UZASADNIENIE

A. K. (1) został oskarżony o to, że:

I. w dniu 29 listopada 2008 roku w W. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...) Fundusz (...) z siedzibą we W. pl. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości na łączną kwotę 258.640,00 zł (brutto) w ten sposób, że wprowadził w błąd pracownika (...) co do swojej tożsamości i posługując się dowodem osobistym o nr (...) wystawionym na nazwisko M. M. oraz oświadczeniem dot. stanu cywilnego zawarł dwie umowy leasingu operacyjnego (OH) Nr (...) i (...) z wyżej wymienionym Funduszem na zakup ciągnika siodłowego V. (...)rok prod. (...) o wartości 123.220 zł i naczepy powyżej 2T (...) ( (...)) rok prod. 2001 o wartości 135.420 zł,

to jest o czyn z art.286 § 1 k.k. w zb. z art.275 k.k. w zb. z art. 294
§1k . k.w zw. z art.11 § 2 k.k.

II. w dniu 13 grudnia 2007 roku w W. posługując się dowodem osobistym o nr (...) wystawionym na nazwisko M. M. zawarł z Przedsiębiorstwem Produkcyjno - Handlowo - Usługowym (...) Sp. z o.o. reprezentowanym przez S. J. umowę najmu powierzchni użytkowej nieruchomości przy ul. (...) w W.,

to jest o czyn z art. 275 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 11 czerwca 2014 r. (sygn. akt XVIII K 131/13):

I. oskarżonego A. K. (1) w ramach czynu zarzucanego mu w punkcie I (pierwszym) aktu oskarżenia uznał za winnego tego, że w dniu 29 listopada 2008 roku w W. działając w wykonaniu z góry powziętego zamiaru z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził (...) Fundusz (...) z siedzibą we W. przy Pl. (...) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem znacznej wartości na łączną kwotę 258.640,00 zł (brutto) w ten sposób, że wprowadził w błąd pracownika (...) co do swojej tożsamości podając się za M. M. występującego w dokumentach jako osoba reprezentująca firmę (...) Sp. z o.o. oraz posługując się oświadczeniem dot. stanu cywilnego zawarł dwie umowy leasingu operacyjnego (OH) Nr (...) i (...) z wyżej wymienionym Funduszem na zakup ciągnika siodłowego V. (...), rok prod. (...) o wartości 123.220 zł i naczepy powyżej 2T (...) ( (...)) rok prod. 2001 o wartości 135.420 zł podpisując się pod przedmiotowymi umowami jako M. M., to jest popełnienia czynu wyczerpującego dyspozycję art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. wymierzył mu karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. oraz art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności wobec oskarżonego warunkowo zawiesił ustalając okres próby na 5 (pięć) lat;

III. na podstawie art. 33 § 1, § 2 i § 3 k.k. wymierzył oskarżonemu karę grzywny w wysokości 100 (stu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 50 (pięćdziesięciu) złotych;

IV. na podstawie art. 46 § 1 k.k. zobowiązał oskarżonego A. K. (1) do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem poprzez zwrot pokrzywdzonej firmie (...) S.A. z siedzibą we W. przy Pl. (...) ((...)-(...) W.) pozostałej kwoty szkody w wysokości 128.426,97 zł (stu dwudziestu ośmiu tysięcy czterystu dwudziestu sześciu złotych dziewięćdziesięciu siedmiu groszy);

V. na podstawie art. 44 § 1 i § 2 k.k. orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa dowodów rzeczowych w postaci:

- oryginału umowy- leasingu operacyjnego (OH) nr (...) pomiędzy (...) Funduszem (...) z siedzibą we W. a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wraz z oświadczeniem do umowy leasingu, oświadczeniem dotyczącym stanu cywilnego i małżeńskich stosunków majątkowych, protokołem zdawczo odbiorczym nr (...);

-

oryginału umowy leasingu operacyjnego (OH) nr (...) pomiędzy (...) Funduszem (...) z siedzibą we W. a (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wraz z oświadczeniem do umowy leasingu, oświadczeniem dotyczącym stanu cywilnego i małżeńskich stosunków majątkowych, protokołem zdawczo odbiorczym nr (...);

-

oryginału umowy najmu z dnia 13 grudnia 2007r. pomiędzy Przedsiębiorstwem Produkcyjno - Handlowo - Usługowym (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. a firmą (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. wyszczególnionych i opisanych w Wykazie dowodów rzeczowych Nr (...) z karty 140-140verte akt pod poz. od 1 do 3, uznanych za dowody rzeczowe postanowieniem w przedmiocie dowodów rzeczowych z dnia 05 listopada 2010 roku (karta 141) i na podstawie art. 195 k.k.w. zarządził ich pozostawienie w aktach sprawy,

VI. na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego A. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1.300,00 zł. (jednego tysiąca trzystu złotych) tytułem opłaty oraz obciążył go kosztami postępowania w sprawie w kwocie 2.223,99 zł (dwóch tysięcy dwustu dwudziestu trzech złotych dziewięćdziesięciu dziewięciu groszy), pozostałe koszty sądowe przejmuje na rachunek Skarbu Państwa;

VII. oskarżonego A. K. (1) uniewinnił od popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie II (drugim) aktu oskarżenia;

VIII. na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k. koszty sądowe w zakresie czynu, od którego oskarżony został uniewinniony przejął na rachunek Skarbu Państwa;

IX. na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. zasądził od Skarbu Państwa wynagrodzenie w kwocie 1.320 zł. (jednego tysiąca trzystu dwudziestu złotych) plus podatek VAT dla adwokata P. K. z tytułu nie opłaconej przez stronę pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu A. K. (1) w niniejszej sprawie.

Powyższy wyrok zaskarżył obrońca oskarżonego.

Na podstawie przepisu art. 438 pkt 2 k.p.k., zaskarżonemu wyrokowi zarzucił mającą wpływ na treść orzeczenia obrazę przepisów postępowania, w szczególności:

1) obrazę przepisu art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. oraz art. 410 k.p.k., polegającą na naruszeniu przez Sąd I instancji zasady swobodnej, kontrolowanej oceny zgromadzonego materiału dowodowego bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, skutkującą:

a) niewłaściwą oceną zeznań świadka P. N., a w konsekwencji oparcie zaskarżonego orzeczenia na nieprawdziwych ustaleniach faktycznych, - poprzez całkowicie dowolne przyjęcie, że oskarżony A. K. (1) działał sam w imieniu spółki (...) Sp. z o.o., w sytuacji gdy świadek zeznał, że oprócz oskarżonego A. K. (1) w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. działała osoba trzecia podająca się za M. M.;

b) niewłaściwą oceną zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w konsekwencji przyjęciem, że brak jest dowodów które wskazywałyby, że w spółce (...) Sp. z o.o. działała jeszcze inna osoba poza oskarżonym A. K. (1), w sytuacji gdy Sąd I instancji nie kwestionował zeznań świadka P. N., z których wynika, że przy zawieraniu umów leasingu oprócz oskarżonego uczestniczyła jeszcze jedna osoba - która podawała się za M. M.;

c) niewłaściwą oceną opinii biegłego J. G., a w konsekwencji oparcie zaskarżonego orzeczenia na nieprawdziwych ustaleniach faktycznych, w szczególności poprzez całkowicie dowolne przyjęcie, że na podstawie opinii biegłego zostało przyjęte, że zostały wyczerpane przez oskarżonego przesłanki z art. 286 § 1 k.k. w sytuacji, gdy z opinii biegłego sądowego wynika jedynie, że to oskarżony podpisał się pod umowami leasingu;

d) niewłaściwą oceną wyjaśnień oskarżonego A. K. (1), poprzez odmowę im waloru wiarygodności, a w konsekwencji przyjęcie, że oskarżony A. K. (1) jest winny zarzucanego mu w pkt 1 czynu;

2) obrazę przepisu art. 5 § 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, polegające na uznaniu winy oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu, podczas gdy w niniejszej sprawie wystąpiły niedające się usunąć wątpliwości: co do popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu, okoliczności popełnienia przez oskarżonego zarzucanego czynu, z góry powziętego zamiaru popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu czynu, z uwagi na zeznania świadka P. N., wskazujące że oprócz oskarżonego w imieniu spółki (...) Sp. z o.o. działała osoba trzecia podająca się za M. M. oraz brak istnienia jakiegokolwiek dowodu wskazującego na działanie oskarżonego w wykonaniu z góry powziętego zamiaru z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej.

Na podstawie przepisu art. 438 pkt 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść tego orzeczenia, a polegający na błędnym przyjęciu przez Sąd I instancji że:

- oskarżony A. K. (1) działając jako M. M. zawarł dwie umowy leasingu operacyjnego nr (...) z (...) S.A. - podczas gdy umowy zostały zawarte przez osobę trzecią podającą się za M. M.;

- oskarżony A. K. (1) w chwili zawarcia umowy leasingu z (...) S.A. miał świadomość wyczerpania swoim zachowaniem znamion czynu zabronionego określonego w art. 286 § 1 k.k. oraz działał w zamiarze bezpośrednim popełnienia wskazanego czynu - podczas, gdy oskarżony nie działał w zamiarze bezpośrednim popełnienia czynu zabronionego;

- w spółce (...) Sp. z o.o. oskarżony A. K. (1) działał sam - podczas gdy oskarżony A. K. (1) był jedynie prokurentem spółki (...) Sp. z o.o. i działał w spółce (...) Sp. z o.o. wraz z osobą podającą się za M. M.;

- oskarżony A. K. (1) działając jako M. M. ustanowił się prokurentem spółki (...) Sp. z o.o. - podczas gdy takie działanie byłoby do tego stopnia nielogiczne, że aż graniczące z absurdem;

- oskarżony dopuścił się przestępstwa wobec mienia znacznej wartości w kwocie 258.640 zł - podczas gdy w chwili zawarcia umowy leasingu (...) Sp. z o.o. zapłacił na rzecz (...) S.A. kwotę 64.665 zł z tytułu zaliczki, wobec czego oskarżony mógł się jedynie dopuścić przestępstwa wobec mienia wartego 193.975 zł.

Na podstawie przepisu art. 438 pkt 1 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisu prawa materialnego, tj. art 46 § 1 k.k. poprzez zobowiązanie oskarżonego A. K. (1) do naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem, poprzez zwrot pokrzywdzonemu kwoty szkody, w sytuacji gdy szkoda nie została udowodniona co do wysokości; Sąd I instancji nie uwzględnił w swoich kalkulacjach faktu, że pokrzywdzony odzyskał naczepę i nie jest w ogóle wiadome, czy i za ile została ona sprzedana; Sąd I instancji nie uwzględnił przyczynienia się pokrzywdzonego do powstania szkody oraz nie rozważył w ogóle możliwości miarkowania środka karnego.

Mając na względzie powyższe, wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego A. K. (1) od zarzucanego mu czynu, alternatywnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się częściowo zasadna, co powodowało konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji .

Ustalenia faktyczne sądu wyrokującego w pierwszej instancji pozostają pod ochroną zasady „swobodnej oceny dowodów” wówczas, gdy sąd rozważył, we wzajemnym ze sobą powiązaniu, wynikające z każdego z zebranych w sprawie dowodów okoliczności, które mogą mieć znaczenie dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego. Inaczej mówiąc, gdy są one wynikiem wszechstronnej oceny dowodów pochodzących zarówno ze źródeł osobowych, jak i rzeczowych, przy czym żaden z nich nie może być traktowany jako ważniejszy tylko dlatego, że pochodzi z określonego (np. osobowego) źródła (post. SN 2013.05.08 KK 349/12 LEX nr 1362630).

Nie ulega wątpliwości, że zamiar jest elementem ustaleń faktycznych, tymczasem sąd merti zamiar oszustwa przypisanego wyrokiem A. K. (1) wyprowadził z faktu, iż oskarżony zawierając umowy wprowadził leasingodawcę w błąd podając się za M. M. i podpisał się jego nazwiskiem.

Za co najmniej przedwczesny uznać należy postulat skarżącego, że oskarżony powinien zostać uniewinniony od zarzutu w dotychczasowym jego brzmieniu. Za słusznością tej tezy nie przemawiają również zeznania P. N., na które powołuje się obrońca, a z treści których wynika, że współpracował ze spółką (...) reprezentowaną przez M. M. za pośrednictwem którego poznał A. K. (1). Akurat w tej kwestii słusznie zauważył Sąd Okręgowy, że umowy leasingowe negocjował i zawarł A. K. (1) podpisując je nazwiskiem M. M.. Opinia biegłego z zakresu pisma ręcznego– J. G. jest jednoznaczna. Oskarżony w ramach realizacji prawa do obrony kwestionuje wartość dowodową tej opinii, zaprzeczając jednocześnie autorstwu swoich podpisów i sugerując pomyłkę biegłego.

Rzecz w tym, że biegły dysponował obszernym materiałem nie tylko dowodowym, ale także porównawczym zgromadzonym w różnych okresach życia A. K. (1). Autor apelacji nie wykazał, aby opinia była niejasna, bądź niepełna. Poza tym opinia nie jest jedynym dowodem w sprawie. Jako leasingobiorcę rozpoznał oskarżonego D. S., zaś jako osobę wynajmującą pomieszczenia biurowe S. J. i I. G..

Jak wynika z postanowienia SN z dnia 2013-09-27 (IV KK 211/13) LEX nr 1433610 ustawowe znamię, stanowiące skutek przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 k.k., wypełnione zostaje wtedy, gdy sprawca działając w sposób opisany w tym przepisie, doprowadza inną osobę do rozporządzenia mieniem, w wyniku którego dochodzi do pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego. Przyjmuje się przy tym, że dla oceny, czy rozporządzenie mieniem było niekorzystne, istotne jest jedynie to, czy w jego wyniku doszło do ogólnego pogorszenia sytuacji majątkowej pokrzywdzonego, w tym m. in. do zmniejszenia szans na zaspokojenie jego roszczeń w przyszłości lub do zwiększenia ryzyka po stronie pokrzywdzonego.

Przestępstwo oszustwa należy do umyślnych kierunkowych.
W przypadku, gdy oskarżony nie przyznaje się do winy, niezwykle starannej ocenie należy poddać okoliczności towarzyszące czynowi jako zewnętrzne objawy zachowania. W realiach przedmiotowej sprawy bezspornym jest, że A. K. (1) wprowadził (...) Fundusz (...) w błąd co do swej tożsamości. Postępowanie dowodowe dotychczas przeprowadzone nie daje jednak odpowiedzi na pytanie czy leasingodawca widziałby przeszkody w zawarciu umów z prokurentem spółki (...) – A. K. (1). Sąd Okręgowy w żaden sposób w procesie wnioskowania na temat zamiaru oskarżonego nie ustosunkował się do znaczenia podniesionych w uzasadnieniu faktów takich jak to, że łącznie za użytkowanie ciągnika siodłowego marki V. i naczepy m. (...) wystawiono 14 faktur na kwotę 96.413,03 złote, a po wypowiedzeniu umowy oskarżony zwrócił przedmiot leasingu. W toku postępowania sądowego nie podjęto próby weryfikacji wyjaśnień oskarżonego w zakresie w jakim twierdził, że przyczyną zaprzestania płacenia rat były straty związane z zatrzymaniem transportu na granicy. Z racji typu zawartej umowy nigdy nie był właścicielem zestawu: ciągnik i naczepa. Dla Sądu odwoławczego nie jest także zrozumiały sposób wyliczenia szkody przez Sąd I instancji polegający na pomniejszeniu wartości ciągnika siodłowego i naczepy o wpłaconą przez A. K. kwotę z tytułu zawarcia samej umowy, rat oraz sprzedanego przez pokrzywdzonego ciągnika, przy jedoczesnym nie wzięciu pod uwagę faktu, że na dzień wydania orzeczenia naczepa również została zwrócona, lecz nie sprzedana.

Wyrok w zaskarżonej części nie mógł zostać zaakceptowany, ponieważ nie zostały zachowane reguły postępowania karnego wskazane poniżej. Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną reguły z art. 7 k.p.k., jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku.

Kwotę wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu odwoławczym Sąd orzekł na podst. § 14 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z póz. zmianami.

Z tych wszystkich względów, Sąd Apelacyjny orzekł jak w wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE