UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 11 września 2013 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie zasądził od M. W. na rzecz (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w L. kwotę 4.214,73 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 2 października 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany M. W. wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając orzeczenie Sądu pierwszej instancji w całości i zarzucając:

I. błąd w ustaleniach faktycznych mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie, to jest:

a) przyjęcie przez Sąd w sposób autorytarny, iż dochodzona pozwem należność nie dotyczy okresu obejmującego dotychczasowe toczące się między stronami postępowania, gdyż Sąd nie wskazał w uzasadnieniu, na jakiej podstawie podjął takie przeświadczenie, nie informował strony ani w toku rozprawy, ani poza nią o podjętych działaniach w celu ustalenia tej okoliczności - nie wskazał sygnatur tych postępowań, które w ocenie Sądu dotyczą innego okresu niż w przedmiotowej sprawie;

b) brak ustaleń co do tego, co wchodziło w skład żądanej pozwem należności, gdyż Sąd w uzasadnieniu wskazuje jedynie łączną kwotę i okres, za który powód żąda zapłaty, natomiast Sąd nie wyszczególnił, w jakim zakresie składają się na nią należności z tytułu opłat eksploatacyjnych, a w jakim z tytułu zużycia wody i śmieci, c.o., a co miało istotne znaczenie co do zakresu odpowiedzialności cywilnej pozwanego i stanowiło główny zarzut pozwanego; Sąd pominął, że kwestionowana była wysokość należności powoda, odsyłał jedynie do statutu, gdzie znajduje się wykaz składników opłaty eksploatacyjnej, a nie sposób określenia ich wysokości, co winno być określane w uchwałach Rady Nadzorczej (...), a czego powód nie przedstawił;

c) błędne ustalenie przez Sąd, że w świetle obowiązujących przepisów bez znaczenia dla istnienia przedmiotowego roszczenia pozostaje okoliczność, iż pozwany nie zamieszkuje w przedmiotowym lokalu, podczas gdy taka okoliczność ma istotne znaczenie, gdyż wskazuje, kto powinien ponosić opłaty za zużycie wody, centralne ogrzewanie i wywóz śmieci;

d) błędne i zupełnie bezpodstawne przyjęcie, że pozwany regulował połowę wszystkich zobowiązań, podczas gdy pozwany od momentu wyprowadzenia się z przedmiotowego lokalu w ogóle nie płacił za wodę i wywóz śmieci - o czym informował powoda, a powód nigdy tego nie podważał;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego:

a) § 88 ust. 2 i § 94 ust. 3 statutu (...) w zw. z § l ust. 2 Regulaminu Rozliczania Zakupu Wody i Odprowadzania Ścieków w (...) poprzez przyjęcie, iż pozwany jest obowiązany uczestniczyć w wydatkach związanych z kosztami ciepłej i zimnej wody, podczas gdy w chwili obecnej nie jest on obowiązany do pokrywania tych wydatków, bowiem nie zajmuje przedmiotowego lokalu i nie jest jego użytkownikiem;

b) art. 5 k.c. poprzez zobowiązanie pozwanego, który w ogóle nie przebywa w lokalu przy ul. (...) w L. i nie ma żadnej korzyści ze spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego do opłacania oprócz opłat eksploatacji lokalu również kosztów zużycia wody w tym lokalu, wywozu śmieci, c.o. w sytuacji, gdy pozwany nie ma żadnego wpływu na ilość zużytej wody, wywożonych śmieci;

III. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.:

a) art. 210 § 2 [1] k.p.c. poprzez zaniechanie pouczenia pozwanego o art. 162 k.p.c., do czego Sąd był zobowiązany;

b) art. 158 § l k.p.c. poprzez niezaprotokołowanie okoliczności odmówienia pozwanemu dopuszczenia dowodu z dokumentu Regulaminu Rozliczania Zakupu Wody i Odprowadzania Ścieków w (...);

c) art. 207 § 6 k.p.c. poprzez uwzględnienie twierdzeń powoda zawartych dopiero w odpowiedzi na sprzeciw, a które zupełnie zmieniają zakres i sposób rozliczeń w stosunku do wskazanego w pozwie pomimo tego, że w ocenie pozwanego twierdzenia te należało uznać za zupełnie nowe a zatem spóźnione;

d) art. 212 k.p.c. poprzez potraktowanie przedstawienia stanowiska pozwanego w sprawie jako przesłuchania informacyjnego;

e) art. 227 k.p.c. przez niezasadne odmówienie złożenia istotnego w sprawie dokumentu – Regulaminu Rozliczania Zakupu Wody i Odprowadzania Ścieków w (...);

f) art. 227 k.p.c. przez pominięcie dokonania w toku przewodu sądowego ustaleń co do tożsamości lub nie innych postępowań toczących się między stronami, a dokonaniu ich po zamknięciu rozprawy, tj. po 28 sierpnia 2013 roku;

g) art. 233 § l k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów, w szczególności oparcie zasadności powództwa na dokumencie załączonym do pozwu (rozliczenia księgowe), którego prawdziwość była kwestionowana przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty, a który został również zakwestionowany przez powoda, gdyż w odpowiedzi na sprzeciw wskazał odmienne wyliczenia; wydruk ten zawiera dane zatwierdzone na dzień 31/08/2012 roku (informacja w stopce wydruku), wówczas zobowiązanie wynosiło 4.059,57 zł; mimo to wydruk obejmuje zobowiązania powstałe w późniejszym okresie, tj. we wrześniu 2012 roku, zaś powód kwestii tej nie wyjaśnił; skoro pozwany zakwestionował wskazany dokument, na powodzie spoczywał obowiązek złożenia odpisów uchwał Rady Nadzorczej (...) wskazujących na sposób obliczania wysokości opłat eksploatacyjnych, sposobu rozliczenia zużycia wody, centralnego ogrzewania, wywozu śmieci; pozwany nie dysponował tymi dokumentami, a powód zgłosił jedynie gołosłowne twierdzenia, którym Sąd bezkrytycznie dał wiarę; wydruk na początku wskazuje kwotę zadłużenia na dzień 01/03/2010r w wysokości 6.631,00 zł (bilans otwarcia), a powód nie określił, na poczet jakich należności zostały zarachowane wpłacone przez pozwanego po tym terminie części opłat, nie wyjaśnił, na poczet jakich zobowiązań naliczono poszczególne wpłaty, w związku z czym jest możliwe, iż część zgłoszonego żądania pozwu dotyczy zobowiązania przedawnionego, co jest istotne zarówno w kontekście dowodowym, jak i w kontekście podniesionych zarzutów przedawnienia oraz zarzutów powagi rzeczy osądzonej i powagi rzeczy ugodzonej; bilans otwarcia jest wyższy (6.631,00 zł) niż bilans zamknięcia (4.330,95 zł), co oznacza, że w okresie objętym wydrukiem (od 01/03/2010 r. do 12/09/2012 r.) wpłacono większą kwotę, niż stanowi suma powstałych w tym czasie zobowiązań; te wszystkie wątpliwości nie zostały rozwiane w toku przewodu sądowego i zostały pominięte w uzasadnieniu wyroku;

h) art. 5 k.p.c. poprzez zaniechanie pouczenia pozwanego występującego bez adwokata o istotnych uprawnieniach strony, w szczególności o art. 162 k.p.c., co uniemożliwiło zgłoszenie zastrzeżenia do protokołu w sytuacji odmowy złożenia do sprawy istotnego dokumentu;

i) niezawiadomienie pozwanego o terminie rozprawy, lecz o posiedzeniu jawnym w dniu 11 września 2013 roku, o ile zapis w treści zaskarżonego wyroku nie jest następstwem omyłki.

Powołując się na wymienione zarzuty, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm prawem przypisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przed Sąd pierwszej instancji.

Zarządzeniem z dnia 22 stycznia 2014 roku Przewodniczący składu orzekającego w Sądzie pierwszej instancji oddalił wniosek pozwanego M. W. o sprostowanie protokołu rozprawy z dnia 28 sierpnia 2013 roku. Postanowieniem z dnia 10 kwietnia 2014 roku Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie oddalił odwołanie pozwanego wniesione od zarządzenia z dnia 22 stycznia 2014 roku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszym rzędzie, w świetle treści dokumentów zawartych w aktach spraw Sądu Rejonowego Lublin-Zachód w Lublinie oznaczonych sygnaturami XIII Nc 5220/10, VIII C upr 1622/11 oraz VIII C upr 1481/11, które toczyły się między tymi samymi stronami, wskazać należy, że nie zachodzi w niniejszej sprawie sytuacja powagi rzeczy osądzonej albo ugodzonej, gdyż sprawa niniejsza dotyczy żądania zapłaty za inny okres, niż objęte wyżej wymienionymi sprawami.

Nie zasługiwały także na podzielenie zarzuty apelującego kwestionujące powództwo co do samej zasady. Żądanie powodowej (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w L. znajdowało bowiem, co do zasady, podstawę prawną w przepisie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 roku o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 1222), w myśl którego członkowie spółdzielni, którym przysługują spółdzielcze prawa do lokali, są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości w częściach przypadających na ich lokale, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni przez uiszczanie opłat zgodnie z postanowieniami statutu. W świetle treści powyższego przepisu przewidziany w nim obowiązek jest niezależny od tego czy członek spółdzielni osobiście korzysta z lokalu, do którego przysługuje mu spółdzielcze prawo.

W rozpoznawanej sprawie pozwany nie kwestionował powoływanej przez stronę powodową okoliczności, że M. W. jest członkiem (...) Spółdzielni Mieszkaniowej w L. i przysługuje mu spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego położonego w L. przy ul. (...) (pismo pełnomocnika powoda k. 59-63 oraz dołączone do niego dokumenty). W konsekwencji, mając na względzie przepis art. 4 ust. 1 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, zarzuty pozwanego odnoszące się do faktu niezamieszkiwania w lokalu nie podważają samej zasady powództwa.

Wobec jednoznacznej treści przytoczonego przepisu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, bezpodstawny był również zarzut sprzeczności żądania pozwu z zasadami współżycia społecznego i wywodzony stąd zarzut naruszenia zaskarżonym wyrokiem Sądu pierwszej instancji przepisu art. 5 k.c.

Natomiast skuteczny okazał się zarzut naruszenia przepisu prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c., gdyż Sąd Rejonowy nie dokonał właściwej oceny materiału dowodowego i w konsekwencji błędnie uznał, że roszczenie zostało udowodnione co do wysokości.

Należy podkreślić, że z treści dołączonego do pozwu wydruku „Karty kontowej konta „opłat eksploatacyjnych” od 01/03/2010”, dotyczącego opłat związanych z lokalem przy ul. (...) wynika, iż w okresie objętym pozwem były dokonywane wpłaty z tego tytułu na rzecz powodowej Spółdzielni. Zarazem trafnie podniósł apelujący, że kwota zaległych należności podana w bilansie otwarcia – według stanu z marca 2010 roku – jest wyższa od kwoty w końcu okresu objętego pozwem, co oznacza, że suma kwot wpłaconych w tym okresie jest wyższa od powstałych w tym czasie należności.

Strona powodowa nie przedstawiła jednak w sposób szczegółowy sposobu zaliczenia poszczególnych wpłaconych kwot, co jest tym bardziej istotne, że pozwany w sprzeciwie podnosił, iż przy dokonywaniu wpłat określał rodzaj zobowiązania.

W tej sytuacji nie można uznać, iż została udowodniona wysokość roszczenia. Przedstawione przez stronę powodową dokumenty, w tym zestawienie precyzujące żądanie pozwu, nie pozwalają bowiem na zweryfikowanie okoliczności powoływanych przez powoda w tym zakresie. Natomiast w świetle zasady określonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia roszczenia tak co do zasady, jak i co do kwestionowanej przez pozwanego wysokości, spoczywał na stronie powodowej. Nie jest natomiast trafne stanowisko Sądu pierwszej instancji, że w okolicznościach niniejszej sprawy w sytuacji, gdy strona powodowa przyznała dokonywanie wpłat w okresie objętym pozwem, a przy tym wpłaty przekraczają wysokość należności powstałych w tym okresie, to na pozwanym miałby spoczywać obowiązek przedstawienia dokumentów dla wykazania wpłat.

Przedstawiona ocena znajduje potwierdzenie w czynnościach procesowych powodowej Spółdzielni, gdyż strona powodowa ostatecznie zgłosiła wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z dziedziny rachunkowości, ze znajomością spółdzielczości, na okoliczność prawidłowego naliczenia należności z tytułu opłat eksploatacyjnych i utrzymania mienia Spółdzielni.

Wniosek dowodowy, zgłoszony na rozprawie w dniu 28 sierpnia 2013 roku, został jednak oddalony przez Sąd Rejonowy. Strona powodowa nie wnosiła zaś o wpisanie do protokołu zastrzeżenia wymaganego przepisem art. 162 k.p.c. Utraciła zatem prawo powoływania się na ewentualne uchybienia przepisom postępowania przez Sąd pierwszej instancji.

W konsekwencji, objęte pozwem roszczenie nie zostało udowodnione co do wysokości, co uzasadniało oddalenie powództwa.

Z tych względów i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. oraz art. 98 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu za drugą instancję Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z § 6 pkt 3 i § 13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 roku poz. 461).

Wskazać jednocześnie należy, że w myśl art. 505¹³§ 2 k.p.c. jeżeli sąd drugiej instancji w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu uproszczonym nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE