Sygn. akt II Ca 1/14
Dnia 25 lutego 2014 r.
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze II Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:
PrzewodniczącySSO Jadwiga Kwapiszewska /spr/
ProtokolantAgnieszka Lesicka
po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2014 r. w Jeleniej Górze
na rozprawie
sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.
przeciwko R. R.
o zapłatę
na skutek apelacji strony powodowej
od wyroku Sądu Rejonowego w Lubaniu
z dnia 23 października 2013 r., sygn. akt I Cupr 351/13
I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:
1. zasądza od pozwanego R. R. na rzecz strony powodowej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 867,62 zł (osiemset sześćdziesiąt siedem złotych sześćdziesiąt dwa grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 22 lipca 2013 r.
2. dalej idące powództwo oddala;
3. koszty procesu między stronami wzajemnie znosi;
II. w pozostałym zakresie apelację oddala;
III. koszty procesu miedzy stronami w instancji odwoławczej wzajemnie znosi.
Sygn. akt II Ca 1/14
Sąd Rejonowy w Lubaniu wyrokiem z dnia 23 października 2013 r. oddalił powództwo (...) sp. z o.o. w W. przeciwko R. R. o zapłatę kwoty 1739,61 zł oraz zasądził od strony powodowej na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Sąd pierwszej instancji przyjął, że strona powodowa w podstawie umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 28 września 2012 r. przejęła od Wyższej Szkoły (...) we W. przysługującą wobec pozwanego należność z tytułu opłaty za studia. W ocenie Sądu, spór między stronami sprowadzał się do kwestii zasadności żądania przez stronę powodową zapłaty kwoty 1739,61 zł (stanowiącej dwie raty opłaty za studia wraz ze skapitalizowanymi odsetkami od tych rat) w sytuacji podniesienia przez pozwanego zarzutu przedawnienia. Powołując się na art. 118 k.c., Sąd Rejonowy uznał, że roszczenie o zapłatę należnego zbywcy wierzytelności czesnego, które stało się wymagalne co do raty za styczeń 2007 r. w dniu 1 lutego 2007 r. oraz co do raty za luty 2007 r. w dniu 1 marca 2007 r. , podlegało trzyletniemu terminowi przedawnienia jako związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wykonywanie przez Wyższą Szkołę (...) we W. działalności polegającej na świadczeniu płatnych studiów nosi bowiem znamiona nie tylko działalności edukacyjnej, ale także gospodarczej. Dlatego, wymagalne w dniach 1 luty i 1 marca 2007 r. roszczenia przedawniły się odpowiednio 1 lutego i 1 marca 2010 r., a zatem przed wniesieniem pozwu.
Z rozstrzygnięciem tym nie zgodziła się strona powodowa, zarzucając obrazę art. 118 k.c. poprzez jego błędną wykładnię. Wskazując na powyższe, strona apelująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz strony powodowej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego w wysokości czterokrotności stawki minimalnej.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Apelacja zasługiwała na częściowe uwzględnienie.
Trafne okazały się w większości argumenty podniesione przez stronę powodową w uzasadnieniu apelacji. Zgodzić należało się w szczególności ze stanowiskiem strony skarżącej, że w niniejszej sprawie nie może być mowy o krótszym, trzyletnim okresie przedawnienia, przewidzianym w art. 118 k.c., który stosuje się do roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Pozwany bowiem zawarł umowę o kształceniu i odpłatności za studia w dniu 13 września 2006 r. (k. 36 akt sprawy), a zatem w czasie, gdy obowiązywała już ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, która weszła w życie w dniu 1 września 2005 r. (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm. – zwana dalej: „ustawą z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym”). Przepis art. 106 tej ustawy stanowi wprost, że prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Dlatego, żądanego świadczenia nie można uznać za roszczenia związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Nie sposób też przyjęć, że opłata za studia stanowi świadczenie okresowe, podlegające trzyletniemu terminowi przedawnienia z art. 118 k.c. Przewidziana w „umowie o naukę na studiach (...)stopnia na kierunku (...)” możliwość uregulowania opłaty za studia w miesięcznych ratach nie nadaje tej opłacie charakteru świadczenia okresowego. Istotą świadczenia okresowego jest bowiem to, że dłużnik zobowiązany jest spełniać je periodycznie w określonych z góry odstępach czasu, a suma tych świadczeń nie składa się na z góry oznaczoną wielkość. Tymczasem poszczególne raty opłaty za studia składały się na z góry określoną całość obejmującą należność za cały rok akademicki (tj. za dwa semestry - letni i zimowy, w kwocie 4.950 zł, czyli 10 rat x 495 zł –k. 39 verte i 37 akt sprawy). To, że czesne jest opłatą za dany semestr czy dany rok studiów jak również, że zostało ono rozłożone na raty, nie czyni go zatem świadczeniem okresowym.
Rację ma także strona apelująca podnosząc, że brak w rozpoznawanej sprawie podstaw do uznania umowy z dnia 13 września 2006 r. „o naukę na studiach (...) stopnia…” zawartej przez pozwanego ze wskazaną wyżej Uczelnią za umowę o świadczenie usług, nieuregulowaną innymi przepisami (art. 750 k.c.) i w konsekwencji - do stosowania do tego stosunku prawnego dwuletniego terminu przedawnienia określonego w art. 751 k.c. Powyższa umowa zawiera bowiem wymagane art. 160 ust. 3 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym elementy istotne, określając warunki odpłatności za studia i usługi edukacyjne. W zakresie nie objętym postanowieniami umownymi strony tej umowy odwołały się do przepisów w/w ustawy oraz aktów prawa wewnętrznego Uczelni, w tym Regulaminu Opłat i Regulaminów Stypendiów. Tym samym przedmiotowa umowa znajdowała oparcie w ustawie i w przepisach prawa wewnętrznego. Wykluczyć zatem należało stosowanie do omawianego stosunku umownego przepisów o umowie zlecenia na podstawie odesłania z art. 750 k.c. - skoro jest on uregulowany odrębnymi przepisami, nawet jeśli nie jest to uregulowanie pełne (tak też: SN w uchwale z dnia 7 maja 2009 r., III CZP 20/09, OSNC 2010, nr 1 poz. 12).
Dlatego uznać należało, że roszczenie strony powodowej o zapłatę czesnego podlega ogólnemu, dziesięcioletniemu terminowi przedawnienia przewidzianemu w art. 118 k.c.
Żądanie pozwu podlegało jednak uwzględnieniu w części, albowiem z przedłożonego przez samą stronę powodową dowodu z dokumentu w postaci listy płatności i wpłat, sporządzonej przez Wyższą Szkołę (...) we W., wynikało, że pozwany w dniu 22 stycznia 2007 r. uiścił ratę za miesiąc styczeń 2007 r. Stąd żądanie pozwu w zakresie tej raty (495 zł) oraz skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w jej zapłacie (376,99 zł) podlegało oddaleniu jako nieuzasadnione. Na uwzględnienie natomiast zasługiwało - wobec bezskutecznego zarzutu przedawnienia - żądanie pozwu w zakresie należnej za miesiąc luty 2007 r. raty opłaty za studia (495 zł) oraz skapitalizowanych odsetek za opóźnienie w jej zapłacie, wyliczonymi za okres od 1 marca 2007 r. do 27 lutego 2013 r. (372,72 zł). W tym zakresie pozwany nie wykazał zgodnie z zasadą ciężaru dowodu (art. 6 k.c., że świadczenie spełnił. Zasądzeniu podlegała zatem kwota 867,62 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu zgodnie z żądaniem strony powodowej (art. 481 k.c.).
Z tych względów uznając apelację za częściowo zasadną, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok, orzekając jak w pkt. I w oparciu o art. 386 §1 w zw. z art. 505 10 § 1 k.p.c. i w pkt II oddalił w pozostałej części apelację po myśli art. 385 w zw. z art. 505 10 §1 k.p.c. jako pozbawioną podstaw. Wobec tego, że strony utrzymały się przy swoich żądaniach w ok. 50 % orzeczenie o kosztach postępowania uzasadniał art. 100 k.p.c. poprzez ich wzajemne zniesienie.