POSTANOWIENIE

Dnia 1 lipca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący-Sędzia: SO Leszek Dąbek (spr.)

Sędziowie: SO Gabriela Sobczyk

SR del. Beata Majewska-Czajkowska

po rozpoznaniu w dniu 1 lipca 2014 r. w Gliwicach na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa A. P.

przeciwko I. P.

o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego

na skutek zażalenia pozwanej

na rozstrzygnięcie zawarte w punkcie 2 postanowienia Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 12 marca 2014 r., sygn. akt IV RC 977/13

postanawia:

oddalić zażalenie.

SSR (del.) Beata Majewska – Czajkowska SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk

Sygn. akt III Cz 829/14

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Rybniku w postanowieniu z dnia 12 03 2014r. nadał klauzulę wykonalności rozstrzygnięciu zawartemu w punkcie 2 wyroku z dnia 12 12 2013r. oraz zasądził od pozwanej I. P. na rzecz powoda A. P. kwotę 66zł

z tytułu zwrotu kosztów postępowania klauzulowego.

Orzekając o kosztach postępowania przywołał regulację § 10 pkt 13 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 09 202r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielanej przez Radce prawnego z urzędu (Dz.U. nr 41, poZ. 1249, z późniejszymi zmianami). .

Orzeczenie zaskarżyła pozwana I. P. w części rozstrzygającej o kosztach postępowania klauzulowego, która podnosiła, że do grudnia 2013r. utrzymywała się zaległych alimentów, jest bezrobotna bez prawa do zasiłku i obecnie znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania klauzulowego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Obecnie powszechnie akceptowany jest pogląd, że postępowanie klauzulowe stanowi odrębny od postępowania rozpoznawczego i egzekucyjnego rodzaj postępowania cywilnego.

Wydane w nim orzeczenie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu jest zatem postanowieniem kończącym postępowanie w instancji w rozumieniu regulacji art. 108 zd. 1 k.p.c. co z jej mocy obliguje sąd do orzeczenia o poniesionych przez strony w jego toku kosztach postępowania (kosztach postępowania klauzulowego).

Przy ich rozliczeniu obowiązuje zasada wyrażona w regulacji art. 770 k.p.c. zgodnie z którą dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji, a więc również koszty uzyskania klauzuli wykonalności.

Takie unormowanie ponoszenia przez dłużnika kosztów w postępowaniu egzekucyjnym, odmienne aniżeli w postępowaniu rozpoznawczym, w którym obowiązuje zasada odpowiedzialności za wyniki sprawy (art. 98 § 1 k.p.c.), rodzi wątpliwości dotyczące ewentualnego zastosowania uregulowania art. 102 k.p.c., czego w istocie domaga się skarżąca w zażaleniu.

Za możliwością zastosowania tej regulacji w postępowaniu egzekucyjnym opowiedział się Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały 7 sędziów - zasada prawna - z dnia 27 11 1986r. (III CZP 40/86).

Jakkolwiek pogląd ten odnosi się wprost tylko do sytuacji, kiedy wszczęto egzekucję alimentów, mimo dobrowolnego zaspokojenia przez dłużnika alimentów w terminie i w wysokości określonej w tytule wykonawczym, to należy go interpretować szerzej i możliwość zastosowania tej regulacji odnieść do wszystkich sytuacji kiedy w ocenie sądu w sprawie egzekucyjnej zachodzi przewidziany w niej „szczególnie uzasadniony wypadek” uzasadniający nie obciążanie dłużnika kosztami postępowania egzekucyjnego.

Postępowanie klauzulowe stanowi swoisty łącznik pomiędzy zakończonym już prawomocnie postępowaniem rozpoznawczym a postępowaniem egzekucyjnym, a jego przeprowadzenie i w jego wyniku uzyskanie tytułu wykonawczego jest niezbędne

do wszczęcia postępowania egzekucyjnego.

W połączeniu z postępowaniem rozpoznawczym i postępowaniem egzekucyjnym stanowi on zatem powiązanych z sobą ciąg zdarzeń związanych z realizacją ochrony prawnej przyrzeczonej przy stanowieniu norm prawa cywilnego materialnego.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku dwóch pozostałych rodzajów postępowań przeprowadzenie postępowania klauzulowego wymaga poniesienia przez strony kosztów: rzeczowych, osobowych, finansowych.

W okolicznościach konkretnej sprawy nałożony na dłużnika obowiązek zwrotu wierzycielowi kosztów postępowania może być różnie oceniany w kontekście zasad współżycia społecznego i co za tym idzie może być także z nimi sprzeczny.

W procesie cywilnym przeciwdziałać temu ma regulacja art. 102 k.p.c.,

która daje sądom możliwość dostosowanie rozstrzygnięć dotyczących obowiązku ponoszenia kosztów procesu do obowiązujących zasad współżycia społecznego (w ograniczonym zakresie, gdyż na podstawie tego przepisu sąd może tylko nie zasądzać od strony przegrywającej całości lub części kosztów, nie może natomiast zasądzić na jej rzecz kosztów od strony wygrywającej).

Wymóg ferowania orzeczeń o zwrocie kosztów postępowania odpowiadających zasadom współżycia społecznego obowiązuje również w postępowaniu klauzulowym i art. 102 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. ma odpowiednie zastosowanie w tym postępowaniu.

Do okoliczności branych pod uwagę przez sąd przy ocenie przesłanek zastosowania dyspozycji omawianego przepisu według doktryny zaliczyć można nie tylko te związane z samym przebiegiem postępowania, lecz także dotyczące stanu majątkowego i sytuacji życiowej strony.

Sytuacja ekonomiczna strony, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku dla utrzymania własnego i członków rodziny nie byłaby w stanie ponieść kosztów, sama w sobie nie stanowi jednak podstawy zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi, chyba że na rzecz tej strony przemawiają dalsze szczególne okoliczności, które same mogłyby być niewystarczające, lecz łącznie z trudną sytuacją ekonomiczną wyczerpują znamiona wypadku szczególnie uzasadnionego (por. postanowienie SN z dnia 8 grudnia 2011 r., IV CZ 111/11, LEX nr 1119554).

W niniejszej sprawie takie okoliczności nie występują, stąd też brak jest podstaw do nieobciążania skarżącej kosztami postępowania klauzulowego i jej zażalenie jest bezzasadne.

Reasumując zaskarżone rozstrzygnięcie jest prawidłowe i dlatego zażalenie jako bezzasadne oddalono w oparciu regulację art. 385 k.p.c. w związku z art. 397

§ 2 zd. 1 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c.

SSR (del) Beata Majewska-Czajkowska SSO Leszek Dąbek SSO Gabriela Sobczyk