UZASADNIENIE

M. K. został oskarżony o to, że:

w dniu 20 sierpnia 2011 roku wbrew przepisom ustawy poprzez przejście graniczne w O., woj. (...), przewiózł na teren Rzeczypospolitej Polskiej do G., woj. (...), znaczną ilość środków odurzających w ilości 154,174 g marihuany w celu osiągnięcia korzyści majątkowej

tj. o przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z późniejszymi zmianami).

Wyrokiem z dnia 1 lutego 2012 roku, sygn. akt III K 5/12, Sąd Okręgowy w Opolu:

I. oskarżonego M. K. uznał za winnego zarzuconego mu czynu stanowiącego przestępstwo z art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii i za to na podstawie art. 55 ust. 3 cyt. ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, przy zastosowaniu art. 60 § 2 i § 6 pkt 2 k.k. wymierzył mu karę 2 lat pozbawienia wolności i karę grzywny 100 stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki w kwocie 70 złotych;

II. na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu M. K. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 22 sierpnia 2011 roku do dnia 15 września 2011 roku;

III. na podstawie art. 627 k.p.k. zasądził od oskarżonego M. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę 464,75 ł tytułem zwrotu poniesionych wydatków oraz na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w sprawach karnych wymierzył oskarżonemu opłatę sądową w kwocie 1.700 zł.

Powyższy wyrok w części dotyczącej orzeczenia o karze zaskarżyła na korzyść oskarżonego M. K. jego obrońca, adw. E. P. , która powołując się na przepisy art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 4 k.p.k. orzeczeniu temu zarzuciła rażącą niewspółmierność kary – 2 lat pozbawienia wolności polegającą na nieorzeczeniu warunkowego zawieszenia wykonania kary 2 lat pozbawienia wolności na okres 5 lat.

Autorka apelacji wskazała, że w trakcie postępowania oskarżony M. K. przyznał się do winy, podał okoliczności popełnienia czynu i wyraził skruchę. Po uchyleniu tymczasowego aresztowania, podjął on pracę i terapię indywidualną w Poradni (...) w N., która daje szanse na jego wyzdrowienie. Czas trwania terapii jest przewidziany na około rok, a wykonywanie wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności, przerwałoby leczenie.

W związku z powyższym, obrońca oskarżonego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez warunkowe zawieszenie wykonania orzeczonej wobec oskarżonego kary pozbawienia wolności tytułem próby na okres 5 lat.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

I. Apelacja obrońcy oskarżonego adw. E. P. zasługiwała na uwzględnienie, gdyż należało zgodzić się z zarzutem, iż orzeczona wobec oskarżonego M. K. bezwzględna kara pozbawienia wolności, zarówno w realiach przestępstwa przypisanego oskarżonemu w niniejszej sprawie, jak i w kontekście jego właściwości i warunków osobistych, wydawała się zbyt surowa. Jednocześnie, nie uwzględniała ona zasady stosowania bezwzględnej kary pozbawienia wolności wyłącznie jako ultima ratio, co znalazło wyraz w art. 58 § 1 k.k.. Prowadziło to do zmiany zaskarżonego wyroku przez warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej w stosunku do oskarżonego.

II. W orzecznictwie trafnie podkreśla się, że zarzut niewspółmierności kary, jako zarzut z kategorii ocen, można zasadnie podnosić wówczas: " gdy kara jakkolwiek mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, nie uwzględnia w sposób właściwy zarówno okoliczności popełnienia przestępstwa, jak i osobowości sprawcy, innymi słowy – gdy w społecznym odczuciu jest karą niesprawiedliwą" (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1985 r., sygn. V KRN – 178/85, OSNKW 1985, z. 7-8, poz. 60). Rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt 4 k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd pierwszej instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego. Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi więc o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby – również w potocznym znaczeniu tego słowa – "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu niedającym się wręcz zaakceptować. Niewspółmierność kary to pojęcie ocenne. Ponieważ w treści art. 438 pkt 4 k.p.k. mowa jest o niewspółmierności rażącej, uznać należy, że chodzi tu o dysproporcję znaczną, bijącą wręcz w oczy, a nie o ewentualne drobne różnice w ocenach sądu pierwszej i drugiej instancji. Nie może być zatem w ramach tej przyczyny odwoławczej dokonywana korekta w każdej sytuacji, w której sąd odwoławczy dochodzi do wniosku, że karę należałoby ukształtować nieco odmiennie, tj. że kara jest po prostu zbyt surowa lub zbyt łagodna. Chodzi jedynie o różnice ocen o charakterze zasadniczym.

Popełniony przez oskarżonego M. K. czyn z art. 55 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii polegający na przewiezieniu na teren Rzeczypospolitej Polskiej znacznej ilość środków odurzających tj. 154,174 g marihuany w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, jest czynem o znacznej społecznej szkodliwości i jako taki, co do zasady, wymaga surowej kary. Oskarżony M. K. był już dwukrotnie karany i w obu sprawach orzeczono wobec niego karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Sąd Rejonowy w Nysie, wyrokiem z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. VI K 614/09, uznał M. K. za winnego popełnienia czynu z art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 29 lipca 2005 r. i za to wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności oraz czynu z art. 292 § 1 k.k. w zw. z art. 293 § 1 k.k. i za to wymierzył mu karę 5 miesięcy pozbawienia wolności. Następnie, Sąd Rejonowy wymierzył oskarżonemu karę łączną 6 miesięcy pozbawienia wolności zawieszając jej wykonanie na okres 3 lat próby (k. 37-38). Wyrokiem Sądu Rejonowego w Nysie z dnia 20 września 2010 r., sygn. akt II K 480/10, oskarżony M. K. został uznany za winnego popełniania pięciu czynów z art. 279 § 1 k.k. i za to Sąd wymierzył mu karę łączną 2 lat pozbawienia wolności zawieszając jej wykonanie na okres 4 lat próby (k. 39-40). Przypisanego mu w niniejszym postępowaniu czynu oskarżony dopuścił się więc w okresie próby.

Jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, wymierzając oskarżonemu M. K. karę pozbawienia wolności Sąd Okręgowy rozważył zasadność zastosowania wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia, ale uznał, że w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki do jego orzeczenia.

Szanując stanowisko Sądu Okręgowego w Opolu wyrażone w zaskarżonym wyroku, należy jednak uwzględnić, że Sąd Apelacyjny miał większą perspektywę w ocenie zachowania oskarżonego M. K. po popełnieniu przypisanego mu przestępstwa, w tym także w kontekście określenia prognozy kryminologicznej, o której mowa w art. 69 § 2 k.k..

W czasie wydania wyroku, który zapadł w dniu 1 lutego 2012r. Sąd Okręgowy w Opolu dysponował jedynie zaświadczeniem Ośrodka (...) w N. przy ul . (...) z dnia 13 stycznia 2012r. (k. 158), podczas gdy obrońca oskarżonego przedstawił w postępowaniu odwoławczym kolejne zaświadczenia tego ośrodka z dnia 20.03.2012r. (k. 195) oraz z dnia 16 maja 2012r. (k. 208), z których wynika, że w ciągu kolejnych kilku miesięcy oskarżony M. K. nadal chętnie i systematycznie uczęszczał na terapię z uzależnienia od środków narkotycznych, czyniąc znaczne postępy w pracy nad sobą. Utrzymywał abstynencję od narkotyków, co potwierdziły wyniki testów na obecność narkotyków w moczu. Pogłębił swoją wiedzę z zakresu szkodliwości używania środków psychoaktywnych, a także postępuje jego leczenie z nadzieją na wyzdrowienie (k. 195). Rokuje on duże nadzieje na trwałe i pozytywne zmiany zarówno w zakresie życia osobistego, jak i relacji społecznych (k. 208).

Jednocześnie, poddano ocenie zachowanie oskarżonego M. K. na rozprawie odwoławczej w dniu 17 maja 2012 roku i złożone przez niego wyjaśnienia, świadczące o tym, że zrozumiał naganność czynu, którego się dopuścił, żałuje tego co zrobił i ma świadomość, że zmarnował dotychczasowe szanse, jakie dawały orzeczone wobec niego kary z warunkowym zawieszeniem ich wykonania.

W połączeniu z postawą oskarżonego, który podjął stałą pracę jako przedstawiciel handlowy i kontynuuje terapię z uzależnienia od środków psychoaktywnych, szczerze i przekonująco brzmiały jego wyjaśnienia, że dopiero zastosowany wobec niego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania i pobyt w warunkach izolacji uświadomił mu jakie mogą być realne konsekwencje jego dotychczasowego sposobu życia (k. 209 verte).

Powyższe okoliczności świadczą o głębokiej przemianie jaka nastąpiła w oskarżonym w okresie postępowania karnego w niniejszej sprawie. Zrozumiał on naganność swojego ówczesnego postępowania, odczuwa z tego powodu żal i diametralnie zmienił swoje postępowanie. Oskarżony M. K. ma świadomość, że powrót do działalności przestępczej wiązałaby się dla niego z utratą tego, co dotychczas osiągnął. Jednocześnie, oskarżony rozumie, że musi ponieść konsekwencje za swoje czyny i nie buntuje się przeciwko temu. Stanowi to bardzo pozytywną prognozę w odniesieniu do jego procesu resocjalizacji. Postawa oskarżonego M. K., jego zachowanie w trakcie postępowania jurysdykcyjnego oraz aktualny styl życia pozwalają przyjąć, że pomimo nieorzeczenia wobec niego kary w bezwzględnym wymiarze, spełni ona cele stawiane w art. 53 k.k..

Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z przepisem art. 58 § 1 k.k. bezwzględną karę pozbawienia wolności należy traktować wyłącznie jako ultima ratio. Jeżeli ustawa przewiduje możliwość wyboru rodzaju kary, sąd orzeka karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania tylko wtedy, gdy inna kara lub środek karny nie może spełnić celów kary.

W stosunku do oskarżonego M. K., który chociaż nie korzysta ze statusu młodocianego, to jednak jest osobą bardzo młodą (ukończył 22 lata), orzeczona kara powinna uwzględniać nie tylko cele prewencji ogólnej, lecz przede wszystkim prewencji szczególnej. W tym kontekście, wobec uświadomienia sobie przez sprawcę, że jego konflikty z prawem są zwiane z uzależnieniem od narkotyków i podjęcia prawidłowego leczenia, a także prezentowania właściwych postaw społecznych (wyrażenia skruchy, podjęcia stałej pracy), zastosowanie bezwzględnej kary pozbawienia wolności byłoby niewłaściwe i niezrozumiałe, gdyż niweczyłoby proces leczenia z uzależnienia narkotykowego.

Oczywiście, otwartą sprawą pozostaje kwestia wykonania kar orzeczonych wyrokami Sąd Rejonowy w Nysie: z dnia 26 sierpnia 2009 roku, sygn. VI K – 614/09 oraz z dnia 20 września 2010 roku, sygn. akt II K – 480/10, a także sposób zakończenia postępowania w sprawie toczącej się obecnie przed Sądem Rejonowym w Nysie w sprawie o sygn. II K – 98/12 (k. 204). Należy jednak pamiętać, że wszystkie przestępstwa objęte wymienionymi postępowaniami dotyczyły okresu przed podjęciem przez oskarżonego M. K. terapii z uzależnienia od narkotyków.

Mając powyższe na uwadze, uwzględniono apelację obrońcy oskarżonego i zmieniono zaskarżony wyrok w ten sposób, że na postawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.p.k. wykonanie orzeczonej w punkcie 1 części rozstrzygającej kary 2 lat pozbawienia wolności warunkowo zawieszono wobec oskarżonego M. K. na okres 5 lat próby. Jednocześnie, na podstawie art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. nr 179, poz. 1485 z późn. zm.) Sąd Apelacyjny zobowiązał oskarżonego w okresie próby do kontynuowania leczenia z uzależnienia od środków narkotycznych w Poradni (...)w N. przy ul . (...), a także oddał go w okresie próby pod dozór kuratora sądowego. Te ostatnie orzeczenia miały charakter obligatoryjny w związku z warunkowym zawieszeniem wykonania wobec M. K. kary pozbawienia wolności. Orzeczenie o karze w tej postaci uwzględnia dodatnią prognozę kryminologiczną oskarżonego, a także czyni zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej w punkcie 1 części rozstrzygającej kary grzywny Sąd zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 22 sierpnia 2011 roku do dnia 15 września 2011 roku, przyjmując jeden dzień pozbawienia wolności za równoważny dwóm stawkom dziennym grzywny.

W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

III. Na podstawie art. 627 k.p.k. zasądzono od oskarżonego M. K. na rzecz Skarbu Państwa 320 złotych tytułem kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, na co składa się 20 złotych wydatków Skarbu Państwa oraz 300 złotych opłaty za drugą instancję. Powyższe kwoty zostały wyliczone w oparciu o treść § 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz.U. z 2003 r., Nr 108, poz. 1026 z późn. zm.) oraz art. 2 pkt 4 Ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 – t.j. z późn. zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE