UZASADNIENIE

D. D. został oskarżony o to, że:

w dniu 23 lipca 2014 roku w miejscowości D. poruszał się jako kierujący pojazdem mechanicznym znajdując się w stanie nietrzeźwości (opisanym w zarzucie), czym umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio prawomocnie skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości, tj. o czyn z art. 178 a § 4 kk.

Sąd Rejonowy w Opocznie wyrokiem z dnia 17 października 2014 roku w sprawie II K 421/14:

1. uznał oskarżonego za winnego dokonania zarzuconego mu czynu i na podstawie art. 178 § 4 kk wymierzył mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności;

2. na podstawie art. 63 § 1 kk zaliczył na poczet kary pozbawienia wolności okres zatrzymania w sprawie;

3. na podstawie art. 42 § 2 kk orzekł zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na 7 lat;

4. na podstawie art. 63 § 2 kk zaliczył na poczet w/w zakazu okres zatrzymania prawa jazdy;

5. orzekł o kosztach sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońcę oskarżonego. Obrońca zaskarżył wyrok w całości na korzyść oskarżonego, zarzucając w apelacji wyrokowi:

-

obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wyroku, tj:

: art. 394 § 1 kpk poprzez ujawnienie na rozprawie notatek urzędowych bez ich odczytania;
: art. 174 w zw. z art. 410 i 388 kpk poprzez nieuzasadnione ograniczenie materiału dowodowego oraz zastąpienie zeznań świadków treścią notatek służbowych;

-: w uzasadnieniu apelacji podniósł, iż Sąd wymierzył karę pozbawienia wolności na podstawie nieznanej prawu karnemu materialnemu dyspozycji art. 178 § 4 kk (zamiast art. 178 a § 4 kk);
-: również w uzasadnieniu apelacji podniósł, iż Sąd przypisał oskarżonemu czyn, w którego opisie zabrakło jednego ze znamion przestępstwa z art. 178 a § 4 kk, a mianowicie prowadzenia pojazdu w ruchu lądowym.

W konkluzji obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Prokurator na rozprawie apelacyjnej wnosił o nieuwzględnienie apelacji i o utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja okazała się zasadna i w wyniku jej rozpoznania doszło do konieczności uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Przy rozpoznawaniu sprawy doszło bowiem do naruszenia przepisów postępowania, które miało wpływ na treść wyroku.

Przede wszystkim Sąd Rejonowy ustalając stan faktyczny prawie w całości opierał się na notatkach urzędowych funkcjonariuszy policji. Analiza uzasadnienia wskazuje, że poza danymi o karalności ( w tym odpisem wyroku), wynikami badania stanu trzeźwości, protokołem zatrzymania oskarżonego i postanowieniem o zatrzymaniu mu prawa jazdy, wszystkie fakty związane z przebiegiem inkryminowanego zdarzenia oparto o treść notatek służbowych sporządzonych przez policjantów i zawartych na k. 1 i 2 akt sprawy.

W ewidentny sposób doszło więc do zastępowania zeznań i wyjaśnień treścią notatek służbowych, co narusza dyspozycję art. 174 KPK, zgodnie z którym dowodu z zeznań świadka nie wolno zastępować treścią pisma, zapisów lub notatek urzędowych, zaś zgodnie z art. 393 § 1 KPK na rozprawie nie wolno odczytywać notatek dotyczących czynności, z których wymagane jest sporządzenie protokołu. Z drugiej strony Kodeks Postępowania Karnego nie zawiera zakazu przesłuchania osób dokonujących czynności procesowej, z której przeprowadzenia wymagane jest spisanie protokołu – i to właśnie należało zrobić ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2006 r., sygn. akt VII 22/06).

Oznacza to, że w tej konkretnej sprawie Sąd Rejonowy powinien przesłuchać w charakterze świadków policjantów M. G. i T. M., oraz osobę zgłaszającą interwencję związaną z pijanym kierowcą na drodze, tj. M. K.. Policjantom tym będzie można okazać sporządzone przez nich notatki, ale nie wolno opierać się na tych notatkach, tylko na ich zeznaniach, nawet jeżeli celem otworzenia z pamięci faktów będą oni posiłkowali się treścią notatki. Okazanie notatki przesłuchiwanemu świadkowi nie prowadzi do zastąpienia jego zeznań treścią notatki, bowiem to miałoby miejsce wtedy, gdyby odstąpiono od przesłuchania autora notatki urzędowej, a ustalenia czyniono w oparciu o treść notatki – tak jak to niestety uczyniono w przedmiotowej sprawie ( por. postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Karna z 2011-10-03, V KK 141/11 opubl: Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych rok 2011, Nr 1, poz. 1744).

Powyższe uchybienie miało wpływ na treść wyroku, albowiem Sąd Rejonowy ograniczając postępowanie dowodowe praktycznie do notatek służbowych pozbawił się materiału dowodowego, na którym mógłby zgodnie z procedurą opierać ustalenia faktyczne. Naruszone więc zostały dyspozycje art. 174 kpk i 410 kpk w stopniu, który miał wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia ( art. 438 pkt 2 kpk).

Co do wymierzenia kary pozbawienia wolności na podstawie dyspozycji art. 178 § 4 kk (zamiast art. 178 a § 4 kk), to jest to oczywista omyłka pisarska. Błędem było również ujawnienie notatki urzędowej w trybie art. 391 § 1 kpk – było to powyżej omówione z powołaniem się na prejudykat Sądu Najwyższego.

Co do podniesionego w uzasadnieniu apelacji zarzutu, jakoby Sąd Rejonowy przypisał oskarżonemu czyn, w którego opisie zabrakło jednego ze znamion przestępstwa z art. 178 a § 4 kk, a mianowicie prowadzenia pojazdu w ruchu lądowym, to jest to zarzut chybiony. Co prawda opis czynu zaproponowany w akcie oskarżenia, a zaaprobowany przez Sąd meriti, jest w tej kwestii mało czytelny, ale zawiera znamię prowadzenia pojazdu w ruchu lądowym. Przypomnijmy, że oskarżonemu zarzucono, iż poruszał się jako kierujący pojazdem mechanicznym znajdując się w stanie nietrzeźwości (opisanym w zarzucie), czym umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym . Nie można prowadząc pojazd mechaniczny („ poruszając się nim jako kierujący”) naruszyć zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym nie będąc w tym momencie uczestnikiem tego ruchu lądowego. O ile samo prowadzenie pojazdu mechanicznego może mieć miejsce poza ruchem lądowym, oraz o ile można naruszyć zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym nie będąc kierującym pojazdem mechanicznym, to równoczesne spełnienie tych dwóch przesłanek ( tj. prowadzenie pojazdu mechanicznego naruszające zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym) prowadzi do logicznego wniosku, że z opisu czynu przypisanego oskarżonemu wynika, iż oskarżony w chwili tego czynu prowadził jako kierujący pojazd mechaniczny w ruchu lądowym.

Dlatego ten akurat zarzut jest chybiony. Jednak pozostałe zarzuty apelacyjne były trafne i dlatego zaskarżony wyrok należało uchylić, a sprawę przekazać do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd Rejonowy:

-: przeprowadzi postępowanie dowodowe, przesłucha w charakterze świadków M. G. i T. M., oraz osobę zgłaszającą interwencję związaną z pijanym kierowcą na drodze, tj. M. K.;
-: nie będzie zastępował zeznań i wyjaśnień treścią notatek urzędowych;
-: ustrzeże się oczywistych omyłek pisarskich przy powoływaniu się na przepisy Kodeksu Karnego, którymi dotknięty został zaskarżony wyrok.

Wobec powyższego orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE