I Ns 1859/13
Dnia 31 marca 2014 roku.
SĄD REJONOWY W BIELSKU PODLASKIM I WYDZIAŁ CYWILNY
w składzie:
Przewodniczący: SSR Katarzyna Wencka
Protokolant: Kamila Sowa
po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2014 roku w Bielsku Podlaskim
na rozprawie
sprawy z wniosku B. P.
z udziałem B. K. i M. K. (1)
o podział majątku wspólnego K. K. (1) i B. K. i dział spadku po K. K. (1)
postanawia:
I Ustalić, że w skład majątku wspólnego K. K. (1) i B. K. o łącznej wartości 153 050 zł (sto pięćdziesiąt trzy tysiące pięćdziesiąt złotych) wchodzi:
1) własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego numer (...)o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym nr (...)przy ulicy (...)w S.wraz z wkładem budowlanym należące do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...)w S.wartości 149 750 zł,
2) samochód osobowy marki F. (...) o numerze nadwozia (...) o numerze rejestracyjnym (...), rok produkcji 1999 o wartości 3 300 zł.
II Ustalić, że w skład spadku po K. K. (1) synu F. i Z., zmarłym dnia 16 marca 2012 roku w S., ostatnio stale zamieszkałym w S. wchodzi udział w ½ (jednej drugiej) części w składnikach majątkowych opisanych szczegółowo w pkt. I orzeczenia oraz:
1) środki pieniężne zgromadzone w Banku Spółdzielczym w S. na rachunku nr (...) w łącznej kwocie 2796,71 zł,
2) regał pokojowy o wartości 150 zł,
3) stół i cztery krzesła o łącznej wartości 30 zł,
4) ława pokojowa o wartości 15 zł,
5) telewizor kineskopowy marki P. (...) o wartości 70 zł.
III Dokonać podziału majątku wspólnego K. K. (1) i B. K. i działu spadku po K. K. (1) w ten sposób, że przyznać na rzecz B. P. składniki majątkowe opisane szczegółowo w pkt. I i II postanowienia, bez spłaty na rzecz B. K..
IV Zasądzić od B. P. na rzecz M. K. (1) tytułem spłaty kwotę 39 793,36 zł (trzydzieści dziewięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt trzy złote 36/100), płatną w terminie 1 ( jednego) miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z odsetkami w wysokości 13 % w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności.
V Zasądzić od uczestnika postępowania M. K. (1) na rzecz wnioskodawczyni B. P. kwotę 750 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
VI Stwierdzić, że zainteresowani we własnym zakresie ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
I Ns 1859/13
Wnioskodawczyni B. P. wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego K. K. (1) i B. K. oraz działu spadku po K. K. (1) w ten sposób, że własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (...) w S. należące do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w S., samochód marki F. (...) o numerze rejestracyjnym (...), ruchomości w postaci mebli, telewizora oraz środków na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym w S. przyznać na jej rzecz, ze spłatą na rzecz uczestnika postępowania M. K. (1). Wnioskodawczyni wnosiła także o zaliczenie w skład majątku spadkowego po K. K. (1) środków na lokacie terminowej w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnej w W. w kwocie 5573,72 euro i przyznanie ich na rzecz uczestnika postępowania M. K. (1).
Uczestniczka postępowania B. K. przychyliła się do stanowiska wnioskodawczyni. Nie wnosiła o zasądzenie od wnioskodawczyni na jej rzecz spłaty.
Uczestnik postępowania M. K. (1) przychylił się do wniosku co do zasady. Kwestionował przynależność do spadku po K. K. (1) kwoty 5573,72 euro pobranej przez niego w dniu 8 maja 2013 roku z lokaty terminowej założonej przez spadkodawcę jako objętej dyspozycją na wypadek śmierci (odpowiedź na wniosek k- 38-43). Ostatecznie uczestnik postępowania wyraził zgodę na przyznanie wszystkich składników majątkowych objętych niniejszym postępowaniem na rzecz wnioskodawczyni ze spłatą na jego rzecz (k-70-71).
Sąd ustalił i zważył, co następuje:
K. K. (1)i B. K.byli małżeństwem od 17 września 1965 roku (odpis skrócony aktu małżeństwa k-12 akt (...)). Małżonkowie nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. Małżeństwo ich zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w B. z dnia 3 czerwca 2009 roku, który uprawomocnił się z dniem 28 października 2009 roku. Z tą datą ustała też wspólność ustawowa małżeńska powstała z datą zawarcia małżeństwa.
K. K. (1)syn F.i Z., zmarł w dniu 16 marca 2012 roku w S.(k-4 akt (...)). Postanowieniem z dnia 17 września 2012 rok Sąd Rejonowy w B.stwierdził, że spadek po K. K. (1)nabyli z mocy ustawy: córka B. P.oraz syn M. K. (1)w ½ części każde z nich (k-19 akt (...)). Jednocześnie Sąd w pkt. II powyższego orzeczenia zarządził sporządzenie spisu inwentarza po K. K. (1)i zlecił jego wykonanie Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w B. R. J..
Zgodnie z przepisami art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 684 kpc w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd ustala skład i wartość dorobku podlegającemu podziałowi. Dorobkiem małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w trakcie trwania wspólności ustawowej przez oboje z małżonków lub jedno z nich (art. 32 § 1 kro).
Ponieważ zasadą jest, że podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do tego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału. Niewątpliwie, skład majątku wspólnego ustala się według stanu istniejącego w dacie ustania wspólności. Stąd też Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w kierunku ustalenia, składników majątkowych przysługujących B. i K. K. (1) w dacie 28 października 2009 roku (data uprawomocnienia wyroku rozwodowego i ustania wspólności ustawowej małżeńskiej). Na zainteresowanych, w myśl art. 6 kc, spoczywał obowiązek dowiedzenia prawdziwości swoich twierdzeń. Materiał dowodowy zgromadzony, z inicjatywy zainteresowanych, w aktach sprawy dał Sądowi asumpt do poczynienia ustaleń w zakresie składu majątku wspólnego B. K. i K. K. (1).
W sprawie było bezsporne, że w skład majątku wspólnego B. K.i K. K. (1)wchodzi własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego numer (...)o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (...)w S.należące do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (...)w S.( zaświadczenie Spółdzielni (...)w S.k- 37 akt (...)). Przydział powyższego lokalu mieszkalnego na zasadach prawa lokatorskiego nastąpił na rzecz K. K. (1)w dniu 9 kwietnia 1986 roku, a więc w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej (k-91 akt (...)). Następnie w 1989 roku małżonkowie K.dokonali przekształcenia tego prawa na własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu. Do majątku wspólnego należało także zaliczyć samochód marki S.rocznik 1999, nabyty przez K. K. (1)w 2007 roku (dowód rejestracyjny i decyzja o rejestracji k- 8-9). Zainteresowani przyznali, że po orzeczeniu rozwodu nie był dokonany podział majątku wspólnego małżonków K..
Zgodnie z art. 42 kro od chwili ustania wspólności ustawowej stosuje się odpowiednio do majątku, który był nią objęty, przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów art. 43-46 kro. Art. 43 § 1 kro stanowi, że oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Żaden z zainteresowanych nie zgłosił wniosku o ustalenie nierównych udziałów małżonków K. w majątku wspólnym. Tak więc majątek opisany w punkcie I orzeczenia stanowił współwłasność K. i B. K. z udziałami po ½ części.
Nie było też sporu co do przynależności do majątku spadkowego po K. K. (1)środków na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym w S., ruchomości w postaci: regału, stołu, czterech krzeseł, ławy, telewizora marki P.. Powyższe składniki zostały ujęte w spisie inwentarza po K. K. (1)dokonanym przez Komornika w dniu 31 stycznia 2013 roku (k- 69 akt (...)). W sprawie bezsporne było, że środki zgromadzone na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym w S.w kwocie 2796,71 zł (w powyższej kwocie zawarte było odsetki) zostały podjęte przez pełnomocnika M. K. (2)(brata spadkodawcy), który przekazał je na rzecz spadkobierców.
Spór w sprawie dotyczył natomiast środków zgromadzonych na lokacie terminowej K. K. (1)w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnejw W.w kwocie 5573,72 euro. Wnioskodawczyni wnosiła o ich zaliczenie w skład majątku spadkowego, czemu oponował uczestnik postępowania M. K. (1)podnosząc, że były one objęte dyspozycją na wypadek śmierci. W sprawie nie ulegało wątpliwości, że K. K. (1)założył lokatę terminową w euro w (...) Banku (...) Spółce Akcyjnejw W.i stan środków na dzień otwarcia spadku wynosił 5573,72 euro (k- 100 akt (...)). Jednocześnie powyższy rachunek objęty był dyspozycją na wypadek śmierci. Osobą uprawnioną był M. K. (1). Realizacja dyspozycji na wypadek śmierci nastąpiła w dniu 8 maja 2013 roku, kiedy powyższe środki pobrał uczestnik postępowania.
Zgodnie z art. 56 . 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (t. j. DZ. U. z 2012r. poz. 1376) posiadacz rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej może polecić pisemnie bankowi dokonanie - po swojej śmierci - wypłaty z rachunku wskazanym przez siebie osobom: małżonkowi, wstępnym, zstępnym lub rodzeństwu określonej kwoty pieniężnej (dyspozycja wkładem na wypadek śmierci). Kwota wypłacona zgodnie z ust. 1 nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku (art. 56 ust. 5). Stąd też z uwagi na powyższy przepis środki wypłacone przez bank na rzecz uczestnika postępowania nie mogły być zaliczone do składu majątku spadkowego po K. K. (1).
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd wyczerpująco ustalił skład majątku spadkowego po K. K. (1) (pkt. II postanowienia).
W sprawie nie było sporu co do wartości poszczególnych składników majątku wspólnego. Wartość własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego numer (...)o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (...)w S.została określona przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości A. G.na kwotę 149 750 zł w toku czynności związanych ze sporządzeniem spisu inwentarza (operat szacunkowy k-79-94 akt (...)). Wartość ruchomości będących przedmiotem postępowania została określona zgodnie przez zainteresowanych, kierując się ustaleniami Komornika w toku spisu inwentarza. Nie zachodziła więc potrzeba ustalenia tej wartości w drodze opinii biegłych.
Do działu spadku z mocy art. 1035 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zniesieniu współwłasności. W tej sytuacji odpowiednie zastosowanie znajduje przepis art. 210 k.c. stanowiący, iż każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. O wyborze sposobu zniesienia współwłasności rozstrzyga sąd, chociaż jest zobowiązany zasięgać stanowiska uczestników postępowania, a w razie zgodnego wniosku jest związany stanowiskiem współwłaścicieli (art. 622 § 2 k.p.c.), przy czym zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności nie może sprzeciwiać się prawu ani zasadom współżycia społecznego, jak też nie może zmierzać do obejścia ustawy.
Zgodnie z art. 212 § 2 kc rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten z mocy art. 688 kpc stosuje się również w postępowaniu o dział spadku. Uprzednio jednak Sąd bada, jaki jest zgodny wniosek stron co do sposobu wyjścia ze współwłasności, stosownie do art. 622 kpc, art. 687 kpc i art. 567 § 3 kpc. Ostatecznie zainteresowani w sprawie sformułowali zgodny wniosek poprzez przyznanie zarówno składników majątku wspólnego, czyli mieszkania i samochodu, jak też wchodzących w skład spadku o K. K. (1) oszczędności i ruchomości na rzecz wnioskodawczyni. Uczestniczka postępowania B. K. nie domagała się spłaty, natomiast wnosił o spłatę na swoją rzecz M. K. (1). Wnioskodawczyni w pierwotnym wniosku wnosiła o rozliczenie poniesionych przez nią kosztów pogrzebu spadkodawcy, budowy pomnika, spłaconego przez nią długu na rzecz Towarzystwa (...) SA. w kwocie 2984,76 zł. Wnioskom tym oponował uczestnik postępowania podnosząc, że koszty pogrzebu ojca zostały pokryte z środków z zasiłku pogrzebowego, zaś koszty pomnika i dług wobec ubezpieczyciela zostały zapłacone ze środków w kwocie 11 600 zł, przekazanej przez M. K. (2) po śmierci K. K. (1) wnioskodawczyni na pokrycie wydatków. Ostatecznie wnioskodawczyni przyznała powyższą okoliczność i nie wnosiła o rozliczenie w toku niniejszego postępowania powyższych należności.
Reasumując Sąd dokonał podziału majątku wspólnego B. K. i K. K. (1) i działu spadku po K. K. (1) zgodnie z wnioskami zainteresowanych, przyznając własnościowe spółdzielcze prawo do prawo do lokalu mieszkalnego numer (...) o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (...) w S., samochód marki S. o numerze rejestracyjnym (...) oraz pozostałe składniki w postaci oszczędności w Banku Spółdzielczym w S. i ruchomości na rzecz wnioskodawczyni.
Wartość majątku spadkowego będącego przedmiotem podziału majątku wspólnego wynosiła 153 050 zł, wartość spadku po K. K. (1) – 3061, 71 zł.
Wartość udziału z zainteresowanych w majątku wspólnym wnioskodawczyni i M. K. (1) wynosi 38 262,50 zł. (1/4 x 153 050 zł = 38 262,50 zł). W związku z powyższym każdemu z nich winny przypaść składniki majątkowe o wartości po 38 262,50 zł. Natomiast wartość udziału w spadku po K. K. (1) jego spadkobierców to 1530, 86 zł ( ½ × 3061,71 zł= 1530,86 zł).
Sąd stosownie do treści art. 212 § 2 k.c. zasądził od wnioskodawczyni na rzecz M. K. (1) kwotę spłaty 39 793,36 zł (38 262,50 zł + 1530,86 zł = 39 793,36 zł). Jednocześnie Sąd zastrzegł ustawowe odsetki na wypadek uchybienia terminowi płatności (pkt V orzeczenia).
Przepis art. 520 § 1 k.c. stanowi, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników (§ 2 art. 520 k.c.). Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy uznał, że zainteresowani powinni ponieść koszty sądowe w częściach odpowiadających ich udziałom w spadku. Wnioskodawczyni wniosła opłatę w kwocie 1500 zł, stąd też w pkt. V postanowienia Sąd zasądził połowę tej kwoty na jej rzecz od uczestnika postępowania.
O pozostałych kosztach postępowania, związanych z udziałem w sprawie Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c., stwierdzając, że zainteresowani ponoszą je we własnym zakresie.