UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 29 grudnia 2014 r.

Decyzją z dnia 21.10.2013 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.12. 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz przepisów ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.), odmówił R. O. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ponieważ komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 10.10.2013 r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Odwołanie od tej decyzji wniósł R. O., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ stan zdrowia uniemożliwia my wykonywanie pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, wskazał, że odwołanie nie wnosi żadnych nowych okoliczności, które miałyby wpływ na zmianę orzeczenia komisji lekarskiej ZUS.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący R. O., urodzony (...) r., z zawodu jest operatorem procesów chemicznych. Pracował jako maszynista chłodniczy, kierowca, ostatnio zaś jako dozorca w zakładzie pracy chronionej. Prowadził też działalność gospodarczą. W ramach działalności gospodarczej pracował jako taksówkarz i kierowca samochodu ciężarowego. Później prowadził z żoną sklep spożywczy.

W dniu 09.10.2004 r. ubezpieczony uległ wypadkowi przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej w ten sposób, że został potrącony przez inny samochód w trakcie wykonywania pracy taksówkarza, doznając urazu wielomiejscowego (przede wszystkim przeciążeniowego urazu kręgosłupa szyjnego). Od 10.04.2005 r. ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, która od 01.07.2012 r. przysługiwała mu na stałe na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 20.06.2012 r.

W związku z tym, że orzeczenie to budziło wątpliwości co do zgodności z zasadami orzekania o niezdolności do pracy, sprawa przekazana została w trybie nadzoru, na podstawie art. 14 ust. 4 i 5 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 12 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14.12.2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz. U. Nr 273, poz. 2711 ze zm.), do rozpoznania komisji lekarskiej ZUS, która w opinii lekarskiej z dnia 10.10.2013 r. stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

Na tej podstawie, decyzją z dnia 21.10.2013 r. ZUS Oddział w T. odmówił R. O. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

(okoliczności bezsporne)

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

U odwołującego zdiagnozowano:

-: stan po uogólnionych komunikacyjnych potłuczeniach w 2004 r.,
-: zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z dyskopatiami,
-: zespół bólowy szyjno- barkowy lewy i lędźwiowy,
-: przebyte złamanie prawego stawu skokowego w 2006 r.,
-: początkowe zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych,
-: nadciśnienie tętnicze pierwotne umiarkowane,
-: chorobę niedokrwienną serca stabilną w wywiadzie,
-: przerost gruczołu krokowego w leczeniu zachowawczy,
-: dnę moczanową w wywiadzie.

Odwołujący nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Zarówno ogólny stan kliniczny, jak i neurologiczny wnioskodawcy jest dobry. Badany porusza się samodzielnie i płynnie. Nie stwierdza się u niego objawów uszkodzenia nerwów czaszkowych czy obwodowych. Sprawność kończyn jest zachowana. Czynność chwytna dłoni i w zakresie ruchów precyzyjnych nie odbiega od normy. Brak jest objawów rozciągowych. Niewielkie ograniczenia ruchomości kręgosłupa, odwodzenia lewego ramienia oraz deformacja stopy prawej, nie upośledzają sprawności ruchowej badanego w znacznym stopniu i nie powodują dysfunkcji chodu. Potwierdzone badaniami obrazowymi zmiany zwyrodnieniowe kręgów kręgosłupa mają niewielkie nasilenie. Zmiany dyskopatyczne o typie wypuklin nie powodują kompresji korzeni rdzeniowych. Zmiany w stawach kolanowych są początkowe.

Nadciśnienie tętnicze jest umiarkowane. Poddaje się farmakoterapii.

Układ krążenia jest wydolny. Nie stwierdza się u opiniowanego upośledzenia stanu zdrowia somatycznego w stopniu znacznym.

dowód:

-: opinia sądowo- lekarska z dnia 03.06.2014 r.- k. 8-12,

U odwołującego zdiagnozowano ponadto zaburzenia adaptacyjne (przebyte).

Ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej z przyczyn psychiatrycznych.

Brak jest pewnych dowodów na to, że opiniowany doznał urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu w dniu wypadku. W trakcie rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS, jaka miała miejsce w okresie od 30.11.2004 r. do 23.12.2004 r., rozpoznano u niego zespół bólowy szyjno- ramieniowy lewostronny po urazie przeciążeniowym kręgosłupa szyjnego. W trakcie indywidualnej konsultacji psychologicznej podczas rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS w dniu 15.12.2004 r. stwierdzono zaś objawy zespołu stresu pourazowego.

Od 25.11.2004 r. opiniowany pozostaje w okresowym leczeniu ambulatoryjnym z rozpoznaniem pourazowego zespołu mózgowego z zaburzeniami zachowania i emocji. Badania psychologiczne (przeprowadzone w 2005 r., 2009 r. i 2012 r.) ujawniły wskaźniki znacznych uogólnionych zmian organicznych w OUN.

Konsultant ZUS z zakresu psychiatrii w dniu 13.04.2005 r. rozpoznał u wnioskodawcy postresowe zaburzenia lękowo- depresyjne i objawy podobne do cerebrastenii, a lekarz orzecznik w dniu 20.06.2012 r. pourazowy zespół mózgowy z zaburzeniami zachowania i nastroju oraz zaburzenia pamięci późnej. Komisja lekarska w dniu 10.10.2013 r. nie stwierdziła u opiniowanego zaburzeń psychicznych.

Obecnie, nie stwierdza się u badanego istotnych odchyleń od stanu prawidłowego, w tym zaburzeń funkcji poznawczych, zaburzeń nastroju i zaburzeń psychotycznych.

dowód:

-: opinia sądowo- lekarska z dnia 02.11.2014 r.- k. 26-28,

Sąd podzielił wnioski wynikające z opinii biegłych chirurga ortopedy- traumatologa, neurologa i kardiologa oraz opinii biegłego psychiatry, ponieważ opinie te sporządzone zostały w sposób rzetelny, po osobistym przebadaniu ubezpieczonego oraz bardzo szczegółowej i wszechstronnej analizie dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, przy czym biegli legitymowali się fachową wiedzą oraz odpowiednim doświadczeniem zawodowym. W ocenie Sądu, dokonana przez biegłych diagnoza schorzeń występujących u wnioskodawcy jest prawidłowa, zaś wnioski wynikające z opinii korespondują ze zgromadzoną dokumentacją medyczną oraz bazują na wynikach przeprowadzonych badań, co czyni opinie wewnętrznie spójne, logiczne i kompletne. Opinie w sposób jednoznaczny i przejrzysty obrazują stan zdrowia odwołującego
i w oparciu o aktualne wskazania wiedzy medycznej kategorycznie rozstrzygają kwestię wpływu stwierdzonych u niego schorzeń na zdolność do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Z tych też powodów, Sąd w pełni podzielił wnioski wynikające z opinii sądowo- lekarskich odnośnie braku u badanego niezdolności do pracy.

Opinie te zostały zakwestionowane przez odwołującego, który podniósł, że ma wysokie ciśnienie, nie może pracować i prowadzić samochodu.

Sformułowane przez odwołującego zarzuty nie zasługiwały na uwzględnienie. Wydane w sprawie opinie są pełne i wyczerpujące. W sposób przejrzysty obrazują stan zdrowia ubezpieczonego. Biegli na podstawie osobistego badania wnioskodawcy oraz analizy dokumentacji medycznej znajdującej się w aktach rentowych, dokonali prawidłowego rozpoznania i sformułowali ostateczne logiczne wnioski, które Sąd w pełni podziela. Opinie wydało
w sumie czterech biegłych: chirurg ortopeda- traumatolog, neurolog, kardiolog i psychiatra, a więc specjaliści z zakresu schorzeń zdiagnozowanych u odwołującego. Biegli ci rozpoznając u opiniowanego szereg schorzeń z zakresu ich specjalizacji, w tym zaburzenia adaptacyjne (przebyte), nie stwierdzili u w/w istotnych odchyleń od normy w ogólnym stanie klinicznym, w stanie neurologicznym i w stanie psychicznym. W ocenie Sądu, opinie te są rzetelne i przekonujące. Formułując wnioski opinii biegli sądowi opierali się na wynikach badań specjalistycznych. Odwołujący zaś, poza twierdzeniem, że nie zgadza się z wnioskami biegłych, nie przedstawił żadnych argumentów natury medycznej, które mogłyby poddawać w wątpliwość ostateczne ustalenia biegłych. W orzecznictwie podkreśla się tymczasem, że podstawą do przyznania świadczenia jest przygotowana przez biegłych ocena stanu zdrowia osoby ubiegającej się o nie. Nie są natomiast brane pod uwagę subiektywne odczucia zainteresowanego (por. np. wyrok SN z dnia 20.05.2013 r., I UK 650/12, LEX nr 1341963). W postępowaniu sądowym ocena całkowitej bądź częściowej niezdolności do pracy, w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy- weryfikacja orzeczeń Lekarzy Orzeczników- wymaga wiadomości specjalnych. W takiej sytuacji, sąd nie może orzekać wbrew opinii biegłych sądowych. Dopuszczając tego rodzaju dowód sąd nie może czynić ustaleń sprzecznych z opinią biegłego, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyrok SN z dnia 27.11.1974 r., II CR 748/74, LEX nr 7618; wyroki SA w Szczecinie: z dnia 13.02.2014 r., III AUa 670/13, LEX nr 1441549 i z dnia 18.09.2014 r., III AUa 14/14, LEX nr 1527188). Opinia biegłego jest specyficznym dowodem, którego ocena przebiega według odmiennych, właściwych tylko dla opinii biegłych, kryteriów. Ocena opinii jest dokonywana z punktu widzenia fachowości osób, które ją sporządziły, dokładności przeprowadzonych badań, a także trafności uzasadnienia w powiązaniu z wynikami badań. Wydana w niniejszej sprawie opinia zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ przygotowana została przez specjalistów z dziedzin adekwatnych do schorzeń stwierdzonych u ubezpieczonego oraz po szczegółowej analizie dokumentacji medycznej i zbadaniu pacjenta. Należy zaznaczyć, że w sprawie opinię sporządzili biegli lekarze posiadający wymagane kwalifikacje, rozległą wiedzę i doświadczenie zawodowe. Pamiętać również trzeba, że sprawa niniejsza dotyczyła prawa wnioskodawcy do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Biegli sądowi oceniali zatem stopień naruszenia sprawności organizmu badanego wywołany schorzeniami, będącymi skutkiem wypadku z dnia 09.10.2004 r. Jeżeli odwołujący uważa, że inne schorzenia powodują u niego niezdolność do pracy (czego biegli w niniejszej sprawie nie stwierdzili, podnosząc, że w/w nie jest niezdolny do pracy), powinien wystąpić do organu rentowego z wnioskiem o prawo do renty ogólnego stanu zdrowia.

Uwzględniając powyższe, na podstawie wydanych w sprawie opinii, ocenionych pozytywnie, zgodnie z kryteriami zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłych, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w nich wniosków, Sąd oparł swoje rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.), ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy. W myśl art. 3 ust. 3 pkt 8 powołanej ustawy, za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 30.10.2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, przy ustalaniu między innymi prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące przesłanki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust.1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit.b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit.a, pkt 10 lit.a, pkt 11-12, 13 lit.a, pkt 14 lit.a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4, 5 lit.a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. W myśl ust. 2 powołanego artykułu, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast stosownie do ust. 3, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak również możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Jak wynika z wydanych w sprawie opinii biegłych chirurga ortopedy- traumatologa, neurologa i kardiologa oraz biegłego psychiatry, odwołujący, pomimo istniejących u niego schorzeń w postaci stanu po uogólnionych komunikacyjnych potłuczeniach w 2004 r., zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z dyskopatiami, zespołu bólowego szyjno - barkowego lewego i lędźwiowego, przebytego złamania prawego stawu skokowego w 2006 r., początkowych zmian zwyrodnieniowych stawów kolanowych, nadciśnienia tętniczego pierwotnego umiarkowanego, choroby niedokrwiennej serca, przerostu gruczołu krokowego, dny moczanowej w wywiadzie oraz zaburzeń adaptacyjnych (przebytych), nie jest osobą niezdolną do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zarówno ogólny stan kliniczny, jak i neurologiczny wnioskodawcy jest dobry. Odwołujący porusza się samodzielnie i płynnie. Ma zachowaną sprawność kończyn. Czynność chwytna dłoni i w zakresie ruchów precyzyjnych nie odbiega od normy. Nie stwierdza się u niego objawów uszkodzenia nerwów czaszkowych czy obwodowych. Niewielkie ograniczenia ruchomości kręgosłupa, odwodzenia lewego ramienia oraz deformacja stopy prawej nie upośledzają jego sprawności ruchowej w znacznym stopniu i nie powodują dysfunkcji chodu. Potwierdzone badaniami obrazowymi zmiany zwyrodnieniowe kręgów kręgosłupa mają niewielkie nasilenie. Zmiany w stawach kolanowych są początkowe. Nadciśnienie tętnicze jest umiarkowane i poddaje się farmakoterapii. Układ krążenia jest wydolny. Brak jest przy tym pewnych dowodów na to, że w dniu wypadku przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej (09.10.2004 r.) odwołujący doznał urazu głowy ze wstrząśnieniem mózgu. W trakcie indywidualnej konsultacji psychologicznej podczas rehabilitacji leczniczej w ramach prewencji rentowej ZUS w dniu 15.12.2004 r. stwierdzono
u niego jedynie objawy zespołu stresu pourazowego. Od 25.11.2004 r. wnioskodawca pozostaje w okresowym leczeniu psychiatrycznym ambulatoryjnym z rozpoznaniem pourazowego zespołu mózgowego z zaburzeniami zachowania i emocji. Obecnie, nie stwierdza się u niego istotnych odchyleń od stanu prawidłowego, w tym zaburzeń funkcji poznawczych, zaburzeń nastroju i zaburzeń psychotycznych.

Skoro więc zaskarżona przez odwołującego decyzja ZUS Oddział w T. z dnia 21.10.2013 r. była zasadna, jego odwołanie od tej decyzji należało oddalić, przyjmując jako podstawę prawną takiego rozstrzygnięcia powołane wyżej przepisy prawa materialnego oraz art. 477¹⁴§ 1 k.p.c.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE