UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 12 marca 2013 r. Sąd Rejonowy we Włocławku w sprawie z wniosku A. P. (1) z udziałem L. P., o podział majątku wspólnego ustalił, że w jego w skład wchodzą:

-: ruchomości: samochód osobowy (...), numer rejestracyjny (...) numer identyfikacyjny pojazdu (...), rok produkcji 1994, o wartości 2 000 zł, DVD (...) o wartości 120 zł, wzmacniacz (...)Amplituner (...) owartości 600 zł, głośnik nisko tonowy (...) i 6 kolumn ( 4 Firmy (...) i 2 firmy (...) o wartości 800 zł, telewizor (...) o wartości 1 500 zł, telewizor (...) (...) o wartości 1400 zł, laptop (...) o wartości 1 000 zł, zestaw wypoczynkowy i dwa fotele o wartości 400 zł, stolik szklany o wartości 250 zł, meblościanka w kolorze niebiesko - brązowym o wartości 400 zł, szafa I. o wartości 500 zł, lodówka (...) o wartości 350 zł, pralka automatyczna(...)o wartości 80 zł, zmywarka (...) o wartości 600 zł, kuchenka mikrofalowa o wartości 50 zł, kuchenka gazowa A. o wartości 350 zł, krajalnica (...) o wartości 25 zł, toster C. o wartości 25 zł, opiekacz o wartości 25 zł, mikser(...)o wartości 25 zł, elektryczna maszynka do mięsa(...)o wartości 80 zł, żelazko P. o wartości 40 zł, rower męski o wartości 200 zł tj. ruchomości łącznie o wartości 10 820 zł;
-: własność nakładów w postaci nasadzeń, urządzeń i obiektu budowlanego - domku letniskowego na terenie działki (...) O. (...) (...) (...) W. oznaczonej numerem 121 o wartości 1 010 zł;
-: prawo użytkowania miejsca parkingowego i własność nakładów na konstrukcję wiaty samochodowej w kwocie 1 494 na parkingu usytuowanym we W. przy ulicy (...) na gruncie w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej (...) (...) W. w zarządzie (...) (...) (...) (...) (...)

tj. łącznie majątek o wartości 13.324 zł.

Sąd Rejonowy dokonał podziału majątku stron w ten sposób, że:

-: przyznał wnioskodawczyni A. P. (1): samochód osobowy (...), telewizor (...) (...) i prawo do nakładów w postaci nasadzeń i domku letniskowego na terenie działki (...) O. (...) (...) (...) W. oznaczonej numerem 121, tj. składniki o wartości 4 410 zł;
-: przyznał uczestnikowi L. P. DVD (...) wzmacniacz S. (...) 1200 Amplituner (...), głośnik nisko tonowy (...) i 6 kolumn, telewizor S. (...)-L 40", laptop (...), zestaw wypoczynkowy i dwa fotele, stolik szklany, meblościankę w kolorze niebiesko - brązowym, szafę I., lodówkę A., pralkę automatyczną (...), zmywarkę M., kuchenkę mikrofalową, kuchenkę gazową A., krajalnicę (...), toster C., opiekacz, mikser (...), elektryczną maszynkę do mięsa (...), żelazko P. , rower męski, tj. ruchomości o wartości 7 420 zł oraz prawo użytkowania miejsca parkingowego na parkingu usytuowanym (...) W. przy ulicy (...) na gruncie w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni Mieszkaniowej (...) (...) W. w zarządzie (...) (...) (...) (...) (...)i własność nakładów na konstrukcję wiaty samochodowej w kwocie 1 494 zł.

Sąd Rejonowy zasądził od uczestnika L. P. na rzecz wnioskodawczyni A. P. (1) kwotę 2 252 zł tytułem „spłaty udziału w majątku wspólnym” oraz kwotę 2 600 zł tytułem zwrotu nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty uczestnika płatne w terminie 1 miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w zapłacie.

Oddalił żądanie ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron.

Nakazał uczestnikowi, aby wydał wnioskodawczyni Telewizor (...) (...) o wartości 1 400 w terminie 1 miesiąca od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

Oddalił żądania stron w pozostałej części i rozstrzygnął o kosztach postępowania.

Sąd Rejonowy ustalił i zważył, co następuje:

A. P. (1) i L. P. zawarli związek małżeński w dniu 25 czerwca 1994 roku. Nie zawierali umowy majątkowej małżeńskiej. Małżeństwo to rozwiązane zostało wyrokiem Sądu Okręgowego we Włocławku z dniem 13 maja 2009 roku.

W czasie małżeństwa strony zamieszkiwały w lokalu mieszkalnym stanowiącym majątek osobisty uczestnika postępowania. W tym mieszkaniu, w trakcie małżeństwa ze środków stanowiących majątek wspólny, poniesione zostały wydatki na pokrycie kosztów prac remontowych. Wartość tych nakładów wyniosła 5 200 zł.

Wnioskodawczyni A. P. (1) będąc pracownikiem (...) S.A. od dnia 2 października 1996 roku podjęła naukę na(...) (...), na studiach zaocznych. Zakład pracy pokrywał w 100% koszty związane z odpłatnością za naukę, w tym koszty dojazdu, zakwaterowania i wyżywienia.

Zarząd P. O. D. (...) (...) W. uchwałą z dnia 5 lipca 1999 roku przyjął A. P. (1) i L. P. w poczet członków P. Z. D. i przydzielił im działkę numer (...) o pow. 390 metrów. Po rozwiązaniu małżeństwa stron, z listy członków R. O. (...) skreślono L. P.. Wartość nakładów w postaci nasadzeń, urządzeń i domku letniskowego na działce wynosi 1 070 zł.

W dniu 12 października 2004 roku A. P. (1) zawarła umowę użytkowania miejsca parkingowego ze S. Z. P. M. P. P., funkcjonującym na parkingu usytuowanym przy ulicy (...) (...) W.. Zobowiązała się do sfinansowania budowy zadaszenia nad przydzielonym miejscem postojowym numer 89, w kwocie 1 494 złote. Opłaty zostały uiszczone zgodnie z umową. Strony zgodnie ustaliły wartość wiaty parkingowej na kwotę 1 494 zł

W czasie trwania małżeństwa strony zgromadziły majątek ruchomy łącznie o wartości 10.820 zł, a na dzień podziału istniały dotąd niepodzielone ruchomości.

Oboje małżonkowie pracowali, ale osiągali różne dochody.

Wnioskodawczyni zaciągnęła pożyczkę w zakładzie pracy, która spłacona została w czasie trwania wspólności majątkowej stron. Wnioskodawczyni dokonywała wszelkich opłat, także za mieszkanie, z pieniędzy, jakie zarabiała i jakie przekazywał jej uczestnik. Cześć wynagrodzenia zostawiał sobie. Pomiędzy stronami dochodziło do nieporozumień, szarpania. Wnioskodawczyni korzystała z porad psychologa.

Przeciwko uczestnikowi toczyło się postępowanie karne, w którym zarzucono mu, że w okresie od 24 czerwca 1994 roku do 31 marca 2009 roku znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją żoną A. P. (1). Na skutek apelacji i po ponownym rozpoznaniu sprawy uczestnik został uniewinniony, wyrokiem Sądu Rejonowego we Włocławku z dnia (...)w sprawie (...). Wyrok ten utrzymany został w mocy orzeczeniem Sądu Okręgowego we Włocławku w sprawie (...)

Na dzień 13 maja 2009 roku - ustania wspólności majątkowej stron - L. P. był posiadaczem rachunku w Banku (...) SA, a stan konta wynosił minus 3 793,34 zł. A. P. (1) posiadał rachunek w tym samym banku i stan jej konta wynosił 1 816,57 zł. Na rachunek wnioskodawczyni wpływały jej dochody oraz alimenty na rzecz dzieci. Wpłynęła także kwota z tytułu zwrotu podatku. Pieniądze te wykorzystane zostały na pokrycie wydatków związanych z wyjazdem dzieci na kolonie w czasie wakacji.

Sąd Rejonowy wskazał na przepisy prawa materialnego i procesowego mające zastosowanie w sprawie. Wskazał, że sąd z urzędu i samodzielnie ustala skład oraz wartość majątku wspólnego ulegającego podziałowi.

Sąd wskazał także, że ustalenia faktyczne w sprawie oparł na dowodach przedstawionych przez strony. Uznał za istotne dowody z dokumentów, bowiem nie podniesiono żadnych zarzutów, co do prawdziwości okoliczności, jakie zostały w nich stwierdzone. Wskazał, że w tej części, w której strony dokonały zgodnych ustaleń dowody te okazały się nieprzydatne. Nieprzydatne w sprawie okazały się też zeznania świadków, bowiem uzgodnienie przez strony tego, co było przedmiotem tych dowodów spowodowało, że sąd oparł się na twierdzeniach stron.

Sporna pozostała kwestia przynależności do majątku wzmacniacza S. wymienionego w punkcie wniosku. Sąd Rejonowy wskazał, że jest to rzecz oznaczona tak samo jak przedmiot w punkcie 6 - z tym, że wskazano inną datę zakupu i cenę. W oparciu o ocenę zeznań uczestnika i świadka Sąd uznał, że drugi wzmacniacz L. P. kupił dla kolegi. Zeznania te nie zostały skutecznie podważone a brak jest wystarczających okoliczności, aby odmówić im wiarygodności. Sąd nie uznał zatem tego wzmacniacza za składnik majątku wspólnego stron.

Odnosząc się do wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku Sąd I instancji wskazał, że zgodnie z treścią art. 43 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym dopuszczalne jest jedynie w razie łącznego wystąpienia przesłanek wskazanych w zdaniu pierwszym art. 43 § 2 k.r.o., to jest w razie przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów. Ciężar dowodu wykazania powyższych przesłanek spoczywa na uczestniku postępowania, który zgłosił wniosek o ustalenie nierównych udziałów (art. 6 k.c.). Przez ważne powody rozumie się takie okoliczności, które oceniane z punktu widzenia zasad współżycia społecznego sprzeciwiają się przyznaniu jednemu z małżonków korzyści z tej części majątku wspólnego, do powstania której ten małżonek nie przyczynił się. Okoliczności takich wnioskodawczyni, zdaniem Sądu I instancji, nie wykazała, co obszernie uzasadniono.

Decydując o sposobie podziału Sąd Rejonowy uwzględnił niemal w całości stanowiska stron. Każda ze stron miała w chwili podziału zaspokojone potrzeby mieszkaniowe. Nie było uzasadnionych powodów, aby zmieniać dotychczasowy sposób korzystania z ruchomości będących niezbędną częścią wyposażenia mieszkania. Wnioskodawczyni domagała się przyznania jej samochodu osobowego F. (...), który ma w swoim posiadaniu i nie kwestionował tego uczestnik. Oczekiwała także przyznania jej telewizora S., choć ostatecznie zmieniła stanowisko obawiając się, że jego rzeczywisty stan może nie odpowiadać opisowi. Mając na uwadze, że do majątku podlegającego podziałowi należą dwa telewizory o zbliżonej wartości Sąd przyznał wnioskodawczyni telewizor (...) (...) o wartości 1 400 zł. Ponadto sąd przyznał wnioskodawczyni, zgodnie z wolą stron, prawo do nakładów w postaci nasadzeń i obiektu budowlanego - domku letniskowego na terenie R. O. D. K. (...) W. oznaczonego numerem(...)o wartości 1010 zł. Uczestnikowi zaś przyznał pozostałe ruchomości będące w jego posiadaniu, o wartości 7 420 zł i prawo użytkowania miejsca parkingowego oraz własność nakładów na konstrukcję wiaty samochodowej. Decyzja ta wynikała z faktu, że członkiem spółdzielni, na której gruncie usytuowany jest parking jest uczestnik. Ponadto miejsce to jest w bezpośredniej bliskości jego mieszkania, a możliwość korzystania z niego zgodnie z przeznaczeniem przez wnioskodawczynię ograniczałaby odległość od miejsca, gdzie ona obecnie mieszka.

Majątek wspólny oszacowany został na kwotę 13 324 zł, połowa to 6 662 zł. Uczestnik otrzymał majątek o wartości 8 914 zł to zobowiązany jest do „spłaty” w kwocie 2 252 zł. O podziale orzeczono na podstawie art. 46 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w związku z art. 1035 kodeksu cywilnego i art. 212 kodeksu cywilnego. Sąd w konsekwencji podziału orzekł też o obowiązku wydania wnioskodawczyni przez uczestnika rzeczy będącej w jego posiadaniu a przyznanej wnioskodawczyni.

Sąd zasądził ponadto od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 2 600 zł, która odpowiada połowie uzgodnionej przez strony wartości nakładów poczynionych z majątku wspólnego stron w czasie trwania ich małżeństwa na remonty mieszkania stanowiącego majątek osobisty uczestnika. Zasadność tego rozliczenia nie była sporna i zgodnie z treścią art. 45 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd żądanie to uwzględnił.

Sąd uznał, że zobowiązania te uczestnik powinien spełnić w terminie 1 miesiąca od daty orzeczenia, wraz z odsetkami ustawowymi w wypadku zwłoki w zapłacie. Jest to termin wystarczający do spełnienia tych świadczeń i nie prowadzi do pokrzywdzenia wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni domagała się rozliczenia spłaconego w czasie małżeństwa zadłużenia w opłatach czynszowych w kwocie 1 943,15 zł, jej zdaniem powstałego jeszcze przed ślubem stron i przed wspólnym zamieszkaniem w lokalu. Nie udowodniła jednak tego, co dało podstawę do oddalenia wniosku w tym zakresie. Nie było podstaw do uznania, że dług ten powstał przed zawarciem małżeństwa.

Ponadto wnioskodawczyni domagała się rozliczenia kwoty 100 zł zapłaconej przez nią na rzecz operatora „Canal + Cyfrowy” tytułem odszkodowania za kartę cyfrową, która jest w dyspozycji L. P.. Wykazała dokonanie takiej wpłaty w dniu 11 listopada 2010 roku. Również to żądanie, jako nieudowodnione, Sąd oddalił. Podobnie nie zostało przez wnioskodawczynię udowodnione twierdzenie o spłacie po ustaniu wspólności majątkowej pożyczki zaciągniętej w czasie trwania małżeństwa na remont mieszkania.

Wnioskodawczyni zgłosiła żądanie zwrotu zatrzymanych przez uczestnika fotografii rodzinnych. Nie zaprzeczył on temu faktowi. Jednak fotografie, jakie zatrzymał uczestnik nie mogą zostać uznane za składniki majątkowe majątku wspólnego, ich wartość mierzy się według kryteriów emocjonalnych i sentymentalnych.

Sąd oddalił wniosek dowodowy o zwrócenie się do spółdzielni mieszkaniowej o udzielenie informacji, co do wysokości wkładu mieszkaniowego wniesionego przez L. P. wobec braku wskazania tezy i znaczenia tej informacji dla okoliczności będących przedmiotem rozstrzygnięcia. Lokal mieszkalny jest niewątpliwie majątkiem osobistym uczestnika.

Sąd oddalił żądanie uczestnika zapłaty połowy kwoty rat zapłaconych przez niego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej za komputer laptop i telewizor. Nie wskazano żadnych faktów na poparcie tych żądań i brak zatem podstawy do ich uwzględnienia.

Uczestnik domagał się także zapłaty połowy kwoty 1 816,57 zł jak pozostała na rachunku bankowym wnioskodawczyni na dzień ustania małżeństwa. Wnioskodawczyni wskazała, że na wskazany rachunek wpływało jej wynagrodzenie, alimenty na rzecz dzieci i kwota zwróconej przez Urząd Skarbowy nadpłaty podatku. Z jej wyjaśnień w toku sprawy i zeznań złożonych na rozprawie wynika, że pieniądze te zostały przeznaczone na potrzeby dzieci i pokrycie kosztów ich wyjazdu na kolonie w czasie wakacji. Uczestnik nie podważył tych twierdzeń. Nie ma zatem w tych okolicznościach podstawy faktycznej ani prawnej do domagania się przez uczestnika jakiejkolwiek części środków z rachunku bankowego wnioskodawczyni. Nie doszło do żadnego pokrzywdzenia uczestnika.

Orzekając o kosztach sądowych na podstawie art. 520 § 1 i 2 k.p.c. Sąd jako zasadę przyjął obciążenie nimi stron zgodnie z ich udziałem w sprawie i w równych częściach z uwzględnieniem udzielonego wnioskodawczyni zwolnienia.

Apelację od powyższego orzeczenia wniosła wnioskodawczyni. Zarzuciła Sądowi Rejonowemu:

1. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na bezpodstawnym:

a. zobowiązaniu w punkcie 5 uczestnika L. P. do wydania telewizora marki S. (...) o wartości 1400,00 zł., podczas gdy wydaniu za zgodnym oświadczeniem obu stron powinien podlegać telewizor marki S. (...) calowy (...) wartości 1.500,00 zł;

b. zapisaniu w punkcie 1 lit. b, wers drugi wartości wzmacniacza S. (...) 1200 Amplituner (...) „600 zł", będącego we władaniu uczestnika, podczas gdy jego wartość za zgodnym oświadczeniem obu stron została uzgodniona na 1.000,00 zł;

c. zaliczeniu do mienia wspólnego stron podlegającego podziałowi telewizora marki S. (...) wartości 1.400,00 zł, który w rzeczywistości jest własnością syna stron - D. - i jak kilka innych przedmiotów za zgodnym oświadczeniem stron - nie powinien podlegać podziałowi;

d. przyznaniu w punkcie 1 uczestnikowi L. P. prawa
użytkowania miejsca parkingowego i własności nakładów na konstrukcję wiaty samochodowej w kwocie 1.494,00 zł na parkingu usytuowanym we W. przy ul. (...), podczas gdy prawidłowa ocena dołączonych do akt dokumentów jednoznacznie wskazuje, iż prawo to powinno być przyznane wnioskodawczyni A. P. (1);

2. obrazę przepisu prawa materialnego - art. 43 par. 2 k.r.o. poprzez przyjęcie, iż brak jest podstaw do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym
stron, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego jednoznacznie
prowadzi do przyjęcia stanowiska odmiennego;

3. obrazę przepisu prawa procesowego - art. 233 par. 1 k.p.c. - poprzez
przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wobec braku
wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego i dokonanie
ustaleń faktycznych sprzecznych zarówno z treścią dowodów jak i zasadami
doświadczenia życiowego oraz logicznego myślenia;

4. obrazę przepisu prawa procesowego - art. 520 par. 2 k.p.c. poprzez oddalenie żądań wnioskodawczyni do zasądzenia od uczestnika pokrycia poniesionych przez nią kosztów sądowych, podczas gdy z zebranych materiałów dowodowych jednoznacznie wynika, że L. P. nie był zainteresowany przeprowadzeniem podziału majątku wspólnego stron z pominięciem kosztownego i długotrwałego postępowania przed sądem. Analiza dokumentów i zachowań uczestnika prowadzi do wniosku, iż to on powinien pokryć wszystkie koszty.

Wskazując na powyższe zarzuty wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez:

1. zobowiązanie uczestnika L. P. do wydania na rzecz
wnioskodawczyni A. P. (1) telewizora marki S. (...) calowy (...)
(...) wartości 1.500,00 zł, będącego wynikiem zgodnych stanowisk stron;

2. zapisanie i uwzględnienie w całkowitej wycenie majątku wspólnego kwoty 1.000,00 zł, jako wartości wzmacniacza S. (...) 1200 Amplituner (...) będącej wynikiem zgodnych stanowisk stron;

3. wykreślenie ze składników mienia wspólnego stron podlegającego podziałowi telewizora marki S. (...) wartości 1.400,00 zł, który w rzeczywistości był własnością syna stron D. - i jak kilka innych przedmiotów za zgodnym oświadczeniem stron - nie powinien podlegać podziałowi;

4. przyznaniu powódce prawa użytkowania miejsca parkingowego i własności
nakładów na konstrukcję wiaty samochodowej w kwocie 1.494,00 zł.
na parkingu usytuowanym we W. przy ul. (...) z uwagi na fakt, iż to tylko i wyłącznie dzięki jej zabiegom, staraniom, ponoszonym kosztom
prawo to przez strony zostało uzyskane, co stanowi obrazę przepisu art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wobec
braku wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego i dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych zarówno z treścią dowodów jak i zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego myślenia;

5. ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym stron w wymiarze 66,6 proc. dla wnioskodawczyni i 33,4% dla uczestnika, gdyż zebrany materiał dowodowy wykazał „ważne powody”, dla których przepis art. 43 § 2 kro powinien być zastosowany;

6. zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu poniesionych przez nią kosztów sądowych w wysokości 400,00 zł, gdyż nie był on zainteresowany przeprowadzeniem postępowania w sprawie podziału majątku wspólnego, a jego kondycja finansowa jest bardzo dobra;

ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi
Rejonowemu we Włocławku do ponownego rozpoznania. Nadto wnosiła o zasądzenie od uczestnika wszelkich kosztów związanych z postępowaniem apelacyjnym.

Uzasadniając apelację wnioskodawczyni twierdziła, że w punkcie 5 postanowienia sąd bezpodstawnie zobowiązał uczestnika L. P. do wydania na rzecz wnioskodawczyni A. P. (1) telewizora marki S. (...) o wartości 1.400,00 zł, gdy z ustaleń zawartych między stronami jednoznacznie wynika, że wydaniu powinien podlegać telewizor marki S. (...) calowy (...) wartości 1.500,00 zł.

W punkcie 1 lit. b, wers drugi postanowienia wpisano wartość wzmacniacza będącego we władaniu uczestnika marki S. (...) 1200 Amplituner (...) „600 zł”, podczas gdy jego wartość za zgodnym oświadczeniem obu stron została uzgodniona na 1.000,00 zł.

Do składników mienia wspólnego stron podlegającego podziałowi zaliczono również telewizor marki S. (...) wartości 1.400,00 zł, (pkt 12 wniosku o podział majątku). Jest to ten sam odbiornik, który opisano dodatkowo - jako składnik zestawu komputerowego - w punkcie 18 wniosku. Sprzęt wymieniony w punkcie 18 za zgodnym oświadczeniem stron został uznany jako własność syna stron - D. - i nie został wliczony do majątku wspólnego. Takiej samej decyzji winien podlegać telewizor z punktu 12 wniosku.

Zdaniem wnioskodawczyni nie sposób uznać za prawidłowe przyznanie uczestnikowi prawa użytkowania miejsca parkingowego i własności nakładów na konstrukcję wiaty samochodowej w kwocie 1.494,00 zł, gdy zgromadzone w aktach materiały i prawidłowa ich ocena jednoznacznie wskazuje, iż prawo to powinno być przyznane wnioskodawczyni A. P. (1). Nadto w związku nieformalnym, w którym obecnie jest wnioskodawczyni - ma ona do dyspozycji dwa pojazdy samochodowe, dlatego też parkowanie pod wiatą jest częstym zachowaniem i nie jest żadnym utrudnieniem.

Uzasadniając żądanie ustalenia nierównych udziałów wnioskodawczyni wskazała, że przychód L. P. stanowił jedynie ok. 37 % wysokości jej dochodu. Ponosiła koszty związane z nauką dzieci, ich wyżywieniem, ubraniem, wypoczynkiem, rozwojem zainteresowań. L. P. swoim działaniem zmusił ją do opuszczenia wraz z dziećmi wspólnie zajmowanego mieszkania. Znęcał się psychicznie, stosował przemoc fizyczną wobec wnioskodawczyni. L. P. nie pomagał w codziennych pracach domowych. Czas po pracy przeznaczał jedynie na swoje potrzeby, przeważnie na spotkania z kolegami przy alkoholu, w mieszkaniu i w obecności dzieci. Podjętą próbą samobójczą w obecności swoich dzieci, uczestnik przez kolejne lata szantażował wnioskodawczynię. Wnioskodawczyni została zmuszona do opuszczenia wraz z dziećmi w dniu 10 lipca 2009 r. wspólnie zajmowanego mieszkania. Fakt nadużywania alkoholu, brak zainteresowania potrzebami rodziny spowodował, że w 2003 r. zmuszona była do podpisywania imieniem i nazwiskiem uczestnika faktur VAT, by zakupiony towar wykorzystać w remoncie mieszkania.

Zdaniem wnioskodawczyni oddalenie przez Sąd Rejonowy we Włocławku żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym stron i przyznanie uczestnikowi prawa użytkowania miejsca parkingowego jednoznacznie wskazuje na obrazę art. 233 par. 1 k.p.c.

Przeprowadzone postępowanie dowiodło, że uczestnik nie był zainteresowany przeprowadzeniem podziału majątku wspólnego stron. Nie był zainteresowany ugodowym podziałem majątku wspólnego stron, jego interes był sprzeczny z interesem wnioskodawczyni, a nawet małoletnich dzieci stron i wobec tego na podstawie art. 520 par. 2 k.p.c. powinien być on obciążony w całości wszelkimi kosztami przeprowadzonego postępowania.

Uczestnik postępowania, na rozprawie w dniu 19 grudnia 2013 r. wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacji wnioskodawczyni w części nie sposób odmówić słuszności, dlatego skutkuje ona zmianą zaskarżonego postanowienia.

Na wstępie należy się odnieść do zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego, które z natury są dalej idące, bowiem o prawidłowym zastosowaniu przepisów prawa materialnego może być mowa tylko wtedy, gdy poprawnie zostaną ustalone elementy stanu faktycznego sprawy.

Apelująca zarzuciła Sądowi naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. regulującego ocenę dowodów. Zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie. Ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy nie była dowolną i znajduje oparcie w zgromadzonym i prawidłowo ocenionym przez ten Sąd materiale dowodowym.

Wskazać należy, że tylko wtedy następuje naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów, gdy skarżący wykaże uchybienie podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy dowodowej poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadom doświadczenia życiowego lub właściwego kojarzenia faktów (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05 opubl: Orzecznictwo w Sprawach Gospodarczych rok 2006, Nr 10, poz. 110, str. 14).

Apelująca zarzuciła Sądowi błędne ustalenia faktyczne, które doprowadziły do przyznania miejsca parkingowego uczestnikowi oraz oddalenie jej wniosku o ustalenie nierównych udziałów. W istocie jednak nie kwestionuje faktów ustalonych przez Sąd Rejonowy, a zarzuca błędną ich ocenę, która doprowadziła do niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia. Wskazuje też na fakty, które miałyby jej zdaniem wpływ na treść rozstrzygnięcia, jednak wskutek niepełnej oceny materiału dowodowego dokonanej przez Sąd, nie zostały uwzględnione. Fakty te jednak nie zostały przez nią udowodnione albo też, o czym będzie mowa poniżej, nie mają wpływu na treść orzeczenia.

Wbrew twierdzeniom apelacji Sąd Rejonowy w sposób wszechstronny i kompletny dokonał ustaleń faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia. Wskazał na okoliczności, które mogłyby doprowadzić do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, a także takie, które uzasadniały sposób dokonanego podziału. Przywołał w tym kontekście przepisy prawa i istotne dla rozstrzygnięcia orzecznictwo Sądu Najwyższego. Ocenę stanu faktycznego i prawną w tej części Sąd Okręgowy przyjmuje za własną, bez potrzeby jej ponownego przytaczania.

Skarżąca zarzuciła również Sądowi I instancji - choć nie zostało to wprost wyartykułowane w apelacji - także naruszenie art. 684 k.p.c. w zw. za art. 567 k.p.c. Wynika to z zakwestionowania w pkt. I c apelacji ustalenia składu majątku wspólnego podlegającego podziałowi – przyjęcia, że w skład tego majątku wchodzi telewizor Samsung, gdy jest on własnością syna stron. Tego twierdzenia w toku postępowania A. P. (1) również nie wykazała, co więcej jej twierdzenia w tym zakresie są sprzeczne. We wniosku z dnia 11 grudnia 2009 r. wskazuje, że telewizor ten wchodzi w skład majątku stron (k. 3). Takie twierdzenie zawarte jest też w piśmie procesowym z dnia 25 maja 2012 r. (k. 439). Również na rozprawie w dniu 14 lutego 2013 r. wnioskodawczyni wskazała ten telewizor jako składnik majątku stron (k. 565v). Twierdzenie apelacji w tym zakresie jest więc nie tylko nieudowodnione, ale i niespójne z wcześniejszymi oświadczeniami wnioskodawczyni.

Przechodząc do zarzutu naruszenia przepisu prawa materialnego wskazać należy, że trafnie stwierdził Sąd Rejonowy, iż art. 43 § 2 k.r.o. określa dwie przesłanki ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym, które muszą wystąpić łącznie i które pozostają do siebie w takim wzajemnym stosunku, że żadne "ważne powody" nie stanowią podstawy takiego orzeczenia, jeżeli stopień przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego jest równy, a jednocześnie - nawet różny stopień przyczynienia się małżonków do powstania tego majątku nie stanowi podstawy ustalenia nierównych udziałów, jeżeli nie przemawiają za tym "ważne powody". Zarówno w judykaturze jak i w piśmiennictwie przyjmuje się, że kryterium "ważnych powodów" ma nie tylko aspekt majątkowy, ale również etyczny, co wyraża się w postulacie dokonywania ich oceny przy uwzględnieniu (w świetle) zasad współżycia społecznego.

Wnioskodawczyni nie wykazała istnienia żadnej z wymienionych przesłanek. Fakt, że L. P. osiągał dochody niższe niż ona nie stanowi żadnej podstawy dla uwzględnienia wniosku. Sytuacja taka jest regułą, często też jedno z małżonków nie pracuje zawodowo i wpływa na zaspokojenie potrzeb rodziny w inny sposób, np. opiekując się dziećmi. Jest też oczywiste w doktrynie i judykaturze, że pobrane wynagrodzenie wchodzi w skład majątku wspólnego. Tak więc koszty utrzymania dzieci związane z ich wyżywieniem, ubraniem i innymi wnioskodawczyni ponosiła z majątku wspólnego, bez względu na to, jaka ich część opłacana była z jej wynagrodzenia, a jaka z wynagrodzenia uczestnika. Przyczyny, dla których wnioskodawczyni opuściła mieszkanie swojego byłego męża nie były w toku postępowania przed Sądem I instancji ustalane. Bezspornym faktem jest natomiast, że małżeństwo stron rozwiązane zostało bez orzekania o winie, do czego mogło dojść wyłącznie za zgodą wnioskodawczyni. Wyrokiem Sądu L. P. został uniewinniony od zarzutów stosowania wobec A. P. przemocy. Wnioskodawczyni nie uzasadniła bliżej, w jaki sposób wykorzystanie czasu po pracy przez L. P. na spotkania z kolegami czy jego próba samobójcza wpłynęły na wielkość majątku stron. Taki wpływ mogłoby mieć nadużywanie przez niego alkoholu i trwonienie majątku. Jednak nie przedstawiono żadnego dowodu, że uczestnik w taki sposób postępował.

Sąd Rejonowy uzasadnił tak podstawę faktyczną jak i prawną przyznania uczestnikowi miejsca parkingowego. W tym zakresie ustalenia te nie wymagają jakiegokolwiek uzupełnienia. Sąd II instancji w całości przyjmuje je za własne.

Zasadne natomiast okazały się zarzuty błędnego ustalenia wartości amplitunera S. (...) 1200 ES. Kwota wskazana w apelacji wynika ze zgodnego oświadczenia stron, które złożone zostało przed Sądem Rejonowym na rozprawie w dniu 14 lutego 2013 r. Żaden dowód nie zaprzecza wartości określonej przez strony, wobec czego należało zmienić zaskarżone orzeczenie w tym zakresie. Skutkiem ustalenia innej, niż Sąd Rejonowy wartości amplitunera była zmiana wartości ruchomości i zmiana wartości łącznej majątku wspólnego. Rozstrzygnięto o tym w punkcie 1.

Zasadny był również zarzut apelacji przyznania L. P. telewizora marki S., podczas gdy przyznany i wydany, zgodnie z jednoznacznie wyrażoną wolą stron, winien być wnioskodawczyni. Telewizor ten ma niesporną wartość 1 500 zł.

Uznanie apelacji za zasadną w tej części spowodowało konieczność zmiany postanowienia Sądu Rejonowego w punkcie 1 a i 1 b, o czym rozstrzygnięto w punkcie 2 i 3. O obowiązku wydania telewizora znajdującego się w posiadaniu uczestnika orzeczono w punkcie 5.

Powyższe zmiany spowodowały konieczność innego określenia wysokości dopłaty dla A. P. (1) (Sąd I instancji błędnie określił tą należność jako spłatę, gdy w rzeczywistości jest to dopłata). Wielkość majątku stron wynosi 13 724 zł, majątek przyznany uczestnikowi ma wartość 7 814 zł. Uczestniczce przysługuje dopłata w kwocie 952 zł, o czym orzeczono w punkcie 4.

Przechodząc do zarzutów dotyczących zastosowania w sprawie art. 520 § 1 k.p.c., wskazać należy, że zgodnie z tym przepisem każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Obciążają go zatem koszty tych czynności, których dokonał sam bądź zostały podjęte w jego interesie przez sąd z urzędu lub na jego wniosek. Z przepisu tego wynika, że w postępowaniu nieprocesowym w zasadzie nie ma podstaw do domagania się przez uczestnika, który poniósł określone koszty, zwrotu ich od pozostałych uczestników. Wyjątki od tej zasady przewidziane są w § 2 art. 520 k.p.c., który przewiduje możliwość stosunkowego rozdzielenia obowiązku zwrotu kosztów lub włożenia go na jednego z uczestników w całości, gdy są oni w różnym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub ich interesy są ze sobą sprzeczne oraz w § 3, zgodnie z którym sąd może włożyć na uczestnika, którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego uczestnika, gdy interesy uczestników są sprzeczne lub uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.

W sprawie brak podstaw, by odstępować od reguły przewidzianej w art. 520 § 1 k.p.c., nie zachodziła sprzeczność interesów wnioskodawczyni i uczestnika, o której mowa w § 2 art. 520 k.p.c. Sprzeczność taka nie występuje nawet wówczas, gdy uczestnicy wskazują różne sposoby podziału majątku wspólnego i zgłaszają w tym zakresie odmienne wnioski. Osoby uprawnione mogą dążyć do zniesienia wspólności w taki sposób, jaki jest ich zdaniem dla nich najkorzystniejszy i nie ma to znaczenia dla oceny, że ich interesy są wspólne i niesprzeczne (por. postanowienie SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZ 47/10, niepubl.). Skoro jednak w sprawach o podział majątku wspólnego pełne zastosowanie znajduje reguła rządząca kosztami w postępowaniu nieprocesowym, wyrażona w art. 520 § 1 k.p.c., i brak było jakichkolwiek podstaw do odstąpienia od niej i innego rozliczenia kosztów, apelację i w tym zakresie należało uznać za bezzasadną, o czym rozstrzygnięto w punkcie II.

W części uwzględniającej apelację Sąd Okręgowy orzekał na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. W powstałej części apelację, jako bezzasadną oddalono na podstawie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.

Wnioskodawczyni w apelacji kwestionowała - w niewielkim zresztą zakresie - ustaloną przez Sąd wartość majątku dorobkowego, a w konsekwencji wartość udziałów oraz wysokość należnej dopłaty. Taka sytuacja nie jest wystarczająca dla stwierdzenia sprzeczności interesów w rozumieniu art. 520 § 2 k.p.c. Można rozważać, czy uwzględnienie wniosku o ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym mogłoby wpłynąć na rozstrzygniecie o kosztach. Jednak, jeżeli miałoby to miejsce (nie doszło do takiego ustalenia w tej sprawie), to koszty poniesione winny być w taki sposób, w jaki określono o nierównych udziałach. Wobec powyższego o kosztach w postępowaniu apelacyjnym rozstrzygnięto również według opisanej wyżej zasady, określonej treścią art. 520 § 1 k.p.c.

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE