UZASADNIENIE

W. O. został oskarżony o to, że:

I. w dniu 16 czerwca 2012 r. w N. gm. G. M.., działając z zamiarem bezpośrednim, usiłował pozbawić życia Z. B. (1), uderzając go wielokrotnie ostrzem siekiery w okolice głowy i powodując obrażenia ciała w postaci urazu głowy, złamania kości ciemieniowej prawej, wieloodłamowego złamania ściany bocznej oczodołu prawego z wgłębieniem odłamów do wewnątrz, złamania kości zatoki szczękowej z krwiakiem zatoki kości i rany okolicy zausznej lewej, co stanowiło bezpośrednie zagrożenie życia w/wym przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na rodzaj i charakter doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń oraz udzieloną mu pomoc lekarską, przy czym czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem, a czynu tego dopuścił się, będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku sygn. akt II K 48/03 z dnia 05.05.2003 roku za usiłowanie zabójstwa

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 31 §2 k.k.

II. w czasie i miejscu jak w punkcie I działając z zamiarem bezpośrednim usiłował pozbawić życia A. L., uderzając ją obuchem siekiery w okolice głowy po stronie lewej i powodując obrażenia ciała w postaci urazu głowy: podostrego krwiaka okolicy czołowo ciemieniowej prawej, dużego krwiaka podczepcowego ponad lewą kością ciemieniową, co stanowiło bezpośrednie zagrożenie życia w/wym przy czym zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na rodzaj i charakter doznanych przez pokrzywdzoną obrażeń oraz udzieloną jej pomoc lekarską, przy czym czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem, a czynu tego dopuścił się, będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku sygn. akt II K 48/03 z dnia 05.05.2003 roku za usiłowanie zabójstwa

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

III. w dniu 16 czerwca 2012 roku w N. działając z zamiarem bezpośrednim usiłował pozbawić. życia J. F. (1) (posługującego się fałszywym nazwiskiem Z. W.) uderzając go ostrzem siekiery w głowę i powodując obrażenia ciała w postaci urazu głowy, ran głowy o charakterze cięto - tłuczonym okolicy skroniowej prawej i małżowiny usznej prawej z przecięciem chrząstki, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na udzieloną mu pomoc lekarską, przy czym czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem, a czynu tego dopuścił się, będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku sygn. akt II K 48/03 z dnia 05 maja 2003 roku za usiłowanie zabójstwa

tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

IV. w dniu 16 czerwca 2012 roku w C. kierował drogą publiczną rowerem będąc w stanie nietrzeźwości - I. 0,39 mg/l i II. 0,39 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu, przy czym czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem

tj. o czyn z art. 178 a § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 9 października 2013 r. sygn. akt VIII K 337/12 Sąd Okręgowy w Warszawie oskarżonego W. O.:

1. w ramach zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia czynu uznał za winnego tego, że w dniu 16 czerwca 2012 r. w N. gmina G., działając z zamiarem bezpośrednim, usiłował pozbawić życia Z. B. (1), uderzając go co najmniej czterokrotnie obuchem siekiery w okolice głowy i powodując obrażenia ciała w postaci urazu głowy ze złamaniem kości ciemieniowej prawej, łuski kości ciemieniowej lewej, dochodzącej do podstawy czaszki, urazu twarzoczaszki ze złamaniem ściany bocznej oczodołu prawego i wgłobieniem drobnych odłamów, ran skóry głowy ok. ciemieniowych prawej i lewej, rany okolic łuku brwiowego prawego z uszkodzeniem kości, rany ok. zausznej lewej czym spowodował naruszenie czynności narządów jego ciała na czas powyżej 7 dni, przy czym zamierzonego celu pozbawienia życia nie osiągnął z uwagi na rodzaj i charakter doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń oraz udzieloną mu pomoc lekarską, zaś czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem, i będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku sygn. akt II K 48/03 z dnia
5 maja 2003 roku za usiłowanie zabójstwa i za to na podstawie art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. skazał go a na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 1 i § 6 pkt. 2 k.k. wymierzył mu karę 9 (dziewięć) lat pozbawienia wolności);

2. w ramach zarzucanych mu w punkcie II i III aktu oskarżenia czynów uznał za winnego tego, że:

- w dniu 16 czerwca 2012 r. w N. gmina G., działając z zamiarem bezpośrednim, usiłował pozbawić życia J. F. (1) (posługującego się fałszywym nazwiskiem Z. W.), uderzając go dwukrotnie siekierą w okolice głowy i powodując obrażenia ciała w postaci 2 ran cięto - tłuczonych okolicy skroniowej prawej i małżowiny usznej prawej z uszkodzeniem chrząstki na dł. 1,5 cm. czym spowodował naruszenie czynności narządu jego ciała na czas poniżej 7 dni, przy czym zamierzonego celu pozbawienia życia nie osiągnął z uwagi na rodzaj i charakter doznanych przez pokrzywdzonego obrażeń, zaś czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem, i będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku sygn. akt II K 48/03 z dnia 05 maja 2003 roku za usiłowanie zabójstwa to jest popełnienia czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

- w dniu 16 czerwca 2012 r. w N. gmina G., działając z zamiarem bezpośrednim, usiłował pozbawić życia A. L., uderzając ją dwukrotnie obuchem siekiery w okolice głowy i powodując obrażenia ciała w postaci urazu głowy z podejrzeniem wstrząśnienia mózgu i krwiakiem podskórnym (podczepcowym) okolicy ciemieniowej lewej oraz ran tłuczonych okolicy czołowo - ciemieniowej lewej czym spowodował naruszenie czynności narządów jej ciała na czas poniżej 7 dni, przy czym zamierzonego celu pozbawienia życia nie osiągnął z uwagi na rodzaj i charakter doznanych przez pokrzywdzoną obrażeń, zaś czynu tego dopuścił się mając w znacznym stopniu ograniczoną zdolność rozpoznania znaczenia czynu i zdolność pokierowania swoim postępowaniem, i będąc wcześniej prawomocnie skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Płocku sygn. akt II K 48/03 z dnia 05 maja 2003 roku za usiłowanie zabójstwa to jest popełnienia czynu z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k.

i uznając, że popełnionych przestępstw dopuścił się w warunkach ciągu przestępstw z art. 91 § 1 k.k. za to na podstawie art. 14 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 1 i § 6 pkt. 2 k.k. wymierzył mu karę 7 (siedem) lat pozbawienia wolności;

3. uznał go za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie IV aktu oskarżenia czynu i za to na podstawie art., 178 a § 2 k.k. skazał go, a na podstawie art. 178 a § 2 k.k. wymierzył mu karę 3 (trzy) miesiące pozbawienia wolności;

4. Na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. i art. 91 § 2 k.k. opisane w punktach 1-3 kary pozbawienia wolności połączył i wymierzył oskarżonemu karę łączną 10 (dziesięć) lat pozbawienia wolności;

5. Na podstawie art. 42 § 2 k.k. orzekł wobec oskarżonego zakaz prowadzenia pojazdów w postaci rowerów na okres 2 (dwa) lat;

6. Na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od dnia 16 czerwca 2012 roku do dnia 9 października 2013 roku uznając, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności.

Sąd nadto orzekł na podstawie art. 230 § 2 k.p.k., art. 231 § 1 k.p.k. i art. 44 § 2 k.k. o dowodach rzeczowych, a na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. i art. 624 § 1 k.p.k. o kosztach nieopłaconej obrony z urzędu i kosztach sądowych za postępowanie w I instancji.

Apelację od wyroku wniósł obrońca oskarżonego, skarżąc go w części obejmującej punkty do 1 do 5 sentencji orzeczenia.

Nie wskazując podstawy prawnej zarzutów, wyrokowi zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj.:

a) art. 7 k.p.k. przez błędną ocenę dowodów i art. 410 k.p.k. przez nieuwzględnienie w wyrokowaniu niektórych okoliczności faktycznych sprawy, polegające na:

(i) uznaniu za niewiarygodne części wyjaśnień oskarżonego ze względu ich wewnętrzną niespójność i zmienność na kolejnych etapach postępowania, podczas gdy podobna niespójność i zmienność dotyczy w równym stopniu zeznań trójki pokrzywdzonych w sprawie, a brak innych osób, które były bezpośrednimi świadkami zdarzeń między wspomnianymi osobami w dniach 15 i 16 czerwca 2012 r.;

(ii) uznaniu za wiarygodne całości zeznań Z. B. (2) oraz przeważającej części zeznań A. L. i J. F. (2), podczas gdy zeznania te w dużej mierze cechowała niespójność i zmienność podobna do wyjaśnień oskarżonego, a brak innych osób, które były bezpośrednimi świadkami zdarzeń między wspomnianymi osobami w dniach 15 i 16 czerwca
2012 r.;

( (...)) przyjęciu, że z uzupełniającej opinii pisemnej bieglej H. P. wynika, iż ciosy siekierą zadane przez oskarżonego J. F. (2) były kierowane z góry na leżącego na łóżku pokrzywdzonego, podczas gdy z opinii takie stwierdzenie nie wynika, a biegła jedynie założyła, że przebieg zdarzeń był taki, jak zeznał pokrzywdzony;

b) art. 5 § 2 k.p.k. przez rozstrzygnięcie na niekorzyść oskarżonego niedających się usunąć wątpliwości wynikających z zeznań złożonych przez pokrzywdzonych i wyjaśnień oskarżonego co do przebiegu zdarzeń w nocy z 15 na 16 czerwca 2012 r.;

2. błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku poczynione wskutek opisanej powyżej obrazy przepisów postępowania, które miały wpływ na jego treść, polegające na:

a) przyjęciu, że na początku czerwca 2012 r. oskarżony pod wpływem alkoholu wszczął awanturę podczas której pobił A. L. pięściami po twarzy, dwa razy uderzył ją pustą butelką w głowę, złapał za ubranie na wysokości klatki piersiowej i uderzał jej głową o ścianę, w wyniku czego A. L. miała siniaki, otarcia, podbite oko, guza i zadrapania na brodzie;

b) przyjęciu, że to oskarżony jako pierwszy zaatakował siekierą J. F. (2), który wtedy leżał na łóżku, podczas gdy to J. F. (1) zaatakował pierwszy oskarżonego siekierą w wyniku zmowy ze Z. B. (2), a oskarżony zadał ciosy siekierą J. F. (2) po to, żeby się obronić;

c) nieprzyjęciu, że oskarżony był w trakcie szamotaniny ze Z. B. (2) atakowany przez tego drugiego nożem kuchennym;

d) przyjęciu, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim zabicia trójki pokrzywdzonych, podczas gdy z wyjaśnień oskarżonego wynika, że nie miał on takiego zamiaru, a zeznania pokrzywdzonych w tym względzie nie przynoszą jednoznacznego potwierdzenia, że zamiar w ogóle był lub że był bezpośredni, a nie ewentualny;

3. obrazę przepisów prawa materialnego, tj.:

a) art. 178a § 2 k.k. przez jego zastosowanie w punktach 3 i 4 sentencji zaskarżonego wyroku, podczas gdy przepis ten utracił moc z dniem 8 listopada 2013 r. na podstawie art. 2 pkt 87 lit. a i art. 20 pkt 3 ustawy z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 25 października 2013 r.] i w tej sytuacji, ze względu na art. 4 § 1 k.k., nie może dalej stanowić podstawy do skazania oskarżonego;

b) art. 42 § 2 k.k. przez jego zastosowanie w punkcie 5 sentencji zaskarżonego wyroku, podczas gdy art. 178a § 2 k.k. penalizujący czyn oskarżonego określony w punkcie IV aktu oskarżenia utracił moc z dniem 8 listopada 2013 r. na podstawie art. 2 pkt 87 lit. a i art. 20 pkt 3 ustawy z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 25 października 2013 r.) i w tej sytuacji art. 42 § 2 k.k. nie może dalej stanowić podstawy do orzeczenia wobec oskarżonego zakazu prowadzenia pojazdów.

Apelujący wniósł o:

1. zmianę wyroku Sądu pierwszej instancji przez:

a) zmianę na podstawie art. 455 k.p.k. kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego w punkcie I aktu oskarżenia na art. 157 § 1 k.p.k. i wymierzenie oskarżonemu za ten czyn kary w dolnych granicach zagrożenia ustawowego;

b) zmianę na podstawie art. 455 k.p.k. kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego w punkcie II aktu oskarżenia na art. 157 § 2 k.p.k. i wymierzenie oskarżonemu za ten czyn kary w dolnych granicach zagrożenia ustawowego;

c) zmianę na podstawie art. 455 k.p.k. kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego w punkcie III aktu oskarżenia na art. 157 § 2 k.p.k. i wymierzenie oskarżonemu za ten czyn kary w dolnych granicach zagrożenia ustawowego;

d) zmianę na podstawie art. 400 § 1 w zw. z art. 458 oraz art. 455 k.p.k., art. 4 § 1 k.k. oraz art. 2 pkt 87 lit. a i art. 20 pkt 3 ustawy z 27 września 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 25 października 2013 r.) kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego w punkcie IV aktu oskarżenia na wykroczenie określone w art. 87 § 1a k.w. i wymierzenie oskarżonemu za ten czyn kary w dolnych granicach zagrożenia ustawowego;

2. ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie należy odrzucić te z zarzutów, które dotyczą obrazy przepisów postępowania, a z których skarżący wywodzi wniosek o jednostronnie niekorzystnej interpretacji dowodów w sprawie. Trzeba bowiem odnotować, że Sąd I instancji omówił i ustosunkował się do wszystkich dowodów, a wyprowadzone z tej analizy wnioski przekonująco umotywował. Ocena ta uwzględnia wzajemne odniesienia poszczególnych dowodów, czy zmieniający się kształt dowodu w trakcie trwania postępowania, respektuje jednocześnie dyrektywy zawarte w art. 7 k.p.k., biorąc pod uwagę wskazania wiedzy, reguły logicznego rozumowania i zasady doświadczenia życiowego. Ocena dokonana przez Sąd Okręgowy, której szczegółowy wyraz znalazł odzwierciedlenie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, nie wykracza poza swobodną ocenę, o której mowa w art. 7 k.p.k. i jako taka pozostaje pod ochroną tego przepisu. Sąd odwoławczy nie stwierdził też w rozumowaniu Sądu Okręgowego przedstawionym w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku sporządzonym w sposób odpowiadający wymogom art. 424 k.p.k. luk lub błędów o charakterze logicznym czy faktycznym, które mogły by stanowić podstawę ewentualnych korekt wyroku. W bezpośrednim związku z chybionymi zarzutami obrazy przepisów postępowania pozostają zasługując na taką samą ocenę zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku. Nie sposób nie dostrzec, że zarzuty te sprowadzają się do polemiki opartej na linii obrony, która kwestionuje sprawstwo oskarżonego co do przypisanych mu w pkt 1 i 2 wyroku czynów oraz ma służyć podważeniu ustaleń wiarygodnych dla Sądu I instancji. Sąd Apelacyjny nie znalazł też powodu do zaakceptowania zarzutu naruszenia przez Sąd Okręgowy zasady in dubio pro reo w sytuacji określonych rozbieżności dowodowych. Zasada ta statuuje bowiem potrzebę przyjęcia rozstrzygnięcia korzystnego dla oskarżonych, ale jedynie w sytuacji, gdy wątpliwości nie da się usunąć. Lektura pisemnych motywów zaskarżonego wyroku prowadzi do przekonania, że Sąd I instancji takich wątpliwości nie miał albowiem zostały one usunięte poprzez poprawnie dokonaną ocenę dowodów.

Trzeba też przypomnieć, że wątpliwości , o których mowa w przepisie art. 5 § 2 k.p.k. odnoszą się do zagadnień związanych z ustaleniami faktycznymi, a więc sytuacji, gdy z zebranego materiału dowodowego wynikają różne wersje, których nie da się wyeliminować drogą dostępnej weryfikacji. Podkreślenia przy tym wymaga, że zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, o naruszeniu zasady in dubio pro reo nie można mówić wówczas, gdy sąd w wyniku pełnej i poprawnie dokonanej swobodnej oceny dowodów uznał, że brak jest wątpliwości, albo że nie mają one znaczenia dla odpowiedzialności prawnej oskarżonego (vide wyrok SN z dnia 11 maja 1999 r. IV KKN 14/98, OSPr i P 2000, Nr 4, poz. 8).

Sąd I instancji dokonał wnikliwej analizy kolejnych wyjaśnień oskarżonego W. O. składanych w toku śledztwa i na rozprawie, konfrontował ich treść z zeznaniami pokrzywdzonych Z. B. (1), A. L. i J. F. (1), ale również z zeznaniami obiektywnych, niezainteresowanych wynikiem sprawy świadków, takich jak: D. G. i R. W., jak również z opiniami lekarskimi wydanymi w sprawie. Okoliczność, że pokrzywdzeni pewne szczegóły zdarzeń przedstawili nieco odmiennie w toku śledztwa i na rozprawie – podobnie jak uczynił to oskarżony – nie umknęła uwadze Sądu orzekającego.

Sąd odwoławczy w pełni podziela stanowisko Sądu meriti, że sprzeczności te nie dezawuują wartości dowodowej tych zeznań. Jest rzeczą oczywistą, że wobec okoliczności i dynamicznego przebiegu zajść jakie są przedmiotem tej sprawy – pokrzywdzeni zostali zaatakowali o świcie, gdy spali, relacje ich nie mogą być identyczne. Również znaczny upływ czasu od daty zdarzenia do daty rozprawy wpłynął na zatarcie się w pamięci świadków pewnych szczegółów. Jednakże każdy z pokrzywdzonych, zeznając w toku całego postępowania nie miał wątpliwości, że oskarżony trzymaną w ręku siekierą zadał im ciosy w głowę, powodując obrażenia. Relacje pokrzywdzonych zawierają tylko pewne, niezbyt istotne sprzeczności.

Odnosząc się do argumentów skarżącego zawartych w motywach apelacji trzeba też podnieść, że obrońca, wskazując na fakt nietrzeźwości pokrzywdzonych wpływający na percepcję okoliczności zdarzenia, a następnie przekaz co do jego przebiegu pomija, że u oskarżonego stwierdzono znacznie większe stężenie alkoholu w organiźmie (0,39 mg/l) aniżeli u Z. B. (1) (0,20 mg/l – k. 10 a.śl.) czy A. L. (0,3 mg/l – k. 11 a/śl.).

Skarżący, jak wynika z uzasadnienia apelacji, kwestionuje przyjęte przez Sąd I instancji ustalenie, że W. O. działał z bezpośrednim zamiarem pozbawienia życia każdego z pokrzywdzonych.

Sąd Apelacyjny uznał, że ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy, wysnute z nich wnioski i ocena prawna czynów przypisanych oskarżonemu w pkt 1 i 2 wyroku (art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1i 3 k.k. w zb. z art. 157 § 1 k.k. co do Z. B. (1), zaś ... w zb. z art. 157 § 2 k.k. co do A. L. i J. F. (1)) nie budzą wątpliwości. Twierdząc, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika by oskarżony nie tylko, że nie chciał pokrzywdzonych pozbawić życia, ale nawet żeby przewidywał skutek śmiertelny i na niego się godził, autor apelacji opiera się na wyjaśnieniach oskarżonego, który istotnie przeczył by dążył do pozbawienia życia pokrzywdzonych, a twierdził, iż chciał ich jedynie pobić. Z przepisu art. 410 k.p.k. wynika jednak, że podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej, w myśl natomiast art. 7 k.p.k. przekonanie sędziowskie wysnute z oceny całokształtu okoliczności winno uwzględniać między innymi doświadczenie życiowe.

Ustalenie Sądu Okręgowego, że oskarżony w krytycznym czasie uderzył Z. B. (1) co najmniej czterokrotnie obuchem siekiery w okolice głowy, dwukrotnie uderzył siekierą w okolice głowy J. F. (1), jak również dwukrotnie uderzył obuchem siekiery w okolice głowy A. L. przedstawia się jako oczywiście trafne w świetle zeznań pokrzywdzonych, stwierdzonych u nich obrażeń, a również przyznania tego faktu przez samego oskarżonego W. O.. Skutkiem takiego działania oskarżonego były doznane przez pokrzywdzonych obrażenia ciała, które powodowały rozstrój zdrowia Z. B. (1) na okres powyżej 7 dni, zaś A. L. i J. F. (1) na okres poniżej 7 dni (opinia lekarza sądowego – k. 110, k. 112 i k. 114 uzupełnione na rozprawie – k. 473v – 475). Gdyby obrażenia te oceniać w oderwaniu od całokształtu okoliczności – do czego dąży apelujący – kwalifikowałyby czyny oskarżonego tylko w płaszczyźnie art. 157 § 1 k.k. i art. 157 § 2 k.k. Jednak taka fragmentaryczność i wyizolowana ocena byłaby sprzeczna z wymogiem art. 410 k.p.k. Podnieść w tym miejscu należy, że o kwalifikacji czynów oskarżonego jako usiłowania zabójstwa decyduje przede wszystkim zamiar oskarżonego, a nie charakter spowodowanego obrażenia. Nawet bowiem wówczas, gdyby pokrzywdzeni nie doznali żadnego obrażenia, czyny oskarżonego mogą być uznane za wyczerpujące znamiona usiłowania zabójstwa, jeżeli istnieją podstawy do przyjęcia, że śmierć człowieka jako skutek przestępczego działania była objęta zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym sprawcy (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 1971 r. I KR 121/71 nie publ., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 lipca 1973 r. – IV KR 153/73, OSNKW nr 1/74, poz. 5, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1982 r. – IV KR 302/82 – OSNPG nr 6/83 poz. 66). Sąd Okręgowy szczegółowo przeanalizował zachowanie sprawcy w czasie przedmiotowych zdarzeń. Przyjmując, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim zabójstwa, Sąd orzekający wskazał na takie elementy jego działania, jak: sposób działania – zaatakowanie pokrzywdzonych J. F. (1) i Z. B. (1) podczas snu, co dawało mu nad nimi przewagę, sposób zadania ciosów, (przy czym Sąd w pełni był uprawniony do przyjęcia, iż ciosy zadawane przez oskarżonego siekierą J. F. (1) były kierowane z góry na leżącego pokrzywdzonego wobec treści zeznań pokrzywdzonego i nie wykluczającej ich opinii bieglej H. P.), rodzaj użytego narzędzia , którego wybór nie był przypadkowy, lokalizację doznanych przez pokrzywdzonych obrażeń, siłę uderzeń i ich ilość, jak również zwerbalizowanie zamiaru przez oskarżonego tak przed krytycznym zdarzeniem, jak i w jego trakcie, gdy przekazał Z. B. (1), że zabił już J. F. (1). Te okoliczności, w połączeniu z prawidłowo ustalonymi przez Sąd I instancji tłem i powodem zajścia, osobowością oskarżonego, jego stosunkiem do pokrzywdzonych, doświadczeniem związanym z wcześniejszym zdarzeniem w życiu, gdy powodowany zazdrością o kobietę zaatakował nożem swego brata i tę kobietę – pozwalają na przyjęcie, że oskarżony chciał zabić Z. B. (1), A. L. i J. F. (1), a więc działał z zamiarem bezpośrednim.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Okręgowy w swych rozważaniach nie pominął zarówno opinii psychiatrycznej, jak i psychologicznej wydanej w toku postępowania wobec oskarżonego. Stwierdzona przez biegłych reakcja dysforyczna – nagły napad złości i agresji, nie jest chorobą psychiczną, ale legła u podstaw przyjęcia przez biegłych, że oskarżony działał w stanie ograniczonej poczytalności w stopniu znacznym, w rozumieniu art. 31 § 2 k.k., przy czym stan poczytalności oskarżonego plasował się mniej więcej po środku, na pewno jednak nie bliżej całkowitego zniesienia poczytalności (opinia k. 179 – 186, k. 687v – 689). Stwierdzona przez biegłych lekarzy psychiatrów reakcja dysforyczna nie oznacza, jak trafnie przyjął Sąd meriti, że funkcje intelektualne oskarżonego zostały zniesione czy ograniczone w stopniu wykluczającym kontrolowanie swego zachowania w ogóle.

Charakter tego zachowania – poprzedzonego groźbami pozbawienia życia, pobiciem A. L., a więc zadawanie ciosów siekierą będącą ze swej istoty niebezpiecznym przedmiotem pozwalającym pozbawić życia osobę zaatakowaną, kierowanie uderzeń w głowę – tu trzeba zauważyć, że pora zdarzenia – godz. 4 – 5 rano dnia 16 czerwca czyni zasadne stwierdzenie A. L., że w czasie zajścia było w miarę widno (k. 58 – 61), ilość uderzeń zadanych pokrzywdzonym, a odnośnie Z. B. (1) również ich znaczna siła prowadząca do powstania poważnych obrażeń głowy, dawały Sądowi Okręgowemu podstawy do przyjęcia istnienia po stronie sprawcy zamiaru bezpośredniego zabójstwa Z. B. (1), J. F. (1) i A. L.. Wnioskowanie takie nie pozostaje w sprzeczności zarówno z zasadami prawidłowego rozumowania, jak też doświadczeniem życiowym i wskazaniami wiedzy. Zgodne jest również ze stanowiskiem Sądu Najwyższego zaaprobowanym przez doktrynę – co trafnie podniósł Sąd orzekający, iż ustalenia co do zamiaru sprawcy powinny wynikać z analizy całokształtu okoliczności zarówno podmiotowych, jak i przedmiotowych.

Reasumując stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy, oceniając zebrane dowody nie naruszył wskazanych w apelacji zasad procesowych, a dokonane na tej podstawie ustalenia faktyczne jako nie zawierające luk i błędów w pełni uprawniały ten Sąd do uznania winy oskarżonego w zakresie przypisanych mu w pkt 1 i 2 z wyroku czynów i do przyjęcia kwalifikacji z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 157 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 31 § 2 k.k. do czynu z pkt 1, a odnośnie czynów z pkt 2 – art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 148 § 1 i 3 k.k. w zb. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 31 § 2 k.k.

Powyższe ustalenia w żaden sposób nie zostały podważone przez argumentację przytoczoną w apelacji. W tym zakresie Sąd w oparciu o analizę całokształtu okoliczności poprzedzających przedmiotowe zdarzenia, mających miejsce w ich trakcie i następujących po zdarzeniach, przeprowadził prawidłową rekonstrukcję procesu myślowego oskarżonego.

Zaskarżony wyrok nie podlegał również zmianie w zakresie kar wymierzonych oskarżonemu. Sąd I instancji ustalił bowiem, w sposób nie dotknięty błędem, okoliczności decydujące o wymiarze kar za poszczególne czyny. Okoliczności te Sąd przedstawił na str. 29 – 31 uzasadnienia i wyciągnął z nich właściwe wnioski co do ukształtowania kar. W szczególności nie mogą być uznane za rażąco niewspółmiernie surowe kary wymierzone za czyny z pkt II i III aktu oskarżenia, skoro zasadnie Sąd orzekający przyjął, że czyny te stanowią ciąg przestępstw z art. 91 § 1 k.k. i wymierzył za nie jedną karę, nadto kary za czyn z pkt 1 i z pkt 2 wyroku zostały orzeczone z nadzwyczajnym złagodzeniem. Z kolei kara łączna ukształtowana została z uwzględnieniem, w wysokim stopniu, zasady absorpcji i korzystniej ukształtować jej już nie można.

Odnosząc się do zarzutu obrazy prawa materialnego – art. 178a § 2 k.k. przez jego zastosowanie w pkt 3 i 5 sentencji zaskarżonego wyroku, zawartego w pkt 3 apelacji, należy przyznać rację skarżącemu, że po dacie
8 listopada 2013 r. kiedy to przepis ten utracił moc na podstawie ustawy z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, nie może on stanowić podstawy skazania. Jednak wyrok w sprawie zapadł w dniu 9 października 2013 r. kiedy to powyższy przepis miał moc obowiązującą i stosując go Sąd Okręgowy nie naruszył prawa materialnego. Nie można zgodzić się ze skarżącym, że w powstałej sytuacji prawnej przepis art. 4 § 1 k.k. nakazuje zakwalifikować czyn zarzucony oskarżonemu w pkt IV aktu oskarżenia jako wykroczenie określone w art. 87 § 1 „a” k.w. i wymierzenie mu kary z tego przepisu. Podnieść należy, że czyn oskarżonego popełniony w dniu 16 czerwca 2012 r. zakwalifikowany jako wykroczenie z art. 87 § 1 „a” k.w. przedawni się dopiero w dniu 16 czerwca 2014 r. (art. 45 § 1 zdanie drugie kodeksu wykroczeń). Brak jest zatem podstaw do umorzenia postępowania w części dotyczącej tego czynu na zasadzie art. 5 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenie i konieczne byłoby wymierzenie oskarżonemu za ten czyn kary aresztu bądź grzywny przewidzianej tym przepisem. Kara ta nie mogłaby zostać objęta karą łączną orzeczoną na podstawie art. 85 i art.
86 § 1 i 2 k.k. zaskarżonym wyrokiem. Doszłoby zatem do sytuacji niekorzystnej dla oskarżonego, bowiem byłyby orzeczone nie jedna, jak obecnie, a dwie kary, które musiałby on odbyć.

Art. 4 § 1 k.k. nakazuje brać pod uwagę nie sam korzystniejszy przepis dla sprawcy (którym niewątpliwe jest art. 87 § 1 „a” kodeksu wykroczeń), ale ustawę względniejszą dla niego. W opisanej sytuacji faktycznej ustawą względniejszą dla W. O. jest kodeks karny w kształcie sprzed nowelizacji ustawą z dnia 27 września 2013 r. (Dz. U. z 25 października 2013 r.)

Zatem Sąd Apelacyjny utrzymał w mocy zaskarżony wyrok również odnośnie rozstrzygnięcia z pkt 3 i 5.

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. bowiem oskarżony nie posiada majątku ani dochodu, a jego możliwości zarobkowe w istotny sposób zostały ograniczone kilkuletnią izolacją więzienną.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE