Sygn. akt : II AKa 262/01
Dnia 19 lipca 2001 r.
Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:
|
Przewodniczący |
SSA Jolanta Śpiechowicz |
|
Sędziowie |
SSA Bożena Brewczyńska SSA Marek Michniewski |
|
Protokolant |
Krzysztof Wdowiak |
przy udziale Prokuratora Prok. Apel. Stefana Jarskiego
po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2001r.
sprawy z wniosku Z. T.
- o odszkodowanie – w trybie ustawy rehabilitacyjnej z dnia 23 lutego 1991r.
z późniejszymi zmianami
z powodu apelacji, wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy
od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach
z dnia 25 kwietnia 2001r. sygn. akt XVI1 Ko 239/98
1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok,
2. kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa,
3. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. D.– Kancelaria Adwokacka w K.100 (sto) złotych tytułem występowania w sprawie w charakterze pełnomocnika z urzędu wnioskodawczyni Z. T..
II AKa 262/01
Wyrokiem z dnia 25 kwietnia 2001 r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił wniosek Z. T., S. T. (1)i J. T.o odszkodowanie za represjonowanie S. T. (2)/seniora/ przez radzieckie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości.
Podstawą takiego rozstrzygnięcia było ustalenie, iż S. T. (2)– senior został skazany wyrokiem Trybunału Wojskowego MSW obwód (...)z dnia 16 stycznia 1951 r. za przestępstwo popełnione jesienią 1949 r. z art. 24, 63-1 kodeksu karnego Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, polegające na nawiązaniu kontaktów przestępczych z uczestnikami zbrojnej grupy polskiego podziemia, która prowadziła działalność antyradziecką z zamiarem przywrócenia granicy Polski z 1939 r.
Orzeczoną karę odbywał od 30 października 1950 r. do dnia 30 maja 1956 r. /k.39 -40/.
Jako podstawę oddalenia wniosku powołał Sąd Okręgowy przepis art. 8 ust. 2b znowelizowanej ustawy rehabilitacyjnej /Dz. U. Nr 97 poz. 604 z 1998 r./, który stanowi, iż działalność niepodległościowa związana z represjami powinna być prowadzona w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 5 lutego 1946 r.
Wyrażono przy tym pogląd, iż z dokonanych ustaleń wynika, iż S. T. (2)- senior rozpoczął działalność niepodległościową dopiero jesienią 1949 r., natomiast w lutym 1946 r. miał ukończone zaledwie 14 lat, co zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 2b wyłącza możliwość zasądzenia odszkodowania.
Powyższy wyrok zaskarżył pełnomocnik Z. T., który zarzuca błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mających wpływ na jego treść i wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie odszkodowania zgodnie z wnioskiem.
W motywach apelacji obrońca podnosi, iż z oświadczenia Z. T.k.44 wynika, iż z opowiadania męża wie, iż będąc jeszcze nieletnim chłopcem w latach działalności partyzantki na wileńszczyźnie pomagał partyzantom wynosząc im z domu żywność, a co za tym idzie mąż wnioskodawczyni rozpoczął działalność niepodległościową przed dniem 5 lutego 1946 r.
Sąd Apelacyjny zważył co następuje :
Apelacja pełnomocnika nie jest zasadna. Przesłuchani w sprawie świadkowie Z. T. (1), S. T. (1)- junior i J. T.nie potrafili określić od jakiego czasu S. T. (2)- senior zaczął prowadzić działalność niepodległościową /k.62-63/.
Ze znajdujących się w aktach sprawy dokumentów m.in. k. 39 wynika, iż S. T. (2)- senior został skazany przez Trybunał Wojskowy MSW za działalność niepodległościową na rzecz Państwa Polskiego prowadzoną w okresie jesieni 1949 r.
W związku z tym nie popełnił błędu Sąd Okręgowy w ustaleniach faktycznych przyjmując, iż skazanie S. T. (2)- seniora było związane z działalnością prowadzoną w okresie jesieni 1949 r.
Na podstawie akt sprawy nie sposób ustalić daty, od której S. T. (2)- senior podjął działalność niepodległościową, oświadczenie Z. T.k. 44 stwierdzające, iż jej mąż prowadził taką działalność jeszcze jako nieletni chłopiec jest w swej treści zupełnie odosobnione i nie znajduje potwierdzenia w zeznaniach powołanych wyżej świadków /k. 63-64/.
S. T. (2)-senior urodził się w dniu (...). /k. 3/, a więc w dniu 5 lutego 1946 r. /data graniczą prowadzenia działalności/ miał ukończone 15 lat i 2 miesiące.
Nawet gdyby teoretycznie przyjąć, iż S. T. (2) – senior prowadził działalność niepodległościową przed dniem 5 lutego 1946 r. to i tak za ten okres działalności nie został skazany i skoro w wyroku Trybunału Wojskowego MSW przyjęto działalność niepodległościową za okres jesieni 1949 r. to nie można uznać, iż S. T. (2) - senior został skazany za prowadzenie działalności niepodległościowej przed 5 lutym 1946 r.
Reasumując należy przyjąć, iż wydanie orzeczenia skazującego powinno dotyczyć działalności niepodległościowej prowadzonej w okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 5 lutego 1946 r. i tylko w takim przypadku za represje stosowane przez radzieckie organy ścigania i wymiar sprawiedliwości może służyć stronie roszczenie odszkodowawcze w oparciu o przepis art. 82b ustawy znowelizowanej w dniu 16 lipca 1998 r. /Dz. U. Nr 97 poz. 604 z 1998 r./.
Jest też oczywistym, iż po wojnie, wschodnia i zachodnia granica Państwa Polskiego została ostatecznie ustalona na podstawie traktatów międzynarodowych zawartych w latach 1945-1946, stąd stosując zasadę pacta sun servanda Państwo Polskie nie może odpowiadać materialnie za prowadzenie działalności niepodległościowej i związane z tym represje, w okresie kiedy granice Polski zostały formalnie ustalone i uznane.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Apelacyjny orzekł jak wyżej.