znajdująca umocowanie w obowiązujących przepisach prawa.

Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie orzeczenia o karze. Kontrola w tej części zaskarżonego wyroku prowadzi do wniosku, że Sąd I instancji miarkując zarówno karę grzywny, kary jednostkowe pozbawienia wolności, jak i karę łączną pozbawienia wolności, prawidłowo uwzględnił wszystkie okoliczności łagodzące i obciążające oskarżonego.

Nie podzielając zarzutów i wniosków apelacji, zaskarżony wyrok należało na podstawie ar. 437 § 1 kpk utrzymać w mocy uznając wniesioną apelację jako oczywiście bezzasadną.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze Sąd orzekł w oparciu o art. 636 § 1 kpk oraz art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973r. o opłatach w sprawach karnych ( tj. Dz. U. z 1983, nr 49, poz. 223 ze zm. ), nie znajdując podstaw do zwolnienia oskarżonych od zapłaty tych należności.

……………....……… ……….………… ………………………

Ryszard Małachowski Dorota Mazurek Grażyna Sitko

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE