Sygn. akt VIII Ka 34/15
Dnia 25 lutego 2015r.
Sąd Okręgowy w Białymstoku VIII Wydział Karny Odwoławczy
w składzie:
Przewodniczący SSO Ilona Simonowicz
Protokolant Aneta Chardziejko
z udziałem prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku Małgorzaty Zińczuk
po rozpoznaniu w dniu 25.II.2015r.
sprawy A. M.
oskarżonego o czyn z art. 278 §1 kk w zw. z art. 12 kk
na skutek apelacji, wniesionej przez prokuratora
od wyroku Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim
z dnia 20 listopada 2014r. sygn. akt VIII K 298/14
I. Zmienia wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, iż:
- z opisu przypisanego oskarżonemu czynu eliminuje określenie „działając wspólnie i w porozumieniu z A. L. i P. P.” i przyjmuje, iż w ramach przypisanego czynu oskarżony A. M. działał wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami;
- na mocy art. 415 §1 kpk zasądza od oskarżonego A. M. na rzecz pokrzywdzonego L. (...) Sklepy (...) kwotę 2256,78 zł (dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt sześć złotych 78/100);
- zasądza od oskarżonego A. M. na rzecz Skarbu Państwa tytułem opłaty od powództwa cywilnego kwotę 113 zł (sto trzynaście złotych).
II. W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy.
III. Zwalnia oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.
Wyrokiem Sądu Rejonowego w Bielsku Podlaskim z dnia 20 listopada 2014 sygn. akt VIII K 298/14 A. M. został uznany za winnego tego, że:
w okresie od 23 marca do 3 kwietnia 2014r. w S. w sklepie (...), działając wspólnie w porozumieniu z A. L. i P. P. i w z góry powziętym zamiarem, w krótkich odstępach czasu dokonali zaboru w celu przywłaszczenia 42 butelek (...) o pojemności 1 litra, 15 butelek wódki (...) o pojemności 0,5 litra oraz 15 butelek wódki (...) o pojemności 0,5 litra, czym spowodowali straty o łącznej wartości 2256,78 zł na szkodę (...) , tj. czynu z art. 278 §1 kk
i za tak przypisany czyn na mocy art. 278 §1 kk skazany na karę 1 roku pozbawienia wolności. Na mocy art. 69 §1 i 2 kk, art. 70 §1 pkt 1 kk wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności zostało oskarżonemu warunkowo zawieszone na okres próby 3 lat. Na podstawie art. 73 §1 kk oskarżony został oddany w okresie próby pod dozór kuratora.
Na mocy art. 415 §1 kpk Sąd zasądził od oskarżonego solidarnie z innymi ustalonymi osobami na rzecz pokrzywdzonego L. (...) Sklepy (...) kwotę 2256,78 zł (dwa tysiące dwieście pięćdziesiąt sześć złotych 78/100).
Sąd zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 180 zł tytułem opłaty od kary i kwotę 37 zł tytułem 1/3 opłaty od powództwa cywilnego oraz obciążył go pozostałymi kosztami procesu w 1/3 części.
Powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego zaskarżył prokurator.
Orzeczeniu zarzucił obrazę przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 415 §1 kpk, mającą wpływ na treść orzeczenia, poprzez zasądzenie od oskarżonego solidarnie z innymi ustalonymi osobami na rzecz pokrzywdzonego L. (...) Sklepy (...) kwoty 2256,78 zł, podczas gdy zgodnie z art. 415 §1 kpk uwzględnić powództwo można jedynie wobec osób skazanych za przestępstwo, a pozostali współoskarżeni w niniejszej sprawie nie zostali jeszcze skazani prawomocnym wyrokiem.
Podnosząc powyższy zarzut prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie powództwa adhezyjnego tj. kwoty 2256 zł od oskarżonego A. M. na rzecz pokrzywdzonego L. (...) Sklepy (...).
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja, jako zasadna, zasługuje na uwzględnienie.
Uznając za w pełni prawidłowe poczynione w niniejszej sprawie ustalenia faktyczne, których nota bene żadna ze stron nie zakwestionowała, podzielić należy stanowisko prokuratora, iż w zaskarżonym wyroku doszło do obrazy art. 415 §1 kpk poprzez zasądzenie od oskarżonego A. M. powództwa adhezyjnego solidarnie z innymi ustalonymi osobami, z którymi oskarżony M. miał dopuścić się przypisanego mu czynu wspólnie i w porozumieniu.
Solidarna odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przestępstwem (art. 441 §1 kc) popełnionym przez kilku sprawców jest dopuszczalna w procesie karnym, ale tylko w sytuacji, gdy wszyscy współsprawcy są skazani za dany czyn, niezależnie czy w tym samym czy w innym postępowaniu. Zgodnie bowiem z literalnym brzmieniem przepisu art. 415 §1 kpk uwzględnienie powództwa cywilnego w procesie karnym jest możliwe tylko w razie cyt.: „skazania oskarżonego”. W niniejszej sprawie oskarżony A. M., jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, przypisanego mu czynu dopuścił się wprawdzie wspólnie i w porozumieniu z innymi ustalonymi osobami, to jednakże pozostali współsprawcy nie zostali jeszcze osądzeni, gdyż postępowanie co do nich zostało wyłączone z niniejszej sprawy do odrębnego rozpoznania (postanowienie z dnia 20 listopada 2014r. - k. 298v) i nie zostało jeszcze zakończone – na dzień orzekania przez Sąd Okręgowy termin rozprawy został wyznaczony na dzień 27 lutego 2015r. (notatka z k. 324).
Należy jednocześnie zauważyć, iż istnienie prawomocnego orzeczenia zasądzającego odszkodowanie od jednego sprawcy szkody nie stoi na przeszkodzie późniejszemu zasądzeniu odszkodowania od pozostałych współsprawców, co do których toczy się inne postępowanie, jeśli w chwili wyrokowania w tym późniejszym postępowaniu szkoda nie została w całości naprawiona. W takiej sytuacji w wydawanym późniejszym wyroku należy zamieścić wzmiankę o solidarnym charakterze nakładanego zobowiązania z obowiązkiem nałożonym poprzednio ( vide m.in. wyroki SN z dnia 7.04.1971r. II KR 247/70, z dnia 16.04.1973r. I KR 438/72, z dnia 14.05.1981r. I KR 68/81, wyroki SA w Krakowie z dnia 16.10.2003r. II AKa 225/03 i z dnia 20.03.2003r. IIAKa 57/03, wyrok SA w Łodzi z dnia 23.03.2007R. II AKa 32/07). Taka sytuacja co do kradzieży objętej zarzutem i związanej z tym kwestii naprawienia szkody, może zaistnieć na kanwie niniejszej sprawy.
Niezależnie od tego należy także zauważyć, iż sprawca, który naprawił szkodę w całości może żądać od pozostałych współsprawców stosownego zwrotu części poczynionych wydatków.
Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok zasądzając wywiedzione w niniejszej sprawie przez prokuratora powództwo adhezyjne jedynie od oskarżonego A. M.. Konsekwencją takiego rozstrzygnięcia była konieczność dokonania z urzędu innych zmian w zaskarżonym wyroku: zmiany w zakresie wyeliminowania z opisu przypisanego A. M. czynu imion i nazwisk współsprawców (co jest także uzasadnione faktem, iż osoby te nie zostały jeszcze skazane za ten czyn) oraz zmiany co do wysokości opłaty należnej Skarbowi Państwa od oskarżonego A. M. za zasądzone powództwo, którą to opłatę winien on aktualnie ponieść w całości (w wysokości 5% wartości szkody – art. 13 ustawy z dnia 28.07.2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz.U. nr 90 z 2010r., poz. 594 z późn. zm. - w zw. z art. 642 kpk, art. 643 kpk i art. 16 ust.2 ustawy z 23.06.1973r. ustawy o opłatach w sprawach karnych - Dz.U. z 1983r. nr 49, poz.223, z późn. zm).
Mając na uwadze powyższe, uznając iż w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok nie jest dotknięty żadnym błędem – Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji swojego wyroku.
Na mocy art. 624 § 1 kpk, biorąc pod uwagę charakter błędu, jakiego dopuścił się Sąd Rejonowy oraz kierując się względami słuszności – zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.