Sygn. akt I C 291/13
Dnia 23 września 2013 r.
Sąd Okręgowy w Olsztynie – Wydział I Cywilny
w składzie następującym:
Przewodniczący SSO Przemysław Jagosz
Protokolant p.o. sekr. sąd. Aleksandra Bogusz
po rozpoznaniu w dniu 23 września 2013 r., w O., na rozprawie,
sprawy z powództwa (...) S.A. w O.
przeciwko A. K. (1)
o zapłatę
I. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 303 873,72 zł (trzysta trzy tysiące osiemset siedemdziesiąt trzy złote siedemdziesiąt dwa grosze) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1-01-2013 r. do dnia zapłaty, z zastrzeżeniem, że pozwany odpowiada za powyższe zobowiązanie solidarnie z K. K. (1), objętym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w dniu 30-01-2013r. w sprawie I Nc 19/13;
II. oddala powództwo w pozostałej części;
III. przyznaje kuratorowi M. S. wynagrodzenie za reprezentowanie nieznanego z miejsca pobytu pozwanego A. K. (1) w kwocie 3 600 zł (trzy tysiące sześćset złotych), które nakazuje wypłacić z zaliczki uiszczonej przez powódkę;
IV. zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 14 616 zł (czternaście tysięcy sześćset szesnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, z zastrzeżeniem, że pozwany odpowiada za powyższe zobowiązanie do kwoty 11 016 zł solidarnie z K. K. (1), tj. w zakresie objętym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym przez Sąd Okręgowy w Olsztynie w dniu 30-01-2013 r. w sprawie I Nc 19/13.
Sygn. akt I C 291/13
(...) S.A. w O. żądała od pozwanych K. K. (1) i A. K. (1) zapłaty kwoty 303 873,74 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 1-01-2013 r. do dnia zapłaty i kosztami procesu.
W uzasadnieniu wskazała, że K. K. (1) wystawił weksel in blanco na zabezpieczenie umowy pożyczki z dnia 12-05-2011 r., który poręczył A. K. (1). Weksel został wypełniony zgodnie z deklaracją wekslową, a dłużnicy nie spełnili zobowiązania z tego tytułu.
Żądanie pozwu zostało uwzględnione w całości nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z dnia 30-01-2013 r. w stosunku do obu pozwanych. Nakaz ten uprawomocnił się w stosunku do K. K. (1), zaś wobec A. K. (1) został uchylony z uwagi na ustalenie, że nie jest znane miejsce jego pobytu na terenie kraju (k. 51). Z tej samej przyczyny dla pozwanego A. K. ustanowiono kuratora (k. 64) i z jego udziałem toczyło się dalsze postępowanie w sprawie niniejszej.
W odpowiedzi na pozew kurator pozwanego A. K. (1) wniósł o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu wskazał, że powód nie przedłożył umowy pożyczki, ani innych dokumentów, z których wynikałaby wysokość pożyczki i daty jej spłat, a w konsekwencji nie wykazał, co się składa na sumę wekslową. W ocenie kuratora pozwanego powód mógłby dochodzić wyłącznie wymagalnych i nieprzedawnionych rat pożyczki, zaś okoliczności w tym zakresie nie zostały wykazane, co upoważnia go do zgłoszenia zarzutu przedawnienia.
Na rozprawie w dniu 23-09-2013 r., ustosunkowując się do twierdzeń powódki, podniósł również, że z dokumentów przez nią przedstawionych nie wynika upoważnienie do naliczania odsetek karnych, ich wysokość i wymagalność.
(odpowiedź na pozew k. 70-71)
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
Umową z dnia 12-05-2011 r. powódka udzieliła pozwanemu K. K. (1) pożyczki w kwocie 300 000 zł na okres 84 miesięcy od daty podpisania umowy, przy czym pożyczka miała być wypłacona na wskazany w umowie rachunek lub na wskazany przez pozwanego rachunek bankowy jego kontrahenta.
Pożyczka została wypłacona w kwocie 299 998 zł.
Pożyczka miała być spłacana w ratach miesięcznych zgodnie z ustalonym przez strony harmonogramem.
Na zabezpieczenie spłaty pożyczkobiorca wystawił weksel in blanco, który poręczył pozwany A. K. (1). Zgodnie z deklaracją wekslową powódka została upoważniona do wypełnienia weksla w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu pozwanego K. K. (1) z tytułu umowy pożyczki łącznie z odsetkami, prowizją i kosztami, a nadto opatrzenia go datą płatności według uznania i klauzulą „bez protestu”, za zawiadomieniem wysłanym na adres z deklaracji za zwrotnym poświadczeniem odbioru.
Ponieważ pożyczkobiorca nie wywiązywał się z płatności rat pożyczki według ustalonego harmonogramu powódka wypowiedziała umowę pożyczki oświadczeniem z dnia 14-09-2012 r. z 30-dniowym wypowiedzeniem, wzywając pożyczkobiorcę do zapłaty 289 738,15 zł.
Oświadczenie to zostało wysłane na adres pożyczkobiorcy wynikający z umowy oraz na adres poręczyciela wynikający z deklaracji wekslowej. Obaj pozwani - pożyczkobiorca w treści umowy pożyczki, a poręczyciel w deklaracji wekslowej – zobowiązali się do zawiadamiania powódki o zmianach w zakresie swoich adresów (§ 11.1.4 umowy i pkt 4 deklaracji).
Powódka wypełniła weksel wystawiony przez pozwanego K. K. (1) na kwotę 303 873,7 4 zł i opatrzyła go datą płatności – 31-12-2012 r. O wypełnieniu weksla powódka zawiadomiła pozwanych wysyłając im informacje na w/w adresy.
(umowa k. 83-87, deklaracja k. 12-14, weksel k. 5, oświadczenie o wypowiedzeniu k. 89, dowody nadania k. 90-91, rozliczenie wypłat i historia wpłat oraz księgowania k. 93-106)
W świetle powyższych okoliczności należy uznać, że powództwo okazało się zasadne w przeważającej części. Wobec niespłacenia rat pożyczki zgodnie z harmonogramem powódka była upoważniona do wypowiedzenia umowy w oparciu o § 13 ust. 1 pkt 11 umowy. Zostało ono dokonane oświadczeniem z dnia 14-09-2012r., wysłanym zgodnie z § 13 ust. 2 umowy na znane powódce adresy pozwanych. Mając na uwadze zobowiązanie pozwanych do informowania powódki o zmianach w tym zakresie, mimo braku odbioru tej korespondencji należy uznać, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy dotarło do pozwanych w sposób umożliwiający zapoznanie się im z jego treścią (czyli zgodnie z art. 61 § 1 Kc), najpóźniej w dniu, w którym przesyłki zostały zwrócone po ich awizacji, tj. po 27-09-2012 r.
W myśl § 12 ust. 4 i 5 umowy, po upływie 30 dni od daty tego zawiadomienia, tj. z dniem 29-10-2012 r. (gdyż 28-10-2012 r. przypadał w niedzielę), cała pozostała do spłaty pożyczka wraz z odsetkami i opłatami stała się wymagalna.
Ponieważ w myśl art. 118 Kc wierzytelności o zwrot pożyczki w braku przepisów szczególnych przedawniają się z upływem 10 lat od daty wymagalności roszczenia w tym zakresie, a zgodnie z przedstawionym harmonogramem spłat pożyczki, pierwsza z rat stawała się wymagalna 31-08-2011 r., z tą datą najwcześniej mógł zacząć bieg wspomniany termin przedawnienia. Wskutek wypowiedzenia pożyczki ze skutkiem na 29-10-2012 r., z tą datą natomiast rozpoczynał się bieg terminu przedawnienia dla wcześniej niewymagalnych rat. W tym stanie rzeczy nie można uznać, aby wierzytelności z tytułu pożyczki w dacie wypełnienia weksla lub złożenia powództwa (29-01-2013 r.) uległy już przedawnieniu, albowiem w tych datach nie upłynął jeszcze w/w termin 10 lat od wskazanych dat wymagalności roszczenia o zwrot pożyczki.
Jak wynika z rozliczenia przedstawionego przez powódkę zadłużenie pożyczkobiorcy K. K. (1) na dzień 31-12- (...). po uwzględnieniu dokonanych wpłat obejmować miało łącznie 303 873,7 2 zł, na co składały się:
a) raty kapitału pożyczki w kwocie 285 273,78 zł,
b) raty odsetkowe przeterminowane w kwocie 5 541,12 zł,
c) prowizję w kwocie 82,60 zł,
tj. łącznie 290 897,50 zł,
a nadto
d) odsetki karne (od kapitału przeterminowanego) w kwocie 12 976,22 (k. 97 oraz rozliczenie k. 99-102).
Kwota pozostałego do spłaty kapitału pożyczki oraz wysokość odsetek i prowizji pozostałej do spłaty po rozliczeniu wpłat wynika z zapisów przedstawionej przez powódkę umowy (kapitał - § 9 ust. 1, odsetki przeterminowane - § 9 ust. 2, odsetki od zadłużenia przeterminowanego - § 9 ust. 2) oraz rozliczenia. W konsekwencji powódka na tę datę mogła wypełnić weksel tylko do takiej kwoty. Tymczasem przedstawiony do akt weksel opatrzony datą płatności w dniu 31-12-2012 r. został wypełniony na kwotę wyższą o 2 grosze niż wskazany poziom zadłużenia K. K. – wynikający wszakże z rozliczenia przedstawionego i dokonanego przez samą powódkę.
Oznacza to, że w tym zakresie weksel został wypełniony niezgodnie z treścią porozumienia wekslowego, co nie powoduje jednak nieważności weksla, a jedynie ogranicza odpowiedzialność poręczyciela wekslowego do wysokości długu rzeczywiście należnego od dłużnika wekslowego w dacie płatności weksla – solidarnie z tym dłużnikiem.
Z przytoczonych względów i zgodnie z art. 32 oraz art. 47 prawa wekslowego na rzecz powódki należało zasądzić kwotę 303 873,72 zł wraz z opartymi o art. 481 § 1 i 2 Kc odsetkami za opóźnienie w płatności, liczonymi od dnia po upływie terminu płatności weksla, tj. od dnia 1-01-2013 r., zaznaczając, że pozwany odpowiada w zakresie tej kwoty solidarnie z K. K. (1), objętym w/w nakazem zapłaty z 30-01-2013 r. wydanym w sprawie I Nc 19/13, zaś w pozostałej części (dotyczącej kwoty 2 groszy) powództwo należało oddalić – o czym orzeczono jak w pkt. I i II sentencji wyroku.
Na podstawie § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28-08-1982r. w sprawie … stawek należności kuratorów (Dz. U. Nr 27, poz. 197) oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28-09-2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokatów … (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.), M. S., jako kuratorowi dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego, przyznano wynagrodzenie za udział w sprawie, przy określaniu wysokości wynagrodzenia uwzględniając nakład czynności kuratora, charakter sprawy (dotyczącej zobowiązania wekslowego) i wynikający stąd stopień jej skomplikowania oraz okoliczność, że dopiero w wyniku argumentacji zawartej w odpowiedzi na pozew powódka wykazała i udokumentowała zakres oraz wymagalność swojej wierzytelności.
Mając na uwadze, że powództwo zostało uwzględnione niemal w całości, w oparciu o art. 98 Kpc na rzecz powódki należało zasądzić zwrot kosztów procesu w kwocie 14 616 zł (obejmujących opłatę od pozwu – 3 799 zł, zaliczkę na wynagrodzenie kuratora pozwanego i koszty pełnomocnika po stronie powódki – 7 217 zł) – solidarnie z dłużnikiem wekslowym K. K. (1) do kwoty 11 016 zł objętej w/w nakazem zapłaty – o czym orzeczono jak w pkt. IV sentencji wyroku.