UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Żorach wyrokiem łącznym z dnia 16 września 2014r. sygn. akt II K 679/13, na podstawie art. 85 kk i art. 86 §1 kk:

1. w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności wynikających w wyroków:

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 07.10.2010r., sygn. akt II K 139/10,

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 15.10.2010r. sygn. akt II K 522/10,

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 22.02.2011r., sygn. akt II K 826/10,

orzekł wobec skazanej I. R. karę łączną 2 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności – uznając wyżej wymienione wyroki w zakresie orzeczonych kar pozbawienia wolności za pochłonięte niniejszym wyrokiem łącznym.

2. w miejsce kar jednostkowych pozbawienia wolności wynikających w wyroków:

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 19.12.2012r., sygn. akt II K 343/12,

- Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 12.03.2013r. sygn. akt II K 695/12,

orzekł wobec skazanej I. R. karę łączną 1 roku pozbawienia wolności – uznając wyżej wymienione wyroki w zakresie orzeczonych kar pozbawienia wolności za pochłonięte niniejszym wyrokiem łącznym.

Na zasadzie art. 577 kpk w zw. z art. 63 §1 kk Sąd zaliczył skazanej I. R. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie 1. wyroku okres dotychczas odbytej kary pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Żorach o sygn. akt II K 139/10 od dnia 09.04.2014r. do 16.09.2014r.

Na zasadzie art. 577 kpk w zw. z art. 63 §1 kk Sąd zaliczył skazanej I. R. na poczet kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie 2. wyroku okres dotychczas odbytej kary pozbawienia wolności w sprawie Sądu Rejonowego w Żorach o sygn. akt II K 343/12 od dnia 09.10.2013r. do 09.04.2014r.

Sąd orzekł, iż pozostałym zakresie poszczególne wyroki objęte wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu.

Na podstawie art. 572 kpk Sąd umorzył postępowanie w przedmiocie objęcia wyrokiem łącznym kar jednostkowych orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Żorach z dnia 13.10.2008r. w sprawie o sygn. akt II K 432/08, Sądu Rejonowego w Raciborzu z 15.05.2009r. w sprawie o sygn. akt II K 119/09, Sądu Rejonowego w Żorach z 12.12.2011r. w sprawie o sygn. akt II K 482/11 oraz Sądu Rejonowego w Żorach z 27.01.2014r. w sprawie o sygn. akt II K 343/13.

Nadto Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. W. kwotę 147,60 złotych tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanej z urzędu oraz zwolnił Sąd skazaną w całości od obowiązku zapłaty kosztów sądowych za postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego, obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanej. Zaskarżył on wyrok w części dotyczącej punktów 1 i 2 w zakresie kary na korzyść skazanej i zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, mających wpływ na treść zapadłego w sprawie orzeczenia, a to art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk polegającą na oparciu wydanego wyroku tylko na części zebranego w sprawie materiału dowodowego, która zdaniem Sądu pierwszej instancji potwierdziła zastosowanie zasady aspiracji przy wymierzeniu kar łącznych, a nadto przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez podjęcie tej oceny w sposób dowolny, sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający wpływ na jego treść, stanowiący jednocześnie konsekwencję wyżej wymienionej obrazy przepisów postępowania, polegający na uznaniu, że wobec skazanej nie zachodzą przesłanki do zastosowania zasady pełnej absorpcji przy wymierzeniu kar łącznych.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 427 §1 kpk w zw. z art. 437 kpk w zw. z art. 574 kpk skarżący wniósł o:

- zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez wymierzenie skazanej kar z wykorzystaniem zasady pełnej absorpcji, przy jednoczesnym zastosowaniu instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, ewentualnie,

- uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji.

Nadto skarżący wniósł o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej świadczonej z urzędu w wysokości podwójnej stawki minimalnej, uzasadniając to nakładem pracy obrońcy przy wyjaśnieniu i rozstrzygnięciu sprawy, oświadczając jednocześnie, iż koszty te nie zostały uiszczone w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja obrońcy skazane nie zasługiwała na uwzględnienie.

Przede wszystkim nie sposób zgodzić się ze stawianym w apelacji obrońcy zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, albowiem zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami poczynionymi przez Sąd i wyrażonymi w uzasadnieniu wyroku czy też przeciwstawienia tym ustaleniom odmiennego poglądu wynikającego z własnej oceny tych ustaleń. Nadto aby zarzut błędu w ustaleniach faktycznych był skuteczny niezbędne jest wykazanie zarówno wadliwości dokonanych ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd, ja również wykazanie konkretnych uchybień w ocenie materiału dowodowego jakich miał się dopuścił Sąd Rejonowy. Takich uchybień Sąd Okręgowy w niniejszej sprawie się nie dopatrzył.

Zgodnie z art. 85 kk jeżeli sprawca popełni dwa lub więcej przestępstw zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny, co do któregokolwiek z tych przestępstw i wymierzono za nie kary tego samego rodzaju albo inne podlegające łączeniu, sąd orzeka karę łączną, biorąc za podstawę kary z osobna wymierzone. Nie ulega wątpliwości, iż dokonane przez Sąd Rejonowy połączenia kar z zapadłych względem skazanego wyroków w konfiguracjach połączeń dokonanych przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i skarżący również tego nie kwestionował.

Zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, iż wobec skazanej nie zachodzą przesłanki do zastosowania przy wymierzaniu kar łącznych zasady pełnej absorpcji. Zgodnie z tą zasadą (zasada pochłaniania) najsurowsza z kar wymierzonych staje się karą łączną. Jakkolwiek - zgodnie z art. 86 § 1 - przy orzekaniu kary łącznej możliwe jest zastosowanie zasady pełnej absorpcji to jednak należy pamiętać, że zastosowanie tej zasady jest rozstrzygnięciem skrajnym, które może być stosowane wyjątkowo i wymaga wnikliwego umotywowania w uzasadnieniu wyroku (wyrok SN z dnia 2 grudnia 1975 r., Rw 628/75). Zasada absorpcji przy wymierzaniu kary łącznej może być zastosowana, gdy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami zachodzi bliski związek przedmiotowy i podmiotowy, a przesłanka prognostyczna pozwala na stwierdzenie, że kara łączna w wysokości najwyższej z wymierzonych kar jednostkowych jest wystarczającą oceną zachowania się sprawcy (wyrok SN z dnia 17 maja 2000 r., IV KKN 39/99, LEX nr 51104). Z reguły bowiem popełnienie dwóch lub więcej przestępstw jest czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji (tak SA w Warszawie w wyroku z dnia 12 lipca 2000 r., II AKa 171/00).

W niniejszej sprawie orzekając w stosunku do skazanej I. R. kary łączne, zasadnie Sąd Rejonowy zastosował zasadę asperacji (podwyższenia), zgodnie z którą przy wymiarze kary łącznej najwyższa kara jednostkowa podlega zaostrzeniu w przyjęty przez ustawodawcę sposób. Wprawdzie skazana posiada pozytywną opinię Dyrektora Zakładu Karnego w G., wskazać jednak należy, iż I. R. była wielokrotnie karana (zapadło wobec niej 8 wyroków, 5 razy była orzekana kara z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, w tym trzy kary warunkowo zawieszone zostały zarządzone do wykonania). Wskazać należy, iż popełnione przez skazaną przestępstwa są przestępstwami różnorodnymi i były popełnione w różnym czasie, w tym trzy czyny dotyczą przestępstw z art. 209 §1 kk. Wprawdzie skazana podjęła pracę w zakładzie karnym i jej obecne zachowanie w jednostce penitencjarnej jest oceniane pozytywnie, niemniej jednak nie daje to gwarancji, iż po opuszczeniu zakładu karnego zachowanie skazanej będzie prawidłowe i będzie ona przestrzegać porządku prawnego.

Należy również wskazać, iż omawiając w uzasadnieniu wyroku karę łączną z punktu 1. Sąd Rejonowy błędnie wskazał sumę kar jednostkowych jako 3 lata i 7 miesięcy, w sytuacji, gdy suma ta wynosi 3 lata i 4 miesiące.

Sąd Rejonowy wydany wyrok oparł na całości zebranego w sprawie materiału dowodowego, który to istotnie potwierdził zastosowanie zasady asperacji przy wymierzaniu kar łącznych. Nie sposób zgodzić się ze skarżącym, iż wydany wyrok oparto tylko na części zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd miał bowiem na względzie całokształt zgromadzonych w sprawie dowodów, nie przekroczył przy tym granic ich swobodnej oceny i jednocześnie uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego.

Podkreślić należy, iż instytucja kary łącznej nie jest instrumentem łagodzenia orzeczonych kar za pozostające w zbiegu realnym przestępstwa. Wymiar kary łącznej jest działalnością racjonalną, polegającą na oznaczaniu kary odpowiedniej do stopnia związku podmiotowo-przedmiotowego między zbiegającymi się realnie przestępstwami" (wyrok SA w Krakowie z dnia 8 lutego 2011 r., II AKa 14/11). Należy mieć na uwadze, iż instytucja kary łącznej nie jest i nie może być formą łagodzenia represji karnej w sytuacji realnego zbiegu przestępstw, albowiem przyznawanie sprawcy szczególnego rodzaju ulgi za to, że popełnił więcej niż jedno przestępstwo wydaje się być irracjonalne oraz nieodpowiadające poczuciu sprawiedliwości. Instytucja kary łącznej niewątpliwie służy miarkowaniu represji karnej, jednak przy stosowanie kary łącznej (również w przypadku wydawania wyroku łącznego) interes sprawcy przestępstwa z pewnością nie stanowi kryterium priorytetowego.

Nie sposób zatem zgodzić się z zarzutami obrońcy skazanej, albowiem brak jest przesłanek do wymierzenia skazanej kar z wykorzystaniem zasady pełnej absorbcji, brak jest również podstaw do zastosowania instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności.

Sąd przy wymiarze kar łącznych zasadnie wziął pod uwagę cele jakie przyświecały ustawodawcy, gdy ten tworzył instytucję kary łącznej i wyroku łącznego. Zgodnie bowiem z art. 86 §1 kk Sąd wymierza karę łączną w granicach od najwyższej z wymierzonych kar do ich sumy. Tak wiec orzekając karę łączną, zgodnie z treścią powołanego wyżej przepisu, można wymierzyć karę w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa (zasada absorpcji) do ich sumy (zasada kumulacji), jak również istnieje możliwość wymierzenia kary w wysokości pomiędzy tymi granicznymi wartościami (zasada asperacji) nie przekraczając jednak 15 lat pozbawienia wolności. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się, że niezależnie od możliwości zastosowania przy wymiarze kary łącznej zasady pełnej absorpcji, asperacji, jak i zasady pełnej kumulacji, oparcie wymiaru kary na zasadzie absorpcji lub kumulacji traktować należy, jako rozwiązanie skrajne, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia. Natomiast priorytetową zasadą wymiaru kary łącznej powinna być zasada asperacji (wyrok SA w Katowicach z 13 listopada 2003 r., II AKa 339/03, LEX nr 183336).

Wskazać również należy, iż wymiar kary łącznej jest działalnością racjonalną, polegającą na oznaczaniu kary odpowiednio do stopnia związku podmiotowo-przedmiotowego między zbiegającymi się realnie przestępstwami. Nie służy to ograniczeniu odpowiedzialności karnej, lecz rzeczywistemu oddaniu zawartości kryminalnej czynów, jakich skazany się dopuścił. Celem kary łącznej jest zapobieganie sytuacji, w której skazany pociągany do odpowiedzialności karnej odrębnie za każde z popełnionych przestępstw, pozostających w zbiegu realnym, znajduje się w gorszej sytuacji z perspektywy wymiaru kary, niż sprawca, który za takie przestępstwa odpowiada w jednym postępowaniu (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie, wyrok z dnia 27.03.2013r., II Aka 52/13).

Sąd nie dopuścił się również obrazy przepisów postępowania poprzez naruszenie przepisów art. 7 kpk i art. 410 kpk, a pisemne motywy zaskarżonego wyroku w pełni odpowiadają dyrektywom określonym treścią art. 424 §1 kpk. Sąd Okręgowy w pełni zgadza się z rozważaniami Sądu I instancji.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż brak podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku łącznego bądź też jego uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.

Z tych względów Sąd Okręgowy, nie podzielając zarzutów stawianych zaskarżonemu orzeczeniu, utrzymał wyrok łączny w mocy i zwolnił skazaną od ponoszenia kosztów za postępowanie odwoławcze. W związku z tym, iż skazany był reprezentowany w postępowaniu odwoławczym przez obrońcę z urzędu Sąd zasądzi od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. W. koszty obrony z urzędu w wysokości łącznie 147,60 złotych.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE