Sygnatura akt I ACz 70/13
Dnia 29 stycznia 2013 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny
w składzie :
Przewodniczący: SSA Zofia Kawińska - Szwed
Sędziowie : SA Anna Bohdziewicz
SO del. Tomasz Ślęzak (spr.)
po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2013 r. w Katowicach
na posiedzeniu niejawnym
sprawy z wniosku Z. J.
z udziałem J. J. i Prokuratora Okręgowego w K.
o ubezwłasnowolnienie
na skutek zażalenia Prokuratora Okręgowego w K.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 9 listopada 2012 r., sygn. akt I Ns 195/12,
postanawia
oddalić zażalenie.
Sygn. akt I ACz 70/13
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Katowicach, na mocy przepisu art. 355 k.p.c., w związku z przepisem art. 13 § 2 k.p.c., umorzył postępowanie w sprawie o ubezwłasnowolnienie, a to z powodu śmierci jego uczestnika J. J..
W zażaleniu na to postanowienie Prokurator Okręgowy w K. podniósł, że w komparycji zaskarżonego orzeczenia Sąd Okręgowy wskazał, że „na posiedzeniu niejawnym przy udziale Prokuratora Okręgowego w K., sprawy z wniosku Z. J. z udziałem J. J.
o ubezwłasnowolnienie”, Sąd postanowił umorzyć postępowanie. W konsekwencji, w ocenie Prokuratora Okręgowego, Sąd wiedząc, w dacie wydania postanowienia, o zgonie J. J., potraktował go jako „stronę postępowania”, mimo iż utracił on zdolność sądową. Na tej podstawie skarżący doszedł do przekonania, że z uwagi na brak zdolności sądowej uczestnika J. J., począwszy od dnia jego śmierci, która nastąpiła w dniu 25 października 2012 r., postępowanie dotknięte jest nieważnością. Prokurator Okręgowy wskazał również, że paragrafy 1 i 2 przepisu art. 355 k.p.c. „przedstawiają odmienne regulacje prawne”, co winno znaleźć wyraz w podstawie prawnej wskazanej w treści zaskarżonego orzeczenia. W związku z powyższym, Prokurator Okręgowy domagał się uchylenia zaskarżonego postanowienia, zniesienia postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością, to jest od daty zgonu uczestnika J. J., i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że użyte w rubrum zaskarżonego postanowienia sformułowanie „z udziałem J. J.” służyło wyłącznie określeniu roli tej osoby w umorzonym postępowaniu. Powyższy pogląd znajduje oparcie w literalnym brzmieniu przepisu art. 510 § 1 zdanie 2 k.p.c. Skoro przedmiotem tej sprawy było rozstrzygnięcie o ubezwłasnowolnieniu J. J., to bez wątpienia wynik postępowania dotyczył jego praw, a zatem był on zainteresowanym w sprawie. Zaś o tym czy zainteresowany uzyskuje przymiot bycia uczestnikiem postępowania procesowego decyduje wzięcie przezeń udział w sprawie. W rozpoznawanej sprawie, w obecności psychiatry i psychologa podjęto próbę wysłuchania osoby, której dotyczył wniosek o ubezwłasnowolnienie, zakończoną niepowodzeniem z uwagi na brak kontaktu z nią (k. 47). Sądowi Apelacyjnemu znane są poglądy doktryny zgodnie, z którymi osoby jedynie wysłuchane przez sąd nie są uczestnikami postępowania (vide Kodeks postępowania cywilnego pod redakcją Henryka Doleckiego i Tadeusza Wiśniewskiego. Tom III Artykuły 506 - 729. Wydawnictwo LEX a Wolters Kluwer business. 2011 r., str.36). Jednakże w okolicznościach niniejszej sprawy podzielić należało stanowisko wyrażone w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1973 r. (sygn. akt III CZP 101/71, OSNCP 1973, nr 7-8, poz. 118) zgodnie z którym różnolitość spraw z zakresu postępowania nieprocesowego narzucała konieczność przyjęcia szerokiej hipotezy art. 510 k.p.c., aby mógł on być dostosowany do każdego wchodzącego w rachubę typu spraw. Okoliczność ta uzasadnia także pogląd, że ocena kto jest uczestnikiem postępowania nieprocesowego, musi być dokonana przy wykładni art. 510 k.p.c. na tle konkretnej sprawy poddanej rozpoznaniu sądu. Zatem mając na uwadze powyższe wywody uprawnioną jest ocena, iż mimo że ze względu na stan zdrowia, udział J. J. w postępowaniu nieprocesowym był znikomy, to jednakże uwzględniwszy iż orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu dotyczyłoby jego podstawowych praw, uznać należy, że był on uczestnikiem tego postępowania. W konsekwencji za prawidłowe uznać należy użycie w komparycji zaskarżonego orzeczenia słów „z udziałem J. J.” na oznaczenie pozycji jaką osoba ta zajmowała w umorzonym postępowaniu, skoro w myśl powołanego powyżej przepisu to właśnie wzięcie udziału w postępowaniu przesądza o byciu jego uczestnikiem.
Podkreślenia wymaga również, że zakwestionowane przez Prokuratora Okręgowego sformułowanie zostało użyte w orzeczeniu, wydanym niezwłocznie po powzięciu przez Sąd wiadomości o śmierci J. J. (k. 54, 60), w celu zakończenia postępowania, którego dalsze prowadzenie stało się bezprzedmiotowe właśnie ze względu na zgon uczestnika postępowania. Okoliczność ta powoduje, że całkowicie nietrafne było powoływanie się w zażaleniu na postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 2011 r. sygn. akt III CZP 131/10, z uzasadnienia którego wynika, że zostało ono wydane w sprawie, w której zmarły powód był nadal traktowany jako strona postępowania, co znalazło wyraz w wyroku zaskarżonym apelacją, zasądzającym zadośćuczynienie na rzecz zmarłego powoda.
Odnosząc się z kolei do zawartych w zażaleniu uwag dotyczących powołania w zaskarżonym postanowieniu przepisu art. 355 k.p.c. stwierdzić należy, że pomimo nieprecyzyjnego wskazania podstawy prawnej rozstrzygnięcie zawarte w kontestowanym przez Prokuratora Okręgowego orzeczeniu odpowiada prawu.
Z powyższych przyczyn zażalenie należało oddalić jako bezzasadne, o czym orzeczono na mocy przepisu art. 385 k.p.c. w związku z art. 397 § 2 k.p.c.
Sygn. akt I ACz 70/13
Zarządzenie:
1) (...)
2) (...)
-.
-.
(...)
(...)
2) (...)
(...)