UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) S.A. w W. domagała się zasądzenia od pozwanej E. Ł. kwoty 169 zł z ustawowymi odsetkami od 1 03 2011 r.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że K. M. zawarła ze stroną powodową- działającą od dnia 18 marca 2010 r. pod firmą (...) SA.- umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów na okres od dnia 01.03.2010 roku do dnia 28.02.2011.

Przedmiotowa umowa została zawarta na podstawie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. F. G. i. P. B. U.z dnia 22 maja 2003 roku (Dz. U. z dnia 16 lipca 2003 r.). Zgodnie z art. 23 ust. l tej ustawy posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Zgodnie z art. 26 ustawy umowę ubezpieczenia OC zawiera się na okres 12 miesięcy.

Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu.

Jeśli nie umówiono się inaczej, składka powinna być zapłacona jednocześnie z zawarciem umowy ubezpieczenia (art. 813 §2 KC). Składka ubezpieczeniowa może być opłacana z góry za cały okres odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo w ratach, których wysokość i terminy płatności zostały ustalone w umowie. W przypadku zwłoki w opłaceniu składki lub jej raty zakładowi ubezpieczeń przysługują odsetki ustawowe (art. 359 §1, §2 KC).

Zgodnie z art. 28 ust. l ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych. U. F. G. i. P. B. U.z dnia 22 maja 2003 roku (Dz. U. z dnia 16 lipca 2003 r.), który stanowi, że jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń ojej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy.

Według strony powodowej zgodnie z nową - z mocy prawa zawartą - umową ubezpieczenia potwierdzoną polisą nr (...), termin płatności składki ubezpieczeniowej w wysokości 169.00 zł przypadał nadzień 28.02.2011r.

Strona powodowa wskazała, że pozwana nabyła przedmiotowy pojazd na podstawie umowy sprzedaży. Dlatego też na nabywcę pojazdu przeszły prawa i obowiązki zbywcy wynikające z zawartej przez zbywcę umowy ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych (art. 31 ust l ustawy). Ponieważ nabywca nie wypowiedział umowy ubezpieczenia, ulega ona rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 22 01 2013 r. Sąd Rejonowy w Kłodzku nakazał pozwanej E. Ł. aby zapłaciła na rzecz strony powodowej Towarzystwa (...) S. A. w W. kwotę 169 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 1 03 2011 r. wraz z kosztami postępowania.

Pozwana E. Ł.złożyła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty i wniosła o oddalenie powództwa zarzucając, zgodnie z przepisem art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 22-05-2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. F. G. i. P. B. U. K.obowiązującym do dnia 11-02-2012r. w razie zbycia pojazdu mechanicznego którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC. na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego.

W ocenie pozwanej nie budzi wątpliwości fakt, iż celem powyższej regulacji było zapewnienie ciągłości ochrony ubezpieczeniowej związanej z ruchem pojazdów mechanicznych, które w wyniku czynności cywilnoprawnych zmieniły właściciela.

Pozwana w dniu 27-02-2011 nabyła pojazd marki N. (...), a więc był on objęty ochroną ubezpieczeniową strony powodowej do dnia 28-02-2011 r. W związku z tym iż pozwana chciała zawrzeć umowę ubezpieczenia z innych zakładem ubezpieczeń dla pewności w dniu 28-02-2011 r. wypowiedziała tę umowę. Jednocześnie tegoż samego dnia (28-02-2011 r.) pozwana zawarła umowę ubezpieczenia OC pojazdów mechanicznych z (...) S.A. z okresem ubezpieczenia od dnia 28-02-2011 r. do dnia 27-02-2012r.

Według pozwanej, tym samym spełniła ona ustawowy obowiązek i zawarła umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC z tytułu posiadania pojazdu mechanicznego.

Skoro więc pozwana posiadała polisę OC w (...) S.A. od dnia 28-02-2011 r. należy przyjąć iż umowa ubezpieczenia zawarta przez K. M. ze stroną powodową w dniu 23-02-2010r. uległa rozwiązaniu z upływem okresu na który został zawarta, a więc z dniem 28-02-2011 r. zgodnie z dyspozycją przepisu art. 31 ust 1 zd. 2 ustawy.

Zdaniem pozwanej, bezzasadnym jest więc roszczenie strony powodowej, która twierdzi, iż świadczyła ochronę ubezpieczeniową w okresie od dnia 28-02-2011 r. do dnia 28-03-2011 r., ponieważ w tym okresie jak wynika z polisy nr (...) ochronę ubezpieczeniową świadczyło już (...) S.A.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

K. M. zawarła ze stroną powodową umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów na okres od dnia 01.03.2010 roku do dnia 28.02.2011. Numer polisy (...). Umowa dotyczyła pojazdu marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...).

( dowód : kopia umowy ubezpieczenia o.c. k 10 akt sprawy )

Dnia 8 01 2011 r. K. M. sprzedała powyższy pojazd J. M..

W dniu 27 02 2011 pozwana nabyła przedmiotowy pojazd na podstawie umowy sprzedaży od J. M. prowadzącego firmę (...) w J.

( dowód : kopia umowy sprzedaży z dnia 8 01 2011 r. k 12 , faktura k 11 )

W dniu 28 02 2011 r. pozwana pisemnie wypowiedziała umowę odpowiedzialności o.c. zawartą ze stroną powodową . Oświadczenie o wypowiedzeniu zostało złożone K. W. reprezentującej stronę powodową . Jednocześnie dnia 28 02 2011 r. pozwana zawarła umowę ubezpieczenia o.c. dotyczącą nabytego pojazdu N. (...) z Towarzystwem (...) S. A. w W. na okres od 28 02 2012 r. do 27 02 2012 r. Umowę tę pozwana zawarła z tą samą osobą, która reprezentowała jednocześnie stronę powodową.

( dowód : wypowiedzenie umowy o.c. przez nowego nabywcę pojazdu k 26, polisa z dnia 28 02 2011 r. k 27 )

Sąd zważył :

Zgodnie z art. 31. ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. F. G. i. P. B. U. K.(Dz. U. Nr 124, poz. 1152) - w brzmieniu obowiązującym w dniu nabycia przez pozwaną samochodu osobowego tj. 27 02 2011 r. - w razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę pojazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W przypadku wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mechanicznego. Przepisy art. 28 stosuje się odpowiednio.

Powołany art. 28. 1. ustawy stanowił- w lutym 2011 r. - że jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy.

Stosując te przepisy formalnie należałoby uznać roszczenie strony powodowej za usprawiedliwione.

Nie mogło jednak ujść uwadze Sądu, że w przedmiotowej sprawie występują nadzwyczajne okoliczności skłaniające do oceny, iż żądanie strony powodowej jest sprzeczne z art. 5 k.c.

Należy w pierwszej kolejności wskazać, że stosowanie klauzuli prolongacyjnej z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. F. G. i. P. B. U. K.(Dz. U. Nr 124, poz. 1152) zostało poddane powszechnej krytyce , co doprowadziło ostatecznie do uchwalenia nowelizacji tych przepisów w kierunku zapewnienia ochrony konsumentom usług ubezpieczeniowych. Z dniem 11 lutego 2012 r. weszły w życie przepisy nowelizujące ustawę o ubezpieczeniach obowiązkowych, U. F. G. i. P. B. U. K., które w istotny sposób zmodyfikowały regulacje związane z zawieraniem i rozwiązywaniem obowiązkowych umów ubezpieczenia, w tym również zasadą automatyzmu (zwaną również klauzulą prolongacyjną). W nowym stanie prawnym ubezpieczyciele w odniesieniu do umów obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, ubezpieczenia OC rolników oraz ubezpieczenia budynków rolniczych zawartych w trybie automatycznego wznowienia umowy z mocy ustawy (w oparciu o klauzulę prolongacyjną) będą obowiązani potwierdzić ubezpieczającemu zawarcie umowy dokumentem ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia jej automatycznego zawarcia W odniesieniu do umów obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów, OC rolników oraz ubezpieczenia budynków rolniczych zawartych od 11 lutego 2012 r. (z wyłączeniem umów zawieranych w trybie negocjacji z przedsiębiorcą), ubezpieczyciele mają obowiązek wysłania ubezpieczającemu nie później niż 14 dni przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia obowiązkowego została zawarta, informacji o ubezpieczeniu na kolejny okres ubezpieczenia (art. 28 ust. 1b, 46 ust. 1b, 62 ust. 1b ustawy). Informacja musi zawierać, m.in. propozycję wysokości składki ubezpieczeniowej opartą na aktualnej taryfie składek oraz pouczenie, że składka może ulec zmianie, jeżeli po wysłaniu informacji ujawnią się okoliczności mające wpływ na wysokość składki, przy czym ubezpieczyciel musi także w tej informacji wymienić te okoliczności. Musi również przypomnieć o prawie wypowiedzenia dotychczasowej umowy ubezpieczenia ze wskazaniem w jakiej formie, w jaki sposób oraz w jakim terminie można to uczynić (art. 28 ust. 1c, 46 ust. 1c, 62 ust. 1c ustawy). W ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...)i (...)dodane zostały trzy nowe przepisy (art. 28a, 46a, 62a), dotyczące trzech ubezpieczeń obowiązkowych (OC posiadaczy pojazdów, OC rolników, ubezpieczenie budynków rolniczych), które pozwalają w sytuacji, gdy w tym samym czasie doszło do zwarcia dwóch lub więcej umów ubezpieczenia w różnych zakładach ubezpieczeń, przy czym przynajmniej jedna z nich została zawarta w trybie klauzuli prolongacyjnej, na rozwiązanie w trybie pisemnego wypowiedzenia tej niechcianej, automatycznie zawartej umowy.

Przepis art. 5 k.c. stanowi , że nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Przyjmuje się, że zakaz nadużycia prawa można traktować jako normę legitymującą Sąd do dokonywania korekty obowiązujących przepisów prawa w każdym przypadku, gdy uzna wynik ich stosowania za niesłuszny, niesprawiedliwy. Najbardziej spektakularną sankcją nadużycia prawa podmiotowego jest odmowa uwzględnienia powództwa, którego wniesienie stanowi wyraz nadużycia prawa.

W przekonaniu Sądu w sprawie przeciwko pozwanej występują nadzwyczajne okoliczności pozwalające uznać roszczenie strony powodowej za nadużycie prawa.

Należy wyeksponować, że pozwana nabyła pojazd w przedostatnim dniu obowiązywania umowy ubezpieczenia i w oczywisty sposób nie miała szans na złożenie oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy ubezpieczenia bezpośrednio ubezpieczycielowi.

Pozwana wypowiedziała umowę ubezpieczenia w dniu 28 02 2011 r. , przy czym strona powodowa uznała, że to oświadczenie woli zostało złożone skutecznie ( i zastosowała 30 dniowy okres wypowiedzenia ).

Istotne jest jednakże, iż pozwana w tym czasie tego samego dnia i z tą samą osobą, która przyjęła wypowiedzenie umowy ubezpieczenia zawartą ze stroną powodową zawarła drugą umowę ubezpieczenia oc. tego samego pojazdu i od 28 02 2011 r. był on podwójnie ubezpieczony. Nie było racjonalnego uzasadnienia dla podwójnej umowy ubezpieczenia . Nie jest prawdopodobne, aby pozwana po zawarciu nowej umowy ubezpieczenia posługiwała się starą przedłużoną umową nawet nie potwierdzoną polisą. Żądanie składki ze strony powodowej oznacza naruszenie zasady ekwiwalentności świadczeń , gdyż ochrona ubezpieczeniowa ze strony powodowej była praktycznie czysto iluzoryczna. Dochodzona obecnie składka jest składką formalnie może nawet należną, ale uznanie zasadności tego roszczenia stanowiłoby akceptację nadużycia prawa. Stoi temu na przeszkodzie art. 5 k.c.

Dlatego też powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach orzeczono zgodnie z regułą z art. 98 k.p.c.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE