UZASADNIENIE

Powód A. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 27.954,26 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 października 2009 r. Uzasadniając żądanie wskazał, iż w dniu 12 września 2009 r. w miejscowości M. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzony został pojazd powoda, a sprawcą kolizji był K. J. (1) posiadający ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej w pozwanej spółce.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości. Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, iż powództwo jest całkowicie bezzasadne oraz iż strona pozwana nie uznaje powództwa co do zasady. Pozwany wskazał, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela ma charakter pochodny w stosunku do odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu. Przeprowadzone przez pozwanego postępowanie wyjaśniające wykazało, iż do uszkodzeń pojazdu powoda nie mogło dojść w przedstawionych przez powoda okolicznościach. Wobec powyższego pozwany wskazał, iż nie ponosi odpowiedzialności za przedstawioną przez powoda szkodę.

Wyrokiem z dnia 16 października 2012 r. Sąd Rejonowy w Elblągu:

I. zasądził od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda A. S. kwotę 27 954,26 zł z ustawowymi odsetkami od 16 października 2009 r. do dnia zapłaty,

II. zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 4533,29 zł tytułem zwrotu kosztów procesu,

III. nakazał zwrócić powodowi kwotę 81,71 zł ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Elblągu tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej w dniu 29 marca 2011 r. pod pozycją 250/2011,

IV. zasądził od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Elblągu kwotę 206,05 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

V. nakazał zwrócić pozwanemu kwotę 62 zł ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Elblągu tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej w dniu 14 listopada 2011 r. pod pozycją 846/2011.

Rozstrzygnięcie było wynikiem następujących ustaleń i wynikających z nich faktów:

W dniu 16 października 2009 r. kierujący samochodem M. (...) nr rej. (...) K. J. (1) jadący z miejscowości K. w kierunku M., drogą podporządkowaną, na skrzyżowaniu nie respektując znaku (...) nie ustąpił należnego pierwszeństwa przejazdu i prawym przednim narożem swojego samochodu uderzył w prawy bok samochodu M. (...) nr rej (...) kierowanego przez M. S..

Na skutek zdarzenia w pojeździe M. (...) powstały następujące uszkodzenia: drzwi przednie prawe, drzwi tylne prawe, nakładka progu prawego porysowana, słupek środkowy prawy w części dolnej odkształcony, próg prawy przednia część odkształcona, poduszka boczna przednia prawa, pokrycie tapicerskie oparcia fotela pasażera, wykładzina dachu, błotnik tylny prawy, zderzak tylny, tarcza koła tylnego. Powód zgłosił szkodę w dniu 15 września 2009 r. Poważ pojazd był potrzebny poszkodowanemu zlecił on niezwłocznie jego naprawę decydując się na wypłatę odszkodowania na podstawie wyceny dokonanej przez pozwaną. Pojazd został naprawiony do dnia 5 października 2009 r. Pozwana odmówiła wypłaty odszkodowania wskazując, iż zakres i charakter uszkodzeń samochodu M. (...) nie mógł powstać i nie powstał w wyniku zdarzenia i w okolicznościach podanych w zgłoszeniu.

Wysokość szkody jaką poniósł powód w związku z wypadkiem wyniosła 27.954,26 zł . Na mocy umowy z dnia 27 października 2009 r. (...) Bank S.A z przeniósł na powoda wierzytelność z tytułu odszkodowania za szkodę komunikacyjną, która miała miejsce w dniu 12 września 2009 r.

Dalej Sąd wskazał, że przed przystąpieniem do prac związanych z opinią (...) S.A w W. Oddział w G. zwrócono się do przesłanie formie elektronicznej kompletu dokumentacji fotograficznej zgromadzonej w toku postępowania likwidacyjnego. Jednakże pozwany wyjasnił, iż nie jest już w posiadaniu zgromadzonej dokumentacji w formie elektronicznej, gdyż po wydrukowaniu fotografii nie jest ona przechowywana i archiwizowana.

W ocenie Sądu Rejonowego powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Okoliczności faktyczne w istotnych dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy kwestiach Sąd ustalił na podstawie zebranych w sprawie dokumentów, opinii (...) S.A w W. Oddział w G. i biegłego S. R., a także na podstawie zeznań świadka K. J. (1), częściowo zaś na podstawie zeznań świadka W. N..

W przedmiotowej sprawie na okoliczność ustalenia przebiegu kolizji oraz wskazania kto był sprawcą zdarzenia Sąd Rejonowy wcześniej dopuścił dowód z opinii biegłego F. G., który stwierdził, iż uszkodzenia pojazdu M. (...) o nr rej (...) nie mogły powstać w wyniku zderzenia z pojazdem M. (...) w okolicznościach podawanych przez uczestników kolizji drogowej z dnia 12 września 2009 r. Wobec istotnych wątpliwości oraz zakwestionowania opinii przez stronę powodową, Sąd pierwszej instancji postanowił dopuścić dowód z opinii kolejnego biegłego S. R.. Przeprowadzona przez biegłego analiza pojazdów w zestawieniu z przeprowadzoną symulacją przebiegu kolizji doprowadziła do całkowicie odmiennych wniosków niż w pierwszej opinii, gdyż nie pozwoliła na wykluczenie, że kolizja z dnia 12 września 2012 r. miała miejsce oraz że uszkodzenia w obydwu pojazdach mogły powstać w tej kolizji. Wskazana opinia została z kolei zakwestionowana przez pozwanego, który zarzucił jej brak jednoznaczności oraz dowolność co do twierdzeń i wniosków. W tej sytuacji Sąd pierwszej instancji postanowił dopuścić dowód z opinii (...) S.A w W. Oddział w G.. W omawianej opinii dokonano zestawienia uszkodzeń obydwu pojazdów uznając, iż analiza charakteru, rozmiaru i umiejscowienie uszkodzeń obu pojazdów wskazuje, iż uszkodzenia pojazdu marki M. (...) o nr rej. (...) mogły powstać w wyniku zderzenia z pojazdem M. (...) o nr rej. (...) w okolicznościach podawanych przez uczestników kolizji drogowej z dnia 12 września 2009 roku. Co równie istotne we wskazanej opinii w sposób bardzo wnikliwy i rzeczowy ustosunkowano się do poprzednich opinii sporządzonych w sprawie i wszystkich wątków zdarzenia.

W konsekwencji, zważywszy na powyższe, Sąd Rejonowy przyjął, iż ostania ze sporządzonych opinii tj. opinia (...) S.A w W. Oddział w G. wraz z opinią biegłego S. R., która jest z nią zasadniczo spójna zarówno w przeprowadzonej analizie zdarzenia, jak i we wnioskach, zasługują na pełne uznanie.

Przechodząc dalej , Sąd Rejonowy wskazał, że w przedmiotowej sprawie powód domagał się zapłaty odszkodowania za szkodę jakiej doznał w kolizji drogowej z dnia 12 września 2009 r. W tej sprawie pomiędzy stronami sporny był przebieg kolizji. Pozwany kwestionował powództwo co do zasady, wskazując iż uszkodzenia pojazdu powoda nie mogło dojść w przedstawionych przez stronę powodową okolicznościach. Jednakże w świetle ustaleń poczynionych na podstawie zebranego materiału dowodowego Sąd Rejonowy uznał, że relacja strony powodowej odnośnie przebiegu kolizji była wiarygodna i przekonująca. Zważywszy na powyższe Sąd Rejonowy przyjął, że w dniu 12 września 2009 r. K. J.spowodował kolizję drogową. Jadąc z miejscowości K.w kierunku M.drogą podporządkowaną na skrzyżowaniu nie respektując znaku (...)nie ustąpił należnego pierwszeństwa przejazdu i prawym przednim narożem swojego samochodu uderzył w prawy bok samochodu M. (...) nr rej (...)kierowanego przez M. S.. Wobec tego Sąd orzekający uznał, że K. J. (1)nie ustępując należnego pierwszeństwa przejazdu w sposób zawiniony spowodował to zdarzenie.

Mając to na względzie wskazano, iż nie budziła wątpliwości odpowiedzialność K. J. (1) za szkody poniesione przez powoda, przy czym odpowiedzialność ta opierała się na zasadzie winy (doszło bowiem do zderzenia się dwóch samochodów). W myśl przepisów art. 436 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 435 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch pojazdu. Z kolei pozwany – jak wyjaśnił Sąd Rejonowy- ponosił odpowiedzialność wobec powoda z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej właściciela pojazdu samochodowego – poza sporem bowiem było to, że K. J. (1) był ubezpieczony z tytułu OC u pozwanego – przy czym podstawę prawną odpowiedzialności pozwanego stanowiły przepisy art. 805 § 1 k.c. i art. 822 k.c.

W ocenie Sądu Rejonowego pozwany w toku przeprowadzonego postępowania nie zakwestionował skutecznie podstaw tej odpowiedzialności i nie wykazał istnienia okoliczności ekskulpacyjnych, które uwalniałyby go od odpowiedzialności za wyrządzoną powodowi szkodę. Pozwanego tym samym obciążał obowiązek naprawienia szkody doznanej przez powoda, przy czym przedmiotem żądań powoda była doznana przez niego szkoda majątkowa. W niniejszej sprawie ustalenie wysokości szkody poniesionej przez powoda w wyniku kolizji drogowej z dnia września 2009 r. nie stanowiło spornej kwestii między stronami. Wysokość odszkodowania jakiej domaga się powód została ustalona na podstawie kalkulacji szkody sporządzonej przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego. Wobec jednoznacznego ustalenia, iż wszystkie uszkodzenia wskazane w powypadkowym protokole oględzin pojazdu mechanicznego powstały w wyniku zdarzenia za które odpowiedzialność ponosi strona pozwana, bezspornym było, iż ich wysokość – oszacowana już w postępowaniu likwidacyjnym - nie stanowi dla pozwanego okoliczności spornej.

Mając na względzie powyżej przedstawione okoliczności i rozważania Sąd Rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 27.955 zł. O odsetkach orzeczono na podstawie przepisu art. 481 § 1 i § 2 k.c. Na podstawie przepisu art. 481 k.c. odsetki należą się za samo opóźnienie, choćby zatem wierzyciel nie poniósł żadnej szkody i choćby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi; przysługują one przy tym w zasadzie według stopy ustawowej. Jeżeli powód dochodzi zapłaty określonej kwoty tytułem odszkodowania z odsetkami za opóźnienie od danego dnia, wcześniejszego niż dzień wyrokowania, i w toku postępowania okaże się, że kwota ta istotnie należała się powodowi od tego dnia, odsetki powinny być zasądzone zgodnie z żądaniem. Generalnie wskazano, iż odsetki od odszkodowania pieniężnego należą się od dnia, w którym powinno ono być zapłacone - zasadniczo wyznaczonego przez wezwanie dłużnika do wykonania zobowiązania (art. 455 in fine k.c.). W niniejszej sprawie pozwany, zdaniem Sądu pierwszej instancji, był zobowiązany wypłacić odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od daty zawiadomienia o wypadku (15 września 2009 r.), a najpóźniej w terminie 14 dni, licząc od wyjaśnienia okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania (przepis art. 817 k.c.). Powód zgłosił pozwanemu szkodę w dniu 15 września 2012 r., a zatem żądanie stało się wymagalne 16 października 2012 r. i Sąd przyznał powodowi odsetki ustawowe od zasądzonego odszkodowania właśnie od tej daty, zgodnie z żądaniem pzowu.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie przepisu art. 98 k.p.c. Na podstawie art. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych rozstrzygnięto o nieuiszczonych kosztów sądowych. Ponadto Sąd nakazał zwrócić powodowi kwotę 81,71 zł ze Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Elblągu tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej w dniu 29 marca 2011 r. pod pozycją 250/2011; oraz nakazuje zwrócić pozwanemu kwotę 62 zł (sześćdziesiąt dwa złote) ze Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Elblągu tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej w dniu 14 listopada 2011 r. pod pozycją 846/2011.

W apelacji pozwany - (...) S.A. w G. zaskarżył opisany wyrok w części dotyczącej zasądzenia na rzecz powoda odsetek ustawowych od daty wcześniejszej niż data uprawomocnienia się wyroku (względnie data wyrokowania).

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono:

- naruszenie prawa procesowego, to jest przepisu art. 233 k.p.c. poprzez niewłaściwe dokonanie przez Sąd pierwszej instancji oceny zebranego w toku postępowania materiału dowodowego oraz brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego,

- naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 359 § l k.c., art. 481 § l i § 2 k.c., art. 817 § l i § 2 k.c. prowadzącą do zasądzenia odsetek od zasądzonej powodowi kwoty od daty wcześniejszej niż data wyrokowania, względnie data uprawomocnienia się orzeczenia,

- naruszenie prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 14 ust 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Mając na uwadze podniesione zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części tj. co do odsetek ustawowych od daty wcześniejszej niż data uprawomocnienia się wyroku (względnie data wyrokowania). Nadto domagał się zasądzenia od powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje według norm przepisanych. Ewentualnie skarżący domagał się uchylenia wyroku w zaskarżonej części i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu wraz z rozstrzygnięciem o kosztach instancji odwoławczej.

Motywując swe stanowisko skarżący wskazał, że w niniejszej apelacji kwestionuje datę początkową, od której zasądzone zostały odsetki od zasądzonych powodowi kwot tytułem odszkodowania. W przedmiotowej sprawie występował szereg wątpliwości dotyczących ustalenia, iż zdarzenie w postaci kolizji drogowej obu pojazdów miało w rzeczywistości miejsce. Zdaniem skarżącego odmowa wypłaty odszkodowania oraz prowadzenie sporu sądowego były w pełni uzasadnione, a o istnieniu odpowiedzialności co do zasady przesądził dopiero wynik postępowania dowodowego w niniejszej sprawie. W tej sytuacji pozwany uznał, że wbrew stanowisku Sądu pierwszej instancji nie pozostawał w zwłoce z zapłatą odszkodowania. Zdaniem skarżącego w niniejszej sprawie zastosowanie powinien znaleźć przepis art. 14 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, który stanowi, iż ubezpieczyciel nie pozostaje w opóźnieniu (zwłoce), jeżeli ustalenie jego odpowiedzialności zależy o orzeczenia sądu cywilnego.

Powód A. S. wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługiwała na uwzględnienie. Dokonane przez Sąd a quo ustalenia faktyczne i wyprowadzone na ich podstawie wnioski są trafne, wobec czego należało przyjąć je za własne, bez potrzeby procesowej ponownego ich przedstawiania w niniejszym uzasadnieniu. Odnieść natomiast należało się jedynie do tych ustaleń i ocen, które zostały zakwestionowane w apelacji.

Wskazać więc trzeba, że wbrew stanowisku skarżącego nie ma podstaw, aby odsetki ustawowe od zasądzonej kwoty przyznać powodowi dopiero od daty uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie (czy też od daty wyrokowania przez Sąd pierwszej instancji). Termin wymagalności świadczenia z tytułu ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej określa przepis art. 817 k.c. doprecyzowany przez art. 14 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którymi zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienie o szkodzie (ust. 1 ). W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu lub albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego ( ust. 2).

Nie można zgodzić się ze skarżącym, że w okolicznościach niniejszej sprawy znajdował zastosowanie ustęp 2 powołanego wyżej przepisu. Z treści art. 14 ustawy wynika, że wypłata odszkodowania powinna, co do zasady, następować w terminie 30 dni, licząc od dnia zawiadomienia o szkodzie. Jedynie szczególne okoliczności mogą przemawiać za przyjęciem innego terminu. Dotyczy to sytuacji, gdy nie jest możliwe w tym terminie wyjaśnienie okoliczności dotyczących zasady odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń lub wysokości odszkodowania. Tylko w takiej sytuacji zakład ubezpieczeń jest uprawniony do wstrzymania wypłaty odszkodowania, nawet aż do wydania przez sąd cywilny wyroku w toczącym się postępowaniu.

W przedmiotowej sprawie taka sytuacja nie zachodziła. Przypomnieć bowiem trzeba, że powód dokonał zgłoszenia szkody o w dniu 15 września 2009 r. ( k. 16 akt szkody). W piśmie z dnia 15 października 2009 r. ( k. 97 akt szkody) zakład ubezpieczeń, czyli pozwany - (...) Spółka Akcyjna w W., w którym był ubezpieczony sprawca szkody z tytułu odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jednoznacznie odpowiedział, że nie uznaje zgłoszonego roszczenia i odmawia naprawienia szkody. W oparciu o notatkę służbową jednego z pracowników zakład ubezpieczeń przyjął bowiem, że zakres i charakter uszkodzeń samochodu powoda nie mógł powstać w okolicznościach wskazanych w zgłoszeniu szkody. W piśmie tym pozwany nie wskazywał na potrzebę dokonania dodatkowych ustaleń, niezbędnych do przyjęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Podkreślić przy tym należy, że nawet gdyby w sprawie zachodziła sytuacja, o której mowa w ust. 2 art. 14 ustawy, to zakład ubezpieczeń miałby obowiązek w terminie 30 dni od złożenia zawiadomienia o szkodzie zawiadomić powoda o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem jego roszczeń. Wobec braku takiego zawiadomienia należałoby uznać, że zakład ubezpieczeń pozostaje w zwłoce w spełnieniu swojego świadczenia.

Wskazać trzeba jeszcze, że po wydaniu decyzji odmawiającej wypłaty odszkodowania, pozwany zakład ubezpieczeń przeprowadził dalsze postępowanie likwidacyjne. Podjęcie kolejnych czynności było – jak się należy domyślać – skutkiem pisma przesłanego przez (...) S.A.w W.(z którym A. S.łączyła umowa ubezpieczenia AC), gdzie zasugerowano, iż odpowiedzialność za szkodę w pojeździe powoda ponosi K. J.. Po otrzymaniu tego pisma powołano w ramach postępowania likwidacyjnego dwie opinie rzeczoznawców, jednakże czynności te zostały już podjęte po wydaniu decyzji odmawiającej naprawienia szkody.

Dodatkowo tylko zauważyć można, że wysokość zasądzonego w wyroku odszkodowania, ustalono na datę zgłoszonej szkody w oparciu o kalkulację naprawy sporządzoną systemie A. z dnia 29 września 2009 r., która znajduje się w aktach szkody. Tymczasem zgodnie z art. 363 § 2 k.c. jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili. Skoro więc wysokość należnego powodowi odszkodowania ustalono według ,,cen” obowiązujących w dacie zgłoszenia szkody, to tym bardziej zasadne było zasądzenie odsetek od daty 16 października 2009 r. Odsetki będą tu bowiem pełniły rolę odszkodowania za brak możliwości korzystania ze świadczenia głównego w okresie opóźnienia z jego wypłatą.

W tym stanie, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację pozwanego jako niezasadną. O kosztach procesu za drugą instancję orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. i art. 99 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 i § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu ( Dz. U. Nr 163, poz.1349, ze zm.).

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE