UZASADNIENIE

W dniu 27 lipca 2012 roku (data wpływu do Sądu) powódka R. M. wniosła pozew przeciwko: B. R., D. R. (2), A. R. (1), L. D., M. M. (2), K. B., B. Z., J. Z., B. Z., D. B., S. W. (1), Bankowi (...) S.A. w K., O. M., W. P., Skarbowi Państwa – Sądowi Rejonowemu w Ostrowie Wielkopolskim, A. S., J. S. (2) - o odszkodowanie i zadośćuczynienie za straty moralne i materialne powstałe w wyniku sfałszowania aktów notarialnych rep A 1726/93, rep. A 592/93 i rep A 749/93 i zażądała zapłaty 2 900 000 000 starych złotych przeliczonych na obecną wartość, (pozew – k. 2-6, wykaz pozwanych – k.14-19).

Pismem procesowym z dnia 03 sierpnia 2012 roku (data wpływu do Sądu) powódka rozszerzyła żądanie i pozwała dodatkowo Skarb Państwa - Prokuraturę Apelacyjną w Łodzi i podległe jej jednostki oraz Skarb Państwa – Sąd Apelacyjny w Łodzi i Sąd Okręgowy w Kaliszu. W uzasadnieniu rozszerzonego żądania powódka wskazała, że przez 19 lat prokuratura kryła przestępców ze świadomością nastawania na jej życie w sprawach Ds. 80/08 i Ds. 1094/08. Prokuratura fałszowała dokumenty, posługiwała się biegłymi wydającymi fałszywe opinie, a nadto prokuratura i sądy oczyszczały przestępców z zarzutów kradzieży mienia w oparciu o sfałszowane przez prokuraturę w sprawie Ds. 1534/93 dokumenty. Sąd Apelacyjny w Łodzi i Sąd Okręgowy w Kaliszu na kłamstwie i oszustwie wydały wyroki, (pismo procesowe – k.10-11).

Następnie pismem procesowym z dnia 19 sierpnia 2013 r. (data wpływu do Sądu) powódka R. M. rozszerzyła żądanie pozwu i pozwała Prokuraturę Rejonową w Zduńskiej Woli, J. S. (1) oraz Prokuraturę Okręgową w Ostrowie Wielkopolskim podnosząc, iż wymienieni oczyścili z zarzutów osoby odpowiedzialne za fałszowanie aktów notarialnych , (pismo procesowe – k.262-265).

W piśmie procesowym z dnia 19 maja 2014 r. (data wpływu do Sądu) powódka wskazała, iż żąda od: Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim, A. R. (2), D. R. (2) i L. D. – zapłaty solidarnie kwoty 4.000.000 zł. Natomiast od Skarbu Państwa – Sądu Apelacyjnego w Łodzi, Sądu Okręgowego w Kaliszu, Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi, Prokuratury Rejonowej w Zduńskiej Woli, Prokuratury Okręgowej w Zduńskiej Woli – kwoty 1.800.000 zł. Od pozwanych: W. O. M. - po 100.000 zł, od K. M. i M. M. (2) - 1.500.000 zł, od A. S. i J. S. (2) – solidarnie 200.000 zł, a od pozwanych J. Z., D. B. i S. W. (1) zapłaty kwoty po 100.000 zł. W uzasadnieniu żądanie powódka podniosła, iż wymienieni popełnili przestępstwo na jej mieniu, przez lata składając fałszywe zeznania i fałszując dokumenty. Bezprawnie obciążyli jej własność hipoteką, ( pismo procesowe – k. 336-338).

W odpowiedzi na powyższe pozwana D. B. wniosła o odrzucenie pozwu, podnosząc zarzut powagi rzeczy osądzonej i wskazując, iż przed Sądem Okręgowym w Kaliszu toczyła się sprawa o sygn. I C 1104/04 z powództwa R. M. przeciwko niej o zapłatę i powództwo zostało prawomocnie oddalone, (odpowiedź na pozew – k. 47).

Pozwana W. P. wniosła o oddalenie powództwa ewentualnie odrzucenie pozwu, gdyż żądanie winno być skierowane przeciwko organowi, którego jest funkcjonariuszem, a nie przeciwko niej, (odpowiedź na pozew – k. 65-66).

Pozwana S. W. (1) w odpowiedzi na pozew wskazała, iż przeciwko niej z powództwa R. M. toczyła się już sprawa o zadośćuczynienie i odszkodowanie przed Sądem Okręgowym w Kaliszu pod sygn. akt I C 1762/04, która została prawomocnie zakończona, (odpowiedź na pozew – k. 77-90).

W odpowiedzi na pozew pozwani D. R. (1), D. R. (2) i A. R. (1) wnieśli o odrzucenie pozwu ewentualnie o jego oddalenie. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazali, że D. R. (1) i D. R. (2) są następcami prawnymi zmarłego B. R.. Powódka R. M. złożyła przeciwko B. R. pozew o zapłatę i odszkodowanie. Sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w Kaliszu o sygn. akt I C 746/03 i zakończyła prawomocnym wyrokiem z dnia 13 września 2006 roku oddalającym powództwo. Ponadto przed Sądem Okręgowym w Poznaniu toczyła się sprawa o sygn. akt I C 3279/09 z powództwa R. M. przeciwko D. R. (1) i D. R. (2) jako następcami prawnymi B. R. o ustalenie i zapłatę i zakończyła się prawomocnym wyrokiem oddalającym powództwo. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w sprawie I ACa 731/10 oddalił apelację. Nadto pozwani podnieśli, że A. R. (1) nie jest następcą prawnym B. R., gdyż jest żoną D. R. (2), (pismo procesowe – k. 91-92).

Pozwany Bank (...) S.A. w K. wniósł o odrzucenie pozwu podnosząc zarzut powagi rzeczy osądzonej i wskazując, że przed Sądem Okręgowym w Warszawie toczyła się sprawa o sygn. I C 980/06 z powództwa R. M. przeciwko Bankowi o odszkodowanie i powództwo zostało prawomocnie oddalone, (odpowiedź na pozew – k. 95-95v).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Sąd Apelacyjny w Łodzi, Sąd Okręgowy w Kaliszu, Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim, Prokuraturę Apelacyjną w Łodzi oraz Prokuraturę Rejonową w Ostrowie Wielkopolskim zastępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa wniósł o odrzucenie pozwu ewentualnie oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska strona pozwana podniosła, iż powódka nie wskazała żadnej konkretnej czynności zdziałanej czy też zaniechanej przez Skarb Państwa, która mogłaby zostać opisana jako niezgodna z prawem. Nadto z ostrożności procesowej strona pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczeń, (odpowiedź na pozew – k. 122-125).

W odpowiedzi na pozew pozwana J. S. (1) wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, iż z inicjatywy powódki R. M. jednostki organizacyjne prokuratur okręgu (...) kilkukrotnie sprawdzały czy nie zostało popełnione przestępstwo niedopełnienia obowiązków przez prokuratora Prokuratury Rejonowej w Zduńskiej Woli J. S. (1) i we wszystkich tych postępowaniach odmówiono wszczęcia śledztwa. Decyzje te poddawane były kontroli instancyjnej i zostały utrzymane w mocy, (odpowiedź na pozew – k. 341-342).

Pozwany Skarb Państwa reprezentowany przez Prokuraturę Okręgową w Ostrowie Wielkopolskim i Prokuraturę Rejonowa w Zduńskiej Woli wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł, iż powódka nie wykazała aby doszło do niezgodnego z prawem działania lub zaniechania pozwanego, szkody /krzywdy/ oraz związku przyczynowego pomiędzy tymi działaniami a ewentualną szkodą/krzywdą/, (odpowiedź na pozew – k. 344-346).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka R. M. i pozwany M. M. (2) są obecnie byłymi małżonkami. Wyrokiem z dnia 30 listopada 1992 roku Sąd Wojewódzki w Kaliszu zniósł z dniem 01 stycznia 1992 roku wspólność ustawową małżeńską pomiędzy powódką R. M. a jej mężem M. M. (2), (dowód: odpis wyroku w sprawie II C 98/92– k. 184).

Powódka R. M. i pozwany M. M. (2) byli współwłaścicielami po połowie nieruchomości położonej w Radziwiłłowie gm. O. stanowiącej działkę nr (...), rolę, budynki o obszarze 2,30.00 ha. Dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim prowadzi księgę wieczystą KW (...), (okoliczność niesporna).

W dniu 31 marca 1993 r. w Kancelarii Notarialnej pozwanego - Notariusza B. R. w O. tuż przed końcem jej pracy stawił się pozwany M. M. (2) z kobietą, którą przedstawił jako swoją żonę – powódkę R. M., celem sporządzenia aktu notarialnego. Termin dokonania tej czynności uzgodnił wcześniej z notariuszem radca prawny pozwany - B. Z.. Tego też dnia został sporządzony akt notarialny repertorium A nr 1726/1993, w którego treści notariusz stwierdził, że stawiła się przed nim R. M. córka M. i T., i oświadczyła, że:

*: w § pierwszym aktu : w księdze wieczystej Kw nr (...) prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Ostrowie W.. dla nieruchomości położonej w Radziwiłłowie, gmina O. W.., oznaczonej jako dz. 46, będącej rolą o obszarze 2.30.00 ha, prawo własności wpisane jest na rzecz R. M., córki M. i T. oraz jej męża M. M. (2) syna J. i T.. W działach III i IV tej księgi wpisów nie ma;
*: w § 2 aktu: R. M. udzieliła mężowi swojemu M. M. (2) pełnomocnictwa do złożenia w jej imieniu również, wniosku o wpis w księdze wieczystej Kw nr (...) hipoteki w kwocie 2.900.000.000 zł (dwa miliardy dziewięćset milionów starych złotych) udzielonej im przez (...) Bank (...) S.A. w W., do załatwienia wszelkich czynności związanych z zabezpieczeniem tego kredytu w księdze wieczystej, do odbioru i kwitowania korespondencji w tej sprawie oraz do odbioru i kwitowania pieniędzy,

(dowód: odpis aktu notarialnego Rep. A nr (...) k.356).

W tym czasie jako urzędniczka w Kancelarii Notarialnej notariusza B. R. w O. zatrudniona była pozwana D. B.. Do jej obowiązków należało prowadzenie księgowości, ksiąg biurowych, wysyłanie dokumentów, sprawdzanie ksiąg wieczystych, ustalanie terminów czynności notarialnych oraz czynności gospodarcze.

Zarówno radca prawny B. Z., jak również notariusz i pracownicy Kancelarii Notarialnej byli przekonani, że osobą stającą do aktu razem z M. M. (2) jest jego żona - R. M.. Przed sporządzeniem aktu notariusz sprawdził dane niezbędne dla jego sporządzenia, a zwłaszcza zidentyfikował zarówno M. M. (2), jak i kobietę, która zapewniała, że jest jego żoną R.. Dane R. M.: zgadzały się z danymi, jakie figurowały w paszporcie okazanym przez tę kobietę. Nie budził także wątpliwości wygląd tej kobiety w porównaniu z fotografią w paszporcie, jak również samo zachowanie się kobiety, przystępującej do aktu.

Po ustaleniu treści oświadczenia - pełnomocnictwa, notariusz przekazał wszystkie dane i polecił sporządzić akt notarialny w maszynopisie pozwanej S. W. (1) - pracownicy kancelarii. Wtedy kobieta będąca z M. M. (2) podała swój adres zamieszkania, bo tych danych paszport nie zawierał. Do zakresu czynności pozwanej S. W. (2) przy sporządzaniu aktów notarialnych należało wykonywanie jedynie spraw technicznych polegających na napisaniu aktu notarialnej pod dyktando notariusza, względnie samodzielnie - po uprzednim otrzymaniu informacji i wskazówek od notariusza. Pozwana nie brała udziału bezpośrednio przy omawianiu warunków aktu notarialnego, jak również przy jego odczytywaniu i podpisywaniu. Akt notarialny po sporządzeniu przez pozwaną odczytywał notariusz i podpisy stron na akcie bywały się w obecności notariusza. Po sporządzeniu przez pozwaną S. W. (1) maszynopisu aktu notarialnego Rep. A nr (...)- notariusz odczytał przybyłym treść aktu, a M. M. (2) i będąca z nim kobieta złożyli pod nim swe podpisy w miejsc wskazanym przez notariusza.

Ponieważ pozwana D. B. uważając, że tego dnia juz żaden akt nie będzie sporządzany wcześniej zamknęła repertorium przez uczynienie poziomej linii, dokonała pod nią wpisu sporządzonego aktu i kolejny raz podkreśliła wpisy w repertorium linią poziomą. Była to jedyna czynność pozwanej D. B. związana z opisanym aktem notarialnym. Pozwana nie rozmawiała z kobietą, która uczestniczyła w akcie notarialnym spojrzała jedynie w paszport tej osoby i znajdujące się w nim jej zdjęcie,

(dowód: wyrok z uzasadnieniem SO w Kaliszu o sygn. I C 1104/04 – k.48-55).

Stająca wraz z pozwanym do powyższego aktu kobieta, utożsamiająca się z powódką i legitymująca się jej paszportem w rzeczywistości nie była powódką.

(dowód: z załączonych akt Sądu Okręgowego w Kaliszu sygn. IC502/03 uzasadnienie wyroku z dn. 25.11.2003 r. - k.596-607).

W dniu 19 kwietnia 1993 r., przed notariuszem L. D. w jego kancelarii w O., pozwany M. M. (2) działając w imieniu własnym i w oparciu o powyższe pełnomocnictwo również na rzecz powódki R. M. wyraził w jej imieniu zgodę na wpisanie hipoteki w kwocie 2.900.000.000 zł (dwa miliardy dziewięćset milionów starych złotych) w księdze wieczystej KW nr (...) na całej nieruchomości objętej współwłasnością stron,

(dowód: wypis aktu notarialnego Rep. A nr (...) - k. 357).

W dniu 13 maja 1993 r., przed notariuszem L. D. w jego kancelarii w O., pozwany M. M. (2) działając w imieniu własnym i w oparciu o powyższe pełnomocnictwo również na rzecz powódki R. M. wyraził zgodę na zaciągnięcie kredytu w (...) Banku (...) S.A. III Oddział w W. w kwocie 2.900.000.000 zł (dwa miliardy dziewięćset milionów starych złotych) na warunkach bliżej określonych we wniosku tegoż Banku skierowanym do Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim o wpis hipoteki w tejże kwocie,

(dowód: wypis aktu notarialnego Rep. A nr (...) k. 358).

Zaciągnięty przez pozwanego M. M. (2) na podstawie powyższych dokumentów kredyt nie został spłacony. Skutkiem powyższego było wszczęcie przez kredytujący bank egzekucji z nieruchomości obciążonej na jego rzecz hipoteką, (okoliczności niesporne).

W dniu 27 stycznia 1995 r., Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim w sprawie o sygn. akt I Nc 101/94 z powództwa (...) Banku (...) S.A. III Oddział w W. nakazał powódce R. M. zapłatę na rzecz tego Banku kwotę 266.627 zł (2.666.269.700 starych złotych). Zarzuty, które wniosła powódka zostały odrzucone w związku z uchybieniem terminu do ich złożenia. Decyzji tej powódka nie zaskarżyła, w związku z czym nakaz zapłaty uprawomocnił się z dniem 9 lutego 1995 roku. Dopiero w dniu 6 kwietnia 2007 roku powódka wniosła o wznowienie postępowania w sprawie I Nc 101/94 i po kolejnych odrzuceniach skargi i późniejszych zażaleń sprawa w tym przedmiocie się toczy, (okoliczność niesporna).

Wyrokiem z dnia 16 września 1997 roku Sąd Rejonowy w Ostrowie W.. uniewinnił powódkę od zarzutu popełnienia przestępstwa polegającego na tym, że w dniu 8 marca 1995 r. w O. W.. złożyła zawiadomienie o przestępstwie w sprawie podrobienia jej podpisu na akcie notarialnym nr 1726/93, wiedząc, iż przestępstwa nie popełniono. Powyższe orzeczenie zapadło po przeprowadzeniu w sprawie czynności procesowych, w szczególności dowodu z dwóch opinii instytutów ekspertyz sądowych, które wykluczyły nakreślenie badanego podpisu pod treścią aktu notarialnego przez powódkę, (dowód - wyrok w sprawie IIK100/96 Sądu Rejonowego w Ostrowie W.. - k. 185).

W dniu 9 marca 2000 r., (...) Bank (...) S.A. III Oddział w W. sprzedał pozwanej J. S. (2) wierzytelność przysługującą mu od pozwanego M. M. (2) z tytułu zaciągniętego a niespłaconego kredytu w kwocie 290.000 zł z terminem spłaty do dnia 29 czerwca 1993 r. przedłużonym aneksami do dnia 18 lutego 1994, której kwota na dzień 8 marca 2000 r. wynosiła 665.944,10 zł. Wierzytelność ta sprzedana została wraz z jej zabezpieczeniem w postaci hipoteki zwykłej w kwocie 290.000 zł na nieruchomości położonej w Radziwiłłowie gm. O. stanowiącej współwłasność powódki R. M. i pozwanego M. M. (2) /KW nr (...) wraz z cesją polisy ubezpieczeniowej, oraz weksla in blanco wystawionego przez pozwanego M. M. (2) i poręczonego przez Z. Podejmę do kwoty 70.000 zł, (okoliczność niesporna).

Powódka R. M. nie wiedziała o zaciągniętym przez pozwanego M. M. (2) kredycie, ani o dokonanych przez niego w jej imieniu czynnościach. Po uzyskaniu informacji o tych czynnościach, powódka je zaskarżyła, (okoliczność niesporna).

Wyrokiem z dnia 25 listopada 2003 r. Sąd Okręgowy w Kaliszu w sprawie I C 502/03 z powództwa R. M. przeciwko M. M. (2) o ustalenie:

1. stwierdził, że pełnomocnictwo udzielone w dniu 31 marca 1993 r. w formie aktu notarialnego przed Notariuszem B. R. w Kancelarii Notarialnej w O. W.. repertorium A nr 1726/1993, zawierające w szczególności w treści umocowanie M. M. (2) - pozwanego, przez R. M. - powódkę, do złożenia również w imieniu tej osoby wniosku o wpis w księdze wieczystej Kw nr (...) (prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Ostrowie W..) hipoteki w kwocie 2.900.000.000 zł (dwa miliardy dziewięćset milionów starych złotych) a po zastosowaniu reguł denominacji 290.000 zł, ustanowionej na rzecz Powszechnego banku (...) S.A w W. oraz do załatwienia wszelkich czynności związanych z zabezpieczeniem tego kredytu w księdze wieczystej, a także do odbioru korespondencji i kwitowania zarówno korespondencji jak i pieniędzy; jest nieważne.

2. stwierdził, że zezwolenie współmałżonka na zaciągnięcie kredytu bankowego dokonane dnia 13 maja 1993 r. w formie aktu notarialnego przed Notariuszem L. D. w Kancelarii Notarialnej w O. W.. repertorium A nr 749/1993, zawierające w szczególności w treści zgodę wyrażoną przez M. M. (2) - pozwanego, w imieniu R. M. - powódki, na zaciągnięcie kredytu w (...) Banku (...) S.A. III Oddział w W. w kwocie 2.900.000.000 zł (dwa miliardy dziewięćset milionów starych złotych) a po zastosowaniu reguł denominacji 290.000 zł, przez wymienionego kredytobiorcę na warunkach bliżej określonych we wniosku ubiegającego się o kredyt, jest nieważne.

Nadto wyrokiem uzupełniającym z dnia 17 czerwca 2004 r., Sąd Okręgowy w Kaliszu stwierdził, że również zezwolenie współmałżonka na obciążenie hipoteką nieruchomości w Radziwiłłowie Kw nr (...) z dnia 19 kwietnia 1993 r. sporządzone przed notariuszem L. D. w Kancelarii Notarialnej w O. rep. A nr 592/1993 jest nieważne.

(dowód: wyrok SO w Kaliszu sygn. IC 502/03 – k.7; wyrok uzupełniający SO w Kaliszu sygn. IC 900/04- k. 7-7v; wyrok S.A. w Łodzi sygn. akt. IACa 922/04 – k. 7v).

Pozwany M. M. (2) dowiedział się o sprzedaży wierzytelności z tytułu kredytu bankowego przez (...) Bank (...) S.A. w W. od nabywcy - pozwanej J. S. (2). A. S. i J. S. (2) byli właścicielami działki sąsiadującej z nieruchomością stron i pierwotnie myśleli o założeniu wspólnego z pozwanym interesu, a gdy ich plany uległy zmianie, zaproponowali pozwanemu odkupienie wierzytelności. Pozwany M. M. (2) uznał zakup wierzytelności za korzystny dla siebie. W dniu 08 grudnia 2005 r. pozwany M. M. (2) zawarł z pozwaną J. S. (2) umowę sprzedaży wierzytelności, przed Notariuszem M. M. (3), w Kancelarii Notarialnej w W. w formie aktu notarialnego, repertorium A nr 2229/2005. W treści tej umowy - zbywca wierzytelności J. S. (2) oświadczyła, że przysługuje jej wobec M. M. (2) i jego byłej żony R. M. wymagalna wierzytelność w kwocie podstawowej 665.994,10 zł przed denominacją, którą to kwotę wierzytelności pozwany M. M. (2) potwierdził. Pozwana J. S. (2) oświadczyła ponadto, że wierzytelność tę nabyła od Banku (...) S.A w W. i wierzytelność ta weszła do jej majątku wspólnego z A. S.. J. S. (2) sprzedała (przelała) opisaną wyżej wierzytelność w kwocie 66.599,41 zł po denominacji, przysługującą jej wobec M. M. (2) i jego byłej żony R. M. za cenę 70.500 zł, M. M. (2), a ten ostatni oświadczył, że wierzytelność tę kupuje. Cena za wierzytelność została zapłacona w dniu zawarcia umowy, co zbywająca potwierdziła w treści umowy.

(dowód: akt notarialny rep. A nr (...) k.359).

Przeciwko pozwanym K. M. i M. M. (2) toczyło się postępowanie karne dotyczące sfałszowania dokumentów w postaci aktów notarialnych, uznanych za nieważne wyżej opisanym wyrokiem Sądu Okręgowego w Kaliszu. Pozwana K. M. została w tym postępowaniu uniewinniona we wszystkich instancjach, zaś co do pozwanego M. M. (2) Sąd umorzył postępowanie ze względu na przedawnienie karalności,

(dowód – załączone akta sprawy IIK 661/97 Sądu Rejonowego w Ostrowie W.. i (...) Sądu Rejonowego w Sieradzu).

Sąd Okręgowy w Kaliszu wyrokiem z dnia 23 lipca 2012 roku wydanym w sprawie I C 289/03 prawomocnie oddalił powództwo R. M. przeciwko M. M. (2) i K. M. o zapłatę. W sprawie tej powódka domagała się „zwrotu strat materialnych i moralnych" spowodowanych sfałszowaniem jej podpisu na akcie notarialnym, (dowód: wyrok SO w Kaliszu z uzasadnieniem – k. 286-298).

Sąd Okręgowy w Kaliszu prawomocnym wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2005 roku oddalił powództwo wytoczone przez R. M. przeciwko pozwanej D. B. o zadośćuczynienie i odszkodowanie z tytułu sfałszowania aktu notarialnego. Orzeczenie to było poddane kontroli instancyjnej na skutek apelacji powódki, która wyrokiem Sadu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 28 kwietnia 2006 roku w sprawie I ACa 954/05 została oddalona. Nadto Sąd Apelacyjny w Łodzi w sprawie WCK 186/06 odrzucił skargę kasacyjną powódki, (dowód: wyrok SO w Kaliszu w sprawie IC 1104/04 – k. 55; wyrok SA w Łodzi w sprawie I ACa 954/05 z uzasadnieniem – k. 50-54; postanowienie SA w Łodzi w sprawie WCK 186/06 – k. 48).

Przed Sądem Okręgowym w Kaliszu po sygn. akt I C 1762/04 toczyła się również sprawa z powództwa R. M. przeciwko pozwanej S. W. (1) o odszkodowanie i zadośćuczynienie, która zakończyła się prawomocnym wyrokiem z dnia 23 maja 2005 roku oddalającym powództwo. Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2006 roku w sprawie I ACa 1065/05 Sąd Apelacyjny w Łodzi oddalił apelację od tego orzeczenia, a postanowieniem z dnia 06 września 2006 roku w sprawie WCK 178/06 odrzucił skargę kasacyjną powódki, (dowód: wyrok SO w Kaliszu w sprawie I C 1762/04 – k.78, wyrok z uzasadnieniem SA w Ł. w sprawie I ACa 1065/05 – k. 82-89; postanowienie SA w Łodzi w sprawie WCK 178/06 – k.90).

Pozwany B. R. zmarł. Jego następcami prawnymi są D. R. (1) i D. R. (2). Pozwana A. R. (1) nie jest następcą prawnym B. R., gdyż jest żoną D. R. (2), (okoliczności niesporne).

Przeciwko pozwanemu B. R. toczyła się już sprawa z powództwa R. M. o zapłatę i odszkodowanie w Sądzie Okręgowym w Kaliszu pod sygn. akt I C 746/03 zakończona prawomocnym wyrokiem z dnia 13 września 2006 roku oddalającym powództwo, (okoliczność niesporna).

Również przeciwko D. R. (1) i D. R. (3) – jako następcom prawnym B. R. toczyła się już w Sądzie Okręgowym w Poznaniu sprawa z powództwa R. M. o ustalenie i zapłatę zakończona prawomocnym wyrokiem z dnia 27 kwietnia 2010 roku w sprawie I C 3279/09 oddalającym powództwo, (dowód: wyrok SO w Poznaniu w sprawie I C 3279/09 – k. 93, wyrok SA w Poznaniu w sprawie I ACa 731/10 – k. 94).

Pozwany Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w K. (poprzednia (...) Bank (...) S. A. w K.) jest następcą prawnym (...) Banku (...) S. A. (dowód: odpis z Krajowego Rejestru Sądowego k. 96-119).

(...) Bankowi (...) SA w K. R. M. również wytaczała już powództwo przed Sądem Okręgowym w Warszawie o odszkodowanie za udzielenie bez jej zgody kredytu i obciążenie nieruchomości hipoteką. Prawomocnym wyrokiem z dnia 30 listopada 2011 roku w sprawie I C 980/06 Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił to powództwo, a Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 23 października 2012 roku w sprawie I ACa 421/12 oddalił apelację powódki od tego orzeczenia, (dowód: wyrok z uzasadnieniem SO w Warszawie w sprawie I C 980/06- k. 363-375, wyrok z uzasadnieniem SA w W. I ACa 421/12- k.376-386).

Powódka R. M. występowała już także z powództwem o odszkodowanie przeciwko Skarbowi Państwa – Sądowi Okręgowemu w Kaliszu, które wyrokiem Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 06 września 2005 roku w sprawie I C 38/05 zostało prawomocnie oddalone, bowiem wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 29 marca 2006 roku w sprawie I ACa 1559/05 oddalono apelację powódki od tego orzeczenia, (dowód: w załączonych aktach SO w Sieradzu o sygn. I C 38/05 – wyrok z uzasadnieniem – k. 203-203v, wyrok z uzasadnieniem SA w Ł. – k. 263-266).

Pozwany B. Z. zmarł, (okoliczność niesporna).

W obszarze właściwości Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi funkcjonują następujące jednostki podległe:

⚫: Prokuratura Okręgowa w Łodzi obejmuje obszar właściwości Prokuratur Rejonowych w Brzezinach, K., Ł., Ł., P., R., S. i Z., a ponadto Prokuratury Rejonowe Ł., Ł., Ł., Ł. oraz Ł.;
⚫: Prokuratura Okręgowa w Ostrowie Wielkopolskim obejmuje obszar właściwości Prokuratur Rejonowych w Jarocinie, K., K., K., O., O. i P.;
⚫: Prokuratura Okręgowa w Piotrkowie Trybunalskim obejmuje obszar właściwości Prokuratur Rejonowych w Bełchatowie, O., P., R. i T.;
⚫: Prokuratura Okręgowa w Sieradzu obejmuje obszar właściwości Prokuratur Rejonowych w Łasku, P., S., W. i Z., (okoliczności niesporne).

Powyższe ustalenia faktyczne Sąd poczynił w oparciu o dowody z dokumentów
w postaci wymienionych wyżej aktów notarialnych, wyroków i ich uzasadnień. Dowody te pod względem treści i formy nie budziły wątpliwości Sądu, a ich moc dowodowa nie została przez strony skutecznie podważona.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności wskazać należy, że jak wynika z ustaleń dokonanych przez Sąd pozwani B. R. i B. Z. zmarli przed datą wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie. Mamy więc do czynienia z tzw. pierwotnym brakiem zdolności sądowej po stronie pozwanej. Brak ten nie może być z oczywistych względów w żaden sposób usunięty, a zatem Sąd był zobligowany do odrzucenia pozwu wobec tych pozwanych na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c.

Odnośnie zaś pozwanych: D. R.- R., D. R. (2), M. M. (2), K. M., B. Z., D. B., S. W. (1), Banku (...) S.A. w K., Sądu Apelacyjnego w Łodzi, Sądu Okręgowego w Kaliszu – Sąd odrzucił pozew na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. zgodnie, z którym Sąd odrzuca pozew, jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku albo została już prawomocnie osądzona.

Z ustaleń Sądu wynika, iż: przed Sądem Okręgowym w Kaliszu zakończyły się prawomocnie sprawy z powództwa R. M.:

- przeciwko M. M. (2) i K. M. o zapłatę (I C 289/03);

- przeciwko D. B. o zadośćuczynienie i odszkodowanie z tytułu sfałszowania aktu notarialnego;

- przeciwko pozwanej S. W. (1) o odszkodowanie i zadośćuczynienie(I C 1762/04)

Nadto w Sądzie Okręgowym w Poznaniu prawomocnie rozstrzygnięto sprawę z powództwa R. M. przeciwko D. R. (1) i D. R. (3) – jako następcom prawnym B. R. o ustalenie i zapłatę (I C 3279/09)

Natomiast przeciwko Bankowi (...) SA w K. R. M. wytoczyła powództwo przed Sądem Okręgowym w Warszawie o odszkodowanie za udzielenie bez jej zgody kredytu i obciążenie nieruchomości hipoteką, które zakończyło się prawomocnym wyrokiem z dnia 30 listopada 2011 roku w sprawie I C 980/06 oddalającym powództwo.

Przedmiot wszystkich wymienionych wyżej postępowań oparty był na tych samych okolicznościach faktycznych, które powódka podnosiła w przedmiotowej sprawie. Nadto prawomocnie rozstrzygnięte żądania zmierzały także do udzielenia tożsamej ochrony prawnej co w sprawie niniejszej.

Mając powyższe na uwadze oraz fakt, że w wymienionych sprawach i w sprawie niniejszej zachodzi tożsamość zarówno stron, jak i przedmiotu postępowania należało na mocy art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. w stosunku do: D. R.- R., D. R. (2), M. M. (2), K. M., B. Z., D. B., S. W. (1), Banku (...) S.A. w K., Sądu Apelacyjnego w Łodzi, Sądu Okręgowego w Kaliszu pozew odrzucić o czym orzeczono jak w punkcie 1. sentencji wyroku.

Sąd odrzucił także pozew przeciwko A. R. (1), albowiem wymieniona nie jest następcą prawnym B. R. i nie przysługuje jej bierna legitymacja do występowania w przedmiotowej sprawie. Brak ten istniał już w chwili wytoczenia powództwa i nie może być w żaden sposób usunięty. Dlatego też Sąd na podstawie art. 199 § 1 pkt 3 k.p.c. odrzucił pozew w stosunku do A. R. (1).

W stosunku zaś do pozostałych pozwanych powództwo podlegało oddaleniu.

Podstawę prawną żądania powódki skierowanego przeciwko Skarbowi Państwa - Prokuraturze Apelacyjnej w Łodzi i jednostkom jej podległym w tym także Prokuraturze Rejonowej w Ostrowie Wielkopolskim i Prokuraturze Rejonowej w Zduńskiej Woli a także Sądowi Rejonowemu w Ostrowie Wielkopolskim w zasadniczej mierze stanowi przepis art. 417 § 1 k.c., zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Z przywołanego przepisu wynika, że przesłankami odpowiedzialności deliktowej Skarbu Państwa za niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej są: bezprawność działania lub zaniechania sprawcy, szkoda oraz normalny związek przyczynowy między bezprawnym zachowaniem sprawcy a szkodą. Aby zatem można było mówić o obowiązku naprawienia szkody przez Skarb Państwa na podstawie art. 417 § 1 k.c., wskazane trzy przesłanki ustawowe muszą wystąpić kumulatywnie, a brak którejkolwiek z nich przesądza o braku podstaw odpowiedzialności Skarbu Państwa. Przy tym, kolejność badania przez sąd przesłanek odpowiedzialności deliktowej nie może być dowolna. W pierwszej kolejności konieczne jest ustalenie działania (zaniechania), z którego, jak twierdzi poszkodowany, wynikła szkoda oraz dokonanie oceny jego bezprawności, następnie ustalenie czy wystąpiła szkoda i jakiego rodzaju i dopiero po stwierdzeniu, że obie te przesłanki zachodzą, możliwe jest zbadanie istnienia między nimi normalnego związku przyczynowego. Pojęcie bezprawności na gruncie art. 417 k.c. wielokrotnie było przedmiotem wypowiedzi Sądu Najwyższego, który wyjaśnił, że nieprawidłowość w działaniu władzy publicznej może przybrać postać naruszeń konstytucyjnych praw i wolności, konstytucyjnych zasad funkcjonowania władzy publicznej, uchybień wymaganiom określonym w ustawach zwykłych, aktach wykonawczych (uchybienia w sferze prawa materialnego i procesowego), jak i uchybień normom pozaprawnym, w różny sposób powiązanym z normami prawnymi. W podobny sposób na temat bezprawności, w kontekście odpowiedzialności Skarbu Państwa wypowiada się Trybunał Konstytucyjny, który
w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 grudnia 2001 r., SK 18/00, OTK 2001/8/256 wskazał, że pojęcie "działanie niezgodne z prawem" ma ugruntowane znaczenie oraz, że w kontekście regulacji konstytucyjnej należy je rozumieć jako zaprzeczenie zachowania uwzględniającego nakazy i zakazy wynikające z normy prawnej. "Niezgodność z prawem" w świetle art. 77 ust. 1 Konstytucji musi być rozumiana ściśle, zgodnie z konstytucyjnym ujęciem źródeł prawa (art. 87-94 Konstytucji). Pojęcie to jest więc węższe niż tradycyjne ujęcie bezprawności na gruncie prawa cywilnego, które obejmuje obok naruszenia przepisów prawa również naruszenie norm moralnych i obyczajowych, określanych terminem "zasad współżycia społecznego" lub "dobrych obyczajów". Przyjmuje się także, że nie będzie zachodziła bezprawność w sytuacji, gdy działanie zostanie podjęte w ramach uprawnień danego organu i w ramach obowiązującego porządku prawnego.

W tych okolicznościach z punktu widzenia rozstrzygnięcia o żądaniu pozwu zasadnicze znaczenie ma ustalenie, czy kwestionowane przez stronę powodową działania strony pozwanej w trakcie postępowań prowadzonych przez Prokuraturę Apelacyjną w Łodzi i jednostki jej podległe w tym także Prokuraturę Rejonową w Ostrowie Wielkopolskim i Prokuraturę Rejonową w Zduńskiej Woli a także przez Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim były bezprawne. Dopiero jednoznaczne rozstrzygnięcie, że zachowanie pozwanych nosiło znamiona bezprawności, pozwoli przejść do dokonania oceny, czy w następstwie bezprawnych zachowań pozwanych doszło do powstania szkody, a między bezprawnym zachowaniem i szkodą istnieje normalny związek przyczynowo-skutkowy.

Zgromadzony w niniejszej sprawie materiał dowodowy w tym w postaci załączonych akt postępowań prowadzonych przez pozwanych nie pozwala przyjąć, aby postępowaniu strony pozwanej można było zarzucić bezprawność. Analiza akt nie dostarcza dowodów świadczących o tym, że działania Skarbu Państwa reprezentowanego przez pozwane podmioty były niezgodne z prawem. Wszystkie zaś zarzuty powódki kierowane przeciwko organom prokuratury i sądów uznać należy za gołosłowne i nieudowodnione. Powódka na potwierdzenie tych okoliczności nie przedstawiła bowiem żadnych dowodów, a niewątpliwie na powodzie, jako osobie, która wywodzi skutki prawne z faktów przez siebie podanych, spoczywał ciężar udowodnienia tych okoliczności (art. 6 k.c.). W tym miejscu wskazać należy, że na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron
i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Stanowisko takie zawarł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 roku (I CKU 45/96, opubl. OSNC z 1997, z. 6-7, poz. 76). Mając zatem na względzie rządzącą procesem cywilnym zasadę kontradyktoryjności postępowania i nie znajdując podstaw do przeprowadzenia dowodów z urzędu (art. 232 k.p.c), Sąd uznał, iż powódka nie wykazała, aby pozwany Skarb Państwa - Prokuratura Apelacyjna w Łodzi i jednostki jej podległe w tym także Prokuratura Rejonowa w Ostrowie Wielkopolskim i Prokuratura Rejonowa w Zduńskiej Woli a także Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim podejmował wobec niej działania bezprawne.

Z uzasadnienia pozwu zdaje się wynikać nadto, że powódka dąży do zakwestionowania zasadności prawomocnych rozstrzygnięć wymienionych organów, przy czym odpowiedzialność Skarbu Państwa za niegodne z prawem prawomocne orzeczenie sądu uregulowana jest w art. 417¹ § 2 k.c. Zgodnie z przywołanym przepisem jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Podstawową przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej za szkodę wyrządzoną na skutek wydania niezgodnego z prawem orzeczenia sądowego jest stwierdzenie owej niezgodności z prawem we właściwym postępowaniu. Stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sądowego wydanego w postępowaniu karnym - tak jak to ma miejsce w niniejszej sprawie - może nastąpić w trybie wznowienia postępowania (art. 540 k.p.k.) lub w wyniku rozpoznania kasacji, która w sprawach karnych przysługuje od prawomocnego orzeczenia.

Powódka nie dysponuje żadnym orzeczeniem, które wskazywałoby na niezgodność z prawem prawomocnych decyzji wydanych przez Prokuraturę Apelacyjną w Łodzi czy też jednostki jej podległe, a także Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim. Brak zaś orzeczenia prejudycjalnego czyni roszczenie powódki w tym zakresie pozbawionym usprawiedliwionych podstaw. Powódka nie wskazała przy tym żadnej konkretnej normy prawnej, której zastosowanie, bądź zaniechanie zastosowania przez pozwanego uchybiałoby jego ustawowym obowiązkom wynikającym z przepisów Kodeksu postępowania karnego bądź innych przepisów prawa.

Wprawdzie w określonych przypadkach wszczęcie i prowadzenie przeciwko osobie postępowania karnego mogłoby być uznane za czyn niedozwolony
w rozumieniu przepisów art. 417 k.c. Byłoby tak, gdyby postępowanie wszczęto lub prowadzono przy oczywistym braku dowodów winy, ze świadomością sfabrykowania takich dowodów, bez zachowania podstawowych przepisów procedury itp. W niniejszej sprawie powódka poza gołosłownymi twierdzeniami nie wykazała, aby w toku postępowań prowadzonych przez pozwanych doszło do bezprawnych zachowań.

Z tych wszystkich względów powództwo podlegało oddaleniu w związku z oceną, że działania Prokuratury Apelacyjnej w Łodzi i jednostek jej podległych a także Sądu Rejonowego w Ostrowie Wielkopolskim w prowadzonych z udziałem powódki postępowaniach były podejmowane wyłącznie w ramach obowiązujących przepisów prawa. Zgromadzony w sprawie materiał dowody nie dostarcza podstaw do uznania odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Funkcjonariusze pozwanej jednostki, z których działalnością powód wiąże dochodzone roszczenie, nie dopuścili się żadnych uchybień, które wskazywałyby na niezgodne z prawem działanie. Okolicznością wyłączająca bezprawność zachowania jest bowiem działanie dokonywane w ramach porządku prawnego i w granicach przyznanych kompetencji, a taka sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie. Nadto na marginesie wskazać należy, że powódka nie wykazała, by na skutek prowadzonych postępowań
poniosła szkody majątkowe bądź niemajątkowe pozostające z takimi zdarzeniami w normalnym związku przyczynowym (art. 361 k.c.). Zatem z uwagi na niewykazanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu.

Domagając się zaś naprawienia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działania wskazanych w pozwie prokuratorów w osobach O. M., W. P. i J. S. (1) powódka nie dostrzega, że prokuratorzy jako funkcjonariusze publiczni, działają co do zasady jako funkcjonariusze Skarbu Państwa, za których ewentualne bezprawne zachowania i powstałe w związku z wykonywaniem tych funkcji szkody odpowiada Skarb Państwa. W myśl bowiem art. 417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

W konsekwencji prokuratorzy co do zasady nie mają legitymacji procesowej biernej w procesach o naprawienie szkody wyrządzonej rzekomo bezprawnym zachowaniem (wydaniem błędnego orzeczenia/decyzji). Wymienione osoby wydając kwestionowane przez powódkę decyzje działali ściśle w ramach powierzonych im kompetencji sprawowania wymiaru sprawiedliwości, tj. wykonywania władzy publicznej w rozumieniu powołanego art. 417 § 1 k.c. Dodatkowo - abstrahując od kwestii braku legitymacji procesowej biernej wymienionych pozwanych w niniejszym procesie - należy podnieść, że mając nawet na względzie treść uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2012r., wydanej w sprawie o sygn. akt 111 CZP 48/12 (opubl. w OSNC 2013/3/31), w świetle której nie można a priori wykluczyć legitymacji procesowej prokuratorów odpowiadających solidarnie ze Skarbem Państwa w procesach odszkodowawczych w związku z wydaniem orzeczeń z naruszeniem prawa, w rozpoznawanym przypadku powódka – co zostało już wyżej omówione - nie wykazała jakiejkolwiek podstawy faktycznej, mogącej uzasadniać ewentualną odpowiedzialność pozwanych. Twierdzenia powódki co do wadliwości i bezprawności podjętych przez prokuratorów decyzji należało bowiem uznać za gołosłowne i nieusprawiedliwione.

W niniejszej sprawie dokonane ustalenia wyłączają również wniosek, że zostały spełnione przesłanki odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego (art. 415 k.c.) pozwanych: L. D., J. Z., A. S. i J. S. (2). Powódka nie zaoferowała bowiem jakiegokolwiek dowodu, który potwierdzałby jej zarzuty zawarte w pozwie. W tym nie udowodniła, aby doznała jakiejkolwiek szkody majątkowej czy też niemajątkowej (rozstroju zdrowia) na skutek działań pozwanych, dlatego też powództwo przeciwko tym osobom należało oddalić.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 102 k.p.c. i nie obciążył powódki tymi kosztami. Cytowany przepis daje taką możliwość przy uznaniu zaistnienia wypadku szczególnie uzasadnionego po stronie przegrywającej. Dla oceny istnienia przesłanek zastosowania normy art. 102 k.p.c. istotne jest uwzględnienie całokształtu okoliczności sprawy. Chodzi tu nie tylko o okoliczności związane ze stanem majątkowym stron i ich sytuacją życiową ale także dotyczące przebiegu procesu. Te właśnie okoliczności należy zestawiać z płaszczyzną zasad współżycia społecznego. Powódka jest osobą samotną, borykającą się z problemami finansowymi i zdrowotnymi. Wytoczenie zaś przez nią przedmiotowego powództwa wynika bardziej z braku możliwości zrozumienia istoty jej sytuacji prawnej, niż złej woli. Dlatego należy uznać, że zachodzi wypadek szczególnie uzasadniony jako podstawa do odstąpienia obciążenia jej kosztami procesu mimo przegrania sprawy.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE