UZASADNIENIE

Małoletni powód B. G. działający przez matkę J. G. wniósł o podwyższenie alimentów zasądzonych od pozwanego P. G. wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 17 stycznia 2007 r., sygn. akt: II RC 1023/06 z kwoty 150 zł do kwoty po 500 zł miesięcznie począwszy od kwietnia 2013r. W uzasadnieniu podnosił, że dotychczasowe alimenty są niewystarczające z uwagi na zmiany jakie zaszły od ich zasądzenia, w tym konieczność ponoszenia kosztów związanych z edukacją, leczeniem kardiologicznym, czy kontaktami z pozwanym, które z jego winy odbywają się w obecności kuratora. Matka powoda jest zatrudniona, przy czym z uzyskiwanych dochodów nie jest w stanie pokryć kosztów utrzymania powoda i siebie, a które wynoszą 1.800 zł miesięcznie i jest zmuszona się zapożyczać, z kolei pozwany nie przejawia żadnego zainteresowania jego potrzebami.

Pozwany P. G. wniósł o oddalenie powództwa w całości, a w pozwie wzajemnym wniósł o obniżenie alimentów do kwoty po 50 zł miesięcznie. W uzasadnieniu podnosił, że obecnie utrzymuje się z renty, której wysokość po potrąceniu alimentów wynosi 485 zł do wypłaty, co nie wystarcza na najskromniejsze utrzymanie.

Powód B. G. wniósł o oddalenie powództwa o obniżenie alimentów, podnosząc że spowodowałoby to pozbawienie go alimentów praktycznie w całości, a ponadto podnosił, że pozwany może podjąć zatrudnienia.

Sąd Rejonowy w Żorach zaskarżonym wyrokiem zasądził od pozwanego P. G. na rzecz małoletniego powoda B. G. alimenty w wysokości po 210 zł miesięcznie, płatne do rąk jego matki J. G., począwszy od dnia 18 kwietnia 2013 r., do 25 – go dnia każdego miesiąca, z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w terminie płatności każdej z rat, a to w miejsce alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach – Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 17 stycznia 2007 r., wydanym w sprawie o sygnaturze II RC 1023/06 w wysokości po 150 zł miesięcznie; oddalił powództwo powoda B. G. o podwyższenie alimentów w pozostałym zakresie; oddalił powództwo powoda wzajemnego P. G. o obniżenie alimentów w całości; oddalił wniosek powoda B. G. z dnia 16 kwietnia 2013 r. o udzielenie zabezpieczenia w całości; wyrokowi w pkt. 1 nadał rygor natychmiastowej wykonalności oraz nadał wyrokowi w tym zakresie klauzulę wykonalności.

Sąd Rejonowy ustalił, że wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 17 stycznia 2007r., sygn. akt II RC 1023/06, małżeństwo P. G. i J. G. zostało rozwiązane przez rozwód bez orzekania o winie. Na mocy powołanego orzeczenia wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnim synem stron B. G. powierzono J. G., a od P. G. zasądzono na jego rzecz alimenty w wysokości po 150 zł miesięcznie.

Wówczas rodzice powoda – pozwanego wzajemnie mieszkali osobno: J. G. z synem u swoich rodziców w Ż., a pozwany P. G. w swoim mieszkaniu w R.. J. G. była zatrudniona w Miejskiej (...) w R. jako bibliotekarz i zarabiała około 1.200 zł miesięcznie, natomiast P. G. nie pracował i starał się o rentę w związku z rozpoznanymi zaburzeniami schizotypowymi i osobowością nieprawidłową; korzystał z pomocy finansowej ojca. Pozwany – powód wzajemny dysponował oszczędnościami w kwocie 20.000 zł, które pożyczył ojcu. B. G. był leczony z powodu astmy oskrzelowej, a ponadto ortopedycznie, logopedycznie i homeopatycznie. Koszt leczenia powoda wynosił około 200 zł miesięcznie. Został on uznany za osobę niepełnosprawną i przyznano mu zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł miesięcznie.

Powód B. G. mieszka z matką J. G. i jej rodzicami w należącym do nich mieszkaniu. Matka powoda przekazuje rodzicom 300 zł miesięcznie na opłaty mieszkaniowe, a oprócz tego opłaca Internet w kwocie po 48 zł miesięcznie. Matka powoda ponosi opłaty za udział kuratora w kontaktach pozwanego z powodem w wysokości po 93,69 zł zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w Żorach wydanym w sprawie III Nsm 412/11. Na dojazd do pracy wydaje po 120 zł miesięcznie. Ponadto ponosi koszty leczenia alergii – leków i wizyt lekarskich – w wysokości po około 50 zł miesięcznie. Nadal jest zatrudniona w Miejskiej (...) w R. jako bibliotekarz, jej średni zarobek w październiku 2013r. wyniósł 1.743,57 zł netto.

Sąd ustalił nadto, iż powód B. G. uczęszcza obecnie do szóstej klasy szkoły podstawowej. W bieżącym roku szkolnym podręczniki i przybory szkolne kosztowały 260,86 zł, ubezpieczenie 54 zł, a łączny koszt wycieczek klasowych wyniesie 290 zł. Powód z powodu problemów z językiem angielskim korzysta korepetycji w cenie 20 zł dwa razy w tygodniu. Na zakup obuwia i odzieży matka powoda w okresie od kwietnia do grudnia 2013 r. wydała łącznie 209,77 zł. Powód w dalszym ciągu jest leczony na astmę oskrzelową. W związku z astmą wymaga stałych leków, których zakup w zdecydowanej większości jest dokumentowany fakturami, których łączna wartość w okresie od marca 2013 r. do listopada 2013 r. wyniosła 363,06 zł. Korzysta z wizyt u alergologa dwa razy w roku, a koszt jednej wizyty wynosi 50 zł. Matka powoda zapewnia mu rozrywki poprzez wyjazdy wakacyjne i wejścia na basen, gdzie karnet kosztuje 100 zł. Doładowuje mu telefon kwotą po 30 zł miesięcznie.

Pozwany P. G. mieszka w R. w należącym do niego mieszkaniu. Opłaty czynszowe wynoszą od lipca 2013r. 513,51 zł miesięcznie. Opłata za energię elektryczną za okres od 4 września do 4 listopada 2013r. wyniosła 106,48 zł, a średnia opłata za gaz w okresie od 1 czerwca do 1 sierpnia 2013r. 77,66 zł miesięcznie. Pozwany w związku z rozpoznanymi zaburzeniami schizotypowymi i osobowością nieprawidłową jest częściowo niezdolny do pracy; może w ramach częściowej niezdolności do pracy podejmować prace lekkie, proste spokojne, mało odpowiedzialne i pod nadzorem, w szczególności w warunkach pracy chronionej. Pozwany został zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności oraz uznany za częściowo niezdolnego do pracy na czas do 31 stycznia 2014r. Otrzymuje rentę, której wysokość od 1 marca 2013r. wynosi 730 zł brutto, a po potrąceniach, w tym alimentów po 150 zł miesięcznie, świadczenie do wypłaty wynosi 485,01 zł miesięcznie. Od października 2008r. pozwany jest zarejestrowany jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Na podstawie skierowania PUP w R. w okresie od 1 lutego do 31 lipca 2010r. odbył staż w Straży Miejskiej w R. jako operator urządzeń monitoringu w pełnym wymiarze czasu pracy i z tego tytułu otrzymywał stypendium w wysokości po 860,40 zł miesięcznie. Obecnie jest zarejestrowany jako poszukujący pracy oraz szuka pracy jako informatyk za pośrednictwem Internetu, uczestniczy w rozmowach kwalifikacyjnych i spotkaniach informacyjnych w urzędzie pracy. Pozwany jest pod kontrolą poradni zdrowia psychicznego w R.- C. gdzie odbywa wizyty raz na 4 – 5 miesięcy, ponosząc jedynie koszty dojazdu.

Pobliskie urzędy pracy nie posiadają ofert pracy dla informatyków, posiadają natomiast nieliczne oferty dla osób bez kwalifikacji zawodowych odpowiednie dla pozwanego (telemarketer, przedstawiciel handlowy, dozorca). PUP w R. dysponuje ofertami pracy dla osób ze stwierdzonym stopniem niepełnosprawności.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego Sąd Rejonowy uznał, iż powództwo o podwyższenie alimentów jest uzasadnione częściowo do kwoty po 210 zł miesięcznie, natomiast powództwo wzajemne o ich obniżenie należało uznać za nieuzasadnione. Mając na uwadze opinię biegłego. Sąd uznał, że stan zdrowia pozwanego – powoda wzajemnego nie daje podstaw do przyjęcia, że jego możliwości zarobkowe są ograniczone jedynie do otrzymywanej renty. Ponadto pozwany w 2010 r. był zatrudniony w ramach stażu z urzędu pracy przez kilka miesięcy w pełnym wymiarze czasu pracy. Sąd wskazał, że w oparciu o możliwości ustalone przez biegłego, wykonując lekkie prace nawet w niepełnym wymiarze czasu pracy bądź dorywczo, jest on w stanie alimentować pozwanego w zakresie nadal bardzo ograniczonym jednakże przewyższającym dotychczasowe alimenty. Koszty utrzymania powoda – pozwanego wzajemnie, w ocenie Sądu wynoszą około 750 zł miesięcznie. Składają się na nie wydatki na zapewnienie mu warunków mieszkaniowych, zaopatrzenie go w żywność, odzież, materiały edukacyjne, koszty leczenia oraz zapewnienia mu niezbędnych korepetycji. Wynagrodzenie matki powoda wynosi 1.743,57 zł netto, z kwoty tej musi ona zapewnić sobie własne utrzymanie, co pochłania co najmniej 500 zł miesięcznie (wyżywienie. odzież, środki czystości itp). Ponadto jak wskazał Sąd dochody te ulegają pomniejszeniu o koszty realizowania kontaktów, opłatę za Internet, koszty leczenia, dojazdu do pracy i partycypacji w wydatkach mieszkaniowych, co łącznie daje dalsze 600-700 zł miesięcznie. Zatem może ona alimentować syna w zakresie 540 zł, w związku z czym z wyliczonych na kwotę 750 zł potrzeb powoda pozostają niezaspokojone potrzeby w kwocie 210 zł. Taką kwotą alimentów należało w konsekwencji obciążyć pozwanego, wobec czego nieuzasadnione jest żądanie obniżenie alimentów.

W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego P. G. na rzecz powoda B. G. alimenty w kwocie po 210 zł miesięcznie od dnia 18 kwietnia 2013 r., w miejsce poprzednich alimentów wynoszących po 150 zł miesięcznie. W pozostałym zakresie powództwo należało oddalić tj. ponad kwotę 210 zł miesięcznie oraz za okres poprzedzający datę wniesienia pozwu, z kolei powództwo o obniżenie alimentów Sąd oddalił w całości. Podstawą rozstrzygnięć są przepisy art. 133 § 1 k.r.o. i art. 135 § 1 k.r.o. w związku z art. 138 k.r.o.

Rozstrzygnięcie to zaskarżył powód - pozwany wzajemnie podnosząc, iż Sąd podwyższając alimenty o kwotę 60 zł dokonał jedynie prostego działania matematycznego, nie biorąc pod uwagę faktycznych, niewygórowanych wydatków. Matka skarżącego powoda podniosła, iż żyją skromnie, a jej zarobki plus niezauważalne alimenty nie pokrywają rzeczywistych potrzeb powoda, nie jest w stanie zapewnić mu wykwalifikowanej pomocy w nauce języka angielskiego, a nadto powód nie korzysta z żadnych płatnych zajęć, czy też kółek związanych z jego zainteresowaniami, gdyż nie ma na to pieniędzy. Skarżący wskazał na brak chęci do pracy pozwanego – powoda wzajemnego, który cieszy się bardzo dobrym zdrowiem fizycznym, natomiast uchyla się od pracy, aby płacić jak najniższe alimenty. Ponadto podniósł, że pozwany jest w posiadaniu 3- pokojowego lokalu własnościowego, w którym zamieszkuje.

Apelację od powyższego orzeczenia wniósł również pozwany-powód wzajemny, zarzucając błędnie wyliczone potrzeby alimentacyjne małoletniego syna i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przychylenie się do jego wniosku o obniżenie alimentów i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego. Wskazał, iż Sąd błędnie ocenił potrzeby alimentacyjne syna, gdyż syn nie posiada telefonu komórkowego, nadto wydatek ponoszony przez matkę powoda w wysokości 93,69 zł na koszty kuratora, jest obciążeniem finansowym ograniczonym w czasie i spowodowanym z winy matki powoda z uwagi na jej zachowanie podczas jego kontaktów z synem. Ponadto Sąd błędnie przyjął koszty związane z opłatami mieszkaniowymi w kwocie 100 zł miesięcznie, albowiem syn mieszka wraz z matką u babci i dziadka, a Sąd umieścił już kwotę wydatków mieszkaniowych w kwocie od 600-700zł miesięcznie. Podał, iż faktyczne koszty utrzymania małoletniego wynoszą według jego wyliczeń 526,31 zł. Podkreślił, że możliwości zarobkowe osoby niepełnosprawnej są znacznie ograniczone przez rynek pracy, a jego obecna kwota dochody tj. 485,01 zł miesięcznie jest niewystarczająca na jego utrzymanie, wobec czego wnosi o obniżenie alimentów.

Sąd Odwoławczy zważył co następuje.

Apelacje obu stron nie mogły odnieść skutku.

Sąd I instancji zastosował prawidłową podstawę prawną rozstrzygnięcia - czego skarżący nie podważali w swoich apelacjach – a następnie ustalił okoliczności faktyczne, istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Dokonane ustalenia faktyczne w zakresie ustalonym przez Sąd Rejonowy, składające się na podstawę rozstrzygnięcia w sprawie, są prawidłowe znajdują swoją podstawę w zgromadzonym materiale dowodowym, który jest spójny i logiczny w zakresie dokonanych ustaleń.

Dlatego też ustalenia faktyczne Sądu I instancji Sąd Odwoławczy przyjął w całości jako własne.

Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych obu skarżących naruszenia w zaskarżonym orzeczeniu prawa procesowego objętego regulacją art. 233 k.p.c., stwierdzić należy, że stanowiska zaprezentowane w apelacjach w zasadzie nie mogą zostać określone jako zarzuty, lecz polemika z ustaleniami zaskarżonego wyroku, która nie znajduje odniesienia do materiału dowodowego, lecz stanowi odmienne stanowisko korzystne dla danego skarżącego, prezentowane wbrew materiałowi dowodowemu. W ocenie Sądu Odwoławczego skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 k.p.c. wymaga wykazania, że Sąd I instancji uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego. To bowiem jedynie może zostać przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające wyłącznie przekonanie skarżących o innej niż przyjął Sąd Rejonowy wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu, a z takim sformułowaniem treści apelacji mamy do czynienia w niniejszej sprawie.

Szczególnie odnosi się to do możliwości zarobkowania pozwanego – powoda wzajemnego, bowiem ten skarżący w sposób racjonalny nie zakwestionował opinii biegłego lekarza w tym zakresie, ani też nie wykazał, by po okresie stażu zawodowego, stan zdrowia wyłączył możliwość podjęcia przez tę stronę pracy chociażby w ograniczonym zakresie, pracy prostej, nie wymagającej znacznego wysiłku umysłowego i fizycznego, co mogłoby pozwolić uzyskać chociażby połowę wartości najniższego - podstawowego wynagrodzenia. Skarżący ten nie wykazał, by starał się o jakąkolwiek pracę i faktycznie jej nie uzyskał. Także nie wykazał, by istniejące oferty pracy były co najmniej nieaktualne, gdy wyrażał gotowość podjęcia zatrudnienia w ramach pracy chronionej.

W tej sytuacji przyjęcie w zaskarżonym orzeczeniu możliwości zarobkowania pozwanego – powoda wzajemnego należało w całości podzielić i odnieść taką potencjalną i możliwą sytuację majątkową pozwanego – powoda wzajemnego do usprawiedliwionych potrzeb jego syna – powoda.

Należy podkreślić, iż kwota 210 zł. alimentów miesięcznych zasądzona na rzecz powoda – pozwanego wzajemnie nie zaspokaja usprawiedliwionych potrzeb tej strony, a ich wysokość jest limitowana niemożnością uzyskania przez zobowiązanego wyższych dochodów. Dlatego ich dalsze podwyższenie – jak domagał się skarżący powód – pozwany wzajemnie – nie jest uzasadnione w świetle prawidłowo dokonanych ustaleń faktycznych przez Sąd Rejonowy. Dlatego większość obowiązków bezpośrednich działań opiekuńczych nad dzieckiem, a także finansowych obciążeń spoczywa na matce uprawnionego, w zakresie przekraczającym zasady które powinny obowiązywać, a to równego udziału finansowego i osobistego obojga rodziców w wychowaniu syna. Ta zasada uległa zachwianiu pomiędzy stronami, jednakże jest to częściowo usprawiedliwione stanem zdrowia zobowiązanego, ale jak wynika z ustaleń w sprawie nie w pełnym zakresie, jak tego domagał się skarżący P. G..

Dlatego tzw. czysty dochód pozwanego – powoda wzajemnego nie mógł stanowić podstawy ustalenia jego finansowania potrzeb syna, ale potencjalna możliwość dochodu z wykonywanej pracy, przede wszystkim zatrudnieniu na stanowisku pracy chronionej, co jest realnie możliwe w przypadku pozwanego – powoda wzajemnego.

Reasumując, orzeczenie zaskarżone należało uznać za prawidłowe, zatem obie apelacje jako nieuzasadnione podlegały oddaleniu w oparciu o art. 385 k.p.c. Dlatego orzeczono jak w sentencji wyroku.

SSR(del.) Maryla Majewska – Lewandowska SSO Krystyna Hadryś SSO Andrzej Dyrda

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE