UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 maja 2010r. Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ż. wnosiło o zasądzenie od Gminnego Ośrodka (...) w M. kwoty 119 139,71 zł tytułem bezpodstawnego wzbogacenia z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 2010r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu.

Żądanie takie było podtrzymywane w toku całego procesu (k. 459).

Pozwany Gminny Ośrodek (...) w M. wnosił o oddalenie powództwa (k. 96, 459).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W wyniku rozstrzygniętego w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010r., nr 113, poz. 759), przetargu nieograniczonego doszło w dniu 18 sierpnia 2009r. do zawarcia umowy pomiędzy Gminnym Ośrodkiem (...) w M. – jako zamawiającym, a Przedsiębiorstwem Produkcyjno – Handlowym (...) spółka z o.o. w Ż. – jako wykonawcą. Na mocy przedmiotowej umowy zamawiający zlecił, a wykonawca zobowiązał się do wykonania remontu budynku byłego Urzędu Gminy w M.. Zakres zleconych prac obejmował wykonanie architektury, konstrukcji, fundamentów, podług, stropów, ścian, dachu, połaci dachowej, schodów, stolarki okiennej i drzwiowej, elewacji, wentylacji, zagospodarowanie terenu wokół budynku, wykonanie branży sanitarnej, wykonanie instalacji elektrycznej. Jednocześnie strony zaznaczyły, że szczegółowy zakres rzeczowy przedmiotu umowy określać miały, stanowiące jej integralną część, kosztorys ofertowy, kosztorys inwestorski, specyfika istotnych warunków zamówienia i formularz ofertowy (Umowa Nr (...)r. z dnia 2009r. k. 16 – 18). Wynagrodzenie wykonawcy ustalono na kwotę 607 627,05 zł brutto (§ 6 umowy).

Termin rozpoczęcia robót ustalono na dzień 24 sierpnia 2009r., przy czym Gminny Ośrodek (...) w M. zobowiązał się do przekazania placu budowy w dniu 20 sierpnia 2009r. Termin zakończenia robót określony został na 15 października 2009r.

W dniu 20 sierpnia 2009r. nastąpiło protokolarne przyjęcie placu budowy wraz z obiektem przez kierownika budowy I. B., a w dniu 28 sierpnia 2009r. przystąpiono do realizacji robót zgodnie z projektem technicznym.

Po wykonaniu rozbiórki stropu, ścian i podłogi remontowanego budynku powód zorientował się, że jego stan techniczny jest gorszy niż wynikało ze sporządzonej na potrzeby przetargu dokumentacji. W związku z powyższym w dniu 7 września 2009r. kierownik budowy I. B. spotkał się między innymi z dyrektorem Gminnego Ośrodka (...) w M. M. S. i konserwatorem zabytków (protokół ustaleń – k. 19).

Dokonano oględzin przedmiotowego obiektu, a poczynione w ich toku spostrzeżenia zamieszczone zostały w sporządzonym na tę okoliczność „protokole ustaleń”. W treści tego protokołu ustalono wprowadzenie zmian w projekcie budowlanym w postaci: rozszerzenia zakresu prac przy podbiciu fundamentów w związku z odkryciem dużych partii ziemnych w fundamencie, zmian zakresu ilościowego elementów konstrukcyjnych i szalunku zniszczonych przez drewnojady w związku z odsłonięciem elementów konstrukcyjnych i desek szalunkowych, rozbiórki 3 pieców współczesnych i pozostawienie 2 pieców z kolorowych kafli, zmiany parametrów wielkości gontu, zmiany konstrukcji ganku w elewacji południowej przez pozostawienie dwóch słupów podtrzymujących osadzonych w stropie w miejsce pierwotnych, wykonanie drewnianego podestu i schodów zamiast cementowych na cokole murowanym, zastosowanie drewnochronu w miejsce farby olejnej do malowania zewnętrznych elewacji i wykonanie stolarki okiennej oraz zewnętrznej drzwiowej z zachowaniem naturalnego koloru drewna (protokół ustaleń – k. 19).

W trakcie dalszego wykonywania prac przez powoda sukcesywnie ujawniał się zły stan budynku i pojawiała się konieczność prowadzenia dodatkowych prac. Dotyczyły one między innymi ścian, które uległy zawaleniu i obsunięciu. Powód informował na bieżąco o wszystkich nowych robotach dyrektora (...) w M. oraz wójta Gminy M., domagając się zajęcia w tych kwestiach wiążącego stanowiska. W reakcji na prośby powoda strona pozwana i wójt Gminy M. ustnie gwarantowali pokrycie finansowe wszystkich niezbędnych prac natomiast inspektor nadzoru zlecał je do wykonania (wpisy z dnia 12 września 2009r. i 15 września 2009r. w dzienniku budowy – k. 151, pisma – k. 20 – 25, zeznania świadków: I. B. – k. 130v. – 131v., A. J. – k. 131v. – 133, zeznania H. G. w trybie art. 299 k.p.c. – k. 458 – 459, 460).

W związku z zaistniałą sytuacją powód zwrócił się do pozwanego o przesunięcie terminu zakończenia robót pismem z dnia 28 września 2009r. (pismo powoda - k. 20).

Pozwany ustosunkowując się do powyższej prośby zajął stanowisko, że zmiana terminu zakończenia robót nie jest możliwa z uwagi na obowiązujący strony zakaz zawarty w art. 144 ustawy Prawo zamówień publicznych (pismo pozwanego z dnia 5 października 2009r. – k. 21).

Ponowna korespondencja powoda do pozwanego w tej kwestii zawierała poza uzasadnieniem wniosku również propozycję skorzystania z dokonania między stronami w zakresie tych dodatkowych robót, zamówienia w trybie art. 67 ust. 1 pkt. 5 ustawy Prawo o zamówieniach publicznych, gdyż roboty dodatkowe nie pozwalają na realizację podstawowego zakresu prac (pismo powoda z dnia 7 października 2009r. – k.22).

Pozwany podtrzymał dotychczasowe stanowisko (pismo z dnia 15 października 2009r. – k. 23).

Dopiero w dniu 16 października 2009r. powstał „protokół konieczności”. Przedmiotowy dokument, podpisany przez dyrektora (...) w M. M. S., inspektora nadzoru A. J. i przedstawiciela powoda H. G., stwierdził konieczność wykonania robót wyszczególnionych w protokole ustaleń z dnia 7 września 2009r. i nie ujętych w dotychczasowej dokumentacji projektowo – kosztorysowej.

W „protokole konieczności” stwierdzono konieczność wykonania następujących robót, nie ujętych w dotychczasowej dokumentacji projektowo – kosztorysowej:

1. rozszerzenie zakresu prac przy podbiciu fundamentów, w związku z odkryciem dużych partii ziemnych w fundamencie;

2. zmiana zakresu ilościowego elementów konstrukcyjnych i szalunku, zniszczonych przez drewnojady – w związku z odsłonięciem elementów konstrukcyjnych i desek szalunkowych;

3. rozbiórka 3 pieców współczesnych (białych), postawienie 2 z kolorowych kafli;

4. zmiana parametru gontu na wymiary 55 x 8,5 cm, osikowy;

5. zmiana konstrukcji ganku w elewacji południowej – pozostawienie 2 słupów podtrzymujących, osadzonych w stropie, wykonanie drewnianego podestu i schodów zamiast cementowych na cokole murowanym;

6. zastosowanie drewnochronu w miejsce farby do malowania zewnętrznej elewacji;

7. wykonanie stolarki okiennej oraz zewnętrznej drzwiowej z zachowaniem naturalnego kolorytu drewna.

Już z tego wyszczególnienia wynika, że część prac miała być wykonana dodatkowo w stosunku do dokumentacji projektowo – kosztorysowej, natomiast niektóre z nich były robotami zamiennymi.

Protokół zawierał z jednej strony postanowienie o przekazaniu go inwestorowi do wykonania z zaznaczeniem, że prace w nim wskazane są konieczne do wykonania ze względu na prawidłowe funkcjonowanie obiektu, sprawne i płynne przeprowadzenie remontu, a z drugiej zastrzeżenie, że nie stanowi on podstawy do sporządzenia aneksu do umowy zawartej między stronami ani do zmiany terminu wykonania prac przez powoda z odwołaniem się do treści art. 144 ustawy Prawo zamówień publicznych (protokół konieczności – k . 32).

W dniu 19 października 2009r. doszło do spotkania, w trakcie którego ustalone zostało, że powód ze swej strony przedstawi pozwanemu przedmiary robót, natomiast pozwany jako inwestor zobowiązał się, na wniosek powoda, do uzyskania od projektanta wyjaśnień w zakresie różnic pomiędzy stanem faktycznym obiektu, a dokumentacją przedmiaru i kosztorysem. Na okoliczność powyższych ustaleń sporządzona została notatka służbowa (notatka służbowa – k. 24).

W konsekwencji dokonanych ustaleń powód przedłożył pozwanemu w dniu 20 października 2009r. „przedmiar zmieniający” wraz z wykazem ustalonych braków (pismo z dnia 20 października 2009r., przedmiar zmieniający – k. 25).

Wobec bierności Gminnego Ośrodka (...) w M. powód wystosował pod jego adresem pismo z dnia 28 października 2009r., w którym domagał się uzyskania wiążącego stanowiska w kwestiach objętych wykazem ustalonych braków i przedmiarem zmieniającym (dokumenty z dnia 28 października 2009r. – k. 26 – 31).

Na zlecenie inwestora projektant (...) Sp. z o.o. w C. wypowiedział się, które z prac powinny być wykonane jako zamienne i w jakim kierunku, które zaś będą stanowiły roboty dodatkowe. Projektant podniósł jednak, że decyzja ostateczna zleconych rozwiązań należy do Inwestora z uzgodnieniem z Konserwatorem Zabytków oraz Inwestorem Nadzoru Budowlanego z udziałem kierownika budowy (pismo (...) Sp. z o.o. w C. - k. 37). Decyzją z dnia 3 grudnia 2009r. Wojewódzki Konserwator Zabytków pozwolił na wprowadzenie zmian do projektu (decyzja – k. 42).

W tym czasie powód wykonywał prace objęte umową zasadniczą, jak i dodatkowe.

W dniu 30 listopada 2009r. Przedsiębiorstwo Produkcyjno – Handlowe (...) spółka z o.o. w Ż. zgłosiło Gminnemu Ośrodkowi (...) w M. do odbioru roboty budowlane wykonane w budynku byłego Urzędu Gminy w M., a w dniu 11 grudnia 2009r. roboty odebrano i został sporządzony obmiar robót (pismo pozwanego –k. 46, protokół odbioru i przekazania do użytku – k. 47 – 49, protokół odbioru wykonanych robót – k. 210 – 232).

Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w L. dokonując odbioru prac konserwatorskich w dniu 14 grudnia 2009r. nie miał zastrzeżeń do ich wykonania (protokół odbioru – k. 51).

Powodowe Przedsiębiorstwo wystawiło fakturę VAT nr (...) za całość wykonanych prac na kwotę 722 716,75 zł i faktura ta została zwrócona przez pozwanego. Wówczas powód przedstawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) z dnia 21.12.09r. na kwotę 603 627,05 zł, zgodną z § 6 umowy Nr (...) z dnia 18 sierpnia 2009r. i należność ta została w całości powodowi przez pozwanego zapłacona (zeznania H. G. w charakterze strony – k. 459, pismo powoda do pozwanego z dnia 21 grudnia 2009r. – k. 52, faktura VAT nr (...) – k. 209).

Pismem z dnia 29 grudnia 2009r. pozwany zażądał od powoda zapłaty kary umownej w kwocie 54 326,43 zł za przekroczenie terminu wykonania zadania o 45 dni (pismo – k. 53). Powód zwrócił się z prośbą o umorzenie tej kary (pismo powoda do pozwanego z dnia 6.01.2010r. – k. 54).

Pozwany nie uwzględnił prośby (pisma pozwanego do powoda: z dnia 4.02.2010r. – k. 55 oraz z dnia 25.02.2010r. – k. 58).

Wobec odmowy przez pozwanego umorzenia kary umownej powód wystawił 15 lutego 2009r. fakturę VAT na kwotę 119 139,71 zł brutto i przedłożył ją pozwanemu jako załącznik do pisma z dnia 15.02.2010r. (pismo powoda – k. 56, faktura – k. 88). Kwota objęta tą fakturą obejmowała wartość robót uwidocznionych w „Kosztorysie powykonawczym – roboty zamienne i zlecone przez (...) w Z. i inwestora” opracowanego w „… 12.2009” (kosztorys – k. 61 – 85). Umowa na roboty dodatkowe nie została między stronami zawarta. Pomimo dalszej korespondencji między stronami nie doszło do ugody w zakresie wzajemnych roszczeń. Pozwany w dniu 4 maja 2010r. skierował przeciwko powodowi pozew o zapłatę kwoty 54 326,43 zł tytułem kary umownej do Sądu Rejonowego w Hrubieszowie, sprawa została oznaczona sygn. akt I C 53/10.

Powód dochodzi od dnia 5 maja 2010r. zapłaty kwoty 119 139,71 zł za roboty dodatkowe i zamienne w niniejszym procesie.

Wyrokiem z dnia 27 grudnia 2010r. w sprawie I C 53/10 Sąd Rejonowy w Hrubieszowie oddalił powództwo Gminnego Ośrodka (...) w M. przeciwko Przedsiębiorstwu Produkcyjno – Handlowemu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ż..

Sąd Okręgowy w Zamościu wyrokiem z dnia 16 marca 2011r. w sprawie I Ca 86/11 oddalił apelację Gminnego Ośrodka (...) w M. od tego wyroku (odpisy wyroków z uzasadnieniami – k. 448).

Żądanie zasądzenia kary umownej okazało się więc niezasadne.

W niniejszym procesie z uwagi na fakt, że powód wskazał jako podstawę żądania pozwu przepis art. 405 k.c. należało zbadać czy pozwany jest bezpodstawnie wzbogacony na skutek wykonania na jego rzecz prac, których wartość przewyższa kwotę zapłaconą powodowi na podstawie faktury VAT nr (...).

Na wniosek pozwanego, w związku z kwestionowaniem charakteru poszczególnych robót Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa na okoliczność, które roboty były robotami dodatkowymi, a które zamiennymi biorąc pod uwagę ustalenia stron i dokumenty złożone do akt sprawy przez strony ewentualnie dostarczone biegłemu w toku opracowania opinii (wniosek dowodowy – k. 152v., brak wskazania innych okoliczności pomimo zakreślenia przez Sąd terminu w tym zakresie – pkt. 3 postanowienia z dnia 6 grudnia 2010r. – k. 152v. – 153, postanowienie k. 158).

Opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa K. J. zawiera szczegółową analizę „kosztorysu powykonawczego – roboty zamienne i zlecone przez (...) w Z. i inwestora” (k. 61 – 85) i wykazuje, które roboty były robotami dodatkowymi, a które zamiennymi (opinia – k. 189 – 196).

Do opinii tej złożyły zastrzeżenia obie strony (zarzuty strony powodowej – k. 205 – 208, zarzuty strony pozwanej – k. 241).

Z uwagi na to, że K. J. został zwolniony z funkcji biegłego sądowego (decyzja – k. 280), nie było możliwe wyjaśnienie przez niego wątpliwości związanych z opinią. Pozwany wnosił w tej sytuacji o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego na okoliczności szczegółowo wskazane w piśmie procesowym z dnia 2 października 2012r. (k. 288), natomiast strona powodowa nie wnosiła o dopuszczenie takiego dowodu, ani nie wskazała ewentualnych innych okoliczności, odnośnie których powinien wypowiedzieć się biegły w opinii (pismo procesowe pełnomocnika powoda – k. 290).

Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa M. K. na okoliczności wnioskowane przez pozwanego, zgodnie z art. 6 k.c. (postanowienie – k. 293).

Biegły M. K. w szczegółowej opinii wykazał, które z robót były robotami dodatkowymi, a które zamiennymi i jaka jest wartość tych robót, biorąc pod uwagę nie tylko dokumenty dołączone do akt sprawy, ale też ustalenia na gruncie (opinia – k. 307 – 333).

Wobec zarzutów strony powodowej (k. 348 – 349) biegły M. K. sporządził opinię uzupełniającą, w której uznał dodatkowo niektóre pozycje uprzednio kwestionowane (opinia uzupełniająca – k. 363 – 389).

W formie ustnej opinii na rozprawie w dniu 24 czerwca 2013r. biegły przekonywająco ustosunkował się do wszystkich zarzutów strony powodowej i podsumował, że wartość robót wykonanych przez powoda na rzecz pozwanego wynosi 563 621,65 zł netto. Na tę sumę składa się kwota 551 502,62 zł (wykazana w opinii zasadniczej ) oraz kwota 12 119,03 zł z opinii uzupełniającej (9 890,40 zł + 3 168,89 zł – 940,26 zł). Do tej sumy powinien być doliczony podatek VAT (opinia biegłego – k. 422 – 422v., 423).

Łączna wartość brutto robót rzeczywiście wykonanych przez powoda wynosi więc 687 618,41 zł ( 563,621,65 zł + podatek VAT w kwocie 123 996,76 zł).

Strona pozwana nie wnosiła zastrzeżeń do tej opinii, zaś strona powodowa pomimo dalszej polemiki, nie wnosiła o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego bądź kolejnej opinii uzupełniającej (pismo pełnomocnika powoda – k. 433).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wszystkich dokumentów złożonych do akt sprawy, gdyż ich wiarygodność nie była przez strony kwestionowana.

Dokumenty złożone przez stronę powodową przed zamknięciem rozprawy, przy piśmie procesowym z dnia 3 września 2013r. były też przekazane biegłemu sądowemu M. K. w trakcie wykonywania przez niego opinii i biegły ustosunkował się do nich (k. 423, 440).

Wiarygodne są zeznania świadków I. B. i A. J., z których wynika, że powód wykonał szereg robót dodatkowych, a część robót była zamienna w stosunku do kosztorysu stanowiącego podstawę przetargu i zawarcia umowy Nr (...) z dnia 18 sierpnia 2009r. Wiarygodne są również zeznania H. G. w tej części, w której odnosi się do faktów natomiast nie zasługują na wiarę jego zeznania w tym zakresie, gdzie polemizuje on z opinią biegłego M. K., pomimo że biegły przekonywająco ustosunkował się do zarzutów strony powodowej zarówno w opinii uzupełniającej, jak też w ustnej opinii na rozprawie w dniu 24 czerwca 2013r.

Sąd w pełni podzielił wnioski wypływające właśnie z końcowej, sumującej opinii biegłego M. K. (k. 422 – 423v., 423). Biegły M. K. miał na uwadze wszystkie dokumenty związane z realizacją przez powoda zadania remontu budynku pozwanej na podstawie umowy Nr (...) z dnia 18 sierpnia 2009r., jak też bezumownie, na podstawie ustnych i pisemnych ustaleń stron oraz innych organów decydujących o kształcie remontu (Wojewódzki Konserwator Zabytków, Wójt Gminy M.). Biegły dokonał na gruncie sprawdzenia faktycznie wykonanych robót, porównał dane z dokumentami dołączonymi do akt sprawy oraz okazanymi przez strony i rzetelnie obliczył wartość całości robót wykonanych przez powoda na rzecz pozwanego, co pozwala Sądowi ustalić wysokość kwoty, która stanowi wartość bezpodstawnego wzbogacenia pozwanej.

Za podstawę orzekania Sąd nie przyjął opinii biegłego sądowego K. J.. Opinia ta jest niepełna, była kwestionowana przez obie strony procesu, wątpliwości z nią związanych nie można było wyjaśnić wobec zaprzestania przez tę osobę pełnienia funkcji biegłego sądowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpoznawanej sprawie strony łączyła umowa o wykonanie prac remontowych, do której zastosowanie maja przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy o roboty budowlane (art. 658 k.c. w zw. z art. 139 ustawy – Prawo zamówień publicznych, dalej: p.z.p.). Zawieranie i wykonywanie umów w trybie p.z.p. jest poddane szczególnej regulacji związanej z celem tej ustawy mającej zapewnić właściwą konkurencję, równe traktowanie wykonawców, celowe i oszczędne wydatkowanie środków publicznych. Oznacza to konieczność respektowania przepisów tej ustawy, która nie rzutuje jednak na kwalifikację materialno – prawną umów z punktu widzenia prawa cywilnego. Umowa o roboty budowlane zawarta przez jednostkę sektora publiczne pozostaje zatem umową, o której mowa w art. 647 i nast. k.c. Zmianie podlega natomiast rygor pod jakim zastrzeżona jest forma tej umowy, gdyż zamiast wymaganej w art. 648 § 1 k.c. w zw. z art. 74 § 1 k.c. formy pisemnej ad probationem, znajduje zastosowanie forma pisemna pod rygorem nieważności (art. 139 ust. 2 p.z.p.)

Ustawa o zamówieniach publicznych nie reguluje cywilno – prawnych skutków ewentualnego zawarcia przez strony umowy z naruszeniem art. 139 ust. 2 p.z.p., a art. 139 ust. 1 p.z.p. potwierdza cywilistyczny charakter umów zawieranych w ramach zamówień publicznych, nakazując stosować do nich wprost przepisy kodeksu cywilnego. Brak jest zatem podstaw do kwestionowania możliwości stosowania przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu do umowy zawartej w trybie zamówienia publicznego, która z braku właściwej formy okazała się nieważna i nie może być podstawą dochodzenia wynagrodzenia. Dotyczy to również sytuacji gdy umowa na konieczne roboty dodatkowe nie została zawarta (zob. wyroku SN: z dnia 7 lutego 2013r, II CSK 248/12, LEX nr 1293945; z dnia 29 kwietnia 2005r., V CSK 537/04, LEX nr 519298; z dnia 5 grudnia 2006r., II CSK 527/06, LEX nr 238947; z dnia 7 listopada 2007r., II CSK 344/07, LEX nr 388844).

Powód żądanie pozwu wywodzi z art. 405 k.c. Zgodnie z tym przepisem, kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. Bezpodstawne wzbogacenie zachodzi wówczas, gdy bez podstawy prawnej dochodzi do uzyskania korzyści majątkowej kosztem innej osoby, a zubożenie jednej strony procesu i wzbogacenie drugiej strony są wynikiem tego samego zdarzenia. Istotna jest wartość bezpodstawnej korzyści wzbogaconego – tym roszczenie różni się od odszkodowania, gdzie liczy się wielkość uszczerbku poszkodowanego.

W przedmiotowym stanie faktycznym zwrot korzyści w naturze nie jest możliwy, należy więc ustalić wartość bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego. Powód wykonał na rzecz pozwanego szereg robót dodatkowych, jednak zakres robót wynikający z dokumentacji projektowej również został zmieniony w czasie realizacji zadania inwestycyjnego.

Faktem jest, że część robót nie została wykonana, a w miejsce innych wykonano roboty zamienne.

Biegły z zakresu budownictwa M. K. dokonał wnikliwej analizy poszczególnych robót faktycznie wykonanych na podstawie zarówno dokumentów, jak też po dokonaniu odkrywek na budowie w wyremontowanym budynku pozwanego i w opinii określił, które pozycje „uznaje”, a których „nie uznaje”.

Takie całościowe rozliczenie robót jest zasadne w świetle § 6 ust. 5 umowy z dnia 18 sierpnia 2009r. Nr (...).

W przypadku, gdy ilość faktycznie wykonanych robót odbiega od ilości przewidzianej w dokumentacji projektowej istnieją podstawy do zmniejszenia wynagrodzenia.

Tylko całościowe rozliczenie robót pozwala ocenić jaka jest wartość bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego, a więc powiększenia jego majątku.

Łączna wartość brutto robót wykonanych przez powodowe przedsiębiorstwo na rzecz pozwanego wynosi 687 618,41 zł.

Gminny Ośrodek (...) w M. zapłacił powodowi 603 627,05 zł.

Wartość bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego wynosi 83 991,36 zł (687 618,41 zł – 603 627,05 zł). Do takiej kwoty Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo na mocy art. 405 k.c., oddalając je w pozostałym zakresie jako niezasadne.

Orzeczenie o kosztach procesu ma podstawę prawną w art. 100 k.p.c.

Powództwo zostało uwzględnione w około 70%. Stosunkowo należało więc obciążyć pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów procesu stronie powodowej: opłatą od pozwu i kosztami pełnomocnictwa od uwzględnionej części powództwa (4200 zł + 3617 zł = 7817 zł).

Na koszty procesu składają się również wydatki za opinie biegłych. Zaliczki na opinie biegłych wpłacił tylko pozwany w wysokości 10 675,89 zł. Łączny koszt tych opinii wynosi 13 268 zł. Kwota 2592,84 zł została tymczasowo wypłacona z budżetu Skarbu Państwa. Z uwagi na to, że powód przegrał proces w 30% Sąd obciążył go obowiązkiem zwrotu tej kwoty na rzecz Skarbu Państwa, a nadto obniżył stosunkowo kwotę 7812 zł o 1327 zł, co w różnicy daje 6490 zł i tę kwotę zasądził od pozwanego na rzecz powoda.

Z tych względów na mocy powołanych przepisów Sąd Okręgowy orzekł, jak w sentencji.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE