UZASADNIENIE

wyroku z dnia 26 lutego 2015r.

Powód B. P. wniósł o zasądzenie od pozwanej G. O. kwoty 16.330 zł tytułem wynagrodzenia za wykonane przez niego roboty budowlane.

W uzasadnieniu podał, że był podwykonawcą wykonującym roboty przy budowie krytej pływalni w O., której inwestorem była strona pozwana. Należne mu wynagrodzenie zostało przez generalnego wykonawcę firmę (...) SA w T. – wobec której została ogłoszona upadłość, zapłacone częściowo, w związku z czym kieruje roszczenie w stosunku do inwestora w oparciu o przepis art. 647¹ § 5 kc.

Pozwany w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa i zarzucił, że w sytuacji ogłoszenia upadłości podwykonawcy – sytuacja inwestora przedstawia się nieco inaczej, nie może on bowiem skorzystać wobec niego z roszczenia regresowego. W takim przypadku w jego ocenie chroniony winien być interes inwestora.

Nadto zarzucił, że powód niniejszym pozwem nie dochodzi zapłaty reszty wynagrodzenia lecz zwrotu kaucji gwarancyjnej tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

Ustawodawca w art. 647¹ § 5 kc wyraźnie wskazał zakres odpowiedzialności inwestora, tj. odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia – nie zaś innych roszczeń z umowy o roboty budowlane zawartej pomiędzy generalnym wykonawcą a podwykonawcą.

Pozwany podkreślił, że zgodnie z orzecznictwem, Sądu Najwyższego w świetle treści art. 647 kc postanowienia dot. tzw. kaucji gwarancyjnej, będącej zabezpieczeniem kosztów usunięcia wad z tytułu rękojmi i gwarancji nie mogą być zaliczone do elementów przedmiotowo istotnych umowy o roboty budowlane.

Pozwany zarzucił również bezzasadność roszczenia w zakresie odsetek za opóźnienie w zapłacie. W jego ocenie z art. 647¹ kc nie wynika, aby inwestor oraz generalny wykonawca ponosili odpowiedzialność solidarną wobec podwykonawcy za należności uboczne, w takim zakresie, jak podmiot zobowiązany do tego z umowy.

Sąd Rejonowy w Krośnie w wyrokiem z dnia 5 września 2014r. zasądził od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz z odsetkami i kosztami postępowania.

W uzasadnieniu podał, że dochodzone przez powoda roszczenie dotyczy wynagrodzenia dla podwykonawcy, za które odpowiedzialność solidarną ponosi inwestor – nie jest zaś „innym roszczeniem z umowy o roboty budowlane”. Podkreślił, że o zatrzymaniu części wynagrodzenia do momentu odbioru końcowego inwestor wiedział (przedstawiona została mu do akceptacji umowa z podwykonawcą) i nie wniósł w tym zakresie żadnych uwag. Był więc świadomy własnej odpowiedzialności za tą część wynagrodzenia. To w rezultacie skutkować winno przyjęciem odpowiedzialności pozwanego na podstawie art. 647 ¹ § 5 kc. O odsetkach za opóźnienie w zapłacie Sąd Rejonowy orzekł zasądzając je od daty wniesienia powództwa i obciążył pozwanego kosztami postępowania w sprawie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany zaskarżając powyższy wyrok w całości i zarzucając mu:

1. naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art. 647 ¹ § 5 kc , tj. poprzez przyjęcie, że zatrzymana kwota 16.330 zł stanowiąca 5 % wynagrodzenia brutto powoda jest wynagrodzeniem w rozumieniu art. 647¹ § 5 kc, a nie kaucją gwarancyjną stanowiącą zabezpieczenie należytego wykonania umowy, nie objętą odpowiedzialnością solidarną inwestora ,

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że kaucja gwarancyjna określona w paragrafie 15 ust 1 i 3 umowy z dnia 30.06.2011r. stanowi wynagrodzenie w rozumieniu art. 647¹ § 5 kc obejmujące swym zakresem odpowiedzialność solidarną inwestora

3. naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię przepisu art. 91 ust 1 Prawa upadłościowego i naprawczego tj. poprzez przyjęcie, iż dochodzone roszczenie stało się wymagalne z chwilą ogłoszenia upadłości generalnego wykonawcy (...) SA

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, a także o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania za obie instancje.

W ocenie Sądu Odwoławczego zarzuty apelacji nie są zasadne z powodów następujących:

Choć zasadniczo za trafne należy uznać stanowisko apelującego, że odpowiedzialność solidarna inwestora przewidziana w przepisie art. 647¹ par 5 kc dotyczy, co wyraźnie wynika z treści tego przepisu, jedynie wynagrodzenia za roboty budowlane – nie zaś ewentualnych innych roszczeń, które z tej umowy mogły wyniknąć, w tym np. z tytułu zwrotu zatrzymanej kaucji gwarancyjnej – nie ma to jednak wpływu na dokonanie odmiennej oceny zasadności żądania powoda w niniejszej sprawie, niż uczynił to Sąd I instancji.

Słusznie bowiem Sąd ten stwierdził, że roszczenie powoda w przedmiotowej sprawie jest roszczeniem o zapłatę reszty wynagrodzenia nie zaś o zwrot kaucji gwarancyjnej, choć brak było w pisemnym uzasadnieniu wyroku bliższego uzasadnienia tego stanowiska.

Trzeba natomiast wyraźnie wskazać, że powód, jako podwykonawca oraz firma (...) SA w T. (generalny wykonawca) ustalili w umowie z dnia 30 czerwca 2011r., że pełen zakres prac nią objętych zostanie rozliczony po sporządzeniu protokołu odbioru, choć strony dopuszczały ich rozliczanie również fakturami częściowymi (jednak także po spisaniu protokołu częściowego odbioru prac).

Strony przyjęły też w umowie, że na zabezpieczenie należytego jej wykonania każda z faktur wystawionych przez powoda pomniejszona będzie o 5 % wynagrodzenia brutto – jako kaucji do momentu odbioru końcowego. Z całości zaś zsumowanych kwot zatrzymanych w ten sposób 70 % miało zostać zwrócone powodowi w ciągu 30-dni po odbiorze końcowym, pozostałe zaś 30 % stanowić miało zabezpieczenie roszczeń z tytułu gwarancji jakości i rękojmi i miało zostać zwrócone w terminie do 30 dni, po upływie okresu gwarancji jakości i rękojmi.

Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, jak też z dodatkowych wyjaśnień złożonych przez powoda na rozprawie apelacyjnej wynika, że w ramach tej umowy powód na rzecz generalnego wykonawcy wykonał jedynie roboty objęte częściowym protokołem odbioru z dnia 21 grudnia 2011r. (a wiec dot. robót wykonanych od dnia 25.07.2011r. do dnia 30.11.2011r. na kwotę 326.600 zł ) i z faktury na powyższą kwotę – tytułem należytego wykonania umowy zgodnie z paragrafem 15 ust 1 zatrzymane zostało przez stronę pozwaną 5 % jej wartości, czyli kwota dochodzona niniejszym pozwem.

Dalsze prace nie były przez powoda na rzecz generalnego wykonawcy realizowane (przewidziane przedmiotową umową), z uwagi na ogłoszenie upadłości spółki.

Faktycznie więc umowa na dalszym etapie nie była wykonywana i ta okoliczność nie była w niniejszej sprawie kwestionowana.

Ta sytuacja daje w ocenie Sądu Odwoławczego podstawę do przyjęcia, że cel jakiemu służyć miało zatrzymywanie przez zamawiającego pewnej części wynagrodzenia należnego podwykonawcy, wynikającego z wystawionych przez niego faktur częściowych – a mianowicie zabezpieczenia należytego wykonywania przez niego umowy, odpadł, wobec czego zatrzymanie tej kwoty (które zgodnie z treścią umowy mogło być uzasadnione do czasu dokonania odbioru ostatecznego) - nie znajdowało żadnego uzasadnienia. Skoro bowiem zaprzestano realizować umowę – nie może być mowy o powstaniu jakiejkolwiek kaucji zabezpieczającej jej wykonywanie – tym samym więc słusznie jest stanowisko Sądu I instancji, ze w tych okolicznościach roszczenie powoda nie jest roszczeniem o zwrot kaucji (która w rzeczywistości nie powstała), ale o zapłatę reszty wynagrodzenia za częściowe wykonanie robót budowlanych objętych umową zawartą z firmą (...) SA.

Na marginesie trzeba jedynie zauważyć, że w treści powyższej umowy ustalono, iż kaucja zabezpieczająca należyte wykonanie umowy (gdyby powstała) podlegałaby zwrotowi po odbiorze końcowym (odbiór częściowy natomiast, który okazał się ostatecznym nastąpił 21 grudnia 2011r.) – a więc najdalej po tej dacie generalny wykonawca obowiązany był do zwrotu 70 % jej wartości. W zakresie natomiast 30 % ewentualna kaucja mogła zostać dalej zatrzymana, ale jako zabezpieczenie roszczeń z rękojmi czy też gwarancji – co również rzutowałoby na ocenę kwestii wymagalności roszczenia, w świetle powołanego przez apelującego przepisu art. 91 ust 1 Piun.

Kwestia ta jednak nie rzutuje na rozstrzygniecie w niniejszej sprawie bowiem, tak jak wspomniano, w ocenie Sądu, z uwagi na zaprzestanie realizacji umowy (a więc w zasadzie jej rozwiązanie ze skutkiem ex nunc) kaucja zabezpieczająca należyte jej wykonanie w ogóle nie powstała, wobec czego roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty było zasadne w całości.

Odnosząc się natomiast do zarzutu strony pozwanej, co do braku podstaw żądania w stosunku do inwestora odsetek za opóźnienie w zapłacie w orzecznictwie sądowym wyrażany jest pogląd, który Sąd Odwoławczy w całości podziela, że z art. 647 ¹ § 5 kc nie wynika aby inwestor oraz generalny wykonawca ponosili solidarną odpowiedzialność wobec podwykonawcy za należności uboczne w takim samym zakresie jak zobowiązani do tego z umowy. Jak min. stwierdził Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 27.02.201r. sygn. V ACa 746/13 zakres przedmiotowej odpowiedzialności inwestora opartej na w/wym. przepisie ograniczony jest do wynagrodzenia należnego wykonawcy, nie obejmuje zaś kwestii terminowego dokonania przez niego zapłaty. Obowiązek natomiast spełnienia świadczenia przez inwestora wyznacza skierowane do niego wezwanie do zapłaty – zobowiązanie bowiem jego wobec podwykonawcy do zapłaty wynagrodzenia za roboty budowalne ma charakter bezterminowy (art. 455 kc).

Powyższe stanowisko nie pozostaje w sprzeczności z zasadami dot. zobowiązań solidarnych, wskazać bowiem trzeba, że zgodnie z art. 368 kc zobowiązanie może być solidarne, chociażby każdy z dłużników był zobowiązany w sposób odmienny, albo chociażby wspólny dłużnik był zobowiązany w sposób odmienny względem każdego z wierzycieli.

W niniejszym przypadku powód wezwał pozwanego do zapłaty pismem z dnia 5 grudnia 2013r., a zgodnie z żądaniem pozwu domaga się zasądzenia odsetek za opóźnienie w zapłacie od dnia wytoczenia sporu, co miało miejsce w dniu 6 marca 2014r.

Mając więc na uwadze powyższe wyrok Sąd I instancji należało uznać za w pełni trafny, a zarzuty apelacji za niezasadne, co skutkowało jej oddaleniem, na podstawie art. 385 kpc, a o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 kpc oraz 108 § 1 kpc.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE