UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 czerwca 2012 roku powódka K. B. (1) działając w imieniu własnym oraz małoletnich M. B. (1) i W. B. wniosła o zasądzenie od (...) Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. kwoty 70.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2012 roku oraz na rzecz małoletnich dzieci zadośćuczynienia w kwotach po 80.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2012 roku. Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów miesięcznej renty w wysokości 750,00 złotych płatnej do 15 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 1 marca 2012 roku oraz wniosła o zasądzenie kosztów postępowania. Złożyła również wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wskazała, że jest wdową, a małoletni powodowie dziećmi tragicznie zmarłego M. B. (2), który poniósł śmierć na skutek wypadku drogowego z dnia 24 sierpnia 2011 roku. Sprawca wypadku miał zawartą z (...) Towarzystwo (...) S.A. w W. umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego.

Postanowieniem z dnia 24 sierpnia 2012 roku tutejszy Sąd zwolnił powodów K. B. (1), M. B. (1) i W. B. od kosztów sądowych w całości. (k. 56)

W odpowiedzi na pozew (k. 57) pozwany (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. W uzasadnieniu przyznał co do zasady swoją odpowiedzialność za szkodę wynikającą ze zdarzenia drogowego z dnia 24 sierpnia 2011 roku. Wskazał, iż przyznane w toku postępowania likwidacyjnego kwoty odszkodowania są odpowiednie, a jak chodzi o żądanie zasądzenie renty, to w ocenie pozwanego zmarły nie miał możliwości zarobkowych, by każdemu z powodów świadczyć po 750,00 złotych miesięcznie.

W piśmie z dnia 14 maja 2013 roku (k. 194) powódka ostatecznie sprecyzowała i rozszerzyła żądanie wnosząc na podstawie art. 446 § 4 k.c. o zasądzenie od (...) Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na swoją rzecz kwoty 70.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2012 roku oraz na rzecz małoletnich dzieci zadośćuczynienia w kwotach po 80.000,00 złotych wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2012 roku oraz na podstawie art. 446 § 3 k.c. o zasądzenie kwot po 30.000,00 złotych na rzecz każdego z powodów wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 marca 2012 roku tytułem odszkodowania. Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z powodów miesięcznej renty w wysokości 750,00 złotych płatnej do 15 dnia każdego miesiąca począwszy od dnia 1 marca 2012 roku oraz wniosła o zasądzenie kosztów postępowania.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 sierpnia 2011 roku w R. doszło do wypadku samochodowego, w wyniku którego zmarł M. B. (2) – mąż K. B. (1) i ojciec 13 letniej M. B. (1) i 6 letniego W. B.. Sprawcą wypadku był K. B. (2), który miał zawartą z (...) Towarzystwo (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych.

(dowód: wyrok Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 1.02.2012r., sygn. akt II K 829/11, k. 12-13; odpis skrócony aktu zgonu, k. 14, odpis skrócony aktu małżeństwa, k. 15, odpisy skrócone aktów urodzenia, k. 16-17)

Pismem z dnia 1 września 2011 roku K. B. (1) zwróciła się do (...) Towarzystwa (...) S.A. z wnioskiem o wypłatę odszkodowania dla niej i dla małoletnich dzieci oraz o przyznanie stosownej renty. Pismem z dnia 12.10.2011r. ponowiła swój wniosek. Decyzją z dnia 21.11.2011r. ubezpieczyciel przyznał na rzecz: K. B. (1) kwotę 20.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia i kwotę 15.000,00 złotych tytułem odszkodowania oraz na rzecz każdego z małoletnich dzieci kwoty po 15.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia i kwoty po 10.000,00 złotych tytułem odszkodowania. Jednocześnie wskazał na konieczność przesłania dodatkowych dokumentów celem rozpatrzenia roszczeń dotyczących przyznania renty. Pismem z dnia 9.12.2011r. K. B. (1) przesłała ubezpieczycielowi niezbędne dokumenty, a następnie pismem z dnia 16.02.2012r. wezwała ubezpieczyciela do wypłaty odszkodowań i zadośćuczynień w kwocie 70.000,00 złotych na jej rzecz oraz w kwotach po 80.000,00 złotych na rzecz małoletnich dzieci oraz przyznania renty w kwocie po 750,00 złotych na rzecz każdego z uprawnionych. Ubezpieczyciel pismem z dnia 15.03.2012r. odmówił przyznania świadczeń odszkodowawczych stwierdzając, że dotychczas wypłacone świadczenia są stosowne do zaistniałych okoliczności.

(dowód: pismo z dnia 1.09.2011r., k. 72-75; pismo z dnia 12.10.2011r., k. 83-84; pismo z dnia 21.11.2011r., k. 18; pismo z dnia 9.12.2011r., k. 92-93; pismo z dnia 16.02.2012r., k. 40-41; pismo z dnia 15.03.2012r., k. 68-69)

M. B. (2) w dniu śmierci miał ukończone 39 lat, z wykształcenia był mechanikiem maszyn budowlanych. W 2008 roku osiągnął dochód brutto w kwocie 24.684,51 złotych, w 2009 roku 25.112,31 złotych, a w 2010 roku 52.836,24 złotych. W okresie od 29.03.2010r. do dnia 30.11.2010r. zatrudniony był w firmie (...) Sp. z o.o. na stanowisku robotnika drogowego. W tym okresie uzyskał dochód w kwocie 46.368,45 złotych brutto. W okresie od dnia 1.08.2011r. do dnia wypadku zatrudniony był w firmie P.P.U.B. (...) w R.. Z tytułu umowy o pracę jego wynagrodzenie za ten okres wyniosło 1.070,80 złotych brutto. Przed wypadkiem jego miesięczne dochody wynosiły około 1.500,00 – 1.800,00 złotych. Prowadził gospodarstwo rolne o powierzchni około 5 ha, z którego dodatkowo, oprócz wykonywanej pracy, utrzymywał rodzinę. Ponadto uzyskiwał płatności z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w kwotach: w 2008 roku 6.541,15 złotych z tytułu obsługi wniosków obszarowych i 1.827,59 złotych z tytułu obsługi wniosków (...), w 2009 roku 9.249,50 złotych z tytułu obsługi wniosków obszarowych i 1.827,59 złotych z tytułu obsługi wniosków (...), w 2010 roku 9.277,14 złotych z tytułu obsługi wniosków obszarowych i 1.800,45 złotych z tytułu obsługi wniosków (...). Wspólnie z małżonką prowadził prace związane z budową domu, począwszy od 1999 roku do chwili śmierci. Obecnie wybudowany dom wymaga dokonania prac wykończeniowych. Zmarły M. B. (2), oprócz własnego gospodarstwa wydzierżawiał około 8 ha i z dzierżawy tej powódka zrezygnowała po śmierci męża.

(dowód: pismo z dnia 8.11.2011r., k. 100, zaświadczenie z dnia 5.12.2011r., k. 101; zaświadczenia o wysokości dochodu, k. 86-88; informacja z dnia 3.12.2012r. z (...), k. 148, odpisy ksiąg wieczystych numer (...), k. 201-206; zeznania powódki, k. 186-188,nagranie audio – video min. 7. 50- 27.10- płyta k. 189, 126-127- nagranie audio- video min. 3.15-12.58- płyta k. 128; zeznania świadka I. B., k. 127)

K. B. (1) ma 36 lat, z zawodu jest kucharzem. W 2008 roku osiągnęła dochód w kwocie 4.382,35 złotych, w 2009 roku nie osiągnęła dochodu, a w 2010 roku uzyskała dochód w kwocie 2.495,51 złotych. Od dnia 5 maja 2010 roku jest osobą bezrobotną. Przed wypadkiem z dnia 24 sierpnia 2011 roku opiekowała się dziećmi. Nie pracowała w gospodarstwie, którym zajmował się mąż. Ciężar utrzymania finansowego rodziny spoczywał na M. B. (2). Po śmierci męża przeszedł na nią obowiązek utrzymania rodziny. Ponadto musi jednocześnie zajmować się gospodarstwem rolnym i opieką nad małoletnimi dziećmi. Do należytego prowadzenia gospodarstwa rolnego musi korzystać z porad teścia oraz zatrudniać pracowników. Nie radzi sobie z jego prowadzeniem, zmniejszyła się wydajność gospodarstwa. Nie jest również w stanie samodzielnie wykończyć wybudowanego domu. Jest osobą bezrobotną. Korzysta z renty z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kwocie 327,15 złotych miesięcznie, ponadto w okresie od dnia 1.11.2011r. do dnia 31.10.2012r. otrzymywała zasiłek z Gminnego Ośrodka Pomocy (...) w łącznej kwocie 499,00 złotych. Obecnie otrzymuje kwotę 340,00 złotych z tytułu samotnego wychowywania dzieci. Wydatki na utrzymanie domu wynoszą około 800,00 złotych miesięcznie.

(dowód: zeznania powódki, k. 186-188- nagranie audio- video min. 7.50-27.10- płyta k. 189, 126-127- nagranie audio – video min. 3.15-12.58 – płyta k. 128; zeznania świadka I. B., k. 127; zeznania świadka K. R., k. 136-137; zaświadczenia o wysokości dochodu, k. 86-88; zaświadczenie, k. 30, 42; historia choroby, k. 163; decyzja ZUS z dnia 5.03.2013r., k. 199-200; decyzja (...) z dnia 27.10.2011r., k. 43,)

K. B. (1) w wyniku nagłej i tragicznej śmierci męża doświadczyła silnego urazu, który wiązał się i wiąże nadal z przeżywaniem poczucia głębokiej straty, wielkiego bólu, smutku, żalu, skrzywdzenia, niesprawiedliwości, pustki i osamotnienia. Śmierć męża spowodowała konieczność podjęcia leczenia psychiatrycznego i opieki psychologicznej. Stwierdzono u niej zaburzenia adaptacyjne o obrazie depresyjnym wykraczające poza ramy naturalnej reakcji żałoby po śmierci bliskiego członka rodziny. Małżeństwo państwa B. trwało 15 lat, było szczęśliwe i zgodne. Razem z dziećmi tworzyli zgodną, kochającą się rodzinę. Obecnie K. B. (1) wymaga kontynuacji leczenia farmakologicznego i opieki psychologa, aby móc funkcjonować w rolach życiowych. Zaburzenia psychiczne stwierdzone u K. B. (1) na skutek tragicznej śmierci męża stanowią 5 % trwały uszczerbek na zdrowiu.

(dowód: historia choroby, k. 164-166; opinia biegłych sądowych, k. 153-154, k. 173; zeznania powódki, k. 186-188, 126-127; zeznania świadka I. B., k. 127; zeznania świadka K. R., k. 136-137)

W. B. ma 6 lat, chodzi do przedszkola. W chwili śmierci ojca miał niespełna 4 lata. Po jego śmierci doświadczył głębokiego urazu psychicznego. Nagły brak ojca w domu był źródłem bardzo trudnej zmiany w stabilnym życiu dziecka, szokiem emocjonalnym określanym jako zaburzenia stresowe pourazowe. Chłopiec był silnie związany ze zmarłym ojcem. Jego zgon stanowił dla W. B. głębokie traumatyczne doświadczenie, które może pozostawić nieocenialne aktualnie konsekwencje dla kształtowania się cech osobowościowych małoletniego, szczególnie w aspekcie braku wzorca, z którym chłopiec może się identyfikować. Małoletni doznał 5 % trwałego uszczerbku na zdrowiu.

(dowód: szacunkowe wyliczenie kosztów utrzymania dziecka, k. 183; zeznania powódki, k. 186-188, 126-127; opinia biegłych sądowych, k. 149-150, k. 173;)

M. B. (1) ma 13 lat, chodzi do VI klasy szkoły podstawowej. Choruje na astmę oskrzelową. W chwili śmierci ojca miała 11 lat. W wyniku zgonu ojca doznała głębokiego urazu psychicznego. Nagły brak ojca w domu był źródłem bardzo trudnej zmiany w jej życiu, szokiem emocjonalnym, określanym jako zaburzenia stresowe pourazowe. Małoletnia była silnie związana emocjonalnie z ojcem. Głęboko odczuwa jego nieobecność, jest w trakcie przeżywania żałoby. Żadna inna relacja nie jest w stanie zastąpić jej utraty ojca. Nagłe zerwanie więzi z ojcem stanowiło dla małoletniej głębokie traumatyczne doświadczenie, które może pozostawić nieocenialne aktualnie konsekwencje dla dalszego kształtowania się cech osobowościowych M. B. (1). Powyższa silna reakcja spowodowała u niej 5 % trwały uszczerbek na zdrowiu.

(dowód: szacunkowe wyliczenie kosztów utrzymania dziecka, k. 184; przesłuchanie powódki, k. 186-188, 126-127; opinia biegłych sądowych, k. 151-152, k. 173; historia choroby, k. 33-39)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wskazanych powyżej dowodów. Strony nie kwestionowały prawdziwości dokumentów składanych w toku postępowania. Nie zgłaszały również zarzutów do uzupełniającej opinii sporządzonej przez biegłych sądowych, która zarówno jak opinia podstawowa, była sporządzona w sposób jasny, precyzyjny i obiektywny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 436 § 1 k.c. samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji, poruszanego za pomocą sił przyrody, ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch tego pojazdu. Może się on uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej, wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności (art. 435 § 1 k.c. w związku z art. 436 § 1 k.c.). Odpowiedzialność określona w art. 436 § 1 k.c. opiera się na zasadzie ryzyka jest, więc niezależna od winy sprawcy szkody.

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124 poz. 1152 ze zm.) z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej (art. 36 ustawy).

W rozpoznawanej sprawie odpowiedzialność sprawcy wypadku została potwierdzona prawomocnym wyrokiem karnym Sądu Rejonowego w Radomsku z dnia 1 lutego 2012 roku. Ponadto w toku postępowania pozwany, co do zasady, uznał swoją odpowiedzialność z tytułu ubezpieczenia OC, za śmierć M. B. (2) wynikającą z wypadku drogowego mającego miejsce w R. w dniu 24 sierpnia 2011 roku. Odpowiedzialność odszkodowawcza pozwanego oparta jest na podstawie przepisów wskazanych powyżej. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił na rzecz powódki kwotę 20.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia i kwotę 15.000,00 złotych tytułem odszkodowania oraz na rzecz małoletnich powodów kwoty po 15.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia i kwoty po 10.000,00 złotych tytułem odszkodowania.

Kwestię stosownego odszkodowania normuje przepis art. 446 § 3 k.c., zgodnie z którym Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. W przeciwieństwie do utraty środków utrzymania, pogorszenie sytuacji życiowej, o którym mowa w art. 446 § 3 k.c., ma sens o wiele szerszy. Śmierć bezpośrednio poszkodowanego może bowiem wywołać następstwa bardzo różnorodne, które przejawiają się w uszczerbku poniesionym przez inne osoby. Stosowne odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. obejmuje szkody, które nie ulegają uwzględnieniu przy zasądzeniu renty. Są to szeroko pojęte szkody majątkowe, często nieuchwytne lub trudne do obliczenia, prowadzące do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej. Pogorszenie sytuacji życiowej niewątpliwie obejmuje szkody obecne i przyszłe, które choć w pewnym stopniu dają się ocenić materialnie. Szkody takie zachodzą np. w przypadku utraty małżonka, matki przez małoletnie lub niesamodzielne dzieci bądź też dziecka z którym rodzice wiązali nadzieje na przyszłość. Oczywiście ścisłe, pieniężne określenie rozmiarów tych szkód jest niemożliwe i dlatego wchodzi w grę przyznanie „stosownego odszkodowania”.

Odnosząc te rozważania teoretyczne do realiów niniejszej sprawy, stwierdzić należy, iż nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej każdego z powodów. Nie ulega wątpliwości, że śmierć męża powódki i ojca małoletnich powodów diametralnie zmieniła ich sytuacje życiową. Powodowie stracili osobę, która była ich wsparciem, podporą, która im pomagała, która się o nich troszczyła, z którą wiązali nadzieję, która tak naprawdę dostarczała rodzinie środków utrzymania. Stracili osobę dynamiczną podejmującą racjonalne decyzje gospodarcze, korzystającą ze środków unijnych, osobę przedsiębiorczą która gdyby żyła to z pewnością w jeszcze lepszy sposób zabezpieczyłaby potrzeby rodziny. Ponadto pogorszenie się sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, lecz także na utracie realnej możliwości polepszenia warunków życia. Małoletnie dzieci doznały istotnego uszczerbku bowiem w wyniku wypadku zginął ich ojciec na którego mogły liczyć i który w sposób istotny mógłby im pomóc w starcie w dorosłe życie, obecnie całość utrzymania dzieci spoczywa na powódce K. B. (1). Ponadto najistotniejszy jest fakt, że po śmierci męża rodzina utraciła jedyne stałe źródło dochodów, jakim było wynagrodzenie za pracę M. B. (2). Również wydajność gospodarstwa rolnego obniżyła się, a konieczność zatrudnienia pracowników nie pozostała bez wpływu na uzyskiwane dochody. Wskazać również należy, że po śmierci męża i ojca małoletnich powodów, na powódkę przeszły wszystkie obowiązki rodzinne, które dotychczas dzieliła z mężem. Należy zauważyć, że poza pracą zawodową i pracą we własnym gospodarstwie rolnym zmarły M. B. (2) wydzierżawiał około 8 ha ziemi, z czego powódka zmuszona była zrezygnować po śmierci męża ze względu na ilość obowiązków i konieczność wynajmowania ludzi do pracy. Taki stan rzeczy istotnie wpływa na pogorszenie się sytuacji życiowej powodów.

Z tych wszystkich przytoczonych względów Sąd uznał, że zasadne jest żądanie powodów zasądzenia na ich rzecz stosowanego odszkodowania w kwotach po 30.000,00 złotych na rzecz powódki i małoletnich powodów. Pozwany zasady swojej odpowiedzialności nie kwestionował i wypłacił już kwotę 15.000,00 złotych na rzecz powódki i kwoty po 10.000,00 złotych na rzecz jej dzieci. Ogólna zatem kwota odszkodowania na rzecz powódki K. B. (1) w wysokości 45.000,00 złotych , a na rzecz małoletnich po 40.000,00 złotych na rzecz każdej z nich, w ocenie Sądu jest jak najbardziej uzasadniona i odzwierciedla pogorszenie sytuacji życiowej wszystkich powodów. Powyższe kwoty zostały zasądzone wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 7 czerwca 2013 roku, czyli od dnia następnego po doręczeniu pełnomocnikowi pozwanemu rozszerzonego żądania pozwu w zakresie dotyczącym zasądzenia odszkodowania, do dnia zapłaty. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych , zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. W rozpoznawanej sprawie powodowie złożyli taki wniosek już w 2011 roku, jednakże dopiero pismem rozszerzającym powództwo wskazali, że żądają również zasądzenia odszkodowania, wobec czego Sąd uznał, że pozwany od dnia następnego po otrzymaniu żądania pozwu był w opóźnieniu z spełnieniem świadczenia. Wobec powyższego żądanie powodów o zasądzenie odsetek ustawowych od powyższych kwot od dnia wcześniejszego podlegało oddaleniu.

Jak chodzi o możliwość domagania się zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę przez najbliższych członków rodziny zmarłego, to została ona przewidziana w art. 446 § 4 k.c. Sąd Okręgowy w tym zakresie podziela poglądy prawne wyrażane w ukształtowanym orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Łodzi (wyrok z dnia 5 lutego 2013 roku do sygn. akt I ACa 1137/2012, wyrok z dnia 13 lutego 2013 roku do sygn. akt I ACa 1111/2012, wyrok z dnia 26 lutego 2013 roku do sygn. akt I ACa 1218/2012, wyrok z dnia 8 marca 2013 roku do sygn. akt I ACa 1239/2012, wyrok z dnia 12 marca 2012 roku do sygn. akt I ACa 1248/2012). Zgodzić się należy z tezą, że funkcją zadośćuczynienia przewidzianego w przepisie art. 446 § 4 k.c. jest kompensata krzywdy doznanej na skutek śmierci bliskiej osoby, polegająca nie tylko na złagodzeniu jej cierpień, ale również na ułatwieniu osobie poszkodowanej odnalezienie się w rzeczywistości zmienionej przez śmierć osoby najbliższej. Na rozmiar krzywdy mają przede wszystkim wpływ: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego z zmarłym, wreszcie wystąpienie zaburzeń będących skutkiem tego odejścia. Relewantne są również takie okoliczności jak rola w rodzinie pełnionej przez osobę zmarłą i stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości a także zdolność jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego, itp. O wysokości zadośćuczynienia decydują zatem w ostateczności realia każdej sprawy co oznacza, że wysokość sum orzekanych w innych sprawach, objęta wszak dyskrecjonalnością sędziowską, może mieć znaczenie jedynie pośrednie w tym sensie, że nie powinna od nich rażąco odbiegać.

Mając na uwadze powyższe, przy ustalaniu przez Sąd Okręgowy należnego zadośćuczynienia za doznaną przez powodów krzywdę, w pierwszej kolejności należało wskazać, że zmarły M. B. (2) był ich najbliższą rodziną – mężem i ojcem. Ponadto powodów łączyła ze zmarłym bardzo silna więź emocjonalna, która wykształciła się przez 15 lat małżeństwa oraz 11 lat życia małoletniej M. B. (1) oraz niespełna 4 lata życia małoletniego W. B.. Powódka oraz jej małoletnie dzieci, co wynika z opinii biegłych sądowych, doznali głębokiego urazu na skutek tragicznej śmierci M. B. (2), którego zgon nastąpił w sposób nieoczekiwany, nagły, bez możliwości jakiegokolwiek pożegnania. M. B. (2) zmarł na miejscu wypadku drogowego w sposób nagły. Powodowie doznali 5 % uszczerbków na zdrowiu na skutek przeżywanej traumy po śmierci M. B. (2). K. B. (1) do dnia dzisiejszego korzysta z pomocy psychologa i przyjmuje leki farmaceutyczne. Jej dotychczasowe życie zmieniło się diametralnie i w młodym wieku pozostała wdową mającą na wychowaniu dwójkę małoletnich dzieci. Świadomość, że jej dzieci będą wychowywały się bez ojca również wpływa na poziom odczuwanej krzywdy. Natomiast jak chodzi o małoletnie dzieci, to w ocenie Sądu poziom doznanej przez nich krzywdy również jest wysoki, nikt im już nie przywróci możliwości spędzania czasu z ojcem. Powyższe tym bardziej ma znaczenie w niniejszej sprawie, że małoletnie dzieci były bardzo silnie związane emocjonalnie ze swoim ojcem. Był dla nich osobą bardzo ważną, dającą poczucie bezpieczeństwa.

Przy uwzględnieniu okoliczności wskazanych powyżej Sąd uznał, że zasadne będzie zasądzenie od pozwanego kwoty 70.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia na rzecz K. B. (1) oraz kwot po 80.000,00 złotych tytułem zadośćuczynienia na rzecz małoletnich M. B. (1) i W. B.. Po doliczeniu kwot dobrowolnie przyznanych przez ubezpieczyciela łączna kwota zadośćuczynienia na rzecz powódki wyniosła 90.000,00 złotych, a na rzecz małoletnich powodów kwoty po 95.000,00 złotych. Powyższe kwoty, w ocenie Sądu nie są wygórowane i są adekwatne do poziomu krzywdy poniesionej przez powodów na skutek śmierci M. B. (2). Od wskazanych powyżej kwot, Sąd zasądził ustawowe odsetki liczone od dnia 5 września 2012 roku do dnia zapłaty. Powyższa data stanowi dzień następny, po otrzymaniu przez pozwanego odpisu pozwu w niniejszej sprawie. We wcześniejszych pismach kierowanych przez powodów do pozwanego, nie została w sposób precyzyjny wskazana kwota, jakiej powodowie domagają się tytułem zadośćuczynienia, a w konsekwencji nie sposób uznać, że termin do spełnienia świadczenia wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych , mógłby mieć zastosowanie. W wezwaniu do zapłaty z dnia 14 lutego 2012 roku powódka nie wskazała dokładnie jakiej kwoty domaga się tytułem zadośćuczynienia. Wobec powyższego powództwo w zakresie zasądzenia odsetek od kwot przyznanych tytułem zadośćuczynienia za okres przed dniem 5 września 2012 roku podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 446 § 2 k.c. osoba względem której na zmarłym ciążył ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, iż wymagają tego zasady współżycia społecznego. Przy ustalaniu należnych z powyższego tytułu świadczeń, należało stosować kryteria przyjęte w art. 135 k.r.o.

M. B. (2) w trzech ostatnich latach przed śmiercią uzyskiwał odpowiednio roczny dochód w kwotach 24.684,51 złotych, 25.112,31 złotych, a w 2010 roku 52.836,24 złotych. Natomiast w 2011 roku uzyskiwał miesięczne dochody w kwocie od 1.500,00 złotych do 1.800,00 złotych. Wobec czego Sąd uznał, że miesięczne możliwości zarobkowe M. B. (2) z tytułu umowy o pracę wynosiły średnio około 2.000,00 złotych. Ponadto uzyskiwał on dodatkowe dochody związane z własną pracą w gospodarstwie rolnym. W konsekwencji Sąd uznał, że rzeczywiste możliwości (...) kształtowały się na poziomie około 2.000,00 złotych – 2.500,00 złotych miesięcznie. Możliwości te wyznaczały zatem wielkość zobowiązań alimentacyjnych. Dodać należy, że dochody powódki były nieznaczne, gdyż głównie zajmowała się wychowywaniem dzieci, a jej mąż pracował na utrzymanie rodziny. Przed śmiercią M. B. (2), dochód na jednego członka rodziny wynosił około 600,00 – 700,00 złotych miesięcznie, podczas gdy po jego śmierci dochód ten kształtował się w wysokości około 400,00 złotych miesięcznie. Z uwagi na podział wzajemnych obowiązków pomiędzy małżonkami, to na M. B. (2) w większym zakresie niż na K. B. (1), ciążył obowiązek wyrównania brakujących kwot z tytułu zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb dzieci. Koszt zaspokojenia potrzeb małoletnich dzieci kształtował się w wysokości około 800,00 złotych na W. B. i około 900,00 złotych na M. B. (1).

W konsekwencji, mając na uwadze wskazane powyżej możliwości zarobkowe M. B. (2), oraz okoliczność, że małoletnie dzieci pobierają rentę rodzinną w kwocie po 327,15 złotych miesięcznie, Sąd uznał że zasadne jest obciążenie pozwanego świadczeniami rentowymi na rzecz małoletnich W. B. i M. B. (1) w kwotach po 200,00 złotych miesięcznie z terminem płatności do 15 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności, począwszy od miesiąca czerwca 2013 roku. Uznając roszczenie o przyznanie renty za uzasadnione co do zasady, pozwany winien był uwzględnić je niezwłocznie po otrzymaniu stosownych wniosków od powodów. Wobec powyższego zasadne było zasądzenie skapitalizowanej renty w kwotach po 3.000,00 złotych na rzecz każdego z małoletnich powodów, za okres od 1 marca 2012 roku do dnia 31 maja 2012 roku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 czerwca 2013 roku. W pozostałym zakresie, dotyczącym żądania zasądzenia renty na rzecz małoletnich powodów w kwotach powyżej 200,00 złotych, Sąd oddalił powództwo uznając, że możliwości i warunki (...) nie uzasadniały przyjęcia, że mógłby uiszczać wyższe kwoty na rzecz małoletnich dzieci.

Jeśli zaś chodzi o zasądzenie renty na rzecz powódki K. B. (1) to stwierdzić należy, iż jej żądanie również jest jak najbardziej uzasadnione. To zmarły tak naprawdę utrzymywał rodzinę pracując na „etacie” i w gospodarstwie rolnym. Powódka natomiast zajmowała się dziećmi, i obecnie także w dalszym ciągu się nimi zajmuje, a dodatkowo troszczy się także o gospodarstwo rolne. W ocenie Sądu należy uznać, iż zachodzą przesłanki do zasądzenia renty obligatoryjnej na rzecz powódki, zasądzenie bowiem renty nie jest uzależnione od tego czy obowiązek alimentacyjny zmarłego był stwierdzony prawomocnym wyrokiem ani od tego czy zmarły obowiązek ten wypełniał. Zgodnie natomiast z art. 27 k.r.o. oboje małżonkowie są obowiązani wg swoich sił oraz możliwości zarobkowych i majątkowych przyczyniać się do zaspokojenia potrzeb rodziny którą przez swój związek założyli. Odsyłając do poczynionych powyżej ustaleń w zakresie dotyczącym możliwości (...), przy uwzględnieniu obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletnich dzieci, Sąd uznał za zasadne przyznanie od pozwanego na rzecz powódki K. B. (1) renty odszkodowawczej w kwocie po 150,00 złotych miesięcznie, płatnej do 15 dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu płatności, począwszy od czerwca 2013 roku. Wobec powyższego Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.250,00 złotych tytułem skapitalizowanej renty odszkodowawczej za okres od dnia 1 marca 2012 roku do dnia 31 maja 2013 roku wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 21 czerwca 2013 roku.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazał ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 17.950,46 złotych tytułem kosztów sądowych, w tym kwotę 1.270,46 złotych tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa na poczet wynagrodzenia biegłych sądowych oraz kwotę 16.680,00 złotych tytułem opłaty od pozwu, od której uiszczenia powodowie zostali zwolnieni.

Mając na uwadze fakt, że powództwo powodów nie zostało uwzględnione w całości, Sąd na podstawie art. 102 k.p.c., uznając że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, nie obciążył powodów kosztami w zakresie dotyczącym oddalenia powództwa. Powyższe uzasadnione jest sytuacją materialną powodów oraz charakter rozpoznawanej sprawy.

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Sąd zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, zasądził od pozwanego na rzecz powodów K. B. (1), M. B. (1) i W. B. kwotę 7.217,00 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Na powyższą kwotę składa się stawka minimalnego wynagrodzenia wynikająca z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17,00 złotych. Powodowie tylko nieznacznie przegrali sprawę, a zatem zasadne było zasądzenie pełnej kwoty kosztów procesu.